Connect with us

Τέχνη πολιτισμός

Ο ατμοσφαιρικός ρεαλισμός του Έντουαρντ Χόππερ

Ο Έντουαρντ Χόππερ (Edward Hopper) γεννήθηκε στις 22 Ιουλίου 1882 στο Νάιακ, ένα παραθαλάσσιο χωριό στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, από γονείς Ολλανδικής καταγωγής. Εκπαιδεύτηκε ως εικονογράφος, αλλά από το 1901 έως το 1906 σπούδασε ζωγραφική στη Σχολή Καλών Τεχνών της Νέας Υόρκης, με δάσκαλο τον ρεαλιστή ζωγράφο Ρόμπερτ Χένρι, που ήταν μέλος της «Ομάδας των Οκτώ» και αργότερα της «Σχολής του Σταχτοδοχείου» («Ashcan School»), τα μέλη της οποίας εμπνέονταν κριτικά από την καθημερινή ζωή στις μεγαλουπόλεις.

Έχει αναγνωριστεί ως ένας σημαντικός ζωγράφος της Αμερικάνικης ρεαλιστικής τέχνης, που με τους πίνακες και τα χαρακτικά του άσκησε μεγάλη επιρροή στους εικαστικούς της pop art και του νεορεαλισμού. Στο έργο του, ιδιαίτερα αυτό του αστικού τοπίου, αποτυπώνεται η μοναξιά του ανθρώπου των μεγαλουπόλεων.

Γράφει ο Κώστας Ευαγγελάτος*

Έντουαρν Χόππερ, Αυτοπροσωπογραφία, λάδι σε καμβά, 1925-30

Ο Χόππερ ταξίδεψε τρεις φορές στην Ευρώπη μεταξύ 1906 και 1910 κι έζησε για ένα διάστημα στο Παρίσι την εποχή της εμφάνισης του κινήματος των κυβιστών. Παρέμεινε όμως αποστασιοποιημένος από την καλλιτεχνική πρωτοπορία εκείνης της εποχής και σ’ όλη του την καριέρα ακολούθησε το δικό του καλλιτεχνικό μοναχικό όραμα.

Αν και εξέθεσε έργα του στην «Έκθεση του Οπλοστασίου» («Armory Show»), το 1913, με την οποία η Αμερική γνώρισε την καλλιτεχνική πρωτοπορία της Ευρώπης, ο Χόππερ αφιέρωσε τον περισσότερο χρόνο του έως το 1924 στην τέχνη της διαφήμισης και της εικονογράφησης. Την ίδια χρονιά παντρεύτηκε τη ζωγράφο Τζόζεφιν Νίβιζον (1883-1968), που άφησε την προσωπική καριέρα της και αφοσιώθηκε σε αυτόν.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1920 όπως και οι ζωγράφοι της «Σχολής του Σταχτοδοχείου», ο Χόππερ ζωγράφιζε κοινοτοπίες της αστικής ζωής. Όμως, σε αντίθεση με τους χαλαρά οργανωμένους και γεμάτους ζωηράδα πίνακές τους, (1925-1932) οι συνθέσεις του έδειχναν ανώνυμες φιγούρες και αυστηρές γεωμετρικές μορφές, που θύμιζαν φωτογραφικά στιγμιότυπα, δημιουργώντας έτσι μία αναπόφευκτη αίσθηση μοναξιάς.

Αυτή η αίσθηση ενισχυόταν από τη χαρακτηριστική χρήση του φωτός, είτε το σκληρό φως του πρωινού είτε το απόκοσμο ενός νυχτερινού καφέ. Σε ορισμένα εξαιρετικής ποιότητας χαρακτικά του ο «απογευματινός αέρας» προξενεί στον θεατή μια ευχάριστη ανατριχίλα και οι «σκιές της νύχτας» συγκινεί με τον άνθρωπο που απλά βαδίζει και πρέπει να διασχίσει την απειλητική σκιά της κολώνας του δρόμου.

Έντουαρν Χόππερ, Απόγευμα, λάδι σε καμβά, 1939

Από τη δεκαετία του 1930 και μετά ο Έντουαρντ Χόππερ ανέπτυξε ένα αρκετά πρωτότυπο, αυστηρό ρεαλιστικό ύφος, συμβάλλοντας σημαντικά τόσο στην αναβιωματική εξέλιξη ενός καθαρά αμερικανικού ρεαλισμού, όσο και στην αντίσταση στις κυρίαρχες την εποχή εκείνη επιδράσεις της αφηρημένης πλέον τέχνης και της ευρωπαϊκής εκκεντρικής πρωτοπορίας.

