«Δεν νιώθω καλά, μήπως…, νιώθω πως θα τρελαθώ…, είμαι καλά;» Μία ερώτηση που οι περισσότεροι από εμάς πιθανότατα αναρωτηθήκαμε, ειδικά στη διάρκεια της πανδημίας. Ίσως αναρωτηθήκαμε μετά από 2-3 κακές μέρες ή όταν αυτές οι μέρες έγιναν …περισσότερες. Ίσως όταν νιώσαμε την απώλεια μέσα από το θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου, έναν χωρισμό, μία ασθένεια… Ίσως όταν αισθανθήκαμε ανασφάλεια και έλλειψη σταθερότητας λόγω οικονομικών προβλημάτων, προβληματικών διαπροσωπικών σχέσεων… Ίσως αναρωτηθήκαμε αν είμαστε καλά όταν η μελαγχολία ή η θλίψη μας μετατράπηκε σε απελπισία ή ακόμη όταν νιώσαμε πως έχουμε αποκοπεί από τον ίδιο μας τον εαυτό…
Οι ειδικοί προτείνουν να ελέγχουμε τακτικά την ψυχική μας υγείας για να αξιολογήσουμε πως αισθανόμαστε. Μάλιστα μπορούμε να σταθούμε και να αναρωτηθούμε – όπως όταν νοιαζόμαστε για ένα αγαπημένο μας πρόσωπο και προσπαθούμε να δούμε αν είναι καλά! Μπορούμε να κάνουμε κάποιες ερωτήσεις στον εαυτό μας που θα μας δώσουν μία πρώτη εικόνα για το «πόσο καλά είμαστε ψυχολογικά»…
Χρόνος και χώρος για τον εαυτό μου: Προφανώς είναι δύσκολο μέσα στις καθημερινές μας υποχρεώσεις και την φροντίδα τρίτων να «ακούσουμε» ή και να φροντίσουμε τον εαυτό μας, να κατανοήσουμε τις ανάγκες του. Είμαστε τόσο συνηθισμένοι σε μία «multi-tasking» λειτουργία που δεν δίνουμε πραγματικά χώρο για να καθίσουμε και να προβληματιστούμε με το «πως είμαστε».
Η καθημερινή λειτουργικότητα: Ένας πολύ εύκολος τρόπος να ελέγξουμε την ψυχική μας υγεία είναι μέσα από το κατά πόσο είμαστε σε θέση να λειτουργήσουμε στην καθημερινότητα. Μάλιστα, αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους δείκτες αν ένα άτομο αντιμετωπίζει προβλήματα με την καθημερινή του ζωή. Για παράδειγμα, «Μπορώ να εκπληρώσω τους πολλαπλούς ρόλους μου ως εργαζόμενος/η, σύντροφος, σύζυγος, εραστής/ερωμένη, γονιός, γιος ή κόρη, φίλος ή φίλη, …;» Αν υπάρχει δυσκολία, τότε μάλλον αυτό είναι σημάδι ότι τα πράγματα «δεν πάνε και τόσο καλά!»
Τα συναισθήματα και οι συμπεριφορές μας: Υπάρχουν εναλλαγές στη διάθεσή μας; Ας παρατηρήσουμε τον εαυτό μας μέσα από τις παρακάτω ερωτήσεις:
- Πώς άλλαξε η συμπεριφορά μου;
- Υπάρχουν συμπεριφορές που με προβληματίζουν;
- Μου παραπονιούνται οι άλλοι για κάποιες από τις συμπεριφορές μου;
- Πώς άλλαξαν τα συναισθήματά μου;
- Βρίσκω ακόμα χαρά σε πράγματα που κάποτε με χαροποιούσαν;
- Λαμβάνω ικανοποίηση στην καθημερινότητα;
- Είμαι ευερέθιστος/η, τσακώνομαι, συγκρούομαι, θέλω να χτυπήσω ή χτυπάω ανθρώπους;
- Νιώθω περισσότερο πεσμένος/η από ό, τι συνήθως;
- Λειτουργώ περισσότερο καταστροφικά ή αυτοκαταστροφικά από ό, τι συνήθως;
- Έχω σκεφτεί να κάνω κακό στον εαυτό μου ή σε άλλους;
- Αποφεύγω τους ανθρώπους;
- Πόσο διαρκούν τα παραπάνω συμπτώματα;
Ο καθένας μπορεί να έχει κάποιες μέρες που δεν είναι και τόσο καλές. Άλλωστε, όπως λέμε, δεν είναι όλες οι μέρες ίδιες. Αν όμως νιώθουμε άσχημα, για παράδειγμα, αν είμαστε αγχωμένοι, στενοχωρημένοι, απογοητευμένοι, νευριασμένοι… για περισσότερο από δύο εβδομάδες, μάλλον χρειάζεται να ανησυχήσουμε και ίσως ήρθε η ώρα να αναζητήσουμε επαγγελματική βοήθεια.
Το σώμα μου: Λέμε πως το σώμα μας μιλάει, απλά εμείς δεν έχουμε μάθει να το ακούμε, παρά μόνο όταν είναι πολύ αργά μέσα από τα συμπτώματα μιας ασθένειας. Το σώμα μας επηρεάζεται από την ψυχική μας υγεία και το αντίστροφο, καθώς η ψυχική και η σωματική μας υγεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. Ας παρατηρήσουμε λίγο τον εαυτό μας λοιπόν και ας αναρωτηθούμε:
- Κοιμάμαι καλά;
- Τρώω καλά;
- Τρίζω τα δόντια μου;
- Νιώθω μυϊκή ένταση στο λαιμό ή τους ώμους μου;
- Έχω την ίδια ενέργεια όπως συνήθως;
- Φροντίζω την υγιεινή μου;
- Κάθε πότε κάνω εξετάσεις για την υγεία μου;
Δεν χρειάζεται να περιμένω μέχρι τα πράγματα να πάρουν μία άσχημη τροπή. Σε έναν τέλειο κόσμο, οι άνθρωποι θα πήγαιναν στο γιατρό και θα έκαναν τον ετήσιο έλεγχο για την υγεία για να επιβεβαιωθούν πως η υγεία τους είναι καλή και δεύτερον για πρόληψη. Είναι πολύ πιο εύκολο να προλάβουμε ένα πρόβλημα στην υγεία μας από το να προσπαθήσουμε να το θεραπεύσουμε…
Μαρίνα Μόσχα