Αρχικά να θυμίσουμε ότι για να διδάξεις κάτι, χρειάζεται εσύ ο ίδιος να το βιώνεις. Εσύ ο
ίδιος να έχεις δουλέψει με τον εαυτό σου, την αυτοεκτίμηση σου, ώστε να περιμένεις πάντα το
καλύτερο για σένα και τους άλλους διώχνοντας μακριά τις αρνητικές σκέψεις. Να θέτεις πάντα
ανώτερους στόχους και να αγωνίζεσαι να τους πραγματοποιήσεις. Να κρατάς ζωντανό το στόχο
στο μυαλό σου. Να επικεντρώνεσαι σ’ αυτό που θέλεις και να αποφεύγεις αυτό που δε θέλεις. Να
μη συμβιβάζεσαι και να μην κάθεσαι προσηλωμένος από φόβο στο ίδιο σημείο.

Ν’ αγαπάς την αλλαγή και να αντιμετωπίζεις μ’ αισιοδοξία κάθε τι που έρχεται στη ζωή
σου. Να πιστεύεις ότι είναι ένα μάθημα, που χρειάζεται να μάθεις η κάθε δυσκολία. Έρχεται να σε
διδάξει και να σε κάνει πιο δυνατό, όχι για να σε τιμωρήσει ή να σου κάνει κακό.
Ζώντας λοιπόν εσύ στη δική σου ζωή μ’ αυτόν τον τρόπο γίνεσαι το ζωντανό παράδειγμα
για το παιδί σου.

Μπορείς να βοηθήσεις και το παιδί σου να βάλει τους δικούς του στόχους για τα
δικά του όνειρα (τα οποία έσκυψες προσεκτικά από πάνω του βοηθώντας το να τα ανακαλύψει).
Ακόμα και αν φαίνονται υψηλά και αδύνατα για πραγματοποίηση, χρειάζεται να τα σέβεσαι
και να το ενθαρρύνεις βήμα-βήμα στην πραγματοποίηση τους. Να το μάθεις να μη συμβιβάζεται
στη ζωή και να μην κάνει εκπτώσεις στα όνειρα του. Εξάλλου είναι παγκόσμια αρχή και ρήση: «Η
ζωή δε θα σου δώσει τίποτα περισσότερο ή τίποτα λιγότερο από όσα προσδοκάς να πάρεις από
αυτή».
Να του διδάξεις τους μηχανισμούς να σκέφτεται θετικά και να προσδοκά θετικά πράγματα
από τη ζωή. Τονώνοντας από μικρό την αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση του, το βοηθάς να
προσδοκά τα καλύτερα για τον εαυτό του γιατί πιστεύει ότι τα αξίζει. Μάθε του να βλέπει τις
δυσκολίες της ζωής σαν τα εμπόδια, που χρειάζεται να ξεπεράσει για να γίνει πιο δυνατός. Και ότι
ξεπερνώντας γενναία τις όποιες δυσκολίες και απογοητεύσεις ετοιμάζεται για κάτι καλύτερο στη
ζωή του.
Μάθε του να πιστεύει στο Θεό, στις δυνάμεις, που του χάρισε και στα όνειρα του. Τα
όνειρα του, που είναι μια εικόνα στην άκρη του δικού του μυαλού είναι εκεί να τα
πραγματοποιήσει. Δίδαξε του «ό,τι το μυαλό μπορεί να σκεφτεί, μπορεί και να το
πραγματοποιήσει» (Napoleon Hill) και ότι ο μόνος άνθρωπος πάνω στη γη, που μπορεί να παλέψει
και να πραγματοποιήσει τα όνειρα του είναι αυτός ο ίδιος.
Δείξε του ότι η ζωή είναι ένας χώρος όπου έχει άπειρες, θετικές δυνατότητες και δεν είναι
όπως πολλοί λένε ένας χώρος τρομαχτικός και κακός. Μάθε του να παλεύει γενναία με τους
φόβους του.

