Μπορεί να επηρεάσει την ψυχολογία μας, τη διάθεσή μας; Γιατί ενώ φάγαμε λίγο η ζυγαριά μας διαψεύδει; Τι γίνεται με τις θερμίδες; Η Παρή Ράπτη, διακεκριμένη ενδοκρινολόγος, μας καθοδηγεί και μας ενημερώνει για το τι σημαίνει υγιεινή διατροφή.

“Σχεδιάζοντας μια ισορροπημένη διατροφή” θα μπορούσε να ήταν ο τίτλος ενός βιβλίου. Στη σκέψη όμως των περισσοτέρων αυτό σημαίνει δίαιτα, δηλαδή τρέφομαι λίγο ή δεν τρέφομαι καθόλου ή στερούμαι, ακόμα και σήμερα που η δυνατότητα επιλογής τροφίμων, για τις καταναλωτικές τουλάχιστον κοινωνίες (και η Ελλάδα είναι μία απο αυτές), προσεγγίζεται με λανθασμένο τρόπο.
Αναμφισβήτητα ο τρόπος ζωής ή οι γρήγοροι καθημερινοί ρυθμοί ή η “επίθεση” καταναλωτικών μηνυμάτων, που υποδεικνύουν ευκολία στην προετοιμασία, όμορφη παρουσίαση και ξένη κουζίνα πάνω σε καινούρια πρότυπα , δεν αφήνουν περιθώρια στη σκέψη.

Τι αποτελεί σωστή διατροφή για έναν μεσογειακό άνθρωπο; Τι σημαίνει υγιεινή διατροφή;

Με απλά λόγια, η διατροφή που στηρίζεται σε φυσικές , μη επεξεργασμένες τροφές, με επαρκή ποσότητα των βασικών θρεπτικών ουσιών (υδατάνθρακες, πρωτείνες, ιχνοστοιχεία, βιταμίνες, φυτικές ίνες, λιπαρά) σε ισορροπημένη ποσότητα, με αποφυγή της ζάχαρης, ορισμένων λιπαρών και με χαμηλές ποσότητες θερμίδων.

Η μεσογειακή γη αποτελεί εξ ορισμού το κέρας της Αμάλθειας με πλούσιους θησαυρούς, όπως ντομάτες, μελιτζάνες, βερίκοκα, φακές, φασόλια, πορτοκάλια, λεμόνια, σκόρδο, κρεμμύδι, γάλα, αβγά, δημητριακά, ψάρι, δηλαδή κάθετι που παράγει η χώρα μας..
Μια δίαιτα βέβαια είναι υποχρεωτικό να στηρίζεται σε όλα τα στοιχεία της διατροφικής αλυσίδας, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και τις διαφορετικές ανάγκες ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, τη σωματική διάπλαση και την εργασία, τη σωματική άσκηση και τη φυσική κατάσταση.

Δεν μπορείς να τηρήσεις τη πυραμίδα σε ένα παιδί. Για παράδειγμα, η χοληστερόλη είναι απαραίτητη στα παιδιά, γιατί είναι αυτή που βοηθά στην παραγωγή βασικών για την ανάπτυξη ορμονών. Γι’ αυτό και στην παιδική ηλικία τροφές όπως τα αβγά και το πλήρες γάλα δεν μπορούν να μειωθούν, διότι το ασβέστιο είναι δομικό υλικό του σκελετού και για ένα παιδί παρακαταθήκη μιας ζωής. Αντίστοιχα, μια γυναίκα στη γονιμοποιητική ηλικία δεν μπορεί να στερηθεί το κρέας, το οποίο περιέχει σίδηρο, ενώ μια άλλη σε εμμηνόπαυση πρέπει να καταναλώνει για την οστεοπόρωση πολλά γαλακτοκομικά.

Εξάλλου, γυναίκες και άνδρες έχουν διαφορετικές διατροφικές επιλογές. Η αιτία αυτών των διαφορών φαίνεται να είναι βιολογική, λαμβάνοντας υπόψη ότι στον εγκέφαλο το κέντρο της πείνας και του κορεσμού βρίσκεται σε εκείνο της αναπαραγωγής.