Παρά το εικονιστικό τους περιεχόμενο, τα έργα του διακρίνονται για το μοντέρνο κατά βάση πνεύμα τους, τόσο στη σύλληψη όσο και στην πραγμάτωση.

Από τη δεκαετία του 1950 μέχρι το τέλος της ζωής του ταλαιπωρήθηκε από σοβαρά προβλήματα υγείας. Δεν εγκατέλειψε όμως τον χρωστήρα και δημιούργησε αρκετά σημαντικά έργα. Αναδρομικές εκθέσεις έργων του έγιναν το 1933 στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης και στο Μουσείο Ουίτνευ / Whitney Museum of American Art το 1950 και το 1964.

Ο Έντουαρντ Χόππερ πέθανε στις 15 Μαΐου 1967 στη Νέα Υόρκη. Λίγους μήνες αργότερα έφυγε από τη ζωή και η σύντροφός του, η οποία χάρισε μεγάλο αριθμό πινάκων του στο Μουσείο Ουίτνεϊ του Μανχάταν. Τα έργα αυτά του σημαντικού κληροδοτήματος εκτέθηκαν στο Μουσείο και μετά ταξίδεψαν στο Άμστερνταμ, το Ντύσελντορφ, καταλήγοντας στο Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο και το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Σαν Φρανσίσκο.

Όσο ήταν εν ζωή οι πίνακες του Χόππερ δεν έπαιζαν δυνατά στο χρηματιστήριο της τέχνης και μέχρι τα 42 χρόνια του οι πωλήσεις έργων του ήταν ελάχιστες. Αν και από το 1932 η κατάσταση άλλαξε ριζικά έφερε πάντα το σύνδρομο της αγωνίας για την θέση του και το αίσθημα του αδικημένου.

Δεν ξέχασε ποτέ ότι τον είχε απορρίψει η Ακαδημία Τέχνης στα νιάτα του και όταν μετά την επιτυχία του τον έκαναν τιμητικά μέλος τους απέρριψε την πρόταση τους. Σε κάποιες από τις τελευταίες συνθέσεις του πρωταγωνιστεί το φως του ήλιου μέσα σε ένα άδειο δωμάτιο και δημιουργεί ένα συγκλονιστικό συνδυασμό φωτός και σκιάς. Όταν οι ανθρώπινες μορφές που είχαν το κεντρικό ενδιαφέρον αρχίζουν να απουσιάζουν από τις συνθέσεις του όλα δείχνουν πλέον πιο φιλοσοφημένα και γαλήνια.

Έντουαρν Χόππερ, Άδειο δωμάτιο, λάδι σε καμβά, 1963

Αν και ο Χόππερ δημιούργησε τα έργα του στην πιο ταραχώδη πενηκονταετία της σύγχρονης Αμερικάνικης ιστορίας παρέμεινε ενσυνείδητα ανεπηρέαστος ζωγραφίζοντας παραστατικά τους εσωστρεφείς καθημερινούς του ήρωες της και τα αποξενωμένα μεταξύ τους και ταυτόχρονα οικεία στα μάτια των φιλότεχνων τοπία του.

Η αίσθηση της μοναξιάς κατοπτρίζεται στις εκφράσεις των προσώπων, στις στατικές κινήσεις, στα ζοφερά, σκληρά, αμείλικτα ή θερμά και δυνατά φώτα της υπαίθρου και των πόλεων, παραμένουν με παράδοξο τρόπο ψυχρά παρόλη την λαμπρότητα τους. Η ευρηματική πρόσπτωση του φωτός στα θέματα από τα ανοικτά παράθυρα είναι μια ποιητική απόπειρα του εξωτερικού με τον εσωτερικό κόσμο.

Ζώντας στην εποχή μεγάλων καλλιτεχνικών κινημάτων στο Παρίσι που επισκέφθηκε το 1906 και το 1907 και δούλεψε παραγωγικά αλλά και στη Νέα Υόρκη, της νέας μεγαλούπολης της διεθνούς τέχνης που έσφυζε από απόψεις, τάσεις και θεωρητικές διενέξεις για τον μοντερνισμό, τις πρωτοπορίες και τον αφηρημένο εξπρεσιονισμό αυτός δεν ακολούθησε καμία σχολή.