Πες του ότι είναι ένας γενναίος αγωνιστής και γιόρτασε μαζί του κάθε θρίαμβο του
ενάντια στους φόβους, τις αμφιβολίες και τους δισταγμούς του. Γιατί να γιορτάζουμε μόνο τις
επιτυχίες στον αθλητισμό ή στα μαθήματα; Απείρως ανώτερες δεν είναι οι επιτυχίες στο στίβο της
ψυχής; Άνθρωπος που έμαθε να παλεύει και να νικά τους φόβους του έχει μπροστά του όλα τα
επιτεύγματα της ζωής, που μπορεί να κατακτήσει.
Μάθε του να αναγνωρίζει και να αποφεύγει τους αρνητικούς και απαισιόδοξους ανθρώπους,
που προσπαθούν να του κλέψουν τη χαρά, την ενέργεια και τα όνειρά του. Όπως επίσης να
αποφεύγει αρνητικές, απαισιόδοξες πληροφορίες, ειδήσεις και γραπτά.
Μάθε του να διαβάζει θετικά, αισιόδοξα βιβλία και ειδήσεις με ανθρώπους ανδρείους στο
φρόνημα. Ανθρώπους που πάλεψαν με τους φόβους τους και πέτυχαν μεγάλα κατορθώματα στη
ζωή τους, με μεγαλύτερο να υποτάξουν τους φόβους και τα πάθη τους.
Μάθε του ν’ απολαμβάνει κάθε ημέρα την ομορφιά, τον πλούτο, την αγάπη και κάθε
ευκαιρία, που υπάρχει για μάθηση. Μάθε του να εκφράζει καθημερινά την ευγνωμοσύνη στον Θεό
για τη ζωή του, που του χαρίζει. Ν’ εκφράζει την ευγνωμοσύνη του στους ανθρώπους και για το
ελάχιστο που τον ευεργέτησαν.
Μάλιστα να αισθάνεται ευγνωμοσύνη και προς όλους εκείνους που τον στεναχώρησαν και
τον δυσκόλεψαν στη ζωή του γιατί γίνονται οι καλύτεροι δάσκαλοι του για την κατάκτηση της
επιτυχίας και της ευτυχίας.

Αλεξάνδρα Ευκαρπίδου

Εκπαιδευτικός- Life and parenting Coach

Όλες μας έχουμε δοσμένο ένα κομμάτι του εαυτού μας στα παιδιά μας. Όμως, έχουμε και
ένα άγχος, ένα φόβο αδιόρατο, ένα δίλημμα μήπως η αγάπη για τη δουλειά μας και οι πολλές ώρες
ενασχόλησής μας με αυτή μας στοιχίσει το ρόλο μας ως μητέρα. Χωρίς να θέλω να δώσω το
«φάρμακο» για τον πόνο μας, απλά θα μοιρασθώ μαζί σας, ως εργαζόμενη μητέρα και ως
παιδαγωγός επί σειρά ετών, κάποιες σκέψεις, που πιστεύω ότι θα βοηθήσουν για να μπουν κάποια
πράγματα στη θέση τους και να διαλυθούν ο «φόβος» και οι αμφιβολίες μας.
Αρχικά θα πρέπει να θυμόμαστε ότι ο χρόνος που περνάμε με τα παιδιά μας πρέπει να είναι
ποιοτικός και όχι ποσοτικός. Πόσες μητέρες, αλλά και πατέρες βρίσκονται αρκετές ώρες στο σπίτι
με τα παιδιά τους, αλλά δυστυχώς μόνο σωματικά βρίσκονται εκεί. Ο πατέρας στην τηλεόραση, η
μητέρα στην κουζίνα και, όταν τα παιδιά τους πλησιάζουν για να ρωτήσουν κάτι ή με διάθεση να
συζητήσουν ,τα διώχνουν στο δωμάτιο τους γιατί είναι απασχολημένοι.
Θα θέλατε, αγαπητές μου μητέρες, να σας πω τι να κάνουμε με αυτό τον λίγο χρόνο που
διαθέτουμε με τα παιδιά μας , ώστε να είναι πράγματι ποιοτικός και δημιουργικός ;
Ακούστε λοιπόν μερικές χρήσιμες συμβουλές:

• προσπαθούμε να έχουμε ένα γεύμα την ημέρα με τα παιδιά. Αν δεν προλαβαίνουμε το μεσημεριανό, λόγω του ότι αργούμε να επιστρέψουμε από τη δουλειά, ας είναι το βραδινό.
  Εκεί στο τραπέζι την ώρα που μαζεύεται όλη η οικογένεια κάτι εξαιρετικό συμβαίνει.
  Ανοίγουν οι καρδιές και μοιράζονται τα νέα της ημέρας. Με τις κατάλληλες ερωτήσεις
  μπορούμε να μοιρασθούμε μαζί τους εμπειρίες, συναισθήματα. Γίνεται η αναφορά της
  ημέρας όχι μόνο εκ μέρους των παιδιών, αλλά και των γονιών. Κρατιέται ενωμένη στο
  κοινό τραπέζι (όχι μόνο του φαγητού) όλη η οικογένεια.
• Βρείτε λίγο χρόνο να κάνετε μαζί με τα παιδιά κάποια δραστηριότητα. Είτε ένα περίπατο
  στο πάρκο ή σε παιδότοπο έστω για μισή ή μία ώρα, είτε στο σπίτι να παίξετε μαζί ένα
  δημιουργικό εκπαιδευτικό παιχνίδι (επιλέξτε να υπάρχουν 2-3 τέτοια παιχνίδια στο σπίτι).
  Μέσα από αυτά μοιράζεστε σκέψεις, συναισθήματα και παράλληλα μπορείτε σιγά-σιγά να
  διακρίνετε κλίσεις και ταλέντα των παιδιών. Μπορείτε ακόμα να κάνετε μαζί κάποιες
  δουλειές του σπιτιού. Ζητήστε ευγενικά να σας βοηθήσουν. Έτσι τα εκπαιδεύετε όμορφα,
  αναθέτοντας τους κάποιες υπευθυνότητες από τη μικρή ηλικία. Χαίρονται και
  απολαμβάνουν να βοηθούν τους γονείς τους, αισθάνονται όμορφα και υπεύθυνα.
• Η ώρα του ύπνου είναι μια άλλη κατάλληλη ώρα για να ενωθούν οι ψυχές μας. Πείτε μου
  πόση ώρα χρειάζεται να τα σκεπάσετε στο κρεβάτι και να τους τραγουδήσετε ένα τραγούδι
  ή να τους πείτε ένα παραμύθι; Ένα γλυκό φιλί από την μητέρα και τον πατέρα και το
  κλείσιμο των ματιών τους με τη μορφή σας είναι βάλσαμο για την παιδική ψυχή . Δε θα
  ξεχάσω ποτέ όσα χρόνια και αν περάσουν το γλυκό χαμόγελο της κόρης μου και την
  έκφραση της ικανοποίησης, όταν τη νύχτα τη σκέπαζα και τη φιλούσα γλυκά.
  Αυτές είναι μόνο μερικές προτάσεις για τον ποιοτικό χρόνο που μπορούμε να περνάμε με τα
  παιδιά μας. Η μητρική σας καρδιά είμαι σίγουρη ότι μπορεί να σας οδηγήσει σε περισσότερες ιδέες
  και πράξεις επικοινωνίας με τα παιδιά σας.
  Τέλος, θέλω να σας αφήσω με τα εξής: Προσέξτε ,κάθε φορά που τα παιδιά απευθύνονται
  σε εσάς για μια ερώτηση ή συζήτηση, να τους δίνετε απεριόριστη εστιασμένη προσοχή. Τα παιδιά
  μας την έχουν απόλυτη ανάγκη. Τίποτα δεν πληγώνει το παιδί περισσότερο από εκείνη την
  αγωνιώδη προσπάθεια του να συναντήσει τα μάτια σας και να πάρει την προσοχή σας, όταν μιλάει.
  Επίσης μη ξεχνάτε να του δίνετε συνέχεια αγάπη απροϋπόθετη (χωρίς όρους και ανταλλάγματα),
  όπως και αποδοχή και αναγνώριση της αξίας και της ιδιαιτερότητας του.
  Είμαι σίγουρη ότι όσο και αν ο έξαλλος ρυθμός της ζωής μας συμπιέζει, η μητρική μας
  καρδιά πάντα βρίσκει ένα τρόπο να ξεπεράσει τις συμπληγάδες πέτρες και να δώσει τα πλούσια
  αποθέματα της όποτε και με όποιο τρόπο μπορεί.

Αλεξάνδρα Ευκαρπιδου

Εκπαιδευτικός- Life and parenting Coach

Σημαντικό ρόλο στη ψυχολογική θέση του παιδιού στην οικογένεια και στην διαμόρφωση της προσωπικότητας του παίζει και η σειρά γέννησης του μέσα στην οικογένεια, ο λεγόμενος οικογενειακός αστερισμός. Έχει σημασία αν το παιδί είναι πρωτότοκο, μεσαίο, μικρότερο ή είναι
μοναχοπαίδι.

