Ψυχολογία

Βρίσκοντας νόημα ζωής σε μια περίοδο αβεβαιότητας, ανατροπών και μεγάλης κρίσης.

Ξέρουμε ήδη αρκετές από τις συνέπειες που έχει επιφέρει ο παρατεταμένος εγκλεισμός με την επιβολή της καραντίνας όπως είναι η αύξηση του άγχους, κρίσεις πανικού, καταθλίψεις, αϋπνίες, αυτοκτονικότητα, ιδεοψυχoκαταναγκαστικές διαταραχές, αρρωστοφοβία και η λίστα θα μπορούσε να είναι αρκετά μακριά.

Εκτός δηλαδή από όλο αυτό που μας απειλεί εξωτερικά έχουμε να αντιμετωπίσουμε και τον ίδιο μας τον εαυτό καθώς τα αρνητικά συναισθήματα έρχονται στην επιφάνεια και η ισορροπία και η εσωτερική μας συνοχή χάνονται και προσπαθούμε όσο μπορούμε να ισορροπήσουμε πάνω στα κύματα. Προσπαθούμε να βοηθήσουμε τον εαυτό μας να διαχειριστεί αυτή την αντικειμενικά απρόβλεπτη και απειλητική κατάσταση.

Καταλαβαίνουμε πως όσον αφορά την προσωπική μας ζωή και την διαχείριση της καθημερινότητας μας πρέπει να πάρουμε τη ζωή στα χέρια μας. Για όλα τα άλλα, δεν μπορούμε να κάνουμε και πολλά, υπάρχει μια κατάσταση που είναι απρόβλεπτη, που δεν ξέρουμε πως θα εξελιχθεί και που άλλοι παίρνουν αποφάσεις για εμάς… Που πρέπει να είμαστε απομονωμένοι από τους δικούς μας ανθρώπους, να εργαζόμαστε από το σπίτι, να φοβόμαστε πως μπορεί να έχουμε χάσει τη δουλειά μας, να φοβόμαστε για τα οικονομικά μας, για την υγεία μας, για τους αγαπημένους μας…

Εκείνο που μπορούμε να προσπαθήσουμε να κάνουμε όμως είναι να πάρουμε τη ζωή στα χέρια μας. Να πιάσουμε το τιμόνι και να οδηγήσουμε τη ζωή μας στον επόμενο προορισμό. Δεν μπορούμε να αφήσουμε το αυτοκίνητο μας ανεξέλεγκτο, πρέπει να πιάσουμε το τιμόνι και να πάρουμε τον έλεγχο, γιατί αλλιώς οι συνέπειες θα είναι δυσάρεστες.

Αν θυμηθούμε τον πρωταγωνιστή στην ταινία La Vita e Bella – “Η Ζωή είναι Ωραία”, όπου ο Ρομπέρτο Μπενίνι που σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί στην ταινία, περιγράφει την ιστορία ενός ιταλού Εβραίου τον Γκουίντο, ο οποίος κρατείται μαζί με την οικογένειά του σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης. Όταν ο Γκουίντο μαζί με το γιο του και τον θείο του πρέπει να ανέβουν στο τρένο που θα τους οδηγήσει στο στρατόπεδο, η Ντόρα η γυναίκα του, και μητέρα του γιου τους, αν και ιταλικής καταγωγής και μη Εβραία δεν μπορεί να αποχωριστεί τους αγαπημένους τους και ζητάει με την θέλησή της να πάει μαζί τους παρόλο που δεν μπορεί να φανταστεί πως αργότερα θα τους χωρίσουν. Ο Γκουίντο επιστρατεύει όλη την φαντασία του και επινοεί ένα παιχνίδι για να προστατεύσει το γιο του από αυτό το τρομακτικό που συμβαίνει, κρύβει τον γιο του από τους ναζί και πείθει το παιδί πως όλο αυτό που ζει είναι ένα παιχνίδι, και πως ο παίκτης που θα καταφέρει να μαζέψει χίλιους πόντους θα κερδίσει ένα τανκ. Εξηγεί πως μέσα στους κανόνες του παιχνιδιού είναι πως το παιδί δεν πρέπει να κλάψει, δεν πρέπει να παραπονεθεί, ούτε να ζητήσει τη μαμά του, ούτε να πει ότι πεινάει γιατί θα χάσει. Ακόμη και όταν το παιδί κουράζεται και του λέει πως δεν θέλει να παίξει άλλο και πως θέλει να γυρίσει στο σπίτι,ο πατέρας του το πείθει πως θέλουν λίγους πόντους ακόμη για να νικήσουν. Ακόμη και φτάνοντας στο τέλος όταν οι Αμερικάνοι εισβάλλουν στο στρατόπεδο ο Γκουίντο λέει στο γιο του να μπει μέσα σ’ ένα κουτί μέχρι να φύγουν όλοι, καθώς αυτό υποτίθεται πως ήταν το τελευταίο μέρος του παιχνιδιού.

