Ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν πολλοί άνθρωποι στις μέρες μας είναι η κρίση πανικού. Λόγω των προβλημάτων που συσσωρεύουν μέσα τους συχνά έχουν ξεσπάσματα φόβου και άγχους.

Η διαταραχή πανικού (κρίση πανικού) είναι από τις πιο συχνές ψυχικές παθήσεις της σύγχρονης κοινωνίας και ανήκει στο φάσμα των αγχωδών διαταραχών. Το άτομο που υποφέρει από διαταραχή πανικού παρουσιάζει αιφνίδια και απρόσμενα επεισόδια έντονου φόβου και άγχους. Τα επεισόδια αυτά ονομάζονται κρίσεις πανικού και η διάρκεια τους είναι συνήθως μερικά λεπτά. Εκδηλώνονται χωρίς καμία προειδοποίηση και η αιτία έναρξης τους μπορεί να μην είναι γνωστή και προφανής στο άτομο.

Οι κρίσεις πανικού εκδηλώνονται σε όλες τις ηλικίες. Η συχνότητα εκδήλωσης της πρώτης κρίσης πανικού είναι μεγαλύτερη μεταξύ 20 και 40 ετών, παρόλο που τα τελευταία χρόνια έχουμε και εκδήλωση σε μικρότερες ηλικίες, ακόμη και σε παιδιά. Στις γυναίκες η διαταραχή είναι 2 έως 3 φορές συχνότερη σε σύγκριση με τους άνδρες.

Η κρίση πανικού αποτελεί μια περίοδο έντονου φόβου – τρόμου που εμφανίζεται απροσδόκητα χωρίς την παρουσία κάποιου φανερού ερεθίσματος και συνοδεύεται από μια ποικιλία σωματικών και γνωστικών συμπτωμάτων. Τα κύρια συμπτώματα είναι το αίσθημα έντονου διάχυτου φόβου για το άτομο, αίσθημα απώλειας του ελέγχου, επέλευσης τρέλας, πανικός και τρόμος, ταχυκαρδία, έντονη εφίδρωση, έντονο αίσθημα δύσπνοιας – πνιγμού, αίσθημα αστάθειας ή ζάλης, φόβος επερχόμενου θανάτου.

Λόγω της έντασης και της ποικιλίας που έχουν τα σωματικά συμπτώματα της περισσότερες φορές τα άτομα επισκέπτονται πολλούς γιατρούς και στρέφονται σε ιατρικές εξετάσεις και διαγνώσεις, και τους δημιουργείται τη πεποίθηση ότι πάσχουν από κάτι σοβαρό. Από άποψη φυσιολογίας οι κρίσεις πανικού δεν είναι επικίνδυνες για τα άτομα, δηλαδή το άτομο δεν πεθαίνει αυτό που φοβάται ότι θα του συμβεί. Παρόλα αυτά ο οργανισμός επιβαρύνεται από την συνεχή ένταση και επιπλέον είναι πολύ επιβαρυντικές για τους ανθρώπους γιατί μπαίνουν σε μια κατάσταση που συνεχώς δοκιμάζονται τα όρια και οι αντοχές τους. Ένα άλλο βασικό συνοδό χαρακτηριστικό των κρίσεων πανικού είναι ο φόβος και το άγχος που τα άτομα αναπτύσσουν ότι η κρίση θα επαναληφθεί. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που στους ανθρώπους που υποφέρουν αναπτύσσεται κοινωνική απόσυρση, αποφεύγουν τον συνωστισμό, την συναναστροφή με πολλούς ανθρώπους και τα πολύβουα μέρη ενώ κάποιες φορές οδηγούνται και στην αγοραφοβία.

Πως αντιμετωπίζεται η διαταραχή πανικού;

Το ερώτημα απαντάται με σαφήνεια θετικά. Υπάρχουν ψυχοθεραπευτικές μέθοδοι και τεχνικές που ενισχύουν θετικά το άτομο και του παρέχουν βοήθεια σε πρώτη φάση να ελέγξει τις κρίσεις και κατόπιν να απαλλαγή από το πρόβλημα. Ευρέως διαδεδομένες και αποτελεσματικές στην θεραπεία των κρίσεων πανικού είναι η γνωστική – συμπεριφοριστική θεραπεία και η συστημική, καθώς και πολλές άλλες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις. Είναι πολύ σημαντικό για τα άτομα που υποφέρουν από την διαταραχή πανικού να ζητούν εξειδικευμένη βοήθεια ώστε να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα των κρίσεων που έχει αρνητικές συνέπειες στην καθημερινή λειτουργικότητα και επιδρά αρνητικά στην ποιότητα ζωής τους. Το βασικό μήνυμα είναι ότι το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί και η αναζήτηση βοήθειας είναι το πρώτο και πιο ουσιαστικό βήμα για την επίλυση του. Η διαταραχή πανικού είναι από τις πιο συχνές ψυχικές παθήσεις της σύγχρονης κοινωνίας και ανήκει στο φάσμα των αγχωδών διαταραχών. 