Δεν ήταν επαναστάτης καλλιτέχνης ούτε όμως και σνομπ. Δεν είχε την ικανότητα όσο ζούσε να έλκει τους συλλέκτες και τους μεγάλους εμπόρους τέχνης. Πιθανόν αν είχε αντιληφθεί ότι μερίδα ιστορικών και κριτικών της σύγχρονης τέχνης τον είχαν κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του ανακηρύξει σαν πρόδρομο της pop art να είχε δυσαρεστηθεί βαθιά.

Ο σκληρός ρεαλισμός, η καταναλωτική διάθεση, η πλακάτ και επιφανειακή προβολή που επεδίωκε η pop ήταν στον αντίποδα της λυρικής προσωπικής του φυσιοκρατικής προσέγγισης, όσον αφορά την αντιγραφή του ορατού κόσμου, που τον απέδωσε ποιητικά με ψυχολογική εγρήγορση και εσωστρεφή ένταση.

*Ο Κώστας Ευαγγελάτος είναι Ζωγράφος, Λογοτέχνης, Θεωρητικός της Τέχνης

Έντουαρν Χόππερ, Δύο στο διάδρομο, λάδι σε καμβά, 1927

Βιβλία

Η ευτυχία είναι απόφαση

Με την αφορμή της ομιλίας με τίτλο «Η Ευτυχία είναι Απόφαση», της Κατερίνας Τσεμπερλίδου στην πόλη μας, ας θυμηθούμε λίγο το βιβλίο της με τον ομώνυμο τίτλο.

Είναι το πρώτο βιβλίο αυτοβελτίωσης της συγγραφέως, ένα βιβλίο που δημιούργησε μια νέα τάση για την αναζήτηση της ευτυχίας στην Ελλάδα.

Στο βιβλίο αυτό, η συγγραφέας μοιράζεται με τους αναγνώστες τρόπους για το πώς να ανακαλύψουμε την ευτυχία που κρύβεται μέσα μας, με μόνο μια απόφαση.

Στις σελίδες του βιβλίου, θα μάθουμε

  • να κατευθύνουμε το νού μας σε θετικές σκέψεις και στην επιτυχία
  • να κάνουμε την ευτυχία καθημερινή μας συνήθεια
  • να ζούμε τη ζωή μας στο φουλ
  • να είμαστε αισιόδοξοι, να βρίσκουμε αφορμές για μικρές χαρές στη ζωή
  • να πραγματοποιούμε τα όνειρά μας

Η ευτυχία μας ανήκει, την αξίζουμε και μπορούμε να την κερδίζουμε καθημερινά, ανεξάρτητα με το τι συμβαίνει στη ζωή μας. Θα βρούμε ποιες είναι οι τρεις πηγές της ευτυχίας μας, οι τρεις κολώνες. Δεν χρειάζεται να την αναβάλουμε, ούτε να βάζουμε προϋποθέσεις για να είμαστε ευτυχισμένοι, ούτε να τη φοβόμαστε ή να την υποτιμάμε. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, θα μπορέσουμε να ακολουθήσουμε δραστηριότητες και να ανακαλύψουμε μυστικά που θα μάς φέρουν πιο κοντά στην ψυχική και σωματική μας ευεξία.

Συγγραφέας: Κατερίνα Τσεμπερλίδου

Continue Reading

Βιβλία

Παρουσίαση του βιβλίου της Βίκυς Φλέσσα στη Θεσσαλονίκη!

Το Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Θεσσαλονίκης και οι Εκδόσεις Αρμός, διοργανώνουν εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίο της Βίκυς Φλέσσα,

«Γιατί Ψυχανάλυση, κύριε Γιωσαφάτ;»


Ο ψυχίατρος Ματθαίος Γιωσαφάτ απαντά στην Βίκυ Φλέσσα

Η συγγραφέας παρουσιάζει το βιβλίο της και με αυτήν την αφορμή συζητά με το κοινό για τις διαπροσωπικές σχέσεις και την σχέση με τον εαυτό μας. Τίτλος εισήγησης κυρίας Βίκυς Φλέσσα «Η αγάπη στα χρόνια του κενού».

Η εκδήλωση θα λάβει χώρα στην αίθουσα Μανόλης Αναγνωστάκης στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης (Βασιλέως Γεωργίου Α’), την Τρίτη 2 Απριλίου 2024, στις 19.00.