Ακόμη και πριν τον σκοτώσουν ο Γκουίντο κάνει το γιο του να γελάσει για τελευταία φορά. Το παιδί νομίζει ότι έχει κερδίσει το παιχνίδι όταν το τανκ των αμερικανών απελευθερώνουν το στρατόπεδο. Όταν συναντιέται με τη μητέρα του δε γνωρίζει πως ο πατέρας του έχει πεθάνει και μόνο πολλά χρόνια αργότερα συνειδητοποιεί το μεγαλείο του πατέρα του και πως του έσωσε τη ζωή μέσα από την μεγάλη δύναμη ψυχής που είχε.

Η ταινία είναι ένας πραγματικός ύμνος στην αγάπη στην δύναμη ψυχής και στην δύναμη της ζωής!

Στη ζωή υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορεί να την ομορφαίνουν και να την κάνουν ωραία ακόμη και μέσα στις μεγαλύτερες δυσκολίες και αντιξοότητες. Είναι σημαντικό λοιπόν να εστιάσουμε στον εαυτό μας και να πάρουμε την προσωπική μας ευθύνη να κάνουμε επιλογές όχι μόνο σχετικά με την ατομική μας υγιεινή αλλά κυρίως και την συναισθηματική μας υγιεινή .

Όλο τον τελευταίο καιρό βομβαρδιζόμαστε με πληροφορίες για το πως πρέπει να απολυμαίνουμε τα χέρια μας, τις επιφάνειες, τα ρούχα μας, το σώμα μας, τα τρόφιμα, να φοράμε μάσκες, να κρατάμε αποστάσεις… Και περισσότεροι από μας τα κάναμε όλα σχεδόν με ευλαβικό τρόπο.

Τι γίνεται όμως με τα συναισθήματα μας και με την συναισθηματική μας υγεία; Τι κάνουμε για να φροντίσουμε τον εαυτό μας και την ψυχή μας ώστε να γίνει πιο ανθεκτική σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς;

Ως συστημική θεραπεύτρια, μου είναι αρκετά κατανοητό πως λειτουργούν τα συστήματα και πως είμαστε αλληλοσυνδεδεμένοι και αλληλοεξαρτώμενοι και πως τα συναισθήματά μας επηρεάζουν τους άλλους καθώς επίσης και πως εμείς επηρεαζόμαστε από τα συναισθήματα των άλλων. Ο Χρηστάκης εχει μιλήσει με μεγάλη σαφήνεια για την επιρροή των κοινωνικών δικτύων στο βιβλίο του “Συνδεδεμένοι” και εξήγησε πως η λύπη είναι μεταδοτική αλλά και η χαρά είναι μεταδοτική .

Αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα αγνωρίσουμε τα αρνητικά μας συναισθήματα και θα προσπαθήσουμε να τα καταπνίξουμε. Αντίθετα χρειάζεται να αναγνωρίσουμε πως νιώθουμε, να κοιτάξουμε μέσα μας και να δούμε την προσωπική μας αλήθεια και να αντιμετωπίσουμε την εξωτερική πραγματικότητα με όλες τις εσωτερικές δυνάμεις και αποθέματα που έχουμε.

Δεν θέλουμε να αποφύγουμε την πραγματικότητα αλλά να διευρύνουμε την οπτική της. Ίσως μας είναι αδύνατον να προσπαθήσουμε να κάνουμε αυτό που έκανε ο πρωταγωνιστής της ταινίας, γιατί συνήθως η τέχνη παρουσιάζει με ένα τρόπο συμβολικό και συχνά πιο ποιητικό την δυνατότητα που έχουμε μέσα μας να συνδεθούμε με τις εσωτερικές μας πήγες και αποθέματα για να φροντίσουμε τον εαυτό μας και να δώσουμε ένα νόημα στη ζωή μας.

Όταν μιλάμε για θετική σκέψη δεν εννοούμε να παραβλέπουμε την πραγματικότητα και να δημιουργούμε μια πλασματική θετική θεώρηση της ζωής.

