Έχεις αναλογιστεί ποτέ την σπουδαιότητα των τροφίμων στην καθημερινότητά σου; Αν δεν υπήρχαν τα τρόφιμα θα μπορούσαμε να παρευρεθούμε σε μία καφετέρια, σε ένα παντοπωλείο ή σε ένα εστιατόριο; Ας δούμε τα πράγματα ρεαλιστικά…Τρόφιμο ίσων Ζωή! Είναι το πιο βασικό αγαθό μαζί με το νερό για να επιβιώσει ο άνθρωπος. Η πρόσβαση στα τρόφιμα είναι ένα βασικό ανθρώπινο δικαίωμα, παρόλα αυτά ένας στους εννιά ανθρώπους παγκοσμίως ζει υπό συνθήκες λιμού. Ήδη από το 1946 ο Διεθνής Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) αναγνώρισε τα τρόφιμα όχι ως προνόμιο των λίγων αλλά ως δικαίωμα όλων και αυτός είναι και ο λόγος που καθιερώθηκε να γιορτάζεται η παγκόσμια ημέρα τροφίμων-διατροφής κάθε 16 Οκτώβρη. Είναι μια ημέρα που δημιουργήθηκε για να δείξει σε όλους μας τον γολγοθά των ανθρώπων που βιώνουν συνθήκες πείνας, γι’ αυτό ας προσπαθήσουμε όλοι μαζί να την εξαλείψουμε βάζοντας ο καθένας το δικό του λιθαράκι.

Grow, nourish, sustain. Together

Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος στην 75^η παγκόσμια αυτή ημέρα ο Διεθνής Οργανισμός Τροφίμων επικεντρώνεται σε ένα θέμα που θα συμβάλει στην επίτευξη του βασικού του στόχου που είναι-όπως ορίζει και το σύνθημά του- «Εξάλειψη της πείνας (#Zerohunger) ως το 2030!». Το μήνυμα της φετινής χρονιάς είναι «Grow, nourish, sustain. Together» δηλαδή μας παροτρύνει να καλλιεργήσουμε τη γη για να τραφούμε αλλά να στραφούμε σε βιώσιμες προς το περιβάλλον καλλιέργειες και έτσι όλοι μαζί να αφανίσουμε την πείνα στον κόσμο. Το «κλειδί» του φετινού κινήματος είναι η αειφορία (sustainability) που αποτελεί παγκόσμια τάση τα τελευταία χρόνια και ενώ χρησιμοποιούνταν αρχικά ως δασοπονικός-γεωπονικός όρος, σήμερα αποτελεί βασική αρχή για την προστασία του περιβάλλοντος από οικονομικούς φορείς, κυβερνήσεις, επιχειρήσεις αλλά και από τον κάθε πολίτη ξεχωριστά.

Η συνεχής εκμετάλλευση των φυσικών πόρων σε συνδυασμό με την αλόγιστη σπατάλη των ανεπτυγμένων χωρών, σε λίγα χρόνια θα οδηγήσει σε έλλειψη τροφής. Έτσι, βρέθηκε από τους επιστήμονες ένα μοντέλο αειφόρου διατροφής που ενώ θα υπάρχει μεγάλη απολαβή αγαθών από το περιβάλλον, θα γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να διατηρηθεί παράλληλα η βιωσιμότητά του. Στόχος δηλαδή της αειφόρου ανάπτυξης (Α.Α) είναι να καλυφθούν οι ανάγκες μας χωρίς να θέσουμε σε κίνδυνο τη δυνατότητα των μελλοντικών γονέων να καλύψουν τις δικές τους.

