Η προσπάθεια βελτίωσης της ποιότητας του νερού με την χρήση φίλτρων είναι συνυφασμένη με την εξέλιξη του ανθρώπου. Οι πρώτες καταγεγραμμένες προσπάθειες φίλτρανσης του νερού χρονολογούνται από το 2.000 π.Χ. Το ισχυρότερο κίνητρο για τη φίλτρανση του νερού ήταν η βελτίωση της γεύσης του καθώς, όπως πίστευαν, το νερό έπρεπε να είναι άγευστο, άοσμο και άχρωμο.

Ο πατέρας της ιατρικής ο Ιπποκράτης διεξήγαγε αρκετά πειράματα πάνω στην καθαρισμό του νερού. Αναγνώριζε ότι το νερό των υδραγωγείων της εποχής απείχε κατά πολύ από τον επιθυμητό βαθμό καθαρότητας και έτσι σχεδίασε μία μεμβράνη από ύφασμα, μέσα από την οποία περνούσε νερό που είχε βράσει. Αιώνες αργότερα, η εφεύρεση του μικροσκοπίου επηρέασε σημαντικά την εξέλιξη των φίλτρων.

Η φίλτρανση του νερού

Το πρώτο φίλτρο

Το πρώτο πολλαπλό φίλτρο σχεδιάστηκε από τον Ιταλό Antonio Porzio το 1685 και περιλάμβανε ιζηματοποίηση και φίλτρανση από άμμο, ενώ το 1746 ο Παριζιάνος επιστήμονας Joseph Amy, κατασκεύασε τα πρώτα φίλτρα οικιακής χρήσης, με υλικά το σφουγγάρι, το κάρβουνο και το μαλλί.

Η πρώτη κίνηση για την φίλτρανση του νερού μιας ολόκληρης πόλης έγινε με φίλτρα άμμου στα μέσα του 18ου αιώνα στο Λονδίνο. Το 1804, στο Paisley της Σκωτίας ολοκληρώθηκε μία από τις πρώτες εγκαταστάσεις παροχής φιλτραρισμένου νερού από πόλη σε πόλη, μέσω σωληνώσεων. Η κινητήρια δύναμη της μονάδας ήταν τα άλογα, που κινούσαν τις αντλίες, ενώ τα υλικά των φίλτρων ήταν η άμμος και ο άνθρακας, που έπρεπε να τα αντικαταστούν κάθε έξι ώρες.

Η εξέλιξη των φίλτρων

Σημαντικές ήταν και οι πρόοδοι που συντελέσθηκαν στη φίλτρανση του νερού, στα τέλη του 19ου αιώνα, με την βοήθεια του ηλεκτρικού ρεύματος. Εκείνα τα χρόνια πρωτοξεκίνησε η χρήση γρήγορων φίλτρων άμμου, βελτιωμένων αργών φίλτρων άμμου και άρχισε να χρησιμοποιείται το χλώριο και το όζον για την απολύμανση του νερού. Στις αρχές του 20ου αιώνα η χλωρίωση έγινε η πιο δημοφιλής μέθοδος απολύμανσης στις Η.Π.Α. και χάρη σ’ αυτήν, οι περιπτώσεις δυσεντερίας, τύφου και χολέρας μειώθηκαν κατακόρυφα.

Το 1942 η Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των Η.Π.Α. (E.P.A) υιοθέτησε τα πρώτα στάνταρντ (standard) για το πόσιμο νερό και το 1957 ενέκρινε τη χρήση φίλτρων μεμβράνης.

Το 1970, δύο μηχανικοί από της Η.Π.Α., ο Bill Prior και ο Jim Kewley, καινοτόμησαν στην ανάπτυξη των μη ηλεκτρικών, πλήρως αυτόματων συστημάτων κατεργασίας νερού και συνέβαλαν σημαντικά στην φίλτρανσή του. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως, στις μέρες μας, χάρη σε αυτήν την τεχνολογία, κατασκευάζονται αυτόματα εμπορικά και βιομηχανικά συστήματα φίλτρανσης και αποσκλήρυνσης του νερού, τα οποία μπορούν και φιλτράρουν δεκάδες τόνους νερού την ώρα.

Σε τι συμπέρασμα καταλήγουμε;

Όπως φαίνεται, τα φίλτρα νερού είναι αυτά που ο άνθρωπος έχει εμπιστευθεί για τη διαφύλαξη της ποιότητας του νερού που καταναλώνει. Η ιστορία τους είναι μακρά, αλλά προαιώνια είναι και η ανάγκη του ανθρώπου για καθαρό και μαλακό νερό.

Οργανισμοί πιστοποίησης της ποιότητας του νερο

N.S.F. International

Η βιομηχανία κατεργασίας νερού παρακολουθείται και ελέγχεται συστηματικά. Ο κυριότερος και ο σημαντικότερος οργανισμός, που πιστοποιεί τα συστήματα κατεργασίας νερού είναι ο N.S.F. International, ο οποίος ιδρύθηκε πριν από 60 χρόνια στης Η.Π.Α. και είναι ένας ανεξάρτητος, μη κρατικός, μη κερδοσκοπικός οργανισμός, που έχει παγκόσμια δραστηριότητα και αποδοχή για την μοναδική ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχει. Ελέγχει και πιστοποιεί τα συστήματα κατεργασίας νερού με διάφορα “standard” ανάλογα με την απόδοση τους. Ο N.S.F. έχει ανακηρυχθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (W.H.O.) ως το Κέντρο Συνεργασίας για την Ασφάλεια και την Επεξεργασία του Πόσιμου Νερού και ελέγχεται από το Υπουργείο Προστασίας Περιβάλλοντος των Η.Π.Α (E.P.A.).

W.Q.A.

