Υγεία
Η διατροφή στην πρόληψη της οστεοπόρωσης


Η οστεοπόρωση αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές χρόνιες μη μεταδοτικές ασθένειες, η οποία πλήττει τόσο τις γυναίκες, όσο και τους άνδρες. Σε παγκόσμιο επίπεδο, 1 στις 3 γυναίκες, αλλά και 1 στους 5 άνδρες άνω των 50 ετών θα παρουσιάσουν στη ζωή της οστεοπορωτικό κάταγμα, ενώ στην Ευρώπη κάθε περίπου 30 δευτερόλεπτα συμβαίνει ένα κάταγμα εξαιτίας της οστεοπόρωσης.
Αν και η οστεοπόρωση μπορεί εύκολα να διαγνωστεί από το θεράποντα ιατρό σας και να αντιμετωπιστεί, πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι δε θεραπεύεται τελικά στο σύνολό της.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), ως παγκόσμια ημέρα Οστεοπόρωσης έχει καθιερωθεί η 20η Οκτωβρίου
Τι είναι η οστεοπόρωση και οστεοπενία;
Οστεοπόρωση είναι η σκελετική εκείνη διαταραχή που οδηγεί στην αλλαγή της αρχικής «αρχιτεκτονικής» των οστών μας. Συνήθως παρατηρείται αραίωση στην πυκνότητα, καθώς και μία «πορώδης» σύσταση, σαν σφουγγάρι, στα οστά μας. Ονομάζεται και απασβεστοποιός οστεοπάθεια, γιατί παρατηρείται απώλεια ασβεστίου.


Η κατάσταση αυτή τα οδηγεί να έχουν μειωμένη αντοχή και ευελιξία στις καθημερινές κινήσεις που πραγματοποιούν, με αποτέλεσμα να γίνονται πιο εύθραστα και ικανά να πάθουν κάποιο κάταγμα.
Ετυμολογικά, η λέξη «οστεοπόρωση» προέρχεται από τις λέξεις «οστό» και «πόρωση», περιγράφοντας με αυτό τον τρόπο το οστό, το οποίο έχει πολλές τρύπες και είναι πορώδες
Η οστεοπενία είναι κατά ένα τρόπο, η μειωμένη πυκνότητα των οστών, η οποία σταδιακά εξελίσσεται σε οστεοπόρωση. Η οστεοπόρωση είναι μια συνήθης ασθένεια στα κόκκαλα που επηρεάζει γυναίκες και άντρες, συνήθως όσο μεγαλώνουν.
Αν και το κάταγμα αποτελεί το 1ο σημάδι της οστεοπόρωσης, ορισμένοι ηλικιωμένοι εμφανίζουν τη χαρακτηριστική «καμπούρα», την τάση δηλαδή να γέρνουν προς τα εμπρός. Αυτό προκύπτει από τη θραύση των οστών στην σπονδυλική στήλη, με αποτέλεσμα να αδυναμούν να κρατήσουν το βάρος του σώματος. Κατάγματα από οστεοπόρωση μπορούν να δημιουργηθούν από απλή πτώση ή έντονη μυϊκή προσπάθεια. Επιπλέον, μπορούν να δημιουργηθούν χωρίς να γίνονται αντιληπτά, αλλά να ανακαλύπτονται τυχαία από το θεράποντα ιατρό σε ακτινογραφίες για άλλους λόγους. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι η οστεοπόρωση αποτελεί μία σιωπηλή νόσος, αφού η οστική αυτή διαφοροποίηση που εξελίσσεται αθόρυβα στο σώμα μας, με το πέρασμα των χρόνων, δεν εμφανίζει κάποιο σύμπτωμα ή πόνο.
Μεγαλώνοντας … γερά οστά!
Πόσες φορές είχατε ακούσει τη μαμά σας, ως παιδί, να σας λέει «Πιες το γάλα σου για να “χτίσεις” γερά οστά;». Εμείς σίγουρα αρκετές… και χωρίς να είναι τυχαίο!
Η οστική μας μάζα αυξάνεται κατά την εμβρυϊκή και νηπιακή ηλικία, ενώ ο ρυθμός αύξησης μειώνεται κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Κατά την εφηβική μάλιστα ηλικία, που ψηλώνουμε και αυξάνεται με αυτό τον τρόπο ο σκελετός μας, αυξάνεται ταυτόχρονα και η οστική πυκνότητα των οστών.
Η ανάπτυξη αυτή ολοκληρώνεται κατά το 18ο και 20ο έτος της ηλικίας μας, με γρηγορότερη ανάπτυξη στα κορίτσια σε σχέση με τα αγόρια
Η αλλαγή αυτή συνεχίζεται με μικρότερο ρυθμό και δημιουργείται μία μικρή ποσότητα οστού μέχρι τα 28 και 30 έτη. Στη συνέχεια, διατηρείται για αρκετά χρόνια σε σταθερή μορφή και αρχίζει να επηρεάζεται και να ελαττώνεται με την πρόοδο τη ηλικίας πιο γρήγορα στις γυναίκες από ότι στους άνδρες.
Βλέπουμε, λοιπόν ότι η οστική μάζα που δημιουργούμε στην παιδική και εφηβική μας ηλικία είναι η μέγιστη που επιτυγχάνει το άτομο και ποικίλει πολύ επηρεαζόμενη από διάφορους παράγοντες.
Προλαμβάνεται η οστεοπόρωση;
Δεν υπάρχει θεραπεία ικανή να αποκαταστήσει την απώλεια της οστικής μάζας, όταν αυτή έχει ήδη επέλθει. Η καλύτερη λύση είναι η πρόληψη, εφόσον υιοθετηθεί ένας υγιεινός τρόπος ζωής, με καλή διατροφή και άσκηση, από πολύ μικρή ηλικία, οπότε και χτίζονται τα γερά οστά.
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την οστική πυκνότητα;
Μελέτες έχουν δείξει ότι αρκετοί είναι οι παράγοντες που ευνοούν την ανάπτυξη της οστεοπόρωσης. Μάλιστα, η οστεοπόρωση κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης είναι η συχνότερη μορφή. Τόσο η ηλικία, όσο και το γυναικείο φύλο αποτελούν 2 από τους πιο συχνούς παράγοντες για να εμφανίσει κάποιος οστεοπόρωση. Ωστόσο, δεν αποτελεί «προνόμιο» μόνο των γυναικών!


Άλλοι παράγοντες που ευνοoύν την ανάπτυξη της οστεοπόρωσης είναι:
Α. Γενετικοί παράγοντες:
- Λευκή και ασιατική φυλή
- Οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης – ιδιαίτερα το ιστορικό κάταγμα ισχύου σε ένα γονέα
- Πρώιμη εμμηνόπαυση – πριν την ηλικία των 45 ετών
Β. Διατροφικοί παράγοντες:
- Ιδιαίτερα χαμηλό σωματικό βάρος
- Διατροφικές διαταραχές, όπως ανορεξία ή βουλιμία
- Δυσανεξία στο γάλα
- Χορτoφαγία
Γ. Παράγοντες του τρόπου ζωής:
- Κάπνισμα
- Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
- Υπερβολική κατανάλωση καφεϊνούχων τροφίμων και ροφημάτων
- Καθιστικός τρόπος ζωής – απουσία άσκησης
Δ. Διάφορες χρόνιες παθήσεις & φάρμακα:
- Διαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς, των παραθυροειδών αδένων και των επινεφριδίων, που συμβάλλουν στην παραγωγή ορμονών, σημαντικών για την υγεία των οστών
- Ρευματοειδής αρθρίτιδα
- Λήψη φαρμάκων στο παρελθόν ή παρόν για μεγάλο χρονικό διάστημα, που επηρεάζουν την οστική πυκνότητα, όπως για παράδειγμα κορτιζονούχα, αντιπηκτικά.
Χρόνιες παθήσεις, όπως ο υπερθυρεοειδισμός, ο διαβήτης, παχυσαρκία κ.α αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο οστεοπόρωσης.
Ποιες εξετάσεις χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση της οστεοπόρωσης;
Για την εκτίμηση της οστεοπόρωσης χρησιμοποιούνται ειδικές αιματολογικές εξετάσεις, καθώς και η μέτρηση της απορροφησιομετρίας ακτίνων Χ διπλής ενέργειας (μέθοδος DEXA). Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε το θεράποντα ιατρό σας για τις ακριβείς εξετάσεις που πρέπει να πραγματοποιήσετε.
Ποιος ο ρόλος του ασβεστίου στην οστεοπόρωση;
Η πρόσληψη επαρκούς ποσότητας ασβεστίου είναι το «κλειδί» για ένα γερό σκελετό! Aποτελεί το κύριο συσταστικό για το «χτίσιμο» των οστών μας. Πέρα από αυτή τη βασική λειτουργία, συμμετέχει και σε μία πληθώρα ενεργειών, όπως στη μεταφορά των νευρικών σημάτων στους μύες μας για να πραγματοποιήσουμε οποιαδήποτε κίνηση, καθώς και στην πήξη του αίματος. Ωστόσο, το ασβέστιο που βρίσκεται στα οστά μας αποτελεί και την «αποθήκη» μας, καθώς θα είναι εκείνο που θα κινητοποιηθεί άμεσα και γρήγορα, ώστε να εφοδιάσει την αιματική κυκλοφορία με την απαραίτητη ποσότητα ασβεστίου για να πραγματοποιήσει τις λειτουργίες του, αλλά και για να διατηρήσει σταθερά τα επίπεδά του.
Το ξέρατε ότι το 99% του ασβεστίου που υπάρχει στο σώμα μας βρίσκεται στα οστά και στα δόντια;
Κι όμως! Αυτός είναι και ο λόγος που το καθιστά σημαντικό στην πρόληψη και θεραπεία της οστεοπόρωσης, με αποτέλεσμα να είναι απαραίτητη η καθημερινή πρόσληψή του.
Ποιες είναι οι συστάσεις σε ασβέστιο;
Καθημερινά, χάνουμε ποσότητες ασβεστίου από τα ούρα, τα κόπρανα και τον ιδρώτα, συνεπώς είναι απαραίτητη η επανατροφοδότηση του οργανισμού μας.
Η επαρκής πρόσληψη ασβεστίου μέσα από τη διατροφή μας μπορεί να μειώσει σημαντικά την εμφάνιση ή την εξέλιξη της οστεοπόρωσης.