«Οι πράξεις μας, είναι το μέλλον μας»

Τις τελευταίες δεκαετίες έχει γίνει αξιόλογη πρόοδος στην αύξηση της γεωργικής παραγωγής. Ωστόσο, πλέον παράγουμε περισσότερα προϊόντα από όσα χρειαζόμαστε για να τραφούν όλοι και έτσι η τροφική αλυσίδα έπαψε να βρίσκεται σε αρμονία. Η πείνα, η παχυσαρκία, η κατάπτωση του περιβάλλοντος, η μικρή ποικιλία βιολογικών προϊόντων και η σπατάλη τροφής είναι μερικά από τα βασικά στοιχεία που συμπληρώνουν το παζλ αυτής της ανισορροπίας. Ειδικότερα φέτος, το 2020, που ο πλανήτης μας ήρθε αντιμέτωπος με τις αρνητικές επιδράσεις της πανδημίας του κορωνοϊού, οι πιο οικονομικά ευάλωτες ομάδες (κυρίως μικρές αγροτικές επιχειρήσεις) δυσκολεύονται να ορθοποδήσουν. Έτσι, όλες οι χώρες άρχισαν να αναπτύσσουν και να εφαρμόζουν σχέδια ανάκαμψης από τον Covid-19. Είναι λοιπόν μια ευκαιρία να υιοθετήσουμε καινοτόμες λύσεις ώστε να καταφέρουμε να χτίσουμε καλύτερες βάσεις που θα βοηθήσουν να αντισταθούμε σε κρίσιμες περιόδους όπως είναι μια τέτοια πανδημία.

Πώς μπορούμε ατομικά ή συλλογικά να συμβάλουμε στην Παγκόσμια Ημέρα Τροφίμων-Διατροφής;

1. Υποστήριξε τις επιχειρήσεις/αγροκτήματα μικρής κλίμακας

Προτίμησε να ψωνίζεις από τις τοπικές μικρές επιχειρήσεις οι οποίες μας προμηθεύουν με αγνά προϊόντα δικής τους παραγωγής. Οι επιχειρήσεις αυτές, κυρίως σε αυτή τη δύσκολη εποχή της πανδημίας, δυσκολεύονται να πουλήσουν τα προϊόντα τους λόγω μείωσης της κινητικότητας στην αγορά.

2. Επίλεξε εποχιακά τρόφιμα

Το ήξερες πως αγοράζοντας φρούτα/λαχανικά εποχής μειώνεις την μείωση του διοξειδίου του άνθρακα; Ένα τρόφιμο όταν είναι εκτός εποχής, θα χρειαστεί να ταξιδέψει πολύ ώστε να φτάσει στο τραπέζι σου και στην τοπική αγορά, πέραν τούτου, τα οπωρολαχανικά εποχής είναι πιο οικονομικά, νόστιμα και θρεπτικά.

3. Βάλε ποικιλία στη διατροφή σου

Με την κατανάλωση μιας μεγάλης γκάμας τροφίμων, πέραν το ότι προσλαμβάνουμε όλα τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία, παράλληλα βοηθάμε και στην βιοποικιλότητα του περιβάλλοντος.

4. Φρόντισε για την ασφάλεια των τροφίμων που προμηθεύεσαι

Το τρόφιμο από τη στιγμή της συγκομιδής του μέχρι να φτάσει στο πιάτο σου θα περάσει από πολλά στάδια επεξεργασίας, μεταφοράς και αποθήκευσης. Αν ένα προϊόν δεν αποθηκευτεί σε κατάλληλη θερμοκρασία και περιβάλλον πολύ πιθανόν να καταλήξει στον κάδο απορριμμάτων. Προσπάθησε λοιπόν να σέβεσαι το τρόφιμο που αγοράζεις. Πρόσεξε τον τρόπο που θα το αποθηκεύσεις και θα το μαγειρέψεις. Μην αγοράζεις πράγματα που δεν χρειάζεσαι ώστε να αποφύγεις την άσκοπη σπατάλη αυτών.

5. Συνεργασία όλων όσων εμπλέκονται στην εφοδιαστική αλυσίδα

Οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις που κατέχουν καινοτόμες τεχνολογίες και τεχνογνωσία θα πρέπει να συνεργαστούν με τους παραγωγούς ώστε να υπάρχει όσο το δυνατόν μικρότερη απώλεια προϊόντων κατά τα στάδια της διαδικασίας παραγωγής.