Ο δευτερεύον οργανισμός πιστοποίησης συστημάτων νερού είναι ο W.Q.A., ο οποίος είναι άμεσα συνδεδεμένος με τον N.S.F. International. Σχεδόν όλες οι εταιρίες που δραστηριοποιούνται με την επεξεργασία νερού είναι μέλη του W.Q.A., για αυτό ακριβώς τον λόγο, η προβολή του λογότυπου “WQA member” σε κάποιο προϊόν δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι και πιστοποιημένο από αυτόν τον οργανισμό.

Ποιοι οργανσιμοί δεν πιστοποιούν συστήματα νερού;

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (W.H.O.) όπως και το Υπουργείο Προστασίας Περιβάλλοντος των Η.Π.Α. (E.P.A.) δεν πιστοποιούν συστήματα νερού.

Ποια είναι τα κριτήρια επιλογής φίλτρου νερού;

Τα κριτήρια επιλογής οποιουδήποτε φίλτρου νερού, πρέπει να ορίζονται πάντα με βάση τις ανάγκες μας, δηλαδή με βάση τους μολυσματικούς παράγοντες που επιβάλλεται να μειώσουμε. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγουμε τα περαιτέρω έξοδα από τα ανταλλακτικά φίλτρα και επιτυγχάνεται το ζητούμενο αποτέλεσμα.

1. Μερικά σύγχρονα φίλτρα, διαθέτουν σύστημα προστασίας από την υπέρ-χρήση. Αυτή η λειτουργία σας προστατεύει από την άσκοπη αλλαγή του ανταλλακτικού φίλτρου και φροντίζει για την σταθερή ποιότητα του πόσιμου νερού σας.
2. Το να έχει ένδειξη διάρκειας ζωής του φίλτρου, όπως και το να μην εξαρτάται από το ηλεκτρικό ρεύμα, είναι επιπλέον θετικά χαρακτηριστικά.
3. Όταν αγοράζετε κάποιο σύστημα κατεργασίας νερού οικιακής, επαγγελματικής ή βιομηχανικής χρήσης, να ζητάτε τα αντίγραφα των πιστοποιητικών “standard” της NSF, έτσι ώστε να σιγουρεύεστε για την απόδοσή του. Τα πιστοποιητικά αυτά καταγράφουν αναλυτικά τους μολυσματικούς παράγοντες που το κάθε φίλτρο μπορεί να μειώσει.
4. Επίσης η ύπαρξη ISO από την Ε.Ε. είναι ένα πρόσθετο θετικό στοιχείο.

Δημοφιλείς μέθοδοι φίλτρανσης νερού

Υπάρχουν πολλοί τρόποι. Όταν σε μία πόλη το νερό χλωριώνεται, οι μέθοδοι απολύμανσης του νερού, όπως η υπεριώδης ακτινοβολία και το όζον δεν κρίνονται απαραίτητες.

Η απόσταξη διαφέρει από τις άλλες μορφές καθαρισμού του νερού, επειδή το νερό αφαιρείται από τις ακαθαρσίες και όχι οι ακαθαρσίες από το νερό. Το νερό υποβάλλεται σε αλλαγές φάσης κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, αφού αλλάζει από υγρό σε ατμό και μετά πάλι σε υγρό. Οι ουσίες που έχουν σημείο βρασμού άνω των 100°C παραμένουν στον λέβητα. Οι μολυσματικοί παράγοντες που μειώνονται αποτελεσματικά είναι: τα διαλυμένα ανόργανα άλατα, οι κύστες, τα βακτηρίδια, οι ιοί και μερική μείωση των βαρέων μετάλλων.

Χρήση φίλτρων ενεργού άνθρακα

Μία δημοφιλής μέθοδος φίλτρανσης νερού είναι με τη χρήση φίλτρων ενεργού άνθρακα. Λειτουργούν μέσω της απορρόφησης που πραγματοποιείται λόγω ενδομοριακής έλξης, μεταξύ της επιφάνειας του άνθρακα και της ουσίας που απορροφάται. Υπάρχουν πολλοί τύποι ενεργού άνθρακα, που χρησιμοποιούνται στην φίλτρανση του νερού. Οι πιο γνωστές ύλες που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ενεργοποιημένου άνθρακα είναι το ξύλο, ο λιγνίτης, ο άνθρακας και η καρύδα.

Οι κυριότεροι μολυσματικοί παράγοντες που μπορεί και μειώνει ο ενεργοποιημένος άνθρακας είναι: το χλώριο, τα M.T.B.E. (Μεθυλικός-τριτογενής-Βουτυλικός-Αιθέρας από τα οξυγονωμένα καύσιμα των αυτοκινήτων), οι κύστες, οι πτητικές οργανικές ενώσεις (Π.Ο.Ε.), δηλαδή χημικές ουσίες, φυτοφάρμακα και παραπροϊόντα απολύμανσης, τις γεύσεις, τις μυρωδιές και το μόλυβδο.

Μέθοδος της αντίστροφης ώσμωσης

Μία άλλη τεχνολογία που εδώ και χρόνια έχει εδραιωθεί σε παγκόσμια κλίμακα και αναγνωρίζεται από την Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος της Αμερικής ως η αποτελεσματικότερη μέθοδος για την προστασία του πόσιμου νερού, είναι η μέθοδος της αντίστροφης ώσμωσης.

Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιεί μια ημί-διαπερατή μεμβράνη για να φιλτράρει τους μολυσματικούς παράγοντες. Το νερό αναγκάζεται να περάσει μέσα από την μεμβράνη. Μόνο τα μόρια του καθαρού νερού περνούν μέσω της μεμβράνης, ενώ ένα ποσοστό του νερού και όλες οι ακαθαρσίες δεν μπορούν να περάσουν και στην συνέχεια αποβάλλονται.