Και το να είμαστε ανθεκτικοί φυσικά δε σημαίνει το να είμαστε πάντα δυνατοί.

Ένα άλλο παράδειγμα που μου έρχεται στο νου είναι ο Βίκτορ Φράνκλ ψυχίατρος οποίος επέζησε από το ολοκαύτωμα, αφού έχασε τους γονείς του τα αδέρφια του και την έγκυο γυναίκα του μέσα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και από αυτή την δύσκολη και τρομακτική εμπειρία προέκυψε το βιβλίο του “ Η Αναζήτηση του Ανθρώπου για Νόημα”.

Ο ίδιος λέει σε μια φράση του μέσα στο βιβλίο: ” Μπορεί κανείς να πάρει τα πάντα από έναν άνθρωπο εκτός από ένα πράγμα την τελευταία από τις ανθρώπινες ελευθερίες – να επιλέξει τη στάση του σε οποιεσδήποτε συνθήκες να επιλέξει το δικό του δρόμο. “

Σύμφωνα με τον Φράνκλ κάθε στιγμή της ζωής μας αποτελεί μια ευκαιρία να πάρουμε μια απόφαση αν θα αφήσουμε τον εαυτό μας να λυγίσει μπροστά σε εκείνες τις δυνάμεις που μας απειλούν να μας κλέψουν τον ίδιο μας τον εαυτό, την εσωτερική μας ελευθερία .

Ο Νίτσε έχει πει: ”Αυτός που έχει ένα γιατί για να ζήσει μπορεί να υπομείνει σχεδόν το καθετί”.

Αν η ζωή μας έχει νόημα θα έχει νόημα και μέσα στην πανδημία καθώς αυτή τη στιγμή αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Αν καταφέρουμε μέσα από αυτές τις δύσκολες συνθήκες να υπομένουμε την ανησυχία, την θλίψη, τον φόβο που είναι μοναδικά και ξεχωριστά για τον καθένα και ταυτόχρονα συλλογικά, καθώς αφορούν όλη την ανθρωπότητα, θα μπορέσουμε να αφομοιώσουμε και να ερμηνεύσουμε την κρίση αυτή ως μια δυνατότητα για ένα διαφορετικό μέλλον.

Παρόλο που δεν έχουμε έλεγχο πάνω σε αυτό που αφορά το μέλλον της ανθρωπότητας και παρόλη την μεγάλη αβεβαιότητα, το πώς θα αντιδράσουμε σε αυτή την κρίση είναι στα δικά μας χέρια.

Όπως λέει και η Χάρις Κατάκη η λέξη κρίση περιλαμβάνει μέσα της και το πρόβλημα και την λύση του προβλήματος.

Όταν νιώθουμε πως έχουμε μια δυσκολία είναι καλό να την αποδεχτούμε και να την φροντίσουμε. Αν χτυπούσαμε μικροί τα γόνατα μας ερχόταν η μαμά μας και μας καθάριζε την πληγή και μας φρόντιζε για να μη μολυνθούμε και όλη αυτή η φροντίδα μας έκανε να νιώθουμε καλύτερα και σωματικά και ψυχικά.

Τώρα είμαστε εμείς που καλούμαστε να δώσουμε τις “πρώτες βοήθειες” στον ευάλωτο και εύθραυστο εαυτό μας. Μπορούμε να μοιραστούμε αυτό που μας πονάει με έναν άνθρωπο που εμπιστευόμαστε και αν αυτό δε φτάνει τότε πρέπει να πάρουμε ακόμη πιο σημαντικές αποφάσεις και να πάμε σε έναν ειδικό όπως θα πηγαίναμε αν η πληγή στα ματωμένα γόνατα μας δεν έκλεινε και βλέπαμε την κατάσταση να επιδεινώνεται. Τότε θα πηγαίναμε στο γιατρό για να φροντίσει την πληγή μας με πιο κατάλληλο τρόπο.

Αυτή τη στιγμή η πανδημία μοιάζει να είναι ο εχθρός μας.

Όμως με αυτό που ερχόμαστε στ’ αλήθεια αντιμέτωποι είναι ο ίδιος μας ο εαυτός!

Ο Νέλσον Μαντέλα όμως είχε πει:” Αν θέλεις να κάνεις ειρήνη με τον εχθρό σου, πρέπει να δουλέψεις μαζί του, και τότε γίνεται σύμμαχος σου “

Αν ο εχθρός μας είναι ο ίδιος μας ο εαυτός είναι καλό να κάνουμε ειρήνη μαζί του, να δουλέψουμε μαζί του, να τον φροντίσουμε και τότε θα γίνει σύμμαχος μας. !