Μαζί με τη συγγραφέα  συζητούν οι:

Χρυσόστομος Σταμούλης, Καθηγητής της Δογματικής και Συμβολικής Θεολογίας, Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Σμαράγδα Παπαδοπούλου, Καθηγήτρια Διδακτικής της Νεοελληνικής Γλώσσας-Λογοτέχνις, Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος, Θεσσαλονίκης

Ασημίνα Φιλιοπούλου, Δικηγόρος και Πρόεδρος της Εφορευτικής Επιτροπής του Βαφοπουλείου Πνευματικού Κέντρου Θεσσαλονίκης

Λίγα λόγια για το βιβλίο


Το βιβλίο αναφέρεται στις απαντήσεις που έδωσε ο διάσημος ψυχίατρος Ματθαίος Γιωσαφάτ σε μια σειρά από καίρια ερωτήματα, με βάση την οικογένεια, το ασυνείδητο, το διαδίκτυο, την αγάπη και άλλα πολλά, όπου το ιδιωτικό διαπλέκεται με το κοινωνικό της Ελλάδας που αλλάζει, αλλά και με το πολιτισμικό, ψυχικό και μια δέσμη από σοβαρά ζητήματα, όπως:

-Είμαστε όλοι «τραυματισμένοι» από τα πρώτα πέντε χρόνια της ζωής μας;

-Υπάρχει ασυνείδητο;

-Πως είναι οι καλές μητέρες με τα κορίτσια τους και πως με τα αγόρια τους;

-Ποιο είναι το «τρίτο πόδι» στην σχέση του ζευγαριού;

-Μαθαίνεται η αγάπη; -Γιατί απατάμε τους συντρόφους μας;

-Γιατί μας αρέσει το «τζάμπα»;

-Είναι το διαδίκτυο μια τοξική μήτρα;

-Γιατί παραμένουμε σε κακοποιητικές σχέσεις;

-Που σκοντάφτουμε στην εφηβεία;

-Τι συμβαίνει με τα μοναχοπαίδια και τα πρωτότοκα παιδιά;

-Πως επιλέγουμε ψυχοθεραπευτή;

-Έχει ξεπεραστεί ο Φρόυντ;

-Γιατί δεν ερωτεύονται οι ώριμοι άνθρωποι;

Αυτές και πολλές άλλες απορίες από την καθημερινότητά μας, τις σχέσεις μας με τους άλλους και τον ψυχικό μας βίο, συζήτησε ο ψυχίατρος Ματθαίος Γιωσαφάτ με τη Βίκυ Φλέσσα.

Ματθαίος Γιωσαφάτ


Ο Ματθαίος Γιωσαφάτ αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1963 και απέκτησε την ειδικότητα του Νευρολόγου-Ψυχιάτρου το 1967. Μετέβη για περαιτέρω σπουδές στο Λονδίνο, όπου και παρέμεινε για δεκαπέντε χρόνια. Εκεί έλαβε μετά από εξετάσεις διάφορα διπλώματα στην Ψυχιατρική και Παιδοψυχιατρική (Δίπλωμα Ψυχολ. Ιατρικής, ανώτατο Δίπλωμα Ψυχιατρικής του Βασιλ. Κολλεγίου Ψυχιάτρων κ.λπ.).

Εξελέγη διευθυντής στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (Κέντρο Παιδικής και Οικογενειακής Ψυχιατρικής Finchley Λονδίνου).

Δίδαξε στο Κέντρο Tavistock και στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (Ιατρικό Μεταπτυχιακό Κέντρο) ως Επίκουρος Καθηγητής (Senior Lecturer).

Έκανε επίσημη πενταετή εκπαίδευση στην Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεία και τετραετή στην Ομαδική Ανάλυση και Οικογενειακή Θεραπεία.

Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα εξελέγη διευθυντής του Παιδοψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής. Ίδρυσε με άλλους την Ελληνική Εταιρεία Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας, που εκπαιδεύει στην ατομική ψυχαναλυτική θεραπεία, και την Ελληνική Εταιρεία Ομαδικής Ανάλυσης και Οικογενειακής Θεραπείας, της οποίας είναι πρόεδρος και διευθυντής του Εκπαιδευτικού της Ινστιτούτου.

Είναι τακτικό μέλος πολλών διεθνών επιστημονικών Εταιρειών.

Έχει γράψει πολυάριθμα άρθρα και έχει μετάσχει στην συγγραφή πολλών επιστημονικών βιβλίων.

Έχει κληθεί να μιλήσει σε πολλά κέντρα του εξωτερικού (Παν/μιο Οξφόρδης, London School of Economics κ.α.) καθώς και σε πολυάριθμα νοσοκομεία, επιστημονικά κέντρα, στη σειρά διαλέξεων του Megaron Plus κ.λπ. Είναι και ο ιδρυτής, με άλλους συναδέλφους, της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδος, της οποίας και εξελέγη ο πρώτος Πρόεδρος.