Τα κιλά των διακοπών

Και τώρα το φλέγον θέμα. Επιστροφή από τις διακοπές και η ζυγαριά σας καταγράφει 1-2 κιλά περισσότερο. Μην πανικοβάλλεστε! Για να δούμε να εξαφανίζεται σε μικρό χρονικό διάστημα το επιπλέον βάρος, είναι απαραίτητο να αποβάλουμε τις τοξίνες με τις οποίες επιβαρύνθηκε ο οργανισμός μας όλο αυτό το διάστημα που επιτρέψαμε στον εαυτό μας διατροφικές παρεκκλίσεις. Θα αναφερθούμε σε μικρές αλλά θαυματουργές συμβουλές.

– Ας εγκαταλείψουμε μερικές κακές συνήθειες, π.χ. τη μαγιονέζα στο φαγητό ή το dressing και το πολύ λάδι στις σαλάτες, τα γλυκά και τις σοκολάτες, τα αλμυρά και τους ξηρούς καρπούς την ώρα του απεριτίφ.

– Ας περιοριστούμε στα κύρια γεύματα καταναλώνοντας μέτριες ποσότητες φαγητού (μερίδα εστιατορίου), ελάχιστο λάδι (4 κουταλάκια λάδι την ημέρα κατανεμημένα στα διάφορα γεύματα). Προτιμότερο είναι στα μαγειρευτά φαγητά να προσθέτουμε το λάδι στο τέλος.

– Μπορούμε να καταναλώνουμε άφθονα λαχανικά , ωμά ή βραστά (κατά προτίμηση ωμά, για να μην έχουμε απώλεια του μεγαλύτερου μέρους των βιταμινών με το βράσιμο), κοτόπουλο ή ψάρι, αποφεύγοντας πάντα κρέατα που περιέχουν λίπος, όπως αρνί ή χοιρινό.

– Αποφεύγουμε τα τηγανητά, τις σάλτσες, κρέμες πλούσιες σε λιπαρά, γλυκά, ζυμαρικά και πατάτες.

– Μπορούμε να καταναλώνουμε φρούτα, όπως πορτοκάλια και μανταρίνια, πλούσια σε βιταμίνη C.

– Βασικό είναι να καταναλώνουμε άφθονο νερό που υποβοηθά τη διούρηση –άρα διευκολύνει την αποτοξίνωση του οργανισμού- και άφθονους φυσικούς χυμούς για την πρόσληψη βιταμινών και ιχνοστοιχείων, απαραίτητων για τον οργανισμό σε περιόδους δίαιτας.

– Απαγορεύεται αυστηρώς η ζάχαρη. Αντί αυτής χρησιμοποιούμε ασπαρτάμη ή ένα κουταλάκι μέλι.

– Αποφεύγουμε το αλκοόλ, ειδικά τα λικέρ που περιέχουν πολύ ζάχαρη και τα ποτά με υψηλά ποσοστά οινοπνεύματος. Για τις εξόδους προτιμούμε ένα ποτήρι κρασί.

Ακολουθώντας αυτούς τους χρυσούς κανόνες, σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα θα αποκτήσετε ξανά τη σιλουέτα σας που «διακινδυνεύσατε» κατά τη διάρκεια των διακοπών.

Και με το άγχος τι γίνεται; Έχει σημασία η διατροφή για την αντιμετώπισή του;

Συχνά προσπαθούμε να καταπολεμήσουμε τις κρίσεις άγχους με ένα κομμάτι τούρτα, μασώντας ένα κομμάτι σοκολάτας, πίνοντας μερικά ποτήρια ουίσκι. Εν τέλει όμως επιδεινώνουμε την κατάσταση, διότι λανθασμένες τροφές μπορεί να προκαλέσουν περαιτέρω ένταση.

Ένα σωστό πρόγραμμα διατροφής, αντίθετα, επηρεάζει τον τρόπο που αντιμετωπίζονται οι ψυχικές ανάγκες οι οποίες προκαλούνται από το στρες. Και όχι μόνο. Μια διατροφή ελλιπής ή λανθασμένη μπορεί να γίνει η ίδια αιτία κόπωσης του σώματος και του εγκεφάλου προκαλώντας αύξηση των αναγκών του οργανισμού για ορισμένες τροφές.

Φτάνει λοιπόν με τις κακές συνήθειες, καθώς υπάρχουν τροφές που αδυνατίζουν αποφασιστικά τις δυνατότητες του σώματος αλλά δεν μειώνουν το βάρος. Μερικές από αυτές είναι ο καφές, η ζάχαρη, το αλκοόλ, τα λιπαρά, το αλάτι.