Η μέθοδος της αντίστροφης ώσμωσης στην καλύτερη περίπτωση είναι αποτελεσματική για τους εξής μολυσματικούς παράγοντες: τα ανόργανα διαλυμένα άλατα, τα αιωρούμενα στερεά, οι διαλυμένες χημικές ουσίες, τα νιτρικά, τα νιτρώδη, το αρσενικό, τα βαρέα μέταλλα όπως ο μόλυβδος, το βάριο, το κάδμιο, το εξασθενές χρώμιο κ.τ.λ., ενώ το 99% των βλαβερών ουσιών και των παρασίτων του νερού δεν μπορούν να περάσουν από την μεμβράνη αυτή.

Συνδυασμός δύο μεθόδων

Ο συνδυασμός αυτών των δύο τρόπων φίλτρανσης νερού, δηλαδή ένα σύνθετο φίλτρο, που περιλαμβάνει ένα προ-φίλτρο άνθρακα, την κυρία μονάδα καθαρισμού της αντίστροφης ώσμωσης και ένα τελικό φίλτρο άνθρακα, δίνουν την καλύτερη λύση για τους κατοίκους των πόλεων και όχι μόνο.

Η φίλτρανση στην Ελλάδα

Το νερό δεν είναι κάτι απλό ενώ η φίλτρανση του είναι επιστήμη. Στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται εταιρίες με παγκόσμιο κύρος, οι οποίες δίνουν λύσεις στα προβλήματα του νερού. Κάποιες από αυτές δεν προχωρούν σε καμία σύσταση, πριν κάνουν μία δωρεάν ανάλυση του νερού σας, έτσι ώστε να αποφασίσετε μαζί τους υπεύθυνα, για την επιλογή του συστήματος που είναι ιδανικό για σας.

Η θρεπτική αξία του νερού

Το νερό αποτελεί το σημαντικότερο ίσως συστατικό των ζωντανών οργανισμών και αυτό γιατί είναι απαραίτητο σε όλες τις βιοχημικές διεργασίες. Αν και χωρίς τροφή μπορούμε να επιβιώσουμε μέχρι και 50 ημέρες, χωρίς νερό θα επιζήσουμε μόνο μερικές ημέρες, ακόμη και σε δροσερό κλίμα. Το νερό αποτελεί συστατικό όλων των ιστών του σώματος. Το σώμα ενός μέσου ενήλικα εμπεριέχει τουλάχιστο 65% νερό ενώ τα παιδιά μπορεί να φθάσουν και το 75%. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος αποτελείται σχεδόν από 75% νερό επομένως η παρουσία του είναι απαραίτητη και για τις εγκεφαλικές λειτουργίες.

Πόσο νερό πρέπει να καταναλώνουμε;

Η ανάγκη λήψης νερού εκδηλώνεται με τη δίψα, αλλά σε αυξημένες απώλειες νερού από τον οργανισμό (έντονη μυϊκή εργασία, έντονη εφίδρωση) η ικανοποίηση του αισθήματος της δίψας δεν καλύπτει πλήρως τις ανάγκες οργανισμού σε νερό, παρά μόνο κατά το ήμισυ.

Ο άνθρωπος πρέπει να λαμβάνει 1ml νερού ανά Kcal τροφής και τα νεογνά 1,5ml ανά Kcal

Δηλαδή για κάποιον που καταναλώνει 2000 θερμίδες την ημέρα το νερό που χρειάζεται είναι περίπου 2 λίτρα. Το συνολικό όμως νερό που συμμετέχει στις λειτουργίες του σώματος καθημερινά είναι πολύ μεγαλύτερο, αφού το νερό που εκκρίνεται στα διάφορα σημεία του σώματος επαναπορροφάται σε άλλα σημεία και δεν αποβάλλεται.

Κατανάλωση νερού: Από τι εξαρτάται;

Οι ποσότητες του νερού που χρειάζεται καθημερινά ο οργανισμός εξαρτώνται και από τις δραστηριότητες αλλά και από το είδος της τροφής. Έτσι οι έντονες μυϊκές δραστηριότητες αυξάνουν τις ανάγκες του οργανισμού σε νερό και αυξάνουν τις απώλειες νερού. Η έκθεση σε ακραίες θερμοκρασίες (πολύ ζέστη ή κρύο) αναγκάζει τον οργανισμό να καταναλώσει περισσότερο νερό για τη διατήρηση της φυσιολογικής θερμοκρασίας του σώματος. Ακόμη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού αυξάνονται οι ανάγκες της γυναίκας σε υγρά. Οι θηλάζουσες πρέπει να καταναλώνουν επιπλέον 600-700ml νερού καθημερινά. Ο πυρετός, η διάρροια, ο εμετός αυξάνουν επίσης την απώλεια του νερού.

Πως ελέγχουμε αν πίνουμε αρκετό νερό;

Αν καταναλώνουμε περισσότερο νερό από όσο χρειαζόμαστε, τα νεφρά απλά το αποβάλλουν. Αν δεν καταναλώνουμε αρκετό, σε φυσιολογικές συνθήκες διψάμε. Οι μηχανισμοί της δίψας δεν λειτουργούν απόλυτα στα άτομα της τρίτης ηλικίας, τα παιδιά, τους ασθενείς, με τη ζέστη και σε έντονη φυσική δραστηριότητα. Για να ελέγχουμε αν πίνουμε αρκετά υγρά παρατηρούμε τα ούρα μας. Μικρή ποσότητα με σκούρο χρώμα στα ούρα δείχνει ότι η κατανάλωση υγρών δεν είναι αρκετή.

Πόσο νερό πίνουμε τελικά;

Οι άνθρωποι που ζουν σε ζεστά κλίμακα φαίνεται πως καταναλώνουν περισσότερο νερό από εκείνους που ζουν σε πιο κρύα κλίματα. Επίσης σε χώρες όπως η δική μας που οι κλιματικές αλλαγές είναι έντονες κατά τη διάρκεια του χρόνου η κατανάλωση του νερού ποικίλλει και συγκεκριμένα είναι χαμηλή κατά τη διάρκεια του χειμώνα και αυξάνεται κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Διαφορές στην κατανάλωση νερού παρατηρούνται και ανάμεσα στις διάφορες ηλικιακές ομάδες. Ειδικότερα τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι πίνουν λιγότερο νερό από αυτό που χρειάζεται ο οργανισμός τους.