Η ποσότητα ασβεστίου που συνίσταται να προσλαμβάνει καθημερινά ένα άτομο εξαρτάται από την ηλικία του και την κατάσταση της υγείας του όπως φαίνεται και στον πίνακα 1.
Πίνακας 1.: Συνιστώμενη επαρκής πρόσληψη ασβεστίου
Ηλικία (άνδρες & γυναίκες) | Ασβέστιο (mg/ημέρα) | Φλιτζάνια γάλα |
4-8 έτη | 800 | 3 |
9-13 έτη | 1300 | 4-5 |
14-18 έτη | 1300 | 4-5 |
19-50 έτη | 1000 | 3-3.5 |
51+ έτη | 1500 | 5 |
Έγκυοι & θηλάζουσες | 1200 | 4 |
Η ποσότητα αυτή μπορεί να καλύπτεται συνολικά μέσα από την καθημερινή κατανάλωση τροφίμων που είναι πλούσια σε ασβέστιο, καθώς και από τη συμπληρωματική λήψη εμπορικών σκευασμάτων (φάρμακα ή συμπληρώματα διατροφής), έπειτα από τη σύσταση του θεράποντα ιατρού ή του διαιτολόγου σας.
Οι απώλειες στα οστά επέρχονται φυσιολογικά στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση και στους άνδρες, μετά την ηλικία των 45. Η έλλειψη ασβεστίου μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες όπως οστεοπενία, οστεοπόρωση, αυξημένο κίνδυνο κατάγματος και υπερευερεθιστότητα των μυών και των νεύρων.
Τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο
Η επαρκής πρόσληψη του ασβεστίου μπορεί, όπως είδαμε να καλυφθεί μέσα από τη διατροφή μας, αρκεί να μπορέσουμε να εντάξουμε σε ημερήσια βάση ορισμένες πηγές του. Ποιες είναι αυτές;
Γάλα & γιαούρτι (πλήρη, χαμηλά σε λιπαρά)
2-3 μερίδες γάλακτος ή γιαουρτιού είναι αρκετές για να καλύψουν τις ημερήσιες ανάγκες μας σε ασβέστιο.
Τυριά
Ρικότα, μοτσαρέλα και cheddar αποτελούν το top 3 σε ασβέστιο! Σχεδόν τη μισή ποσότητα ασβεστίου περιέχει η αγαπημένη μας φέτα (138mg/ 30γρ. τυριού)!
Ψάρια & θαλασσινά που τρώγονται ολόκληρα με το κόκκαλο
Σαρδέλες, γαύρος, αθερίνα, σολομός κονσέρβα μπορούν να αποτελέσουν επιπλέον πηγή ασβεστίου!


Πράσινα λαχανικά (μπρόκολο, λάχανο kale, χόρτα, σπανάκι)
Αν και περιέχουν ασβέστιο, τα οξαλικά οξέα που περιέχονται μειώνουν την απορρόφησή του. Ωστόσο, μπορούν να ενταχθούν εύκολα μαγειρεμένα στο καθημερινό μας διαιτολόγιο, ώστε να μειωθεί η δράση των οξαλικών.
Ξηροί καρποί (αμύγδαλα, φουντούκια, καρύδια, φιστίκια)
Προτιμείστε τους ανάλατους ξηρούς καρπούς, καθώς το νάτριο (αλάτι) αυξάνει την απέκκριση του ασβεστίου από τα ούρα!
Αποξηραμένα σύκα
8 αποξηραμένα σύκα μας δίνουν 10% της Συνιστώμενης Ημερήσιας Πρόσληψης
Όσπρια & φασόλια
Αποτελούν χαμηλότερες πηγές, ωστόσο μέσα στο πλαίσιο μία ισορροπημένης διατροφής μπορούν να συμβάλουν στην ημερήσια ποσότητα ασβεστίου. 1 φλιτζάνι άσπρα φασόλια μαγειρεμένα δίνουν 10% της Συνιστώμενης Ημερήσιας Πρόσληψης σε ασβέστιο.
Εμπλουτισμένα τρόφιμα σε ασβέστιο
Το γάλα σόγιας ή αμυγδάλου μπορούν να αποτελέσουν επιπλέον πηγές. Θυμηθείτε να ανακινείτε τη συσκευασία πριν την κατανάλωση, καθώς το ασβέστιο έχει την τάση να κατακάθεται στον πάτο της. Επιπλέον, άλλα προϊόντα όπως δημητριακά πρωϊνού ολικής αλέσεως, αλλά και τύποι εμφιαλωμένου νερού, μπορούν να προσθέσουν επιπλέον… mg ασβεστίου στη διατροφή σας!
Πίνακας 2.: Περιεκτικότητα κυριότερων τροφίμων σε ασβέστιο
Τρόφιμα | Μερίδα | Ασβέστιο (mg) |
Γάλα | 1 φλιτζάνι | 300 |
Γιαούρτι | 1 φλιτζάνι | 274 |
Κίτρινο τυρί | 30 γρ | 250 |
Τυρί cottage | 1/2 φλιτζάνι | 70 |
Παγωτό | 1 φλιτζάνι | 188 |
Σπανάκι μαγειρεμένο | 1/2 φλιτζάνι | 122 |
Μπρόκολο μαγειρεμένο | 1/2 φλιτζάνι | 90 |
Σαρδέλες με κόκκαλο | 90 γρ | 321 |
«Σύμμαχοι» … στην οστεοπόρωση!
Υπάρχουν θρεπτικά συστατικά στη διατροφή μας που βοηθούν στην καλύτερη απορρόφηση του ασβεστίου και συνεπώς, συμβάλλουν θετικά ενάντια στην οστεοπόρωση. Πάμε να δούμε τι επιπλέον πρέπει να έχουμε στη διατροφή μας:
Βιταμίνη D
Είναι το «κλειδί» για να μπορέσει να ξεκινήσει να απορροφάται το ασβέστιο από τα οστά μας! Το μεγαλύτερος μέρος της συντίθεται στο δέρμα, έπειτα από έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, ενώ τρόφιμα που την περιέχουν είναι τα αυγά, τα λιπαρά ψάρια, το κρέας και τα εμπλουτισμένα προϊόντα (π.χ. δημητριακά, γάλα). 20 λεπτά έκθεσης στον ήλιο την ημέρα είναι αρκετά για να παραχθεί η απαραίτητη ποσότητα που χρειαζόμαστε από τον οργανισμό μας.