Βασιλική Λιάφου – Ψυχοθεραπεύτρια

Είσαι αληθινός ή συμβατικός γονιός?

Ανησυχώντας για την απειρία των παιδιών τους, που μπαίνουν στον κόσμο των ενηλίκων, οι γονείς γίνονται προστατευτικοί, μερικές φορές μάλιστα υπερπροστατευτικοί. Φοβούνται, επίσης, πράγμα απόλυτα φυσικό και κατανοητό, μήπως «χάσουν» τα παιδιά τους καθώς αυτά μεγαλώνουν. Αυτή η αναπτυσσόμενη ανεξαρτησία του παιδιού μπορεί να παρομοιαστεί με ένα διαστημόπλoιο, που πρέπει να βγει έξω από το πεδίο βαρύτητας της γης,προκειμένου να πραγματοποιήσει το ταξίδι του.Το παιδί πρέπει να απομακρυνθεί από το πεδίο επιρροής της μητέρας του,ώστε να μπορέσει να βρει το δικό του δρόμο.Ο έφηβος σ’αυτό το ταξίδι κάνει ένα βήμα πιο πέρα ξεφεύγοντας απ’την «τροχιά» της οικογένειας.

Kάποια στιγμή στη ζωή μας, το επιλέξαμε ή όχι, γίναμε γονείς. Κρατήσαμε ένα όμορφο πλασματάκι στα χέρια μας, που άλλαξε τη ζωή μας και μας έκανε να τη δούμε μέσα από μια νέα προοπτική.

Κάποιοι από μας καταλάβαμε ότι η ζωή μας δεν μπορεί να είναι πια ποτέ η ίδια. Κάποιοι άλλοι τρομοκρατηθήκαμε, όταν το καταλάβαμε αυτό και ψάξαμε απεγνωσμένα για εναλλακτικές λύσεις. Κάποιοι προσαρμοστήκαμε στις αλλαγές ,που φέρνει ένα νέο μέλος στην οικογένειά μας, αλλά κάποιοι αρνηθήκαμε να δεχτούμε την αλήθεια και την αλλαγή και χτίσαμε ένα ψεύτικο κόσμο για να την υπομείνουμε. Μερικοί από εμάς δέχτηκαν κάπως νομικιστικά και διδασκαλικά το ρόλο τους. Πίστεψαν δηλαδή, ότι το να είσαι γονιός  σημαίνει ότι είσαι πάνω σε ένα θρόνο δικαστικό, εξουσιαστικό που αποφασίζεις εσύ για τα πάντα και τα παιδιά σου ως κατηγορούμενοι στο εδώλιο, απλά υπακούν. Πραγματικά δε γνωρίζω πώς δημιουργήσαμε αυτή την αντίληψη, αλλά γνωρίζω στα σίγουρα, ότι έχει πολλούς οπαδούς και βασιλεύει μέσα σε πολλά σπίτια. Οι γονείς αυτοί έχασαν το αληθινό τους πρόσωπο, έπαψαν να  είναι αληθινοί. Φόρεσαν τη μάσκα του άμεμπτου κριτή, που πρέπει να ”κοντρολάρει” τα πάντα και να τα κρατά υπό την εξουσία του. Όλα αυτά από το φόβο μήπως χάσουν το γονεΐκό σεβασμό και την εξουσία πάνω στα παιδιά τους.

Αυτό όμως που αξίζει να θυμόμαστε είναι ότι ο άνθρωπος που φοβάται,  ουσιαστικά αισθάνεται ανασφαλής και  μη επαρκής. Δεν τα έχει βρεί πραγματικά με τον εαυτό του. Όποιος είναι σίγουρος για τον εαυτό του δεν αισθάνεται φόβο και ανασφάλεια. Δε φοβάται να είναι ο εαυτός του. Να είναι αληθινός.

Να σέβεται την ελευθερία του παιδιού του. Να σέβεται τις ιδιαιτερότητες και τα ταλέντα του. Να καταλαβαίνει τις αδυναμίες του και να μένει κοντά του υπομονετικά ως καλός προπονητής, να το εκπαιδεύει και να το δυναμώνει. Δεν ντρέπεται για το παιδί του γιατί δεν είναι σαν αυτόν. Γιατί υστερεί σ΄ αυτά, που ο ίδιος ο γονιός είναι δυνατός. Καταλαβαίνει την ιδιαιτερότητά του και το προτρέπει να είναι ο εαυτός του και να εκφράζεται ελεύθερα.