Τι γίνεται με την κατανάλωση άλλων υγρών;

Τρόφιμα που περιέχουν νερό όπως είναι τα περισσότερα φρούτα και λαχανικά συμβάλουν επίσης στην κάλυψη των αναγκών μας σε νερό. Με την τροφή μας απορροφούμε περίπου 1 λίτρο νερό τη μέρα.

Η συνολική μας ανάγκη είναι 1.5-2,5 λίτρα ημερησίως

Τα διάφορα υγρά που καταναλώνουμε κατά τη διάρκεια της ημέρας, όπως οι χυμοί φρούτων, το τσάι, ο καφές και τα αναψυκτικά συμβάλλουν κατά ένα μέρος στην κάλυψη των ημερήσιων αναγκών σε νερό. Χρειάζεται όμως προσοχή ως προς την κατανάλωση τους γιατί αφενός προσθέτουν θερμίδες και αφετέρου, το τσάι, ο καφές και τα αναψυκτικά τύπου cola έχουν διουρητική δράση και μετά από υπερβολική κατανάλωσή τους αυξάνουν τις απώλειες του οργανισμού σε νερό και επομένως αυξάνουν τις απαιτήσεις σε αυτό.

Οι επιπτώσεις της αφυδάτωσης

Η μειωμένη κατανάλωση νερού μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην υγεία. Πρόκειται για πρόβλημα που συνδέεται ιδιαιτέρως με τη γήρανση, δεδομένου ότι τα άτομα μεγάλης ηλικίας είναι λιγότερο ευαίσθητα στην ήπια αφυδάτωση, πίνουν λιγότερα υγρά και χρειάζονται περισσότερο χρόνο για την επανυδάτωσή τους.

Η απώλεια του 20% του νερού του σώματος μπορεί να προκαλέσει θάνατο, ενώ η απώλεια του 10% σοβαρές διαταραχές

Σε ήπιες περιβαλλοντικές συνθήκες ένας ενήλικας μπορεί να επιβιώσει και 10 μέρες χωρίς νερό, ενώ ένα παιδί 5. Σε αυτό το σημείο να τονιστεί πως δεν πρέπει να περιμένουμε για να διψάσουμε προκειμένου να πιούμε νερό αφού τότε ο οργανισμός έχει ήδη (έστω και σε μικρό ποσοστό) αφυδατωθεί. Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν να πίνουμε νερό προτού ο οργανισμός μας το ζητήσει μέσω της δίψας.

Ποια είναι τα συμπτώματα της αφυδάτωσης;

Τα συμπτώματα της αφυδάτωσης είναι ξηροστομία, ξηρότητα του δέρματος και των βλεννογόνων, πονοκέφαλος, ερυθρότητα δέρματος, μυϊκές κράμπες, μείωση της όρεξης, ναυτία, ίλιγγος, εμετός, μειωμένη συγκέντρωση, διπλωπία και μπορεί να οδηγήσει και σε κώμα.

Τι προκαλεί η ελαφριά αφυδάτωση;

• Μείωση του όγκου του αίματος, της αρτηριακής πίεσης, της καρδιαγγειακής λειτουργίας και του ενδοκυττάριου υγρού
• Αύξηση του καρδιακού ρυθμού
• Μείωση της ενέργειας
• Αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος

Τι γίνεται με την κατακράτηση υγρών;

Ένας από τους μύθους που κυκλοφορούν για την κατανάλωση του νερού είναι πως σε περιπτώσεις που εμφανίζεται κατακράτηση υγρών στο σώμα, δεν πρέπει να πίνουμε πολύ νερό γιατί έτσι επιτείνεται το πρόβλημα. Στην πραγματικότητα ισχύει το ακριβώς αντίθετο: Όσο λιγότερο νερό πίνουμε σε τέτοιες περιπτώσεις, τόσο μεγαλύτερη άμυνα προβάλλει ο οργανισμός μας με αποτέλεσμα να «κατακρατά» μεγαλύτερο ποσοστό υγρών.

Μολυσμένο νερό και απειλές για την υγεία

Το καθαρό πόσιμο νερό είναι απαραίτητο για τη διατήρηση της υγείας. Η κατανάλωση μολυσμένου νερού μπορεί να αποβεί μοιραία για τον ανθρώπινο οργανισμό. Ασθένειες όπως η διάρροια, ο τύφος, η δυσεντερία και η ηπατίτιδα μπορεί να οφείλονται σε μολυσμένο νερό από βακτηρίδια και παθογόνους μικροοργανισμούς. Η μακροχρόνια κατανάλωση νερού που περιέχει επικίνδυνες ή τοξικές ουσίες οδηγεί σε σοβαρές βλάβες της υγείας ή σε καρκίνο.

Συνολικά, πάνω από 3.000.000 άνθρωποι πεθαίνουν το χρόνο σε όλο τον κόσμο από την έλλειψη ή την κακή ποιότητα νερού

Τα βαριά μέταλλα εισέρχονται στο νερό κυρίως από την διάβρωση στοιχείων της φύσης. Μεταφέρονται επίσης από απορρίμματα γυαλιού, ηλεκτρονικών, μπαταριών και μπογιάς. Αποβάλλονται από μεταλλωρυχεία, από εργοστάσια μετάλλων, πλαστικών και φυτοφαρμάκων καθώς και από τη διάβρωση υδραυλικών συστημάτων εντός και εκτός οικίας.