Μαγνήσιο
Είναι απαραίτητο για την έκκριση της παραθυρεοειδούς ορμόνης (PTH), η οποία είναι συμβάλλει στη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων του ασβεστίου στον οργανισμό μας. Το βρίσκουμε σε τρόφιμα ολικής αλέσεως (πχ δημητριακά πρωινού), όσπρια, ξηρούς καρπούς και πράσινα λαχανικά.
Κάλιο
Εξισορροπεί την υψηλή ποσότητα νατρίου (αλάτι) στον οργανισμό μας, με αποτέλεσμα να μειώνει την απέκκριση του ασβεστίου από τα ούρα. Βρίσκεται σε αρκετές τροφές που καταναλώνουμε καθημερινά, όπως μπανάνα, φακές, φασόλια, πατάτα, κ.α..
Βιταμίνη Κ
Συμβάλλει στην παραγωγή της οστεοκαλσίνης, η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό του ασβεστίου στα οστά μας. Τη συναντάμε κυρίως στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως μαρούλι, σπανάκι, κ.α.
Τι τρόφιμα είναι καλό να αποφεύγετε;
Κάπνισμα, αλκοόλ και νάτριο
Το κάπνισμα και η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλης (>2 ποτά/ ημέρα για γυναίκες & >3 ποτά/ ημέρα για άνδρες) έχουν συσχετιστεί με οστεοπόρωση. Επιπλέον, η αυξημένη κατανάλωση νατρίου αποτελεί ένα από τα βασικά αίτια απώλειας ασβεστίου από τα ούρα.
Πρωτεΐνη & ζωικά λίπη
Η μεγάλη κατανάλωση πρωτεϊνών έχει συσχετισθεί με αυξημένη απέκκριση ασβεστίου από τα ούρα. Ενώ η αυξημένη κατανάλωση λίπους εμποδίζει την απορρόφηση ασβεστίου.
Οστεοπόρωση, δυσανεξία στη λακτόζη και χορτοφαγία
Σε άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη και στους αυστηρούς χορτοφάγους κρίνεται αναγκαία η εύρεση εναλλακτικών πηγών ασβεστίου, προκειμένου να καλυφθούν οι καθημερινές διατροφικές τους ανάγκες στο συγκεκριμένο μέταλλο. Καλό είναι να χορηγηθεί και ένα συμπλήρωμα ασβεστίου, παρόλο που το μέταλλο είναι σε λιγότερο απορροφήσιμη μορφή, σε σχέση με το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Και από άσκηση… τι κάνουμε;
Η άσκηση μπορεί να συμβάλλει και αυτή στη μείωση της απώλειας της οστικής μάζας. Στην ενήλικη ζωή, η άσκηση επιδρά θετικά στην αύξηση και διατήρηση της μυϊκής μας δύναμης. Με το τρόπο αυτό, δίνει άμεσα οφέλη στα οστά, διατηρώντας την ισορροπία, το συντονισμό, καθώς και τη νευρομυϊκή συναρμογή, μειώνοντας τον κίνδυνο των πτώσεων.


Συμπερασματικά
Είναι αναγκαία η ενημέρωση του κοινού για την πρόληψη της οστεοπενίας και οστεοπόρωσης και στη συνεχεία η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής που θα περιλαμβάνει προσεγμένη διατροφή και αυξημένη φυσική δραστηριότητα.
Για περισσότερες πληροφορίες:
https://www.mednutrition.gr/portal/ygeia/osteoporosi/4008-i-diatrofi-stin-prolipsi-tis-osteoporosis.
You may like
Υγεία
Υγιή Ούλα και Διατροφή [ΟΔΗΓΟΣ]


Όλοι θέλουμε ένα όμορφο και λαμπερό χαμόγελο, χωρίς προβλήματα στα δόντια και στα ούλα! Φυσικά δεν αναφέρομαι μόνο στο οπτικό και το αισθητικό κομμάτι, αλλά και στη γενικότερη υγεία του στόματος, μακριά από ασθένειες όπως η ουλίτιδα και η περιοδοντίτιδα.
Πολλές φορές όμως παραμελούμε τη στοματική μας υγιεινή και το αποτέλεσμα είναι να εμφανίζονται διάφορες παθήσεις μέσα στην στοματική κοιλότητα. Αυτές οι παθήσεις έχουν συνδεθεί με τη γενικότερη κατάσταση υγείας του οργανισμού και με την εμφάνιση άλλων παθήσεων.
Κατέβασε ΔΩΡΕΑΝ ένα ebook με 4 ευεργετικές αντικαταστάσεις τροφίμων για υγιή ούλα
Η γνωριμία με το Σταμάτη
Πριν μερικούς μήνες με επισκέφτηκε στο διαιτολογικό μου γραφείο στο Παγκράτι ο Σταμάτης που συνυπογράφουμε το άρθρο για τη ρύθμιση του βάρους του. Ο Σταμάτης είναι περιοδοντολόγος στο Μοσχάτο. Έκτοτε ξεκίνησε μια αμφίδρομη επαγγελματική σχέση! Με τη βοήθειά μου, ο Σταμάτης άλλαξε τη διατροφική του συμπεριφορά και συνήθειες και έγινε ο προσωπικός μου περιοδοντoλόγος, τον οποίο επισκέπτομαι πλέον 2 φορές τον χρόνο. Επειδή με βοήθησε πολύ στην περιοδοντίτιδα που είχα, αποφασίσαμε από κοινού να γράψουμε αυτόν τον οδηγό!
Γιατί να διαβάσεις αυτό τον οδηγό
Μήπως αντιμετωπίζεις κι εσύ προβλήματα με τα ούλα σου ή θέλεις να διατηρήσεις την υγεία τους και να επισκέπτεσαι τον οδοντίατρό σου μόνο για καθαρισμό και προληπτικό έλεγχο;
Η υγεία των ούλων και οι ασθένειες που σχετίζονται με αυτά επηρεάζουν τη γενικότερη υγεία του οργανισμού.
Ήξερες ότι οι ισορροπημένες διατροφικές συνήθειες μπορούν να σε βοηθήσουν να διατηρήσεις την υγεία των ούλων σου ή ότι τα υγιή ούλα εξαρτώνται από τις διατροφικές σου επιλογές;
Αν θες να μάθεις το πως, συνέχισε να διαβάζεις αυτόν τον οδηγό!
Τι γνωρίζεις για τα Ούλα;
Τα ούλα είναι ένας βλεννογόνος, μαλακός ιστός που περιβάλλει την άνω και την κάτω γνάθο μέσα στο στόμα σου.


Διακρίνονται στα ελεύθερα, τα προσφεφυκότα και τα μεσοδόντια ούλα, αντίστοιχα.
Ελεύθερα ούλα
Τα ελεύθερα ούλα δεν είναι κολλημένα στα δόντια, αγκαλιάζοντας τη βάση τους. Το χρώμα τους είναι απαλό ρόδινο και έχουν λεία υφή.
Προσφεφυκότα ούλα
Τα προσφεφυκότα ούλα είναι στενά συνδεδεμένα με τα οστά, εμποδίζοντας την εισαγωγή της τροφής σε βαθύτερους ιστούς. Το χρώμα τους είναι ρόδινο και έχουν όψη φλοιού πορτοκαλιού (στικτή).
Μεσοδόντια ούλα
Τα μεσοδόντια ούλα γεμίζουν τους χώρους ανάμεσα στα δόντια. Στην εσωτερική πλευρά των δοντιών έχουν σχήμα πυραμίδας, ενώ στην εξωτερική έχουν κοίλο σχήμα. Η κοίλη αυτή επιφάνεια ονομάζεται μεσοδόντια ουλική καμάρα.


H απόχρωση των ούλων μπορεί να διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο και να είναι πιο σκούρα, ανάλογα και με την εθνικότητά του.
Χρήσιμο Tip
Αν παρατηρήσεις κάποια αλλαγή στα ούλα σου, όπως για παράδειγμα αν αλλάξουν χρώμα, αν είναι κόκκινα, αν είναι πρησμένα ή αν αιμορραγούν αποτελεί ένδειξη ότι κάτι δεν πηγαίνει καλά με την υγεία τους.
Οι παραπάνω αλλαγές υποδηλώνουν την ύπαρξη φλεγμονής, που οφείλεται, κυρίως, στη συσσώρευση βακτηριακής πλάκας. Η βακτηριακή πλάκα είναι ένα σύνολο εναποθέσεων που αρχίζουν να συγκεντρώνονται πάνω στα δόντια, ακόμη και λίγα λεπτά αφού τα έχεις βουρτσίσει. Συνήθως είναι κιτρινωπή ή σκουρόχρωμη.
Διάβασε περισσότερα για την υγεία των ούλων στην επόμενη ενότητα.