Αυτός ο γονιός δε ντρέπεται να παραδέχθεί τα λάθη τα δικά του μπροστά στο παιδί του και να ζητήσει συγγνώμη.

Έτσι διδάσκει στο παιδί του ότι στη ζωή μπορεί να κάνουμε λάθη, άλλα η συνειδητοποίηση των λαθών μας και η διόρθωσή τους βρίσκεται μέσα στη διαδικασία ωρίμανσης μας  στη ζωή. Ο αληθινός γονιός επικοινωνεί ειλικρινά με το παιδί του .Ως καλός ακροατής το ακούει , το αφουγκράζεται ,ακόμα και αν οι χτύποι της καρδιάς του δεν ταιριάζουν τους δικούς του. Σέβεται τις επιλογές του παιδιού του, αν και ο ίδιος θα επέλεγε διαφορετικά. Ο αληθινός γονιός δεν χρησιμοποιεί το παιδί για το δικό του συμφέρον ή για τη δική του εγωΐστική ικανοποίηση. Γνωρίζει καλά ότι δεν είναι ιδιοκτησία του, απλά βρίσκεται κοντά του να το προετοιμάσει για την  ενηλικίωση, δίνοντάς του απροΰπόθετα την αγάπη του. Αυτή την απροϋποθέτη αγάπη, που είναι το θεμέλιο για μια επιτυχημένη και ευτυχισμένη ζωή.

Δε χειραγωγεί το παιδί του, δε το ”δένει” συναισθηματικά κοντά του. Το ωθεί στη ανεξαρτητοποίησή του. Η αληθινή αγάπη στα παιδιά μας δεν έχει ίχνος συναισθηματικής εξάρτησης. Οι γονείς χαίρονται να τα βλέπουν να ανεξαρτοποιούνται λίγο λίγο και να οδηγούνται στην συναισθηματική ωριμότητα.

Τα παιδιά των γονέων, που τα ”δέσμευσαν” συναισθηματικά συνήθως γίνονται φοβισμένα και ανασφαλή. Δεν καταφέρνουν να δημιουργήσουν τη δική τους ανεξάρτητη προσωπικότητα. Δε βρίσκουν την ταυτότητά τους, βουλιάζουν μέσα στους φόβους και τις ανασφάλειες των γονέων τους.

Αγαπητοί μου ας αποφασίσουμε όλοι μας να γίνουμε αληθινοί  γονείς. Να παλέψουμε με τους δικούς μας φόβους και τις ανασφάλειες και να γίνουμε ευχαριστημένοι με τον εαυτό μας. Ας αφήσουμε τα παιδιά μας να γίνουν  ανεξάρτητα .Να χαίρονται την ελευθερία τους και να απολαμβάνουν τους καρπούς των επιλογών τους. Μη πιστεύετε, ότι θα τα χάσετε, όταν γίνουν ανεξάρτητα .

Μια μητέρα , που μεγάλωσε μόνη τα παιδιά της, μου έλεγε, ότι είχε το δίλημμα , αν θα έπρεπε να τα αφήσει να ανεξαρτοποιηθούν  από αυτήν, μήπως και τα χάσει και μείνει μόνη της στη ζωή. Όμως νίκησε το φόβο και μεγάλωσε ανεξάρτητα παιδιά , όμως με αρχές και ήθος. Το αποτέλεσμα ήταν ότι όσο ελεύθερα και ανεξάρτητα γίνανε ,τόσο εκτίμησαν την ελευθερία, που τους πρόσφερε η  μητέρα τους και με τη θέληση τους παραμένουν ”τριγύρω” της, απολαμβάνοντας συγχρόνως τις δικές τους ελεύθερες επιλογές.

Προνόμιο γένους θηλυκού, αφού έχει στόχο τουλάχιστον μια στις οκτώ γυναίκες σε κάποια φάση της ζωής τους, δικαίωμα κάθε μίας από εμάς…να το ξεπεράσει.

Η κατάθλιψη είναι μια ψυχική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από έντονα συναισθήματα λύπης, απαισιοδοξίας, απελπισίας, ενοχής και απώλεια ενδιαφέροντος για τη ζωή. Αποτελεί μια από τις πιο συνηθισμένες ψυχικές ασθένειες της εποχής μας και μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα οποιασδήποτε ηλικίας, φύλου, κοινωνικοοικονομικής κατάστασης ή εθνικότητας. Συχνά αποτελεί μια παροδική ατομική αντίδραση σε θλιβερά γεγονότα όπως ο θάνατος προσφιλούς προσώπου, το διαζύγιο ή μια επαγγελματική αποτυχία. 