Εκ των πραγμάτων η θέση αυτή της γέννησης του παιδιού μέσα στην οικογένεια έχει
εξαιρετική σημασία λόγω του ότι το παιδί μπαίνει σε μια διαδικασία να «καταστρώσει» μια
στρατηγική για να κερδίσει το ενδιαφέρον και την προσοχή των γονιών του. Αυτό επηρεάζει και
κατά ένα μεγάλο μέρος τη συμπεριφορά του. Για παράδειγμα, το πρώτο παιδί στην οικογένεια,
που συνήθισε να είναι το επίκεντρο της προσοχής όχι μόνο των γονέων του και των παππούδων του
ξαφνικά βρίσκεται σε «δεύτερη μοίρα», όταν έρχεται στον κόσμο το δεύτερο παιδί της οικογένειας.
Είναι λοιπόν αναμενόμενες κάποιες συμπεριφορές του τύπου να ζηλεύει το αδελφάκι του,
που το «εκθρόνισε» από το θρόνο του στην οικογένεια. Προσπαθεί με διάφορες ακόμα και
αρνητικές συμπεριφορές να τραβήξει πάλι ή να μονοπωλήσει το ενδιαφέρον και την προσοχή των
γονέων του.

Γίνεται άτακτο ή και εκνευριστικό πολλές φορές. Άλλες φορές πάλι, εξ αντιθέτου, δείχνει
απόλυτη συμμόρφωση στις επιθυμίες των γονέων του γιατί πιστεύει, ότι, αν είναι καλό παιδί, θα το
αγαπούν και θα το προσέχουν οι γονείς του. Έχει συμβεί κάποια πρωτότοκα να βρέχουν το κρεβάτι
τους το βράδυ, ή να δημιουργούν κάποια προβλήματα στην ομιλία για να τραβήξουν το ενδιαφέρον
των γονέων τους. Υπάρχουν βέβαια και τα συχνά φαινόμενα να τους αναθέτουν οι γονείς τη
φροντίδα των μικρότερων αδελφών οπότε γίνονται περισσότερο υπεύθυνα. Βέβαια τα πρωτότοκα
παιδιά βιώνουν και ένα είδος πίεσης από τους γονείς γιατί σε εκείνα βασίζουν τα όνειρα και τις
προσδοκίες τους από τη ζωή. Σε αυτό «βγάζουν» όλη την αγωνία τους και όλες τις παιδαγωγικές
τους γνώσεις επικρίνοντας το και απαιτώντας να τα καταφέρνει σε όλα καλά. Γενικά συνήθως τα
πρωτότοκα παιδιά αναπτύσσουν ηγετικές ικανότητες.

Το μεσαίο παιδί στην οικογένεια βρίσκεται μεταξύ του πρώτου, που έχει κάποια
περισσότερα δικαιώματα και οδηγεί τα υπόλοιπα παιδιά, ούτε όμως και τα ίδια προνόμια με το
μικρότερο. Συνήθως αισθάνονται ότι κρίνονται πιο αυστηρά από τους γονείς έναντι του
μικρότερου, που οι γονείς είναι σχεδόν πάντοτε πιο επιεικείς μαζί του. Αυτό το παιδί γίνεται εκ των
πραγμάτων πιο ευρηματικό στο πώς να κερδίσει την προσοχή των γονιών του. Στο δεύτερο παιδί
βέβαια οι γονείς έχουν χαλαρώσει κάπως σε θέματα διαπαιδαγώγησης γιατί έχουν αποκτήσει ήδη
εμπειρία από το πρώτο παιδί. Τα παιδιά αυτά γίνονται περισσότερο ευέλικτα και προσαρμοστικά
και πιο ικανά στις διαπραγματεύσεις και πιο κοινωνικά μια και κοιτούν να χειριστούν το
μεγαλύτερο, το μικρότερο αδερφό και τους γονείς τους.

Το μικρότερο παιδί της οικογένειας νιώθει ότι τα αδέλφια του είναι, ως μεγαλύτερα, πιο
ικανά από αυτό. Πιστεύει ότι επειδή είναι το μικρότερο δεν το παίρνουν στα σοβαρά και δεν το
ακούν. Ίσως παραμείνει το μωρό της οικογένειας, που περιμένει από τους άλλους να πάρουν της
ευθύνη του και επιδιώκει έξυπνα να το υπηρετούν. Εκμεταλλεύεται πολλές φορές την αδυναμία,
που του έχουν οι γονείς του ως Βενιαμίν της οικογένειας. Κερδίζει την προσοχή των άλλων μελών
της οικογένειας διασκεδάζοντας τους και παίζοντας τους. Καραδοκεί να δει σε ποιους τομείς το
μεγαλύτερο παιδί αποτυγχάνει, ώστε σε αυτούς αυτό να επιτύχει. Συνήθως τα μικρότερα παιδιά της
οικογένειας είναι χαριτωμένα παιδιά, με χιούμορ, επιμονή, λιγότερη υπευθυνότητα και
χαμηλότερες προσδοκίες στη ζωή. Εάν οι επιτυχίες των πρώτων παιδιών είναι εξαιρετικές συνήθως
αυτό «παραιτείται» των υψηλών προσδοκιών και επιτευγμάτων. Άλλοτε, αν έχουν παραχαϊδευτεί
γίνονται και επαναστάτες.