6. Αποδοχή τροφίμων που εμφανίζουν οπτικές αλλοιώσεις

Τρόφιμα τα οποία έχουν δεχτεί μικρές αλλοιώσεις στην εξωτερική τους εμφάνιση (πχ. μη επαρκής χρωματισμός μήλου από παρατεταμένη ξηρασία) ενώ δε στερούνται ποιοτικών χαρακτηριστικών συνήθως απορρίπτονται από τους καταναλωτές. Αυτό το φαινόμενο έχει οδηγήσει τους εμπόρους φρούτων και λαχανικών να μην αγοράζουν από τους παραγωγούς τα συγκεκριμένα τρόφιμα με αποτέλεσμα να απορρίπτονται.

7. Μείωση κατανάλωσης κρέατος

Το ήξερες ότι η βιομηχανία τροφίμων που είναι υπεύθυνη για το 51% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου είναι η κρεατοβιομηχανία; Οι αγελάδες για παράδειγμα παράγουν μεγάλες ποσότητες μεθανίου, ενός αερίου που μπορεί να ανεβάσει τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος 86 φορές περισσότερο από ότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.

8. Προσφορά δίκαιων οικονομικών όρων

Οι τράπεζες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, μπορούν να βοηθήσουν τους αγρότες που έχουν εκκρεμείς οφειλές αίροντας τους φόρους, επιμηκύνοντας τις ημερομηνίες καταβολής πληρωμών ή προσφέροντας εναλλακτικά σχέδια αποπληρωμής σε περιπτώσεις που δεν μπορούν να εργαστούν ή να πουλήσουν την παραγωγή τους εξαιτίας κάποιων δυσχερών καταστάσεων όπως είναι π.χ. η εμφάνιση μιας πανδημίας.

9. Υιοθέτηση αειφόρων πρακτικών μέσων

Οι επιχειρήσεις που εκμεταλλεύονται τα φυσικά προϊόντα της γης, πρέπει να λάβουν υπόψιν τον αντίκτυπο που πιθανόν να έχει η αφαίρεση αυτών και να χρησιμοποιούν φιλική προσέγγιση στη διαδικασία απομάκρυνσής τους από το φυσικό τους περιβάλλον. Για παράδειγμα οι επιχειρήσεις που ασχολούνται με θαλασσινά θα πρέπει να ακολουθούν πιστά τον Κώδικα Δεοντολογίας Υπεύθυνης Αλίευσης.

10. Χρήση πρακτικών κομποστοποίησης

Με αυτή τη διαδικασία συλλέγονται τα υπολείμματα τροφών, πολτοποιούνται και χρησιμοποιούνται ως λίπασμα. Τέτοιου είδους συσκευές μπορείτε να προμηθευτείτε για δική σας οικιακή χρήση.

11. Επένδυση των κυβερνήσεων στον ερευνητικό τομέα

Στόχος είναι να βρεθούν τεχνολογίες μείωσης ή αποτελεσματικότερης χρήσης εισροών (λιπάσματα, φυτοφάρμακα) και περαιτέρω ανάπτυξη κυκλικής διαχείρισης καλλιεργειών (κυκλική διαχείριση είναι ένας σύγχρονος τρόπος καλλιέργειας κατά τον οποίο χρησιμοποιούνται μικρότερες ποσότητες λιπασμάτων και φαρμάκων και η καλλιέργεια καθίσταται μερικώς αυτόνομη).