Όλα τα βαριά μέταλλα (αμίαντος, μόλυβδος, αργίλιο, βάριο, κάδμιο, χρώμιο κτλ) είναι επικίνδυνες ουσίες, ανθυγιεινά, τοξικά και δεν αποβάλλονται ολοκληρωτικά από το ανθρώπινο σώμα δηλαδή συσσωρεύονται μερικώς.

Μόλυβδος

Ο μόλυβδος είναι ένα από τα μέταλλα που έχουν τα πιο καταστρεπτικά αποτελέσματα στην ανθρώπινη υγεία. Ο μόλυβδος μπορεί να εισχωρήσει στο (πόσιμο) νερό μέσω της διάβρωσης των σωλήνων. Αυτό είναι πιθανότερο να συμβεί όταν το νερό είναι ελαφρώς όξινο.

Ο μόλυβδος μπορεί να εισαχθεί στο ανθρώπινο σώμα μέσω της λήψης των τροφίμων (65%), του νερού (20%) και του αέρα (15%)

Τα ανεπιθύμητα αποτελέσματα του μόλυβδου

Ο μόλυβδος μπορεί να προκαλέσει διάφορα ανεπιθύμητα αποτελέσματα, όπως:

• Διάσπαση της βιοσύνθεσης της αιμογλοβίνης και αναιμία
• Αύξηση στην πίεση του αίματος
• Βλάβη στα νεφρά
• Αποβολές και ανεπαίσθητες αμβλώσεις
• Διατάραξη του νευρικού συστήματος
• Βλάβες στον εγκέφαλο
• Μειωμένη γονιμότητα στους άντρες λόγω βλάβης στο σπέρμα
• Μειωμένες δυνατότητες εκμάθησης στα παιδιά
• Διαταραχές συμπεριφοράς στα παιδιά, όπως επιθετικότητα, παρορμητική συμπεριφορά και υπερκινητικότητα

Ο μόλυβδος μπορεί να περάσει σε ένα έμβρυο μέσω του πλακούντα της μητέρας. Λόγω αυτού μπορεί να προκαλέσει σοβαρή βλάβη στο νευρικό σύστημα και τον εγκέφαλο των αγέννητων παιδιών. Τα παιδιά απορροφούν 3 φορές περισσότερο μόλυβδο από τους ενήλικες. Έρευνες δείχνουν πως υψηλά επίπεδα μολύβδου μέσα στο αίμα προκαλούν μείωση της εξυπνάδας και νοημοσύνης των παιδιών.

Κολοβακτηρίδια 

Στο πόσιμο νερό είναι δυνατή η εμφάνιση κολοβακτηριδίων. Τα κολοβακτηρίδια είναι μία ομάδα μικροοργανισμών που συνήθως συναντώνται στη χλωρίδα του εντέρου του ανθρώπου και σε άλλα θερμόαιμα ζώα, καθώς επίσης και σε επιφανειακά ύδατα. Όταν οι οργανισμοί αυτοί ανιχνευτούν στο νερό αυτό σημαίνει ότι πιθανότητα υπάρχει μόλυνση από κάποια πηγή. Το πόσιμο νερό δεν πρέπει να περιέχει κολοβακτηρίδια.

Ζύμες και ιοί

Οι ζύμες και οι ιοί μπορούν επίσης να καταστήσουν επικίνδυνο το πόσιμο νερό. Είναι μικροβιακοί μολυσματικοί παράγοντες που βρίσκονται συνήθως στα επιφανειακά ύδατα. Παραδείγματα είναι το κύστες giardia και το κρυπτοσπορίδιο. Το giardia είναι ένας μονοκύτταρος οργανισμός που προκαλεί γαστρεντερικά συμπτώματα.

Το κρυπτοσπορίδιο είναι ένα παράσιτο που θεωρείται μια από τις σημαντικότερες αιτίες διαρροϊκής ασθένειας στους ανθρώπους. Η λεγεωνέλα είναι ένα βακτηρίδιο που αυξάνεται γρήγορα όταν το νερό διατηρείται σε θερμοκρασία μεταξύ 30 και 40 βαθμών κελσίου για μια μεγάλη χρονική περίοδο. Αυτό το βακτηρίδιο μπορεί να εισπνευστεί όταν εξατμίζεται το νερό και να εισαχθεί στο ανθρώπινο σώμα από τα αερολύματα. Τα βακτηρίδια μπορούν να προκαλέσουν ένα είδος γρίπης, γνωστό ως ‘Pontiac fever », αλλά μπορεί επίσης να προκαλέσουν τη θανάσιμη νόσο των λεγεωνάριων.

Νιτρικά άλατα

Τα νιτρικά άλατα είναι καρκινογόνες ουσίες που μολύνουν το περιβάλλον και το νερό μέσω των εμπορικών λιπασμάτων. Τα νιτρικά άλατα στο πόσιμο νερό μπορεί να προκαλέσουν κυάνωση, δηλαδή μείωση της ικανότητας μεταφοράς οξυγόνου του αίματος. Αυτό είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο στα νήπια ηλικίας κάτω των έξι μηνών. Επίσης η αυξημένη κατανάλωσή τους μέσω του νερού αυξάνει τα ποσοστά εμφάνισης καρκίνου της ουροδόχου κύστης στις γυναίκες.

Χλώριο

Το χλώριο που προστίθεται στο νερό για να εξουδετερώσει τους παθογόνους μικροοργανισμούς, ενώνεται με οργανικές ενώσεις, όπως τα λιπάσματα και δημιουργεί νέες ενώσεις που μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στους ανθρώπους και ιδιαίτερα σε έγκυες γυναίκες. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να έχουν οι γυναίκες που ζουν σε αγροτικές περιοχές ως προς το νερό που καταναλώνουν. Τα χλωριωμένα παράγωγα που βρίσκονται στο πόσιμο νερό αυξάνουν τον κίνδυνο για την εμφάνιση καρκίνο ουροδόχου κύστης, ήπατος και νεφρών.