Γυναικεία κατάθλιψη VS ανδρικής 

Η κατάθλιψη εμφανίζεται σε διπλάσιο ποσοστό στις γυναίκες από ότι στους άνδρες. Κατά τη διάρκεια της ζωής τους, περίπου 20% των γυναικών και 10% των ανδρών θα εμφανίσουν κατάθλιψη. Οι γυναίκες θεωρούνται ομάδα υψηλού κινδύνου λόγω των ορμονικών αλλαγών κατά τη διάρκεια του έμμηνου κύκλου, της εγκυμοσύνης και της εμμηνόπαυσης. Άλλοι παράγοντες που ευνοούν την εκδήλωση της κατάθλιψης στις γυναίκες είναι το εργασιακό στρες, οι οικογενειακές υποχρεώσεις και οι κοινωνικοί ρόλοι. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι ανύπαντρες μητέρες έχουν τριπλάσιες πιθανότητες να εμφανίζουν κατάθλιψη. Η νόσος μπορεί να αντιμετωπιστεί με φαρμακευτική αγωγή (αντικαταθλιπτικά φάρμακα), ψυχοθεραπεία ή συνδυασμό των δύο μεθόδων. Η κατάθλιψη θεραπεύεται, αρκεί να ζητήσει ο ασθενής βοήθεια. Σημαντικό ρόλο παίζει και η συναισθηματική υποστήριξη της γυναίκας από τα οικεία της πρόσωπα. Η καταθλιπτική γυναίκα πρέπει να αντιμετωπίζεται με κατανόηση και να περιβάλλεται με αγάπη.

Όταν μιλούν οι αριθμοί

• Μία στις οκτώ γυναίκες θα πάθει κατάθλιψη σε κάποια φάση της ζωής της.
• Η κατάθλιψη εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες ηλικίας 25-44 ετών.
• Τα κορίτσια ηλικίας 14-18 ετών εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης από τα αγόρια ίδιας ηλικίας.
• Το 20-50% των γυναικών εμφανίζουν προεμμηνορυσιακό σύνδρομο (χαρακτηρίζεται από εκνευρισμό, θλίψη και θυμό πριν την εμφάνιση της εμμήνου ρύσεως).
• Το 10-15% των νέων μητέρων παθαίνουν επιλόχεια κατάθλιψη, που συνήθως συμβαίνει στον πρώτο χρόνο από τη γέννηση του παιδιού.
• Μια στις πέντε εγκυμονούσες γυναίκες πάσχει από κατάθλιψη. 

Παράγοντες Κινδύνου

• Ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό διαταραχών της διάθεσης
• Απώλεια γονέα πριν από την ηλικία των 10 ετών
• Ιστορικό σωματικής ή σεξουαλικής κακοποίησης στην παιδική ηλικία
• Χρήση αντισυλληπτικών χαπιών με μεγάλη περιεκτικότητα σε προγεστερόνη
• Στρεσσογόνοι ψυχολογικοί παράγοντες (π.χ. ανεργία)
• Απώλεια υποστηρικτικού κοινωνικού συστήματος 
• Χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών ή αλκοόλ

Συμπτώματα κατάθλιψης

• Αισθήματα λύπης, απελπισίας ή ψυχικού κενού
• Απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης για δραστηριότητες που πριν μας διασκέδαζαν (συμπεριλαμβανομένου του σεξ)
• Αισθήματα ενοχής ή αναξιότητας
• Αυτοκτονικές σκέψεις
• Διαταραχές του ύπνου (αϋπνία ή υπερυπνία)
• Διαταραχές της όρεξης και του σωματικού βάρους (ανορεξία ή βουλιμία)
• Μειωμένη ενέργεια και συνεχές αίσθημα κόπωσης
• Βραδύτητα σκέψης
• Δυσκολίες συγκέντρωσης και λήψης αποφάσεων
• Αίσθημα ανησυχίας, εκνευρισμού ή υπερβολικό κλάμα
• Σωματικά ενοχλήματα και πόνοι που δεν υποχωρούν παρά την ιατρική αγωγή

ΟΔΗΓΙΕΣ

• Δεν απομακρυνόμαστε από τους συγγενείς, τους φίλους και τα αγαπημένα μας πρόσωπα.
• Δεν παίρνουμε σοβαρές αποφάσεις ζωής όταν βρισκόμαστε σε καταθλιπτική φάση.
• Δεν κατηγορούμε τον εαυτό μας για ότι μας συμβαίνει.
• Είμαστε υπομονετικοί και ενθαρρύνουμε τον εαυτό μας.
• Βάζουμε μικρούς και εύκολα πραγματοποιήσιμους στόχους.
• Τρώμε υγιεινά και ισορροπημένα γεύματα.
• Κοιμόμαστε αρκετά.
• Αναπτύσσουμε καινούργια ενδιαφέροντα (π.χ. γυμναστική, χορός).
• Χρησιμοποιούμε τεχνικές χαλάρωσης για μείωση του άγχους.

Νίκη Μπάτου Ι Γενική Ιατρός