Υγεία των Ούλων
Τα υπολείμματα από τις τροφές σε συνδυασμό με το σάλιο ευνοούν την ανάπτυξη πολλών μικροοργανισμών μέσα στη στοματική κοιλότητα. Αν η στοματική υγιεινή και φροντίδα είναι ανεπαρκής, τότε μπορούν να προκληθούν πολλές διαταραχές στα ούλα και στις περιοδοντικές περιοχές.
Τα υγιή ούλα αποτελούν προϋπόθεση για γερά δόντια.
Όταν ο ιστός των ούλων δεν είναι υγιής, μπορεί να οδηγήσει σε περιοδοντική νόσο και σε χειρότερη πρόγνωση για μακροχρόνια διατήρηση των δοντιών.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των Υγιών Ούλων;
Χρώμα
Όπως σου ανέφερα προηγουμένως τα υγιή ούλα έχουν συνήθως ρόδινο χρώμα. Ωστόσο, είναι δυνατή η ποικιλία στο χρώμα και οφείλεται σε παράγοντες όπως η ροή του αίματος στα ούλα, η περίσσεια μελανίνης (μία οικογένεια φυσικών χρωστικών του δέρματος που παράγονται στον οργανισμό, που καθορίζουν το χρώμα του δέρματος, των τριχών, των μαλλιών και των ματιών. Όσο πιο υψηλά είναι τα επίπεδα μελανίνης στον οργανισμό, τόσο πιο σκούρο το χρώμα του δέρματος) ή η λήψη φαρμάκων. Το κάπνισμα, επίσης, μπορεί επίσης να προκαλέσει αποχρωματισμό στα ούλα. Άλλα χρώματα όπως το κόκκινο, το λευκό και το μπλε μπορεί να υποδηλώνουν κάποια παθολογία ή φλεγμονή (ουλίτιδα).
H ομοιομορφία του χρώματος των ούλων είναι πιο σημαντική από το ίδιο το χρώμα τους.
Περίγραμμα
Τα υγιή ούλα έχουν ένα κοίλο σχήμα γύρω από κάθε δόντι. Επιπλέον, γεμίζουν και ταιριάζουν σε κάθε κενό μεταξύ των δοντιών, σε αντίθεση με τα διογκωμένα μεσοδόντια ούλα που παρατηρούνται στην ουλίτιδα ή το κενό που παρατηρείται στην περιοδοντική νόσο.
Υφή
Τα υγιή ούλα έχουν μια σταθερή υφή που είναι ανθεκτική στην κίνηση και η υφή της επιφάνειας συχνά εμφανίζει όψη φλοιού πορτοκαλιού, λόγω της παρουσίας επιφανειακών ραβδώσεων.
Αντίδραση
Τα υγιή ούλα συνήθως δεν αντιδρούν σε φυσιολογικές δοκιμασίες όπως το βούρτσισμα ή η κλινική εξέταση. Τα μη υγιή ούλα, αντίθετα, θα εμφανίσουν αιμορραγία ή/και πυώδες εξίδρωμα.
Βασικές Ασθένειες των Ούλων
Τα υπολείμματα των τροφών και το σάλιο μπορούν να υποστηρίξουν την ανάπτυξη πολλών μικροοργανισμών στην ουλική κοιλότητα, μερικοί από τους οποίους μπορεί να είναι επιβλαβείς για την υγεία. Τα ούλα καλύπτουν τα οστά που στηρίζουν τα δόντια σου, περιορίζοντας τον χώρο που μπορεί να αναπτυχθεί βακτηριακή πλάκα.
Γνώριζες ότι
Δεν μπορείς να αποτρέψεις τον σχηματισμό της βακτηριακής πλάκας. Ωστόσο, με το τακτικό βούρτσισμα μπορείς να την απομακρύνεις έγκαιρα πριν γίνει επικίνδυνη.
Αν δεν βουρτσίζεις τακτικά τα δόντια σου η πλάκα μετατρέπεται σε πέτρα, μια σκληρή εναπόθεση στην επιφάνεια των δοντιών. Δυστυχώς, δεν μπορείς να την απομακρύνεις με μια οδοντόβουρτσα, αλλά θα χρειαστεί να επισκεφτείς τον οδοντίατρό σου για καθαρισμό.
Με άλλα λόγια, η ανεπαρκής στοματική υγιεινή και φροντίδα μπορεί να οδηγήσει σε πολλές ασθένειες των ούλων, με κυριότερους εκπροσώπους την ουλίτιδα και την περιοδοντίτιδα, οι οποίες αποτελούν τις κύριες αιτίες βλαβών των δοντιών. Διάβασε περισσότερες λεπτομέρειες γι’ αυτές παρακάτω.
Ουλίτιδα: Μάθε περισσότερα
Η ουλίτιδα αποτελεί το πρώιμο στάδιο της περιοδοντικής νόσου. Οι αλλαγές στα ούλα σου, για παράδειγμα αν είναι κόκκινα ή πρησμένα, αν αιμορραγούν όταν βουρτσίζεις τα δόντια σου ή χρησιμοποιείς οδοντικό νήμα ή αν έχουν αρχίσει να υποχωρούν και η κακοσμία του στόματος μπορεί να είναι σημάδια ουλίτιδας.
Η βασική αιτία της ουλίτιδας είναι η συσσώρευση της βακτηριακής πλάκας στο σημείο που τα ούλα συναντούν τα δόντια. Αν τα υπολείμματα δεν αφαιρεθούν με το καθημερινό βούρτσισμα και το οδοντικό νήμα, μπορεί να οδηγήσουν σε ερεθισμό και φλεγμονή, που ονομάζεται ουλίτιδα.
Η ουλίτιδα είναι αναστρέψιμη ασθένεια των ούλων.
Άλλοι Παράγοντες Κινδύνου για Ουλίτιδα
Πέραν από την κακή στοματική υγιεινή άλλοι παράγοντες κινδύνου που έχουν σχετιστεί με την εμφάνιση ουλίτιδας είναι οι εξής:
- ηλικία
- οστεοπόρωση
- βούρτσισμα με οδοντόβουρτσες με δύσκαμπτες τρίχες
- αναπνοή από το στόμα κατά τη διάρκεια του ύπνου
- ορθοδοντικοί μηχανισμοί (σιδεράκια)
- φάρμακα και κλινικές καταστάσεις που προκαλούν ξηροστομία (π.χ. κοιλιοκάκη, σύνδρομο Sjögren)
- κάπνισμα
- γενετικοί παράγοντες
- στρες
- προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως η κατάθλιψη
- διάφορες ασθένειες, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης
Χρήσιμο Tip
Αν έχεις παρατηρήσει τα παραπάνω συμπτώματα, χρειάζεται να επισκεφτείς τον οδοντίατρο σου, ο οποίος με την κλινική εξέταση θα διαγνώσει την ουλίτιδα και θα σου προτείνει την κατάλληλη θεραπεία.
Περιοδοντίτιδα: Τι ισχύει;
Αν η ουλίτιδα δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, η σφράγιση ανάμεσα στα ούλα και τα δόντια μπορεί να εξασθενήσει και να αναπτυχθούν μικρά κενά ή «θήκες». Με τον καιρό, αυτά τα κενά ανάμεσα στα δόντια και τα ούλα μπορεί να γίνουν πιο βαθιά και να εξελιχθούν σε μία από τις πιο σοβαρές μορφές της ασθένειας των ούλων, την περιοδοντίτιδα.
Η περιοδοντίτιδα είναι μη αναστρέψιμη ασθένεια των ούλων και μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια των δοντιών.


Πάνω από το 50% του ευρωπαϊκού πληθυσμού πάσχει από κάποια μορφή περιοδοντίτιδας και πάνω από το 10% έχει σοβαρή νόσο.
Ο επιπολασμός της περιοδοντίτιδας αυξάνεται με την ηλικία, καθώς υπολογίζεται ότι το 70-85% των ατόμων ηλικίας 60-65 ετών πάσχει από περιοδοντίτιδα!
Πορεία αντιμετώπισης της Περιοδοντίτιδας
Η περιοδοντίτιδα έχει αργή εξέλιξη και με την κατάλληλη θεραπεία μπορεί να αναχαιτιστεί η εξέλιξή της και να παραμένει στάσιμη για αρκετά χρόνια. Δυστυχώς δεν ιάται πλήρως και η αντιμετώπισή της μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική. Ωστόσο με την πρόοδο της επιστήμης είναι διαθέσιμες και άλλες μέθοδοι, όπως η ανώδυνη θεραπεία με laser μαλακών ιστών.
Η περιοδοντίτιδα χαρακτηρίζεται από υποτροπές.
Αν πάσχεις από περιοδοντίτιδα, ο οδοντίατρός ή ο περιοδοντολόγος σου θα σου προτείνει το κατάλληλο σχήμα αντιμετώπισης.
Και τώρα, ίσως, αναρωτιέσαι τι μπορείς να κάνεις για να προλάβεις την εμφάνιση των ασθενειών των ούλων. Συνέχισε να διαβάζεις και θα βρεις τις απαντήσεις που χρειάζεσαι.