Εξασθενές Χρώμιο

Η εισαγωγή στον οργανισμό μεγάλων ποσοτήτων εξασθενούς χρωμίου μέσω των μολυσμένων τροφών ή του πόσιμου νερού είναι δυνατόν, να προκαλέσουν στομαχικές διαταραχές και έλκη, σπασμούς, καταστροφή των νεφρών και του ήπατος ακόμα και θάνατο, ανάλογα με το επίπεδο μόλυνσης.

Τι έδειξαν οι μελέτες;

Μελέτες και στατιστικά αποτελέσματα απέδειξαν τον αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου μετά από έκθεση σε εξασθενές χρώμιο. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, και η Διεύθυνση Υγείας και Ανθρωπίνων Υπερεσιών των Η.Π.Α. κατέταξε τις ενώσεις του εξασθενούς χρωμίου ως καρκινογόνες για τον άνθρωπο.

Πηγή

Μελέτη έχει δείξει ότι όσο περισσότερο νερό πίνει κάθε άτομο, τόσο λιγότερες θερμίδες, σακχαρούχα ροφήματα και τρόφιμα χαμηλής διατροφικής αξίας καταναλώνει

Εντάξει, ας είμαστε ειλικρινείς. Και ποιος δεν έχει ακούσει, μόλις ενδιαφερθεί για μια υγιεινή διατροφή, την πρόταση: «..και πολύ νερό!». Αλλά γιατί να μιλάμε θεωρητικά και αόριστα, όταν υπάρχουν έρευνες που αποδεικνύουν την άμεση σχέση που έχει με την ισορροπημένη διατροφή και την απώλεια βάρους;

Τι δείχνουν τα ερευνητικά δεδομένα;

Πρόσφατη μελέτη, που πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Ιλινόις, μιλά για συγκεκριμένα ποσά θερμίδων, ζάχαρης, νατρίου και χοληστερόλης που μπορούν να μειωθούν από την καθημερινότητα ενός ατόμου, απλά και μόνο αυξάνοντας το νερό που προσλαμβάνει. Συγκεκριμένα, η μελέτη συνέλεξε στοιχεία από προηγούμενη μεγάλη μελέτη (National Health and Nutrition Examination Survey 2005-2012), στην οποία είχαν γίνει δυο καταγραφές 24ωρης κατανάλωσης τροφίμων και υγρών ανά άτομο, σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η αύξηση πρόσληψης νερού από το 1 ποτήρι την ημέρα στα 3, οδήγησε στις παρακάτω μειώσεις:

Το κάθε ποσό αυτό αποτελεί ένα εύρος βελτίωσης που ήταν διαφορετικό ανά άτομο, αλλά η ουσία είναι μια: υπήρξε βελτίωση! Και μην ξεχνάμε ότι οι αλλαγές αυτές ήρθαν με την μετάβαση από το μόλις 1 ποτήρι την ημέρα στα 3… Ας φανταστούμε μόνο πόσο μεγαλύτερες διαφορές θα βλέπαμε αν μιλάγαμε για μεγαλύτερη κατανάλωση νερού.

Τι έδειξε η εγκατάσταση ψυκτήρων νερού στο σχολείο;

Την άποψη αυτή έρχεται να ενισχύσει ένα πρόγραμμα που πραγματοποιήθηκε σε δημόσια σχολεία της Νέας Υόρκης, αποδεικνύοντας ότι η εγκατάσταση ψυκτήρων νερού στο σχολείο μπορεί να μειώσει την θερμιδική πρόσληψη των παιδιών.

Πώς μπορεί να συμβεί αυτό;

Πολύ απλά. Ας σκεφτούμε πόσες φορές μπορεί ένα παιδί – για να μην πω ένας άνθρωπος ανεξαρτήτως ηλικίας – στην προσπάθεια να ικανοποιήσει τη δίψα του, να ενδώσει στον πειρασμό ενός σακχαρούχου δροσερού ροφήματος αντί να επιλέξει νερό. Για να μην σκεφτούμε και τι άλλους γευστικούς και υψηλά θερμιδικούς πειρασμούς θα έχει να αντικρίσει δίπλα στο ψυγείο με τα δροσερά ροφήματα.

«Πόσο μεγάλη πρέπει να είναι πια αυτή η κατανάλωση;»

Πρόσφατες οδηγίες από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαντ συστήνουν 4-6 ποτήρια την ημέρα, και αντιτίθενται σε παλαιότερες που αναφέρονταν σε 8 ποτήρια

Οι ανάγκες από άτομο σε άτομο αλλάζουν, από κλίμα σε κλίμα και από εποχή σε εποχή. Μήπως όταν τρέχουμε στο διάδρομο του γυμναστηρίου ή όταν κάνουμε τα ψώνια μας μέρα μεσημέρι στις εκπτώσεις του Αυγούστου δεν διψάμε σαν χαμένοι ταξιδιώτες στην έρημο; Καλό είναι λοιπόν να ακούμε και τον οργανισμό μας. Γι’ αυτό άλλωστε υπάρχει και η αίσθηση της δίψας – η οποία παρεμπιπτόντως επέρχεται όταν έχει ήδη αρχίσει μια μικρή αφυδάτωση στον οργανισμό μας, οπότε ας μην το καθυστερούμε και πολύ. Ας πιούμε!

Στην κάλυψη των ημερήσιων αναγκών σε υγρά πέραν του νερού, που σίγουρα αποτελεί την πρώτη επιλογή, μπορούν να συνεισφέρουν και τα υγρά με καφεΐνη συμπεριλαμβανομένου του καφέ, του τσαγιού και των καφεϊνούχων αναψυκτικών. Η αμφισβήτηση της ενυδατικής ικανότητας των καφεϊνούχων ποτών οφείλεται στην πεποίθηση ότι η καφεΐνη έχει διουρητική δράση και συνεπώς προκαλεί αφυδάτωση. Ωστόσο, σύμφωνα με πιο πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα, φαίνεται ότι η διουρητική αυτή δράση είναι παροδική και δεν οδηγεί τον οργανισμό σε αφυδάτωση.