Πως μπορεί η διατροφή να βελτιώσει την ψυχική μας διάθεση;

Είναι αλήθεια ότι οι τροφές μπορούν να επηρεάσουν τον ψυχισμό μας. Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι άτομα που υποβάλλονται σε μη ισορροπημένες δίαιτες, πολύ φτωχές σε ορισμένες ουσίες, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν κατάθλιψη.
Έχει ανακαλυφθεί ότι υπάρχουν νευρομεταβιβαστές, δηλαδή ουσίες που επιτρέπουν τη μεταφορά πληροφοριών μεταξύ των νευρικών κυττάρων επιδρώντας σε συναισθήματα, διάθεση, σκέψεις, μνήμη, που οι ποσότητές τους επηρρεάζονται από την τροφή μας. Ειδικότερα :

• Ουσία που επηρεάζει το θυμικό μας είναι η τριπτοφάνη, αμινοξύ που βρίσκεται σε πολλές τροφές όπως μέλι, σοκολάτα, μπανάνα, σταφύλι, ρύζι, σταφίδα και σε μικρότερη ποσότητα στο ψωμί και στα ζυμαρικά. Από την τριπτοφάνη παράγεται ένα άλλο αμινοξύ, η ντομαπίνη, νευρομεταβιβαστής της «ευτυχίας» όπως τη λένε οι νευρολόγοι. Βρίσκεται σε αρκετή ποσότητα στα αμύγδαλα, στα φιστίκια καθώς και στο ψάρι, κρέας, γαλακτοκομικά, αβγά.

• Η κολίνη, ουσία σημαντική για την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος, εμπεριέχεται στη μαγιά μπύρας, στο ψάρι και στα πράσινα φύλλα, στις σαλάτες.
• Άλλες ουσίες που επηρεάζουν τον ψυχισμό μας και που έχει αποδειχθεί η σχέση μεταξύ της κατάθλιψης και της έλλειψής τους είναι οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β, κυρίως η Β1 και η θιαμίνη.
• Πολύ σημαντικό είναι επίσης το φολικό οξύ και η Β12 καθώς και η Β6, που είναι ευαίσθητη στις ορμονικές μεταβολές και έχει αποδειχθεί ότι μειώνεται κατά την εμμηνόπαυση, την περίοδο πριν από κάθε κύκλο και σε γυναίκες που λαμβάνουν αντισυλληπτικά και έχει σχέση με την κακή διάθεση που συνοδεύει κάθε γυναίκα λίγες μέρες πριν την έμμηνο ρύση. Τροφές πλούσιες σε αυτές τις βιταμίνες είναι η μαγιά μπίρας, τα αβγά και οι σπόροι.
• Το μυστικό της καλής διάθεσης βρίσκεται επίσης στο καλό πρωινό, που πρέπει να αποτελείται από υδατάνθρακες, ψωμί και φρυγανιές, πρωτείνες-γαλακτοκομικά, που μας προφυλάσσουν από την κόπωση και τον εκνευρισμό κατά τη διάρκεια της ημέρας.
• Τροφές της « ευτυχίας» είναι ακόμη η πράσινη σαλάτα που έχει ηρεμιστική δράση, οι μελιτζάνες και οι πατάτες, που περιέχουν αλκαλοειδή τα οποία βελτιώνουν την ποιότητα του ύπνου, τα βερίκοκα που βελτιώνουν τη διάθεση.
• Ψάρια πλούσια σε μεθιονίνη –όπως οι πέστροφες και το σκουμπρί- προστατεύουν τα νευρικά κύτταρα από την αρνητική δράση τοξικών ουσιών, όπως το κάδμιο και το μερκούριο.
• Η σόγια και τα ελαφρά τυριά είναι πλούσια σε σεροτονίνη, σημαντικό νευρομεταβιβαστή για την ηρεμία.
Η ευτυχία μας λοιπόν ξεκινά από το τραπέζι.

---

Άρθρο αρχείου

Λύρα Ράπτη

Κάθε χρόνο όταν πλησιάζουμε στη μεγάλη νηστεία, πάντα ρωτάω στο γραφείο αν και πότε θα ξεκινήσει ο/η διαιτώμενος/η νηστεία. Μερικοί δε νηστεύουν καθόλου, αλλά και αυτοί που νηστεύουν επιλέγουν να το κάνουν μόνο τη μεγάλη εβδομάδα. Ο λόγος και των είναι ο ίδιος: Για να αποφύγουν τα αρνητικά της νηστείας. Ποιά είναι αυτά τα αρνητικά που λαμβάνω συχνά ως απάντηση;

• Δεν μπορώ χωρίς το κρέας
• Δεν θα χάσω βάρος, θα κολλήσω αν δεν τρώω πρωτεΐνη σαλάτα
• Συνέχεια πεινάω  και αισθάνομαι εξάντληση

Ας απαντήσουμε αρχικά τι είναι η Νηστεία.