Αιμιλία Αξιωτίδου

Οικογενειακή Σύμβουλος – Ψυχοθεραπεύτρια – Ψυχοπαιδαγωγός,

Επιστημονικός Συνεργάτης Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ, Α ΠΡΠ ΑΧΕΠΑ.

Οικογένεια

Ο Δεκάλογος Του «Λειτουργικού» Γονέα

Αγάπα το παιδί σου χωρίς προϋποθέσεις. Είναι ό,τι καλύτερο μπορείς να του προσφέρεις
σαν γονέας. Είναι το λίπασμα, που θα το βοηθήσει να αναπτυχθεί ομαλά και παραγωγικά.

Βάλε στο παιδί σου όρια. Τα έχει ανάγκη καθώς του προσφέρουν ασφάλεια, γνωρίζοντας
πώς να κινηθεί.
Να μην είσαι ούτε πολύ αυταρχικός, ούτε πολύ μαλακός γονέας. Το σωστό βρίσκεται στο
μέσον. Ο αυταρχικός γονέας είναι ανασφαλής και βγάζει ανασφαλή παιδιά και ο μαλακός
γονέας βγάζει ανεύθυνα παιδιά και μαλθακά.
Να μην χρησιμοποιείς την κριτική, αλλά τον έπαινο.
Η αποδοχή και η έγκριση είναι δύο απαραίτητες «βιταμίνες» που περιμένει το παιδί σου
από εσένα.
Πέρασε όσο πιο πολύ ποιοτικό χρόνο μπορείς με το παιδί σου. Να είναι ο μόνος χρόνος
που δεν χάνεται αλλά επενδύεται.
Θυμήσου ότι η πειθαρχία δεν είναι τιμωρία, αλλά ανάπτυξη της υπευθυνότητας.
Μάθε να μιλάς με το παιδί σου. Ο διάλογος είναι ο καλύτερος τρόπος επικοινωνίας.
Προσπάθησε πέρα από τα λόγια σου να διδάξεις το παιδί με το παράδειγμά σου. Μη
διστάσεις να θυσιάσεις κάποιες από τις μη παραγωγικές σου συνήθειες, γιατί το παράδειγμά
σου μιλάει πιο πολύ από τα λόγια σου.
Να είσαι ευέλικτος. Μη διστάσεις, αν κάνεις κάποιο λάθος στη σχέση με το παιδί σου, να
ζητάς συγνώμη. Διδάσκεται πολλά το παιδί σου από αυτό.