Τι Διατροφή να ακολουθήσεις για Υγιή Ούλα;
Όπως θα έχεις ήδη διαβάσει ή ακούσει η ισορροπημένη διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο για τη διατήρηση της υγείας. Επιπλέον, στις περισσότερες περιπτώσεις είναι καθοριστική, τόσο για την πρόληψη, όσο και την αντιμετώπιση μιας πληθώρας νοσημάτων. Τι ισχύει, όμως, για τις ασθένειες των ούλων;
Γνώριζες ότι
Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Οδοντιατρικής, το στόμα μας είναι ένας καθρέφτης για την υγεία του σώματος: «Υγιές στόμα…υγιής οργανισμός»
Άλλαξε τις Διατροφικές σου Συνήθειες
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα ερευνητικών μελετών μια διατροφή που χαρακτηρίζεται από ισορροπία, μέτρο και ποικιλία συμβάλλει στη διατήρηση της υγείας των δοντιών και των ούλων, αντίστοιχα με τον υπόλοιπο οργανισμό. Επιπλέον, οι καλές διατροφικές συνήθειες μπορούν να αντιμετωπίσεις αποτελεσματικά αναστρέψιμα προβλήματα στοματικής υγείας.
Αντίθετα, οι κακές διατροφικές συνήθειες μπορούν να επηρεάσουν τη στοματική υγεία, οδηγώντας σταδιακά σε ασθένειες των ούλων.
Μόλις αρχίσεις να μασάς κάποιο τρόφιμο, αρχίζει η μικροβιακή δραστηριότητα στην στοματική σου κοιλότητα.
Πως λειτουργούν τα Βακτήρια
Το φαγητό σου θρέφει ταυτόχρονα και τα βακτήρια που ζουν στο στόμα σου. Τα βακτήρια αναπαράγονται χρησιμοποιώντας τα σάκχαρα των τροφών και παράγουν οξέα, τα οποία φθείρουν το σμάλτο των δοντιών και προκαλούν αλλοιώσεις στο στόμα και στα ούλα.
Σε αυτή την ενότητα θα βρεις κάποιες διατροφικές συνήθειες που είναι ευεργετικές για την υγεία των δοντιών και των ούλων.
Πες ναι στα Γαλακτοκομικά Προϊόντα
Το γιαούρτι, το τυρί και το γάλα είναι πηγές ασβεστίου, το οποίο προστατεύει το σμάλτο των δοντιών, καθώς και τα οστά που στηρίζουν τα δόντια.
Χρήσιμο Tip
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελετών, η καζεΐνη που περιέχεται στο τυρί (ένα είδος πρωτεΐνης) συμβάλλει από κοινού με το ασβέστιο στην προστασία του σμάλτου των δοντιών.
Να στραφείς προς την κατανάλωση Δημητριακών Ολικής Άλεσης
Τα δημητριακά ολικής άλεσης σου προσφέρουν πολύτιμα θρεπτικά συστατικά, μεταξύ αυτών και βιταμίνες του συμπλέγματος Β και σίδηρο, συμβάλλοντας στην υγεία του ουλικού ιστού.
Κατανάλωσε Φρούτα και Λαχανικά
Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι τραγανά και αποτελούν πηγή φυτικών ινών, διατηρώντας τα δόντια σου καθαρά και μειώνοντας τον κίνδυνο βακτηριακής πλάκας.
Ένταξε στη διατροφή σου τρόφιμα με Αντιφλεγμονώδη και Αντιοξειδωτική δράση
Τα φρούτα, τα λαχανικά, τα ψάρια, είναι μερικά παραδείγματα. Ειδικά τα ω-3 λιπαρά που περιέχονται στα ψάρια εμφανίζουν αντιφλεγμονώδη δράση, με αποτέλεσμα η όποια φλεγμονή στα ούλα να ανταποκρίνεται θετικά σε αυτά.
Μείωσε την κατανάλωση Ζάχαρης
Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης έχει κατηγορηθεί για τη δημιουργία τερηδόνας. Τα βακτήρια που σχηματίζουν την πλάκα χρησιμοποιούν τη ζάχαρη, παράγοντας οξέα που καταστρέφουν το σμάλτο των δοντιών. Εκτός από τη ζάχαρη που προσθέτεις στον καφέ σου ή χρησιμοποιείς στο μαγείρεμα, υπάρχει και η ζάχαρη που προστίθεται στα τρόφιμα κατά την επεξεργασία τους. Την προστιθέμενη ζάχαρη τη συναντάς σε γλυκά ποτά, στα αναψυκτικά, σε γλυκά αρτοπαρασκευάσματα, καθώς και σε επεξεργασμένα και συσκευασμένα τρόφιμα.
Χρήσιμο Tip
Αν θέλεις να φας κάποιο γλυκό είναι προτιμότερο να το καταναλώσεις μαζί με το γεύμα σου και όχι ενδιάμεσα τον γευμάτων (ως σνακ ή τσιμπολόγημα). Κατά τη διάρκεια ενός ολοκληρωμένου γεύματος παράγεται περισσότερο σάλιο στο στόμα, για να καθαριστούν τα υπολείμματα των τροφών, περιορίζοντας τη ζημιά που γίνεται στην επιφάνεια των δοντιών.
Μην ξεχνάς τα Προβιοτικά
Τα προβιοτικά είναι ωφέλιμα βακτήρια για τον οργανισμό σου. Τα προβιοτικά οφελούν επίσης τα ούλα γιατί εκτοπίζουν τα επιβλαβή βακτήρια που είναι επιζήμια για τα ούλα και τη γενικότερη υγεία του στόματος.
Να πίνεις άφθονο Νερό
Το νερό, όπως, ξέρεις σε ενυδατώνει και συμμετέχει σε πολλές διεργασίες στον οργανισμό σου. Με άλλα λόγια, είναι απαραίτητο για τη ζωή. Ήξερες, όμως, ότι θεωρείται και φυσικό στοματικό διάλυμα; Αυτό συμβαίνει γιατί «ξεπλένει» τα υπολείμματα των τροφών, τα σάκχαρα και τα οξέα και συμβάλλει στην απομάκρυνση της βακτηριακής πλάκας.
Να προσέχεις τις Όξινες και τις Κολλώδεις Τροφές
Οι όξινες τροφές (pH<5.5), όπως το λεμόνι, το πορτοκάλι και άλλα φρούτα, έχουν την ικανότητα να καταστρέφουν το σμάλτο των δοντιών. Μετά την κατανάλωσή τους είναι σημαντικό να καταναλώσεις νερό και μία ώρα μετά να βουρτσίσεις τα δόντια σου.


Πηγή: Department of Health, Northern Territory Government, Australia.
Αναφορικά με τα κολλώδη τρόφιμα, όπως το ψωμί, ο κρόκος του αυγού, ο πουρές, η μπανάνα ή οι μαλακές καραμέλες, αυτά προσκολλώνται πάνω στα δόντια. Το αποτέλεσμα είναι να παραμένουν περισσότερο χρόνο πάνω στα δόντια και να δρουν επιβαρυντικά, ακόμη και μετά την κατανάλωσή τους.
Χρήσιμο Tip
Μόλις καταναλώσεις κάποιο κολλώδες τρόφιμο, αν δεν έχεις τη δυνατότητα να βουρτσίσεις τα δόντια σου, μπορείς να ξεπλύνεις το στόμα σου με νερό ή να φας μια τσίχλα χωρίς ζάχαρη.
Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται διάφορα τρόφιμα που είναι καλό να περιλαμβάνεις στη διατροφή σου για υγιή ούλα και δόντια.
Τρόφιμο | Πως συνδέεται με την στοματική υγεία |
Πράσινα φυλλώδη λαχανικά | Τα λαχανικά αυτά είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, προστατεύοντας τα δόντια γιατί απαιτούν καλή μάσηση και κατ΄ επέκταση παραγωγή αρκετού σάλιου. Επιπλέον, περιέχουν ασβέστιο, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, συμβάλλοντας στην υγεία του στοματικού βλεννογόνου. |
Μήλα, καρότα, σέλερι | Αυξάνουν την παραγωγή σάλιου, αυτοκαθαρίζοντας τα δόντια και τα ούλα. |
Αμύγδαλα και καρύδια | Περιέχουν πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης και ασβέστιο, ενώ είναι χαμηλά σε υδατάνθρακες και σάκχαρα. Είναι καλή επιλογή ενδιάμεσου σνακ φιλικού προς τα δόντια και τα ούλα, αρκεί να τα καταναλώνεις με μέτρο! |
Φράουλες | Είναι πηγή βιταμίνης C, η οποία προάγει την παραγωγή κολλαγόνου, δομικό συστατικό των ούλων και των οστών. |
Σαρδέλες και σολομός | Είναι πλούσια σε ω-3 λιπαρά, βιταμίνη D και φώσφορο, απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την στοματική υγεία και την καταπολέμηση της φλεγμονής. |
Τσάι | Το τσάι είναι πλούσιο σε πολυφαινόλες, μειώνοντας την ανάπτυξη της βακτηριακή πλάκας και τον κίνδυνο εμφάνισης φλεγμονής στα ούλα. |
Τσίχλα χωρίς ζάχαρη | Η τσίχλα αυξάνει την παραγωγή σάλιου, μειώνοντας τα οξέα που παράγονται μετά την κατανάλωση φαγητού ή ποτού. Να προσέχεις η τσίχλα να μην περιέχει ζάχαρη, καθώς όπως σου προανέφερα είναι επιβλαβής για την υγεία των δοντιών. |