Η Ορθόδοξη Χριστιανική νηστεία ορίζεται ως περιοδική χορτοφαγία, σε διάφορες περιόδους μέσα στο έτος. Η Μεγάλη Σαρακοστή διαρκεί 48 ημέρες και ξεκινά την Καθαρά Δευτέρα και τελειώνει το Μ. Σάββατο. Κατά την περίοδο της νηστείας του Πάσχα δεν καταναλώνεται κρέας, γαλακτοκομικά προϊόντα και αυγά. Κάποιες μέρες αποτελούν εξαίρεση βέβαια, όπως η μέρα του Ευαγγελισμού και η Κυριακή των Βαΐων, που επιτρέπεται η κατανάλωση ψαριού.

Ποια τα οφέλη της νηστείας;

Σωματικό Βάρος

Μελέτες έχουν δείξει ότι κατά την περίοδο της νηστείας υπάρχει μία μείωση της τάξης των 200 kcal στην ενεργειακή πρόσληψη σε σχέση με τον υπόλοιπο χρόνο. Η νηστεία συμβάλλει στο αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας και φαίνεται να οδηγεί σε μείωση βάρους και σωματικού λίπους. Εγώ όσους ξεκινώ με πλάνο νηστείας του κάνω λιπομέτρηση, στην αρχή και στο τέλος, όπου πάντα παρατηρώ μείωση και στο βάρος και στο λίπος.

Μειωμένα Επίπεδα Χοληστερόλης

Λόγω της αποχής από τρόφιμα ζωικής προέλευσης, αποτελεί μια πολύ καλή ευκαιρία για τη μείωση των κορεσμένων λιπαρών και κατ’ επέκταση μια μείωση στις τιμές της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων. Αυτά συνδυαστικά μειώνουν τη πιθανότητα ανάπτυξης καρδιαγγειακών παθήσεων και εγκεφαλικών επεισοδίων.

Διάβασε επίσης: Χοληστερόλη, ποιος ο ρόλος της διατροφής στη μείωσή της; [ΟΔΗΓΟΣ]

Μείωση Οξειδωτικού Στρες

Η αυξημένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών από την άλλη, οδηγεί σε επαρκή πρόσληψη φυτικών ινών, καθώς και αντιοξειδωτικών.

Μείωση Αρτηριακής πίεσης

Επίσης βελτιώνονται τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης, λόγω της μεγαλύτερης κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών και οσπρίων, τα οποία έχουν αυξημένη περιεκτικότητα σε κάλιο.

Διάβασε επίσης: Υψηλή Αρτηριακή Πίεση (Υπέρταση) και Διατροφή [ΟΔΗΓΟΣ]

Διατροφική Εκπαίδευση

Η Νηστεία είναι καλή ευκαιρία για να εκπαιδευτείς διατροφικά, υποσυνείδητα κατά τη διάρκεια της Νηστείας αποκτάς καλές διατροφικές συνήθεις, ενώ ταυτόχρονα εξοικειώνεσαι σε αυτές. Επίσης ανακαλύπτεις φυτικές διατροφικές επιλογές που ίσως αλλιώς να μη σκεφτόσουν να δοκιμάσεις.

Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα στο : https://diaitologos.com/diaita/nisteia-sarakosti-ta-ofeli-stin-ygeia/

Από τότε που έκανα αυτή τη δίαιτα πήρα τα κιλά…

Συχνές απορίες και διαπιστώσεις ανθρώπων που χρόνια ταλαιπωρούνται με ανορθόδοξες δίαιτες. Η μείωση του σωματικού βάρους είναι μια πολύ περίπλοκη και πλήρως εξατομικευμένη διαδικασία. Αναλύοντας τους μέχρι σήμερα γνωστούς μηχανισμούς ελάττωσης του σωματικού βάρους, μπορούμε να κατανοήσουμε γιατί οι εξαντλητικές και οι αυτοαποκαλούμενες «μαγικές δίαιτες» οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην πρόσληψη κιλών.