Συντάκτης : Αλεξάνδρα Χ. Ευκαρπίδου

Οικογένεια

Βασικοί λόγοι για τους οποίους οι έφηβοι μπαίνουν σε συμμορίες

Διάβασα σε ένα όμορφο βιβλίο τους λόγους, για τους οποίους οι έφηβοι καταφεύγουν σε
συμμορίες και γενικά σε προβληματικές περιθωριακές ομάδες. Αξίζει να το μοιραστώ μαζί σας.
Το παιδί είπαμε ότι αναζητεί μέσα στην οικογένεια την αποδοχή και την αίσθηση ότι έχει
τη δική του θέση και ανήκει κάπου. Όταν αυτό δε το βρει το αναζητά αλλού με αρνητικούς
τρόπους. Προσπαθεί να καλύψει αυτή τη βασική του ψυχική ανάγκη, που δε του κάλυψε η
οικογένεια του.
Μέσα στην συμμορία ο νέος βρίσκει αποδοχή, ανήκει κάπου, όπου είναι κάποιος και
σημαντικός.
Το παιδί, μέσα στην οικογένεια, αναζητά επίσης αγάπη, συναισθηματική ασφάλεια και
διασκέδαση (ευχάριστο περιβάλλον).
Όταν δεν τα βρει στρέφεται στις συμμορίες γιατί εκεί βρίσκει “αγάπη” (υποστηρίζουν έως
θανάτου ο ένας τον άλλο), βρίσκει τη συναισθηματική ασφάλεια, ότι οι «φίλοι» του είναι εκεί γι’
αυτόν, ό,τι και αν συμβεί. Τους ενώνει ο ίδιος σκοπός, που παλεύουν όλοι μαζί γι’ αυτόν,
στηρίζοντας αμέριστα ο ένας τον άλλον. Έπρεπε αυτό να το βιώσει στην οικογένεια και δεν το
πήρε. Ζήτησε ένα χαρούμενο περιβάλλον ν’ αναπτυχθεί και δεν το βρήκε, ενώ στη συμμορία ζει
την πλάκα. Διασκεδάζει, περνά καλά.
Οι συμμορίες προσφέρουν στο παιδί δύναμη (έλεγχο, ισχύ). Προσφέρουν σεβασμό και
ταυτότητα. Μέσα στο σπίτι του, με ένα πιθανώς αυταρχικό γονέα το παιδί όχι απλά δεν
ενδυναμώθηκε, αλλά παρ’ ολίγον «να ευνουχιστεί», γι’ αυτό φεύγει ν’ ανασάνει και να αισθάνεται
δυνατό. Αισθάνεται ότι αυτό ελέγχει τη ζωή του.
Έχει ταυτότητα, την οποία κινδύνευσε να χάσει σ’ ένα ασφυκτικό περιβάλλον, όπου η
οικογένεια ήταν το ρινγκ της αντιπαράθεσης δύο δυνατών αντιπάλων (της μητέρας και του
πατέρα), που μάχονταν για δύναμη και υπεροχή χωρίς να ενδιαφέρονται για επιζώντες. Σε μια
τέτοια οικογένεια ένιωθε ότι δεν το σέβονταν και μείωναν την αξία του και την προσωπικότητα
του, ενώ στη συμμορία συμβαίνει το αντίθετο. Του δείχνουν αμέριστη αναγνώριση, προσοχή και
σεβασμό.
Στην συμμορία του δίνεται ευκαιρία ν’ αποτελέσει πρότυπο, κατορθώνοντας κάποιο
σπουδαίο επίτευγμα. Στην οικογένεια δεν έπαιρνε αναγνώριση, αν και χρησιμοποίησε πολλούς
τρόπους, να πάρει την αναγνώριση και προσοχή των γονέων του.
Οι συμμορίες που προσφέρουν τη δυνατότητα της επιτυχίας. Του επιτρέπουν να δείξει τις
ικανότητες του και να πετύχει. Του αναγνωρίζουν την επιτυχία και πανηγυρίζουν όλοι γι’ αυτόν.
Τέλος οι συμμορίες του προσφέρουν όρια και προδιαγραφές. Έχουν κάποια δομή μέσα στην
οποία το παιδί νοιώθει ασφάλεια γνωρίζοντας μέχρι που μπορεί να φθάσει. Νοιώθει από τη δομή
αυτή προστασία.
Μετά από όλα αυτά ο Luis Gonzales Ph.d (ειδικός στην πρόληψη βίας) λέει: «Η οικογένεια
πρέπει να είναι η καλύτερη συμμορία».

Αλεξάνδρα Ευκαρπιδου

Εκπαιδευτικός- Life and parenting Coach

Οικογένεια

Αγάπη και έρωτας στην εφηβεία.

Τα αγαπημένα μας παιδιά φθάνουν σύντομα στην εφηβεία. Και μαζί με αυτήν έρχεται
καυτό στην επιφάνεια το θέμα της σεξουαλικής αγωγής.

Η σεξουαλική αγωγή είναι καθαρά ευθύνη των γονέων και χρειάζεται να αρχίσει πολύ
νωρίς, στα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού, από τότε που το παιδί αρχίζει να γνωρίζει το σώμα
του και αντιλαμβάνεται τη διαφορά με τα παιδιά της ηλικίας του άλλου φύλου. Οι γονείς πρέπει να
μην αισθανόμαστε άσχημα να μιλήσουμε με τα παιδιά μας για τα ζητήματα αυτά.
Είναι η μεγάλη μας ευκαιρία, τότε, στην νηπιακή ηλικία, που θα θέτουν τις πρώτες
ερωτήσεις, να καθιερώσουμε μια σχέση εμπιστοσύνης με τα παιδιά μας, που θα συνεχίσουμε και
αργότερα. Τα παιδιά που συνηθίζουν και αισθάνονται άνετα να ρωτούν τους γονείς τους για θέματα
γύρω από τον έρωτα και το σεξ, δε θα καταφύγουν έξω σε φίλους ή στις βρώμικες ταινίες να
πάρουν λανθασμένη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση.