Ο άνθρωπος πρέπει να λαμβάνει 1ml νερού ανά kcal τροφής και τα νεογνά 1,5ml ανά kcal

Επομένως, για κάποιον που καταναλώνει 2000 θερμίδες την ημέρα, το νερό που χρειάζεται είναι περίπου 2 λίτρα. Το συνολικό όμως νερό που συμμετέχει στις λειτουργίες του σώματος καθημερινά είναι πολύ μεγαλύτερο, αφού το νερό που εκκρίνεται στα διάφορα σημεία του σώματος επαναπορροφάται σε άλλα σημεία και δεν αποβάλλεται.

Τρόφιμα που περιέχουν νερό, όπως τα περισσότερα φρούτα και λαχανικά συμβάλλουν επίσης στην κάλυψη των αναγκών σε νερό. Με την τροφή απορροφάται περίπου 1 λίτρο νερό τη μέρα. Επίσης, τα διάφορα υγρά που καταναλώνονται κατά τη διάρκεια της ημέρας, όπως οι χυμοί φρούτων, το τσάι, ο καφές και τα αναψυκτικά συμμετέχουν κατά ένα μέρος στην κάλυψη των ημερήσιων αναγκών σε νερό.

Η ποσότητα του νερού από τι εξαρτάται;

Οι ποσότητες του νερού που χρειάζεται καθημερινά ο οργανισμός εξαρτώνται:

Από τη φυσική του δραστηριότητα

Οι έντονες μυϊκές δραστηριότητες αυξάνουν τις ανάγκες του οργανισμού σε νερό, αυξάνοντας παράλληλα τις απώλειες σε αυτό. Η ποσότητα του νερού εξαρτάται από τον ιδρώτα, την ένταση και τη διάρκεια της άσκησης.

Από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος

Η έκθεση σε ακραίες θερμοκρασίες (πολύ ζέστη ή κρύο) αναγκάζει τον οργανισμό να καταναλώσει περισσότερο νερό για τη διατήρηση της φυσιολογικής θερμοκρασίας του σώματος.

Εγκυμοσύνη και Θηλασμός

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού αυξάνονται οι ανάγκες της γυναίκας σε υγρά.

Από κάποιες ασθένειες

Ο πυρετός, η διάρροια, ο εμετός αυξάνουν επίσης την απώλεια του νερού από το σώμα, αυξάνοντας έτσι τις απαιτήσεις σε αυτό.

Δίψα: Αξιόπιστος δείκτης

Οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να καλύψουν τις ημερήσιες ανάγκες τους σε υγρά ακολουθώντας τις καθημερινές τους συνήθειες και προτιμήσεις, βασιζόμενοι στο αίσθημα της δίψας, χωρίς ωστόσο  η δίψα να αποτελεί πάντα τον πιο αξιόπιστο δείκτη, ιδιαίτερα στα βρέφη, τα μικρά παιδιά, τους υπερήλικες και τους αθλητές. Ο καλύτερος δείκτης υδάτωσης είναι το χρώμα και ο όγκος των ούρων, με τα σκουρόχρωμα και άρα πυκνά ούρα, να αποτελούν δείκτη σοβαρής αφυδάτωσης. Συνεπώς, πίνουμε υγρά τακτικά, ακόμα και όταν δεν διψάμε και φυσικά φροντίζουμε να μην παραμείνουμε διψασμένοι ούτε για ένα λεπτό!

Τρόποι για να θυμάσαι να πίνεις νερό

Τι συμβαίνει αν κάποιος πίνει πολύ νερό;

Το υπερβολικά πολύ νερό μπορεί να οδηγήσει σε μια σπάνια, αλλά σοβαρή, κατάσταση που λέγεται υπονατριαιμία και χαρακτηρίζεται από σοβαρή ελάττωση των επιπέδων νατρίου (αλάτι) στον οργανισμό.

Τι είναι η υπονατριαιμία;

Η υπονατριαιμία είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από μείωση του νατρίου του αίματος. Φυσιολογικά, το νάτριο κυμαίνεται μεταξύ 135-145 mmol/L. Ήπια χαρακτηρίζεται η υπονατριαιμία μέχρι 130 mmol/L, ενώ κάτω από 129 mmol/L είναι σοβαρή. Οι περισσότεροι ασθενείς με συγκέντρωση νατρίου ορού μεγαλύτερη από 125 mEq/L είναι σχετικά ασυμπτωματικοί. Τα αρχικά ευρήματα περιλαμβάνουν ναυτία, πονοκέφαλο, μυαλγίες και γενικευμένη αδιαθεσία καθώς η συγκέντρωση νατρίου πέφτει κάτω από 125 mEq/L. Εν συνεχεία ακολουθούν μεταβολές της νοητικής κατάστασης όπως λήθαργος, σύγχυση, αποπροσανατολισμός, ανησυχία, απάθεια, ψύχωση, καθώς η συγκέντρωση νατρίου πέφτει κάτω από 115 mEq/L.

Σε ποιούς παρατηρείται αυτή η κατάσταση;

Η κατάσταση αυτή συνήθως παρατηρείται σε αθλητές μαραθωνίου, οι οποίοι χάνουν ποσότητες νατρίου με τον ιδρώτα και καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες νερού, χωρίς να αντικαθιστούν το νάτριο που έχασαν. Επίσης, υπονατριαιμία μπορεί να παρατηρηθεί και στα νεογνά από υπερβολική κατανάλωση νερού.