Εξαιρετικά υποθερμιδικές δίαιτες: Ο οργανισμός για να λειτουργήσει ένα 24ωρο σε απόλυτη ηρεμία χρειάζεται ποσό ενέργειας το οποίο ονομάζεται ενεργειακή δαπάνη ηρεμίας και στην ουσία υποδεικνύει την ενέργεια που χρειάζεται κανείς για να υποστηρίζει τις βασικές λειτουργίες της ύπαρξής του. Όταν η ενέργεια που καταναλώνει κάποιος είναι χαμηλότερη από αυτή, αυτομάτως οι καύσεις μειώνονται προς εξοικονόμηση ενέργειας, το ισοζύγιο ενέργειας δεν είναι αρνητικό, δηλαδή παρά την πολύ χαμηλή πρόσληψη, ο οργανισμός είναι ανίκανος να μεταβολίσει την προσλαμβανόμενη τροφή και σε ορισμένες περιπτώσεις είναι ικανή συνθήκη για αύξηση βάρους.

Μικρός αριθμός γευμάτων: Δεν είναι λίγες οι φορές που στην προσπάθεια απώλειας βάρους περιορίζεται ο αριθμός των γευμάτων. Τα 5, 6 ή και παραπάνω μικρά γεύματα είναι ένα από τα θεμελιώδη στοιχεία της διατροφής, διότι όταν ο οργανισμός αφεθεί περισσότερο από 6 ώρες χωρίς τροφή, εξαντλείται και η αποθηκευμένη με τη μορφή γλυκογόνου ενέργεια. Τότε εισάγεται σε μια στρεσσογόνο κατάσταση και στην επόμενη λήψη τροφής προσπαθεί να αποθηκεύσει την ενέργεια στην πιο «δυνατή» ενεργειακή του μονάδα, δηλαδή το λίπος.

Δίαιτες που εστιάζουν σε ένα μακροθρεπτικό συστατικό: Οι πιο δημοφιλείς από αυτή την ομάδα δίαιτες αποκλείουν τους υδατάνθρακες και δίνουν προβάδισμα κυρίως στην πρωτεΐνη ή και το λίπος. Με τον τρόπο αυτό υποτίθεται πως ο οργανισμός μη έχοντας υπόστρωμα για να παράγει γλυκόζη, μεταβολίζει το αποθηκευμένο λίπος του. Είναι περιττό να αναλυθεί ο εξαιρετικά σημαντικός ρόλος που επιτελεί καθένα από τα 3 μακροθρεπτικά συστατικά στη υγεία, αλλά είναι σημαντικό να καταστεί σαφές πως εφόσον υπάρχει επαρκής πρόσληψη τροφής, όλοι οι μεταβολικοί δρόμοι συγκλίνουν στην παραγωγή γλυκόζης. Το οποίο σημαίνει πως ακόμη και αν αποκλειστούν οι υδατάνθρακες από την διατροφή, ο οργανισμός με ενδιάμεσους δρόμους πάλι θα παράγει γλυκόζη. Επίσης, είναι γνωστό πως όταν η γλυκόζη δεν επαρκεί, ο οργανισμός στρέφεται πρώτα ενάντια στην μυϊκή μάζα και όχι στο λίπος, με αποτέλεσμα μείωση αυτής, ενώ το αποθηκευμένο λίπος παραμένει.

Και το πιο βασικό, αυτό που η σύγχρονη διαιτολόγια αποσκοπεί να αφορίσει είναι οι αντισταθμιστικές συμπεριφορές. Συνεπώς δίαιτες στερητικές, που εστιάζουν σε συγκεκριμένες ομάδες τροφίμων, που δεν επιτρέπουν την κοινωνική ζωή στο άτομο και στερούν την εκπλήρωση της παραμικρής επιθυμίας, οδηγούν όχι μόνο στην αφετηρία(επαναπρόσληψη βάρους), αλλά και σε βαρύτατες ψυχικές διαταραχές. Πρέπει να γίνει αντιληπτό πως η απόκτηση υγιών διατροφικών συνηθειών δεν είναι κάτι προσωρινό, αλλά ορίζεται ως η μεταβολή της νοοτροπίας απέναντι στη σωματική, ψυχολογική αλλά και κοινωνική ανάγκη της λήψης τροφής.

Δέσποινα Βασιλάκου
Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

---

Άρθρο αρχείου

Δέσποινα Βασιλικού