Οι ερωτήσεις που ρωτούν τα παιδάκια 2-6 ετών είναι «γιατί φουσκώνει η κοιλίτσα της
μαμάς» όταν είναι έγκυος στο επόμενο παιδί της οικογένειας. Ρωτούν «γιατί το τάδε κοριτσάκι δεν
έχει πουλάκι;» ή «πώς γεννιούνται τα παιδάκια;» χρειάζεται χωρίς ντροπή ή υπεκφυγές να είμαστε
έτοιμοι να απαντήσουμε χρησιμοποιώντας, αν θέλουμε και όμορφα σχετικά βιβλία για κάθε ηλικία,
που κυκλοφορούν στην αγορά. Οι απαντήσεις μας να είναι καθαρές, απλές και σωστές και να
απαντούν μόνο στην ερώτηση. Να καθησυχάζουμε το παιδί μας ότι τα αγόρια είναι διαφορετικά
από τα κορίτσια, ώστε να μη δημιουργούνται αισθήματα φόβου και ζήλειας.

Να μιλάτε για τα γυναικεία όργανα με απλούς όρους και όχι συνθηματικές λέξεις γιατί
διαφορετικά γεννάται η μυστικότητα, η ντροπή και η ενοχή γύρω από το θέμα. Να είμαστε σαφείς
και ειλικρινείς. Από μικρά μαθαίνουμε στα παιδιά την ανατομία του ανθρώπινου σώματος.
Μαθαίνουμε τα παιδιά μας με σοβαρότητα να μιλούν για όλα τα μέρη του σώματος τους.
Μαθαίνουν να σέβονται και να κρατούν ασφαλές το σώμα τους. Στα μικρά παιδάκια μαθαίνουμε,
ότι τα μέρη του σώματος μας θεωρούνται αυστηρά προσωπικά, γι’ αυτό τα έχουμε καλυμμένα με
τα ρούχα μας και ότι δε τα αγγίζουν ή τα χαϊδεύουν, ιδιαίτερα σε δημόσιους χώρους.
Επίσης τα μαθαίνουμε, ότι είναι καλό να αγκαλιάζουν και να φιλούν ο ένας τον άλλο για να
εκφράσουν την αγάπη τους με μέλη της οικογένειας ή συγγενικά και φιλικά, αλλά δε θα επιτρέπουν
σε κανένα να αγγίζει ή να χαϊδεύει τα γεννητικά τους όργανα.

Επίσης να μην έχουν με ξένους
σωματική επαφή, που νοιώθουν ότι τους ενοχλεί. Να έχετε φτιάξει ένα κλίμα εμπιστοσύνης, ώστε
να τα ενθαρρύνετε να σας μιλήσουν, αν αντιληφθούν κάτι περίεργο.
Οι καλύτερες ηλικίες για μαθήματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης είναι οι ηλικίες 8-12
ετών. Τα παιδιά ζητούν πιο συγκεκριμένες πληροφορίες γιατί βλέπουν το σώμα τους να αλλάζει.
Ιδιαιτέρως τα κορίτσια βλέπουν την έμμηνο ρύση, την αύξηση του στήθους κ.τ.λ. Οι ερωτήσεις που
θέτουν εδώ είναι: πονάει κανείς κατά την περίοδο, τι είναι οι όρχεις, τι δουλειά κάνουν, πώς γίνεται
η διαδικασία αναπαραγωγής, γιατί έρχεται η έμμηνος ρύση, πώς γεννιέται το παιδί, πού βρίσκεται
εννέα (9) μήνες και πολλές άλλες.

Οι γονείς οφείλουν, χωρίς γέλια, με σοβαρότητα, να ενημερώσουν το παιδί, για να
καταλάβει ότι αποτελεί σοβαρό θέμα και για να αναπτυχθεί εμπιστοσύνη. Διαφορετικά το παιδί θα
στραφεί σε άλλες πηγές για ενημέρωση, που δεν θα είναι οι κατάλληλες. Χρειάζεται λοιπόν οι
γονείς, σ’ αυτή την ηλικία των παιδιών τους, να έχουν αποκτήσει άνεση στο να συζητάνε μαζί τους
τα σεξουαλικά θέματα, ώστε μέχρι την ηλικία των 8-12 να έχουν συζητήσει αρκετά. Να έχουν
ετοιμάσει τα παιδιά για την εφηβεία. Αν σ’ αυτά τα χρόνια όμως τα αποθαρρύνετε από τέτοιες
συζητήσεις δυστυχώς θα στραφούν σε όχι και τόσο έγκυρες πηγές πληροφόρησης, όπως τους
φίλους, τα περιοδικά και τις ταινίες.
Η τελική και πιο δύσκολη ηλικία για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι η εφηβεία.
Γίνεται πιο δύσκολη η κατάσταση, αν δεν έχει προηγηθεί, όπως είπαμε προηγούμενη πληροφόρηση
και ετοιμασία.