Βίκυ Φλέσσα

H Βίκυ Φλέσσα είναι απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Φιλολογικό Τμήμα, Κλασική Κατεύθυνση), καθώς επὶσης πτυχιοὺχος της Νομικής Σχολής Αθηνών. Έχει σπουδάσει Ιστορία της Τέχνης (Ζωγραφική και Θέατρο) στην Ἐν Ἀθὴναις Ἀρχαιολογικὴ Ἑταιρεὶα.

Έχει εργαστεί 34 χρόνια ως δημοσιογράφος σε εφημερίδες, ραδιόφωνο και στην τηλεόραση.

Η εκπομπή της «ΣΤΑ ΑΚΡΑ» στην ΕΡΤ είναι η μακροβιότερη εκπομπή συνεντεύξεων στην ελληνική τηλεόραση. Συμπληρώνει φέτος τον 23ο χρόνο και έχουν φιλοξενηθεί σε αυτήν εξέχουσες προσωπικότητες της Επιστήμης, της Τέχνης, της Θεολογίας και της Φιλοσοφίας από την Ελλάδα και τον κόσμο.

Είναι συγγραφὲας του βιβλὶου «Γιατὶ Ψυχανάλυση, κύριε Γιωσαφὰτ;» απὸ τις ἐκδὸσεις Ἁρμὸς.

Με τον πρὼην Πρὺτανη τοῦ Ἐθνικοῦ καὶ Καποδιστριακοῦ Πανεπιστημὶου Ἀθηνῶν και Καθηγητή Γλωσσολογίας κ. Γεώργιο Μπαμπινιώτη επιμελούνται και παρουσιάζουν την γλωσσική εκπομπή «Σὲ προσκυνῶ, γλώσσα» στον Τηλεοπτικό Σταθμό της Βουλής των Ελλήνων.

Είναι μέλος της ΕΣΗΕΑ, της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων, της Διεθνούς Αμνηστίας, της Πανελλαδικής Οργάνωσης Γυναικὼν «Παναθηναϊκή», της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, της Ενώσεως Σμυρναίων και του Πατριωτικο Ομλου Απογνων Αγωνιστν του 1821 και Ιστορικν Γενν της Ελλδος.

Continue Reading

Βιβλία

Ημερολόγιο Προσωπικής Ανάπτυξης 2024

HAPPY CHOICES MAKE PEOPLE HAPPY

Όλα ξεκινούν με μια απλή ερώτηση: «Είσαι ευτυχισμένη;». Εάν όχι, η Χριστίνα Πίκουλα για
5η συνεχόμενη χρονιά δίνει το ετήσιο ραντεβού της με τα ράφια των βιβλιοπωλείων με ένα
ακόμα πιο ενδυναμωτικό ημερολόγιο προσωπικής ανάπτυξης.
Για πόσο καιρό ακόμα θα αφήνεις τα πράγματα στην τύχη; Τα όνειρα, την εξέλιξή σου και
τις αλλαγές που τόσο επιθυμείς, αλλά δεν ξέρεις πώς να τις φέρεις στη ζωή σου.
Δεν φτάνει να θέλεις κάτι αρκετά, χρειάζεται και να είσαι συνεπής με τον εαυτό σου σε
καθημερινή βάση.

Το Ημερολόγιο Happy Choices – Make People Happy που κυκλοφορεί και
φέτος από τις Εκδόσεις Μύρτος, θα σε βοηθήσει ακριβώς σε αυτό, να χτίσεις συνέπεια και
να αποκτήσεις εμπιστοσύνη απέναντι στον εαυτό σου. Ποιος θα σε βοηθήσει να γίνεις
ευτυχισμένη, να έχεις αφθονία και να χτίσεις τα όνειρά σου απολαμβάνοντας την
καθημερινότητά σου; Η απάντηση βρίσκεται στη γυναίκα που αντικρίζεις καθημερινά στον
καθρέφτη σου. Εσύ!


Μάθε από το παρελθόν και βάλε στόχους για το μέλλον. Μαζί με το Ημερολόγιο Happy
Choices – Make People Happy, κέρδισε χρόνο και δώσε αξία στη στιγμή σου ακούγοντας την
εσωτερική σου φωνή.


Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μύρτος» σε όλα τα βιβλιοπωλεία.
Πληροφορίες στο τηλ. 210-8028828, [email protected], www.myrtosbooks.grwww.myrtosbooks.gr

Continue Reading

Trending