12. Προσφορά τροφίμων δεύτερης ποιότητας σε συσσίτια των δήμων

Στο τέλος της παραγωγικής διαδικασίας τα προϊόντα κατηγοριοποιούνται σε άλφα και βήτα ποιότητα ανάλογα με το αν παρουσιάζουν ή όχι ελαττώματα στην εξωτερική τους συσκευασία. Συχνά μάλιστα τα τρόφιμα δεύτερης ποιότητας πετιούνται. Θα συνέβαλε θετικά στην εξάλειψη της πείνας ανά τον κόσμο αν αυτές οι βιομηχανίες έκαναν δωρεά τα τρόφιμα βήτα διαλογής σε συσσίτια. Είναι μια ενέργεια στην οποία θα μπορούσε να προβεί ο καθένας μας δίνοντας στο συσσίτιο του δήμου του τρόφιμα που δεν αλλοιώνονται γρήγορα (π.χ. μακαρόνια, αλεύρι, ρύζι, ζάχαρη, μπισκότα κλπ.)

13. Αγορά μη συσκευασμένων προϊόντων

Λόγω της πανδημίας του covid-19 οι καταναλωτές έδειξαν μεγαλύτερη προτίμηση σε συσκευασμένα προϊόντα καθώς υπάρχει φόβος ότι τα τρόφιμα που είναι εκτός συσκευασίας έχουν έρθει σε επαφή με περισσότερους ανθρώπους. Πέρα από τον αρνητικό αντίκτυπο που έχει στο περιβάλλον μια πλαστική ή χάρτινη συσκευασία που δεν ανακυκλώνεται, τα μη συσκευασμένα φυτικά τρόφιμα δεν μπορούν να διατηρηθούν για πολύ καιρό στα ράφια των καταστημάτων με αποτέλεσμα να καταλήγουν στα απορρίμματα.

14. Αγορά με σύνεση

Εν καιρώ πανδημίας πολλοί καταναλωτές θορυβήθηκαν και κατέληξαν σε υπεραγορές τροφίμων και γενικότερα προϊόντων που δεν τα είχαν άμεσα ανάγκη με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ανισορροπία στην αγορά.

«734 εκατομμύρια άνθρωποι ζούνε με λιγότερο από 1,61€ την ημέρα»

Γιατί η Παγκόσμια ημέρα τροφίμων-Διατροφής είναι σημαντική;

• Βοηθάει στην ευαισθητοποίηση προς τον συνάνθρωπο
• Γίνεται υπενθύμιση σε όλους ότι η πείνα μπορεί να εξαλειφθεί

Αυτή τη στιγμή ο πλανήτης μας παράγει αρκετή τροφή ώστε να ταΐσει όλους τους ανθρώπους, ωστόσο, ετησίως 1.3 δισεκατομμύρια τόνοι φαγητού χάνονται ή σπαταλούνται (δηλαδή περίπου 20% της παραγωγής τροφίμων). Αυτή η μέρα λειτουργεί ως κινητήρια δύναμη που μας ωθεί να σταματήσουμε την σπατάλη τροφίμων.

• Μας υπενθυμίζει ότι πρέπει να τρώμε με σύνεση

Σαφώς το φαγητό είναι μια πηγή ευχαρίστησης και διασκέδασης αλλά μερικές φορές οδηγούμαστε σε υπερφαγίες. Αν λοιπόν, αρχίσουμε να τρώμε με σύνεση, δηλαδή όταν πραγματικά το έχουμε ανάγκη, τότε θα συμβάλουμε στη μείωση της άσκοπης σπατάλης τροφίμων και συνεπώς στη μείωση των ανθρώπων που πηγαίνουν για ύπνο πεινασμένοι.

Το μήνυμα

Πίσω από κάθε τρόφιμο που φτάνει στο πιάτο μας υπάρχει κάποιος που το παράγει, το φυτεύει, το θερίζει, το ψαρεύει ή το μεταφέρει. Αυτή την παγκόσμια ημέρα τροφίμων άδραξε την ευκαιρία να ευχαριστήσεις όλους αυτούς τους #FoodHeroes που παρόλες τις δυσμενείς συνθήκες συνεχίζουν να σου παρέχουν τρόφιμα για την επιβίωσή σου.

ΝΟΠΗ ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥΔιαιτολόγος – Διατροφολόγος

Αρχικό Άρθρο