Σ’ αυτή την ηλικία οι έφηβοι νιώθουν αμηχανία, άγχος και αστάθεια ψυχικής
διάθεσης. Νιώθουν άβολα για τις αλλαγές, που συμβαίνουν στο σώμα τους. Στα αγόρια συμβαίνει
συχνά η ονείρωξη και στα κορίτσια η έμμηνος ρύση. Χρειάζεται να γνωρίζουν τι ακριβώς τους

συμβαίνει και πώς θα τα αντιμετωπίσουν. Οι γονείς, πέρα από όλα τα ανατομικά χαρακτηριστικά
της εφηβείας και τις υγιεινές συνήθειες που τα συνοδεύουν, χρειάζεται να συνδέσουν το
σεξουαλικό με τον έρωτα και την αγάπη. Να μάθει το παιδί το συναισθηματικό κομμάτι της
υπόθεσης.
Να γνωρίζει καλά, ότι ο άνθρωπος χρειάζεται να λειτουργεί ψυχοσωματικά και τα δύο αυτά
είναι ενωμένα και αποτελούν την ολότητα της ύπαρξης του. Να γνωρίζουν ότι το σεξ δεν είναι
μόνο ικανοποίηση των αναγκών μας και δεν έχει μόνο δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις.
Χρειάζεται να είναι ειλικρινής και υπεύθυνος.

Να σέβεται τον εαυτό του και το άλλο
φύλο. Για να βιώσει με υγιή τρόπο ο έφηβος τον έρωτα και την αγάπη χρειάζεται οι γονείς του να
αποτελέσουν πρότυπο γι’ αυτόν. Να βλέπει πόσο τρυφεροί και εκδηλωτικοί είναι οι γονείς του,
πόσο σέβεται, αγαπά και νοιάζεται ο ένας τον άλλο. πόσο δε θέλει να φέρει σε δύσκολη θέση ο
ένας τον άλλον. Έτσι δίνουν το καλύτερο μάθημα συναισθηματικής αγωγής στα παιδιά.
Χρειάζεται να διδάξουμε από μικρά τα παιδιά μας να σέβονται την αξία “άνθρωπος”. Να
μάθουν στα παιδιά τους οι γονείς, ότι ο έρωτας και η αγάπη είναι διαδικασίες ψυχοσωματικές, που
και οι δύο μαζί λειτουργούνται.

Χρειάζεται να μάθουν τα παιδιά τους οι γονείς πώς να είναι ερωτικά σε κάθε πτυχή της
ζωής τους. Αυτό θα το μάθουν βλέποντας τους ίδιους τους γονείς τους πόσο ερωτικά
αντιμετωπίζουν της ζωή, τις ιδέες, τα όνειρα τους, πόσο ερωτικοί είναι στη διαχείριση των
συναισθημάτων τους και των επιδιώξεων τους στη ζωή.
Το παιδί γίνεται ερωτικό δηλαδή αγαπά με πάθος τους ανθρώπους, τη φύση, τα ταλέντα
του, τα όνειρα του, με την ομορφιά στην τέχνη, στη μουσική. Έτσι ο έρωτας αποκτά μια ευρύτερη
έννοια και έχει τη δύναμη να μετουσιωθεί σε δημιουργικότητα. Δεν προσκολλάται με εμμονή στην
ικανοποίηση του ενστίκτου, ως μόνη πηγή ευχαρίστησης, γιατί ζει και άλλες μεγάλες ικανοποιήσεις
στη ζωή με την οποία είναι ερωτευμένος.