Τι άλλο μπορείς να κάνεις
Όπως σου ανέφερα προηγουμένως οι διατροφικές συνήθειες φαίνεται να επηρεάζουν τη στοματική υγεία. Όταν καταναλώνεις τροφές πλούσιες σε ζάχαρη ή υδατάνθρακες, επιταχύνεται η ανάπτυξη των βακτηρίων που ζουν μέσα στο στόμα σου. Ωστόσο, η διατροφή δεν είναι από μόνη της σημαντική.
Ο χρόνος που θα μείνει η τροφή και τα υπολείμματά της μέσα στο στόμα σου είναι εξίσου σημαντικός.
Με άλλα λόγια, η στοματική υγιεινή και φροντίδα περιλαμβάνει καθημερινές συνήθειες που δεν θα πρέπει να ξεχνάς ή να παραλείπεις. Ας δούμε ποιες πρέπει να είναι αυτές:
Βούρτσισε τα Δόντια σου και τη Γλώσσα σου μετά από κάθε γεύμα
Με αυτό τον τρόπο αποφεύγεις τη συσσώρευση βακτηριακής πλάκας. Ο συνιστώμενος χρόνος βουρτσίσματος από τους οδοντιάτρους είναι τα δύο λεπτά.
Χρησιμοποίησε Οδοντικό Νήμα και Μεσοδόντιο Βουρτσάκι, τουλάχιστον μια φορά την ημέρα
Με αυτό τον τρόπο μπορείς να απομακρύνεις τα υπολείμματα των τροφών σε δύσκολα σημεία, που παραμένουν ακόμη και μετά το βούρτσισμα των δοντιών.
Απόφυγε το Κάπνισμα
Το κάπνισμα έχει συνδεθεί με την εμφάνιση ασθενειών των ούλων. Επιπλέον, φαίνεται να επηρεάζει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και κατ΄ επέκταση την ικανότητα του οργανισμού να αντιμετωπίσει την φλεγμονή. Τέλος, επηρεάζει το χρώμα των δοντιών.
Ζήτησε τη συμβουλή του οδοντιάτρου σου για το ποια οδοντόκρεμα και οδοντόβουρτσα να χρησιμοποιήσεις, καθώς και για τον τρόπο που πρέπει να βουρτσίζεις τα δόντια σου σωστά
Στο εμπόριο κυκλοφορεί πληθώρα προϊόντων, οπότε θα χρειαστείς μια βοήθεια στο τι να επιλέξεις. Συνήθως, συστήνεται μια απλή, μαλακή οδοντόβουρτσα.
Μην αμελείς την επίσκεψη στον οδοντίατρό σου για check-up και καθαρισμό
Να θυμάσαι ότι στα πρώτα στάδια οι ασθένειες των ούλων δεν προκαλούν συμπτώματα και μπορεί να μην γίνουν εύκολα αντιληπτές από σένα. Ο οδοντίατρός σου μπορεί να τις αναγνωρίσει στα πρώιμα στάδια και να σου προτείνει τον κατάλληλο τρόπο αντιμετώπισης και πρόληψης.


Συνοψίζοντας
Η διατήρηση της καλής στοματικής υγείας περιλαμβάνει τη φροντίδα των δοντιών και των ούλων. Οι ασθένειες των ούλων εμφανίζονται σε πολλούς ανθρώπους και σχετίζονται με απώλεια δοντιών, αλλά και με τη γενικότερη κατάσταση υγείας του οργανισμού.
Οι ασθένειες των ούλων, στα αρχικά τους στάδια μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά και έγκαιρα πριν να είναι αργά.
Πρόσεξε τις Διατροφικές σου Συνήθειες
Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας των δοντιών και των ούλων. Δώσε έμφαση στα φρούτα, τα λαχανικά, τα δημητριακά ολικής άλεσης, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, το ψάρι και την επαρκή κατανάλωση νερού. Περιόρισε την κατανάλωση ζάχαρης και σακχάρων, καθώς και το χρόνο που τα δόντια σου είναι εκτεθειμένα σε αυτά κατά τη διάρκεια της ημέρας. Είναι πιο επιβλαβές για τα δόντια και τα ούλα σου σου να τσιμπολογάς γλυκά σνακ ή να πίνεις τον γλυκό καφέ σου το 8ώρο της δουλειά σου, από το να τα καταναλώσεις μαζί με το γεύμα σου, πίνοντας νερό και βουρτσίζοντας τα δόντια σου στο τέλος.
Μην ξεχνάς τη Στοματική Υγιεινή
Εκτός από τη διατροφή είναι πολύ σημαντικό να ακολουθείς καθημερινά το τρίπτυχο: βούρτσισμα, οδοντικό νήμα, μεσοδόντιο βουρτσάκι. Μην αποφεύγεις την επίσκεψη στον οδοντίατρό σου, καθώς είναι ο ισχυρότερος σύμμαχος στην προσπάθεια να αποκτήσεις ένα υγιές και λαμπερό χαμόγελο, μακριά από ασθένειες των ούλων.
Μπορώ να σε βοηθήσω
Θα είναι χαρά μου να σε βοηθήσω να χτίσεις ισορροπημένες διατροφικές συνήθειες, βελτιώνοντας την υγεία σου και θωρακίζοντας τον οργανισμό σου, είτε δια ζώσης στο γραφείο μου στο Παγκράτι, είτε εξ αποστάσεως (online).
Διατροφή
Είναι ισορροπημένη η διατροφή της νηστείας;


Η νηστεία έχει σαν στόχο την αποτοξίνωση του οργανισμού μας από την υπερβολική κατανάλωση ζωικών προϊόντων, που έχουν συνδεθεί με καρδιαγγειακά νοσήματα, εγκεφαλικά και γενικότερα με την επιβάρυνση του οργανισμού.
Ήδη είμαστε στη Σαρακοστή, οπότε αρκετοί από εμάς έχουμε αποφασίσει να νηστέψουμε όχι μόνον για θρησκευτικούς λόγους, αλλά και για μια αποτοξίνωση του οργανισμού μας.
Απευθυνθήκαμε στον καθηγητή κ. Γιάννη Τσάκνη, του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και του Εργαστηρίου Ελέγχου Ποιότητας και Ασφάλειας Τροφίμων και Ποτών, που είναι ο πλέον κατάλληλος για να μας απαντήσει στα ερωτήματά μας κατά πόσο η διατροφή της νηστείας είναι μια ισορροπημένη διατροφή και αν τελικά όλα τα νηστίσιμα τρόφιμα είναι ωφέλιμα για την υγεία μας. Δηλαδή μπορούν να αναπληρωθούν οι ζωικές πρωτεΐνες που έχουν υψηλή διατροφική αξία;
«Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) διευκρίνισε ότι: «παρά τα οφέλη για την υγεία μιας διατροφής πλούσιας σε φυτικά τρόφιμα, δεν είναι όλες οι φυτικές δίαιτες υγιεινές.
Όταν νηστεύουμε καταναλώνουμε:
Περισσότερες φυτικές ίνες
Οι φυτικές ίνες συμβάλουν στην ομαλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος και τη μείωση εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου.
Περισσότερα θρεπτικά συστατικά με αντιοξειδωτική δράση
Η βιταμίνη C, η βιταμίνη Ε, τα καροτενοειδή, το λυκοπένιο, το σελήνιο, οι πολυφαινόλες, λουτεΐνη, κλπ.
Eίναι γνωστό ότι τα αντιοξειδωτικά βελτιώνουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και προφυλάσσουν τον οργανισμό από την αρνητική δράση των ελεύθερων ριζών.
Περισσότερες βιταμίνες του συμπλέγματος Β και αυξημένα ποσά ωφέλιμων λιπαρών Ω-3 και Ω-6
Οι τροφές που περιέχουν βιταμίνες του συμπλέγματος Β καθώς και Ω-3 και Ω-6 λιπαρά συμβάλουν στην βελτίωση της λειτουργίας της καρδιάς και του νευρικού συστήματος, καθώς και το λιπιδαιμικό προφίλ του οργανισμού.
Ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα κυριότερα νηστίσιμα τρόφιμα που έχουν ευεργετική επίδραση στον οργανισμό ;
«H πλειοψηφία των Ελλήνων κατά την περίοδο της Σαρακοστής καταναλώνει τροφές που έχουν ευεργετική επίδραση στην υγεία τους κάποιες από αυτές είναι το ελαιόλαδο και οι ελιές, τα όσπρια, τα θαλασσινά, τα λαχανικά, τα φρούτα, το ταχίνι, η ταραμοσαλάτα και ο παραδοσιακός χαλβάς.
Ας τα δούμε όμως πιο αναλυτικά.
Ελιές και ελαιόλαδο
Οι ελιές και το ελαιόλαδο που πρωταγωνιστούν την περίοδο της νηστείας είναι πλούσια σε πολυφαινόλες. Διάφορες μελέτες έδειξαν ότι το ελαιόλαδο βελτιώνει τη λειτουργία του στομάχου και του εντέρου, μειώνει τον κίνδυνο αθηρωματοσκλήρωσης, μειώνει τα επίπεδα αρτηριακής πίεσης και προλαμβάνει πολλά είδη καρκίνου.


Όσπρια
Τα όσπρια περιέχουν σύνθετους υδατάνθρακες βραδείας απορρόφησης, φυτικές ίνες, αμινοξέα, βιταμίνες, και ιχνοστοιχεία.
Συνιστάται μάλιστα ο συνδυασμός τους με δημητριακά, ρύζι, παξιμάδι, ψωμί, που θα μετατρέψει τις πρωτεΐνες τους σε υψηλής βιολογικής αξίας, παρόμοιες με αυτές του κρέατος.


Θαλασσινά
Τα θαλασσινά περιέχουν πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, είναι πλούσια πηγή βιταμίνης Β12, αλλά και μετάλλων, ιχνοστοιχείων, σεληνίου και Ω – 3 λιπαρών οξέων, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της εγκεφαλικής και καρδιαγγειακής λειτουργίας.


Λαχανικά
Τα λαχανικά είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και βιταμίνες και συμβάλουν στην καλή λειτουργία του εντέρου και του πεπτικού συστήματος, ενώ παράλληλα βοηθούν στη μείωση της κακής χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων και οι βιταμίνες και τα αντιοξειδωτικά τους θωρακίζουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα.


