Η έλλειψη ρευστότητας και η αγωνία για το μέλλον συμβάλουν στην αποσταθεροποίηση της αγοράς. 

Στο -10% προβλέπεται η ανάπτυξη της Ελλάδας για το 2020, η δεύτερη μεγαλύτερη μείωση στην ΕΕ μετά την Ισπανία. Το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 3,5% το 2021, πριν αυξηθεί σε 5% το 2022.

Αυτό προβλέπει η Κομισιόν στις χειμερινές της προβλέψεις που ανακοινώθηκαν. Σύμφωνα με την έκθεση, η πορεία της ελληνικής οικονομίας θα κριθεί από το ρυθμό εμβολιασμού κατά του κορονοϊού, αφού η επαναφορά του τουρισμού προβλέπεται αργή. Η ανεργία παραμένει στο 16%, το ποσοστό της απασχόλησης πέφτει, κυρίως λόγω τουρισμού.

Η προσέλκυση επενδύσεων και η έξυπνη αξιοποίηση των πόρων του ταμείου ανάκαμψης είναι απαραίτητα συστατικά για να βελτιωθεί η πορεία της οικονομίας. 

Αναλυτικότερα, το ΑΕΠ της πατρίδας μας αυξήθηκε κατά 2,3%  κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου του 2020, αντικατοπτρίζοντας την επανεκκίνηση της οικονομίας και της προσωρινής χαλάρωσης των μέτρων περιορισμού εκείνη τη στιγμή. Η ανάκαμψη το τρίτο τρίμηνο προήλθε κυρίως από την εγχώρια ζήτηση. Η οικονομική δραστηριότητα στον τομέα των υπηρεσιών μειώθηκε απότομα λόγω του αρνητικού αντίκτυπου της πανδημίας στον τουρισμό, ενώ ο κλάδος των κατασκευών έδειξε κάποια ελαστικότητα. 

Τα μέτρα στήριξης που έχουν υιοθετήσει οι αρχές ενίσχυσαν την πιστωτική ανάπτυξη των επιχειρήσεων.

Η Ευρώπη οφείλει να τρέξει πιο γρήγορα και να λαμβάνει αποφάσεις ταχύτερα. Δεν υπάρχουν περιθώρια για καθυστερήσεις, που οδηγούν με ακρίβεια σε «λουκέτα» και αύξηση της ανεργίας.

Οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προβλέψεις είναι πιο ισορροπημένοι σε σχέση με το φθινόπωρο, αν και παραμένουν υψηλοί. Εξαρτώνται κυρίως από την εξέλιξη της πανδημίας και την επιτυχία των εκστρατειών εμβολιασμού.

Οι θετικοί κίνδυνοι συνδέονται με την πιθανότητα η διαδικασία εμβολιασμού να οδηγήσει σε ταχύτερη από την αναμενόμενη χαλάρωση των μέτρων ανάσχεσης και, συνεπώς, σε ταχύτερη και ισχυρότερη ανάκαμψη. Επίσης, το NextGenerationEU, το μέσο ανάκαμψης της ΕΕ με ακρογωνιαίο λίθο τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ισχυρότερη από την αναμενόμενη ανάπτυξη, δεδομένου ότι η προβλεπόμενη χρηματοδότηση, ως επί το πλείστον, δεν έχει ακόμη ενσωματωθεί στις προβλέψεις αυτές. 

Όσον αφορά τους αρνητικούς κινδύνους, η πανδημία θα μπορούσε βραχυπρόθεσμα να αποδειχθεί πιο επίμονη ή πιο σοβαρή σε σχέση με την παραδοχή της παρούσας πρόβλεψης ή να σημειωθούν καθυστερήσεις στην υλοποίηση των προγραμμάτων εμβολιασμού. Αυτό θα μπορούσε να καθυστερήσει τη χαλάρωση των μέτρων ανάσχεσης, γεγονός που θα επηρέαζε, με τη σειρά του, το χρονοδιάγραμμα και την ισχύ της αναμενόμενης ανάκαμψης. Υπάρχει επίσης κίνδυνος η κρίση να αφήσει βαθύτερα πλήγματα στον οικονομικό και κοινωνικό ιστό της ΕΕ, ειδικότερα με εκτεταμένες πτωχεύσεις και απώλειες θέσεων εργασίας. Αυτό θα έπληττε επίσης τον χρηματοπιστωτικό τομέα και θα οδηγούσε σε αύξηση της μακροχρόνιας ανεργίας και σε επιδείνωση των ανισοτήτων.