Γονείς που βιώνουν την αληθινή αγάπη προς τη ζωή, τη σύζυγο τους και τα παιδιά γίνονται
το καλύτερο μη λεκτικό παράδειγμα για τα παιδιά τους. Αυτό που χρειάζεται να εμφυσήσουν οι
γονείς στον έφηβο τους είναι ότι το σεξ είναι μια αρκετά σοβαρή υπόθεση, που δεν πρέπει να
αντιμετωπίσουμε βιαστικά και που ούτως η άλλως είναι μια πράξη ενηλίκων. Η βιαστική και
ανεξέλεγκτη χρήση του εγκυμονεί κινδύνους π.χ σεξουαλικά νοσήματα και ψυχικός πόνος, πρόωρη
εγκυμοσύνη.
Προσοχή μεγάλη στο να μη προχωρήσει το παιδί σε οποιαδήποτε σεξουαλική επαφή από
υποχρέωση, φόβο ή πίεση.
Να δράττουν κάθε ευκαιρία οι γονείς από κάποια εκπομπή η ταινία να ρωτούν τα παιδιά:
«Εσύ τι πιστεύεις και τι έχεις σκεφτεί γι’ αυτό;». Μην εκφοβίσετε όμως το παιδί γιατί μπορεί να
του δημιουργήσετε πρόβλημα ψυχολογικό.
Μιλώντας μαζί με τον έφηβο για το σεξ, μη διστάσετε να εξετάσετε ερωτήματα του σχετικά
με την ηθική στο πλαίσιο των προσωπικών ή θρησκευτικών σας πεποιθήσεων.
Να μιλήσετε με τους εφήβους να γνωρίσουν, ότι ο έρωτας βάσει τελευταίων ερευνών στους
ενήλικες κρατά σήμερα όχι πάνω από έξι(6) μήνες. Στους εφήβους, που ακόμα τώρα
διαμορφώνουν τα χαρακτηριστικά του άλλου φύλου, πολύ λιγότερο.

Γι’ αυτό το λόγο εμφυσήστε τους την πίστη, ότι μπορεί να ερωτεύονται, να ενώνουν την
ψυχή τους, αλλά να είναι πολύ προσεκτικοί στο ν’ ενώσουν τα σώματά τους. Να δώσουν ή να
πάρουν υποσχέσεις, που ο χρόνος θα δείξει την ισχύ τους. Ενήλικες θα είναι μια ζωή, όπου θα
βιώνουν την σεξουαλική σχέση, παιδιά ανέμελα όμως μόνο τώρα μπορούν να είναι. Ας μη
βιάζονται λοιπόν. Ας δώσουν χρόνο στο σώμα και στα συναισθήματα τους να ωριμάσουν.
Τέλος συζητείστε μαζί τους για τον ύπουλο σεξουαλικό πόλεμο, που ζούμε σήμερα στην
κοινωνία. Στο πώς μας δημιουργούν ανάγκες ψυχοσωματικές και πώς με λανθασμένο τρόπο μας
προκαλούν μετά να τις ικανοποιήσουμε. Δείξτε τους τον τρόπο και με τι όπλα μπορεί να
πολεμήσουν σ’ αυτόν τον ύπουλο αγώνα. Να μάθουν να κρατούν το πηδάλιο του μυαλού και των
αισθήσεων.

Να κοντρολάρει ο έφηβος τα σεξουαλικά του είναι δείγμα ανδρείας και δύναμης τελικά. Ο
έλεγχος των παθών είναι χαρακτηριστικό των δυνατών ανθρώπων. Η βοήθεια του Θεού και της μυστηριακής ζωής της εκκλησίας είναι μεγάλη δύναμη σ’ αυτό τον αγώνα. Ο άνθρωπος εντελώς
μόνος χωρίς τη δύναμη του Θεού μπορεί και φθάσει πολύ χαμηλά.
Αγαπητοί γονείς, το θέμα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης των εφήβων είναι τεράστιο.
Δεν μπορεί να εξαντληθεί. Αυτό που χρειάζεται είναι να προσεγγίζετε και να συζητάτε με τα παιδιά
σας με διακριτικότητα, εξατομίκευση και σεβασμό. Να είσθε κοντά τους από την μικρή ηλικία. Να
γίνεται εσείς και όχι κάποιος άλλος, ο εκπαιδευτής του παιδιού σας και σε αυτό το θέμα, όπως και
σε τόσα άλλα.

Δείξτε του το σωστό δρόμο μέσα από το παράδειγμα σας στο πόσο όμορφα και αγαπητικά
ζείτε την σχέση σας με τον πατέρα ή τη μητέρα του. Στα χέρια σας κρατάτε την κατάκτηση εκ
μέρους των εφήβων σας της υγιούς σεξουαλικότητας τους και της σωστής διαχείρισης της.
Για μια ακόμα φορά ο γονέας είναι ο αίτιος της ψυχικής και σωματικής υγείας του παιδιού
του.
Καλή δύναμη και φώτιση σ’ αυτή τη μεγάλη αποστολή!

Αλεξάνδρα Ευκαρπιδου

Εκπαιδευτικός- Life and parenting Coach