Ταχίνι
Tο ταχίνι, που ως γνωστό παράγεται από σουσάμι, περιέχει βιταμίνες, ασβέστιο, φυτικές ίνες και λιγνάνες, έχει ισχυρή αντιοξειδωτική και οιστρογονική δράση.


Ταραμοσαλάτα
Νόστιμη και εύκολη στην παρασκευή της πρωταγωνιστεί στην νηστίσιμη κουζίνα και όχι μόνον. Προτιμάμε τον λευκό ταραμά είναι λιγότερο επεξεργασμένος και δεν περιέχει χρωστικές.
Η ταραμοσαλάτα είναι πλούσια σε φώσφορο, ψευδάργυρο, μαγνήσιο, κάλιο και βιταμίνες Α και D.
Επειδή όμως περιέχει πολύ αλάτι θα πρέπει να μην καταναλώνεται σε υψηλές ποσότητες.


Χαλβάς
Ο χαλβάς δηλώνει έντονα παρών στο τραπέζι μας. Βασικό συστατικό του είναι το σουσάμι και μπορεί να τον επιλέξουμε με διάφορους ξηρούς καρπούς ή σοκολάτα. Βασικό του συστατικό είναι το σουσάμι.
Περιέχει ακόρεστα λιπαρά, βιταμίνες του συμπλέγματος Β, ασβέστιο, μαγνήσιο και φώσφορο, που δρουν ευεργετικά στα οστά, τους μύες και το νευρικό σύστημα.
Όμως πρέπει να καταναλώνεται με μέτρο γιατί περιέχει πολλές θερμίδες, τα 100 gr μπορούν να δώσουν περισσότερες από 500 θερμίδες.
Πάντως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ( ΠΟΥ) συνιστά να τρεφόμαστε με υγιεινά, φυσικά και ελάχιστα επεξεργασμένα φυτικά τρόφιμα, όπως δημητριακά ολικής αλέσεως, φρούτα και λαχανικά, όσπρια, ξηροί καρποί και σπόροι.
Συνήθως τα νηστήσιμα γεύματα δεν μας χορταίνουν, με αποτέλεσμα να τρώμε συχνά και να παχαίνουμε. Για να αντιμετωπίσουμε την πείνα και να επιτύχουμε το αίσθημα του κορεσμού, πρέπει τα γεύματά μας να περιέχουν συνδυασμούς τροφίμων, πλούσιων σε πρωτεΐνη όπως θαλασσινά, μανιτάρια, προϊόντα σόγιας, φυτικές ίνες όπως λαχανικά και φρούτα, αλλά και σύνθετους υδατάνθρακες όπως όσπρια, ψωμί ολικής αλέσεως, δημητριακά ολικής, καστανό ρύζι, ζυμαρικά ολικής άλεσης».
Από τη δημοσιογράφο Σίσσυ Νίκα
Πηγη: zoumeoraia.okmarkets.gr
Διατροφή
Πώς θα βελτιώσω την ικανότητά μου να καίω περισσότερο λίπος;


Βελτιστοποίηση της ικανότητας κινητοποίησης του λιπώδους ιστού.
Η καύση λίπους είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που περιλαμβάνει τη διάσπαση του αποθηκευμένου σωματικού λίπους για την παροχή ενέργειας για τις σωματικές λειτουργίες.
Γράφει η Αγγελική Βούντα, Διατροφολόγος-Βιολόγος MSc ANutr
Σε αυτό το άρθρο, θα διερευνήσουμε πώς να βελτιώσετε την αποτελεσματικότητα της καύσης λίπους μέσω της διατροφής σας.
Πως θα κάψω περισσότερο λίπος μεσω της διατροφής;
Η αποτελεσματικότητα της καύσης λίπους είναι ένας σημαντικός βιοδείκτης για τη μακροζωία, την απώλεια βάρους και την αθλητική απόδοση, επειδή αντανακλά την ικανότητα του σώματος να χρησιμοποιεί αποτελεσματικά το αποθηκευμένο λίπος ως πηγή ενέργειας.


Όταν το σώμα είναι σε θέση να καίει λίπη αποτελεσματικά, μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους, στη μείωση του κινδύνου χρόνιων ασθενειών όπως οι καρδιακές παθήσεις και στη βελτίωση της αθλητικής απόδοσης.
Επιπλέον, η αποτελεσματικότητα της καύσης λίπους είναι σημαντική για τη συνολική μακροζωία, καθώς μπορεί να είναι ένας βιοδείκτης της μεταβολικής υγείας και ανθεκτικότητας.
Έρευνες έχουν δείξει ότι η υψηλότερη αποτελεσματικότητα στην καύση λίπους σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο παχυσαρκίας και σχετικών παθήσεων υγείας, όπως ο διαβήτης τύπου 2, το μεταβολικό σύνδρομο και οι καρδιαγγειακές παθήσεις [1].
Σχετίζεται επίσης με βελτιωμένη σωματική αντοχή και απόδοση, ιδιαίτερα σε αθλήματα αντοχής όπως το τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων ή το ποδήλατο [2].
Πώς μπορούμε να μετρήσουμε την αποτελεσματικότητα της κινητοποίησης του λιπώδη ιστού;
Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι για τη μέτρηση της αποτελεσματικότητας ενός ατόμου στην καύση λίπους.
Μεταβολικός ρυθμός ηρεμίας (RMR)
Ο μεταβολικός ρυθμός ηρεμίας μετρά την ποσότητα ενέργειας που χρησιμοποιεί το σώμα σε κατάσταση ηρεμίας. Μπορεί να μετρηθεί μέσω έμμεσης θερμιδομετρίας, η οποία υπολογίζει την ποσότητα οξυγόνου που καταναλώνει το σώμα και το διοξείδιο του άνθρακα που παράγει.
Αυτή η μέτρηση μπορεί να δώσει μια ένδειξη της ικανότητας του σώματος να χρησιμοποιεί τα λίπη ως πηγή ενέργειας σε κατάσταση ηρεμίας.


VO2 max
Το VO2 max μετρά τη μέγιστη ποσότητα οξυγόνου που μπορεί να καταναλώσει το σώμα κατά τη διάρκεια της άσκησης.
Αυτή η μέτρηση μπορεί να δώσει μια ένδειξη της ικανότητας του σώματος να χρησιμοποιεί τα λίπη ως πηγή καυσίμου κατά τη διάρκεια της άσκησης (και συγκεκριμένα των διαφορετικών εντάσεων άσκησης).
Αναλογία αναπνευστικής ανταλλαγής (RER)
Η αναλογία αναπνευστικής ανταλλαγής μετρά την αναλογία του διοξειδίου του άνθρακα που παράγεται προς το οξυγόνο που καταναλώνεται κατά τη διάρκεια της άσκησης.
Αυτή η μέτρηση μπορεί να δώσει μια ένδειξη του ενεργειακού μείγματος (ποσοστά χρήσης υδατανθράκων/λιπών) που χρησιμοποιεί το σώμα.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτές οι μετρήσεις δεν είναι απόλυτοι δείκτες της αποτελεσματικότητας της καύσης λίπους, καθώς μπορούν να επηρεαστούν από διάφορους παράγοντες όπως η διατροφή, η άσκηση και το γενετικό προφίλ ενός ατόμου.
Ωστόσο, μπορούν να είναι χρήσιμα εργαλεία για την παρακολούθηση της προόδου και την πραγματοποίηση προσαρμογών στα διάφορα προγράμματα διατροφής και άσκησης.
Πώς να βελτιώσετε την αποτελεσματικότητα της καύσης λίπους;
Για τη βελτίωση της ικανότητας καύσης λίπους και της μεταβολικής υγείας, μια υγιεινή διατροφή είναι απαραίτητη.
Η βελτίωση της αποτελεσματικότητας της καύσης λίπους μέσω της διατροφής είναι ένας σημαντικός στόχος που πρέπει να θέσουν όσοι επιθυμούν να χάσουν βάρος ή να βελτιώσουν την υγεία τους.


- Καταναλώστε μια ισορροπημένη διατροφή
Η ισορροπημένη διατροφή είναι το θεμέλιο ενός υγιεινού τρόπου ζωής.
Η κατανάλωση ποικιλίας τροφών πλούσων σε θρεπτικά συστατικά όπως φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως, άπαχες πρωτεΐνες και υγιή λίπη μπορεί να συμβάλει στην προώθηση της καύσης λίπους παρέχοντας τις απαραίτητες βιταμίνες, μέταλλα και αντιοξειδωτικά για την υποστήριξη της φυσιολογικής μεταβολικής λειτουργίας.
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο International Journal of Obesity διαπίστωσε ότι μια ισορροπημένη διατροφή που περιελάμβανε μέτριες ποσότητες λίπους και πρωτεΐνης ήταν πιο αποτελεσματική για την απώλεια βάρους από μια δίαιτα χαμηλή σε λιπαρά [3].
- Ελέξτε το μέγεθος της μερίδας σας
Ο έλεγχος της μερίδας είναι απαραίτητος για τη διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους και την προώθηση της καύσης λίπους.
Η κατανάλωση μεγαλύτερων μερίδων από ό,τι χρειάζεται το σώμα μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική πρόσληψη θερμίδων, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση βάρους και μειωμένη αποτελεσματικότητα καύσης λίπους.


Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο American Journal of Clinical Nutrition, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η μείωση του μεγέθους της μερίδας ήταν αποτελεσματική για την προώθηση της απώλειας βάρους και τη βελτίωση της μεταβολικής υγείας [4].
- Καταναλώστε περισσότερη πρωτεΐνη
Η πρωτεΐνη είναι ένα απαραίτητο μακροθρεπτικό συστατικό που παίζει σημαντικό ρόλο στην οικοδόμηση και τη διατήρηση της μυϊκής μάζας. Η κατανάλωση επαρκούς πρωτεΐνης είναι σημαντική για την προώθηση της καύσης λίπους, επειδή ο μυϊκός ιστός απαιτεί περισσότερη ενέργεια για να διατηρηθεί από τον λιπώδη ιστό.
Επιπλέον, η κατανάλωση επαρκούς ποσότητας πρωτεΐνης βοηθά στην αύξηση του μεταβολισμού και στη μείωση της πείνας.
Έτσι, η κατανάλωση επαρκούς ποσότητας πρωτεΐνης με βάση τις ενεργειακές σας ανάγκες βοηθά στην αύξηση του μεταβολισμού, στη μείωση της πείνας και στη διατήρηση του μυϊκού ιστού κατά την απώλεια βάρους.
Επιδιώξτε μια πρόσληψη πρωτεΐνης περίπου 1-1,5 γραμμάρια ανά κιλό σωματικού βάρους την ημέρα. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics διαπίστωσε ότι η αύξηση της πρόσληψης πρωτεΐνης ήταν αποτελεσματική για τη μείωση του σωματικού λίπους και τη βελτίωση της μεταβολικής υγείας [5].


- Επιλέξτε Υγιή Λίπη
Τα υγιή λίπη όπως τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα που βρίσκονται στα ψάρια, τους ξηρούς καρπούς και τους σπόρους μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη και στην προώθηση της καύσης λίπους [3].
Η συμπερίληψη υγιεινών λιπών στη διατροφή σας βοηθά επίσης στη μείωση της επιθυμίας για φαγητό (food craving) και στη βελτίωση του κορεσμού.
- Περιορίστε τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες και τη ζάχαρη
Η υψηλή κατανάλωση επεξεργασμένων υδατανθράκων και ζάχαρης μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική αποθήκευση λίπους και αντίσταση στην ινσουλίνη.
Η επιλογή σύνθετων υδατανθράκων όπως τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τα φρούτα και τα λαχανικά μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη και στην προώθηση της καύσης λίπους.


Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι μια δίαιτα υψηλή σε επεξεργασμένους υδατάνθρακες συσχετίστηκε με υψηλότερα επίπεδα σωματικού λίπους και αντίστασης στην ινσουλίνη και ως εκ τούτου η μείωση της πρόσληψης ζάχαρης ήταν αποτελεσματική για την προώθηση της απώλειας βάρους και τη βελτίωση της μεταβολικής υγείας [6].
- Πίνετε άφθονο νερό
Η επαρκής ενυδάτωση είναι απαραίτητη για την προώθηση της καύσης λίπους, καθώς η αφυδάτωση μπορεί να επιβραδύνει τον μεταβολισμό και να μειώσει τα επίπεδα ενέργειας.
Η κατανάλωση άφθονου νερού κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση των επαρκών επιπέδων ενυδάτωσης και στη στήριξη της μεταβολικής λειτουργίας. Επιδιώξτε τουλάχιστον 8-10 ποτήρια νερό την ημέρα.
Συμπέρασμα
Η βελτίωση της αποτελεσματικότητας της καύσης λίπους μέσω της διατροφής απαιτεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που περιλαμβάνει υγιεινές διατροφικές επιλογές, τον έλεγχο της πρόσληψης θερμίδων και την προώθηση της μεταβολικής υγείας.
Με την κατανάλωση μιας ισορροπημένης διατροφής, τον έλεγχο του μεγέθους των μερίδων, την κατανάλωση περισσότερης ποσότητας πρωτεΐνης, την επιλογή υγιεινών λιπαρών, τον περιορισμό των επεξεργασμένων υδατανθράκων και της ζάχαρης και πίνοντας άφθονο νερό, μπορείτε να βελτιστοποιήσετε την καύση λίπους και να βελτιώσετε τη μεταβολική σας υγεία.
Να θυμάστε ότι η καύση λίπους επηρεάζεται από παράγοντες όπως το γενετικό προφίλ, η ηλικία και η γενική κατάσταση της υγείας. Επομένως, η βελτίωση της αποτελεσματικότητας της καύσης λίπους μέσω της διατροφής είναι μια σταδιακή διαδικασία που απαιτεί συνέπεια και υπομονή.
Είναι πάντα καλή ιδέα να συμβουλευτείτε έναν εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας πριν κάνετε οποιαδήποτε σημαντική αλλαγή στη διατροφή σας.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ: 10 σημάδια που δείχνουν ότι καταναλώνεις πολλές θερμίδες
Ακολούθησε το fmh.gr στο Google News, στο Twitter, στο Facebook στο Υoutube και στο Instagram


Αγγελική Βούντα, Διατροφολόγος-Βιολόγος MSc ANutr
Βινλιογραφία – Πηγές
[1] Yoon, H., Shaw, J. L., Haigis, M. C., & Greka, A. (2021). Lipid metabolism in sickness and in health: Emerging regulators of lipotoxicity. Molecular cell, 81(18), 3708–3730.
[2] Horowitz, J. F., & Klein, S. (2000). Lipid metabolism during endurance exercise. The American journal of clinical nutrition, 72(2 Suppl), 558S–63S.
[3] Jebb, S. A., & Frost, G. S. (2013). Balanced diets and obesity prevention. International Journal of Obesity, 37(1), 26-31.
[4] Rolls, B. J., Roe, L. S., & Meengs, J. S. (2006). The effect of large portion sizes on energy intake is sustained for 11 days. American Journal of Clinical Nutrition, 83(1), 89-94.
[5] Leidy, H. J., Clifton, P. M., Astrup, A., Wycherley, T. P., Westerterp-Plantenga, M. S., Luscombe-Marsh, N. D., & Mattes, R. D. (2015). The role of protein in weight loss and maintenance. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 115(5), 811-818.
[6] Mozaffarian, D., Hao, T., Rimm, E. B., Willett, W. C., & Hu, F. B. (2011). Changes in diet and lifestyle and long-term weight gain in women and men. The New England journal of medicine, 364(25), 2392–2404.
Kατηγορίες
- Editorial
- Lifestyle
- Magazine
- Online Dating
- Online Stories
- Videos
- Αστρολογία
- Αυτοκίνητο
- Βιβλία
- Γαστρονομία
- Διαγωνισμοί
- Διακόσμηση
- Διατροφή
- Εκδηλώσεις
- Εναλλακτικός τουρισμός
- Επαγγελματικά ταξίδια(συνεδριακός-εκθεσιακός τουρισμός)
- Επίκαιρα Πρόσωπα
- Επιχειρηματικότητα
- Έρευνες
- Εστιατόρια-χώροι εκδηλώσεων
- Θέατρο
- Κινηματογράφος
- Μόδα
- Ξενοδοχεία
- Οικογένεια
- Ομορφιά
- Παιδί
- Παρουσίαση
- Προγράμματα
- Προϊόντα
- Προορισμοί-Ελλάδα και εξωτερικό
- Συνέδρια
- Συνεντεύξεις
- Συνταγές
- Τεύχη
- Τέχνη πολιτισμός
- Τουρισμός
- Υγεία
- Φορολογικά
- Ψυχαγωγήσου
- Ψυχολογία
BusinessWoman Facebook
Trending
-
Γαστρονομία
PIZZA FAN. Η ΝΕΑ PIZZA AL FORNO ΜΑΣ ΠΑΕΙ ΙΤΑΛΙΑ
-
Γαστρονομία
Γεύση από τον Τόπο σου από την Ομάδα Ελλήνων Παραγωγών 3αλφα
-
Τουρισμός
Epsilon Hospitality : σημαντικές διακρίσεις στα Tourism Awards 2022
-
Τουρισμός
Δήλωση του Προέδρου της ΠΟΞ κ. Γρηγόρη Τάσιου
-
Τουρισμός
Η GRECOTEL ΚΑΙ ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΕΞΙΑ ΑΝΑΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΣΤΟΧΟΥΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΙΣ
-
Τουρισμός
Η Ελευσίνα αποκτά διεθνή ακτινοβολία.
-
Τουρισμός
Με επιτυχία και εποικοδομητική συζήτηση ολοκληρώθηκε το 12ο
Διεπιστημονικό Συνέδριο στο Καστελλόριζο -
Τουρισμός
Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας στη διεθνή έκθεση τουρισμού «Global Birdfair» του Λέστερ