Ο κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος για μια Οικονομία στην Υπηρεσία των Ανθρώπων, δήλωσε τα εξής: «Οι προβλέψεις προσφέρουν πραγματική ελπίδα σε μια εποχή μεγάλης αβεβαιότητας για όλους μας. Η σταθερή ανάκαμψη της ανάπτυξης που αναμένεται για το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους δείχνει με μεγάλη σαφήνεια ότι σιγά σιγά ξεπερνάμε την κρίση. Μια δυναμική ευρωπαϊκή αντίδραση θα έχει καθοριστική σημασία για την αντιμετώπιση ζητημάτων όπως η απώλεια θέσεων εργασίας, ο αποδυναμωμένος εταιρικός τομέας και οι αυξανόμενες ανισότητες. Έχουμε ακόμη να κάνουμε πολλά για να περιορίσουμε τις ευρύτερες κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις. Η δέσμη μέτρων ανάκαμψης θα συμβάλει σημαντικά στη στήριξη της ανάκαμψης, σε συνδυασμό με τη διάθεση των εμβολίων και την πιθανή άνοδο της παγκόσμιας ζήτησης.»

Ο κ. Πάολο Τζεντιλόνι, Επίτροπος Οικονομίας, επεσήμανε: «Οι Ευρωπαίοι διανύουν δύσκολους καιρούς. Βρισκόμαστε ακόμη αντιμέτωποι με την οδυνηρή κρίση της πανδημίας και τις κοινωνικές και οικονομικές της συνέπειες. Ωστόσο, επιτέλους, βλέπουμε φως στην άκρη του τούνελ. Με την αύξηση του αριθμού των εμβολιασθέντων  κατά τους προσεχείς μήνες, η χαλάρωση των μέτρων ανάσχεσης αναμένεται να επιτρέψει την ενίσχυση της ανάκαμψης την άνοιξη και το καλοκαίρι. Η οικονομία της ΕΕ προβλέπεται να επανέλθει στα προ πανδημίας επίπεδα του ΑΕΠ το 2022, νωρίτερα από ότι αναμενόταν — αν και η απώλεια παραγωγής του 2020 δεν θα αντισταθμιστεί τόσο γρήγορα ούτε με τον ίδιο ρυθμό σε ολόκληρη την Ένωσή μας. Οι προβλέψεις αυτές υπόκεινται σε πολλαπλούς κινδύνους, που σχετίζονται, για παράδειγμα, με τις νέες μεταλλάξεις της COVID-19 και με την παγκόσμια επιδημιολογική κατάσταση. Από την άλλη πλευρά, ο αντίκτυπος του Next Generation EU αναμένεται να δώσει τα επόμενα χρόνια ισχυρή ώθηση στις οικονομίες που έχουν πληγεί περισσότερο, η οποία δεν έχει ενσωματωθεί ακόμη στις σημερινές προβλέψεις.»

 Οι εξελίξεις σχετικά με την παγκόσμια υγεία και τον εμβολιασμό των πολιτών  θα είναι καθοριστικής σημασίας για την ανάκαμψη του τουρισμού. Οι τράπεζες οφείλουν να στηρίξουν τον ιδιωτικό τομέα, μετά το πέρας των κυβερνητικών μέτρων στήριξης. 

Το μεταναστευτικό και οι προκλήσεις της Τουρκίας δυσχεραίνουν την πορεία ανάκαμψης και επιβραδύνουν την έξοδο από την κρίση. 

Τα κόμματα οφείλουν να συνεργαστούν στενά στην Ελλάδα και να δημιουργήσουν προϋποθέσεις σύγκλισης και συνεννόησης. 

Η νέα εποχή που ανοίγεται μπροστά μας θα είναι ιδιαίτερα απαιτητική και προκλητική. Δεν θα μπορέσουν όλοι να την ακολουθήσουν, εάν δεν αναπτύξουν ιδιαίτερες δεξιότητες. 

Ο κρατικός μηχανισμός έχει ανάγκη από στελέχη που να γνωρίζουν την «αγορά εργασίας» και όχι να έχουν κομματικά παράσημα! Είναι η ώρα των λύσεων και της ανάπτυξης. 

Κων/νος Σ. Μαργαρίτης

Δημοσιογράφος