Συμπερασματικά

Αυτό που έχει σημασία, δεν είναι η ποσότητα του νερού που καταναλώνει κανείς, αλλά η συχνότητα με την οποία το καταναλώνει. Η κατανάλωση θα πρέπει δηλαδή να γίνεται κατά τη διάρκεια της ημέρας και να μην καταναλώνεται μεγάλη ποσότητα νερού μονομιάς. Και αυτό, γιατί τα νεφρά μπορούν να αποβάλουν μια συγκεκριμένη ποσότητα νερού τη φορά. Πάνω από αυτό το όριο, το νερό παραμένει στο αίμα μειώνοντας τα επίπεδα του νατρίου.

Πηγή

Ολοένα και περισσότεροι Έλληνες οδηγούνται, για τους δικούς τους προσωπικούς λόγους, σε μια διατροφή που βασίζεται κυρίως στις φυτικές τροφές. Έτσι, γεννήθηκε η ανάγκη διατροφικής καθοδήγησης του πληθυσμού αυτού, με αξιοπιστία και εγκυρότητα, από εμάς τους επιστήμονες διαιτολόγους. Η μετάβαση σε μια χορτοφαγική διατροφή, καλό είναι να γίνει σταδιακά. Η έγκυρη ενημέρωση είναι το πρώτο βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση.

Η χορτοφαγία και γενικότερα μια διατροφή χωρίς κρέας, δεν σημαίνει πως ως διά μαγείας, είναι υγιεινή και ισορροπημένη. Με άλλα λόγια, εάν κάποιος διακόψει την κατανάλωση κρέατος, το στοιχείο αυτό από μόνο του, δεν «βαπτίζει» τη διατροφή ισορροπημένη. Αν στο καθημερινό διαιτολόγιο δεν ενταχθούν ομάδες τροφίμων, όπως τα όσπρια, τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τα λαχανικά, τα φρούτα και οι ξηροί καρποί και δεν προσεχθούν οι μερίδες των φαγητών, καθώς και ο τρόπος μαγειρέματος, τα οφέλη της χορτοφαγίας, όχι μόνο δεν θα αναδειχθούν ποτέ, αλλά αντιθέτως, είναι πιθανό να εμφανιστούν διατροφικές ελλείψεις.

Ας δούμε πώς μπορείτε να γίνετε χορτοφάγος, βήμα-βήμα:

Βήμα 1ο: Ενημερωθείτε για τη χορτοφαγία

Το πρώτο διάστημα, αφιερώστε αρκετό χρόνο στη μελέτη των βασικών στοιχείων της χορτοφαγίας, μέσω βιβλίων ή έγκυρων διαδικτυακών πηγών. Μελετήστε τόσο τρόπους επίτευξης επάρκειας θρεπτικών συστατικών, αλλά και συνταγές μαγειρέματος με βάση τις φυτικές τροφές.

Ταυτόχρονα, καταγράψτε ποια φαγητά που ήδη καταναλώνετε, ανήκουν στη χορτοφαγική διατροφή. Θα εκπλαγείτε πόσα πολλά φαγητά δεν περιέχουν κρέας.

Βήμα 2ο: Μειώστε σταδιακά το κρέας

Το επόμενο διάστημα προσπαθήστε να μειώσετε τις ημέρες που καταναλώνετε κρέας. Ξεκινήστε βγάζοντας από τη διατροφή σας τα κρεατικά που δεν συμπαθείτε ιδιαίτερα και επομένως δεν θα σας λείψουν.

Σχεδιάστε ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα διατροφής, φροντίζοντας να μην καταναλώνετε κρέας περισσότερες από 2 φορές την εβδομάδα. Αναζητήστε μαγαζιά και εστιατόρια από όπου μπορείτε να προμηθευτείτε φτηνά και ποιοτικά φυτικά προϊόντα.

Βήμα 3ο: Συμβουλευτείτε κάποιον ήδη χορτοφάγο

Αναζητήστε ανθρώπους που είναι ήδη χορτοφάγοι και μιλήστε μαζί τους. Ρωτήστε τους ό,τι σας απασχολεί και σας προβληματίζει πάνω στην χορτοφαγική διατροφή. Διασταυρώστε τις πληροφορίες που σας δίνουν, με εκείνες που εσείς έχετε διαβάσει.

Ξεκινήστε να κρατάτε ημερολόγιο καταγραφής τροφίμων. Θα σας βοηθήσει να αξιολογήσετε την πορεία σας και να επικεντρωθείτε στα στοιχεία που σας δυσκολεύουν.

Βήμα 4ο: Ξεκινήστε την εξάσκηση

Καλέστε φίλους να δοκιμάσουν τα χορτοφαγικά σας φαγητά και αξιολογήστε τις δυσκολίες που συναντάτε όταν βγαίνετε έξω για φαγητό.

Προετοιμαστείτε κατάλληλα στα ψώνια, την αποθήκευση και τη συντήρηση φυτικών τροφίμων. Συνεχίστε το ημερολόγιο καταγραφής τροφίμων και συγκρίνετέ το με τους προηγούμενους μήνες.

Αναζητήστε τη βοήθεια του ειδικού

Συνεχίστε την αναζήτηση έγκυρων πληροφοριών. Εάν δεν είστε σίγουροι για τη διατροφική επάρκεια της χορτοφαγικής σας διατροφής, μην διστάσετε να αναζητήσετε την βοήθεια ενός εξειδικευμένου, πτυχιούχου διαιτολόγου-διατροφολόγου. Καλό θα ήταν, πριν ξεκινήσετε μια διατροφή χωρίς κρέας, να υποβληθείτε σε συγκεκριμένες διαγνωστικές εξετάσεις, για να ελέγξετε κάποια πιθανή, ήδη υπάρχουσα διατροφική ανεπάρκεια

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με μια ασφαλή και ισορροπημένη χορτοφαγική διατροφή, μπορείτε να αναζητήσετε στο βιβλίο: Κρέας; Όχι ευχαριστώ. Οδηγός διατροφής για χορτοφάγους, από τις εκδόσεις medΝutrition Publications.

Πηγή