Τέλος, το μοναχοπαίδι περνάει όλη του την ζωή με ενήλικες, που έχουν πολύ περισσότερες
ικανότητες από αυτό. Έτσι έχει τα ανταγωνιστικά στοιχεία του μεγαλύτερου, αλλά και τα
συναισθήματα ανεπάρκειας και τις απαιτήσεις του μικρότερου. Τα παιδιά αυτά ως τα μοναδικά
παιδιά της οικογένειας γίνονται συνήθως παραχαϊδεμένα και βρίσκονται σχεδόν πάντοτε στο
επίκεντρο της προσοχής. Συνηθίζουν την παρέα των ενηλίκων και δυσκολεύονται στις σχέσεις με
τους συνομήλικους τους. Έχουν βέβαια πολλές φορές το αίσθημα της μοναξιάς. Αυτά τα παιδιά
έχουν αυτοπεποίθηση, υπευθυνότητα, είναι καλοί μαθητές και δίνουν βάση στη λεπτομέρεια.
Επειδή όμως μεγάλωσαν χωρίς αδέλφια δυσκολεύονται στο μοίρασμα και έχουν ελλειπή
συναίσθηση. Δεν μπορούν να καταλάβουν εύκολα τα συναισθήματα των άλλων και να μπουν στη
θέση τους. Ένα μέρος αυτών των παιδιών μένουν εξαρτημένα από τους γονείς τους και δεν
μπορούν εύκολα να ανοίξουν τα φτερά τους και να δημιουργήσουν τη δική τους ζωή και τα δικά
τους όνειρα.

Το σημαντικό ρόλο στην ομαλή ανάπτυξη όλων των παιδιών μέσα στην οικογένεια
ανεξάρτητα από τη σειρά γέννησης τους, τον έχουν οι γονείς. Οι γονείς είναι εκείνοι που μπορούν
να βοηθήσουν τα παιδιά τους στην ομαλή τους ανάπτυξη προσέχοντας μια βασική παιδαγωγική
αρχή, να εστιάζονται και να δίνουν έμφαση στα θετικά στοιχεία του κάθε παιδιού τους.
Να ανακαλύπτουν τις ικανότητες και τα ταλέντα του κάθε παιδιού και να δουλεύουν μαζί
στην ανάπτυξη και καλλιέργεια αυτών. Να προσέχουν να μιλούν για τη συμπεριφορά του παιδιού,
που δεν είναι σωστή χωρίς να του προσδίδουν χαρακτηρισμούς και χωρίς να τη συνδέουν με τη
συμπεριφορά των άλλων παιδιών. Να μην συγκρίνουν ποτέ το ένα παιδί με το άλλο και κυρίως να
μη κάνουν διακρίσεις στα παιδιά. Να δίνουν χρόνο και προσοχή στο κάθε παιδί χωριστά. Να τα
ακούν και να μαθαίνουν τις δυσκολίες, τους φόβους, τις ανασφάλειες, τις χαρές, τα όνειρα και τις
επιθυμίες τους. Να εκδηλώνουν την αγάπη τους σε όλα τα παιδιά, χωρίς να την εκδηλώνουν
περισσότερο σε κάποιο από όλα.

Οι γονείς είναι εκείνοι που θα δείξουν και θα διδάξουν την ενότητα της οικογένειας και το
πόσο σημαντικό είναι το κάθε μέλος της οικογένειας. Αυτοί θ’ εμφανίσουν την αγάπη μεταξύ των
αδελφών, θέτοντας σα βάση τη δική τους απροϋπόθετη αγάπη προς τη/το σύζυγο και προς όλα
εξίσου τα παιδιά. Ώστε τα παιδιά να δουν σωστά τον εαυτό τους και τις σχέσεις με τους γονείς τους
και τα αδέλφια τους γιατί από τις σχέσεις αυτές θα διαμορφώσουν και τις σχέσεις αργότερα με τους
γύρω τους, φίλους, συνεργάτες, σύντροφο και συγγενείς. Από την σχέση αυτή θα μάθουν να
παίρνουν τις σωστές αποφάσεις για τη ζωή τους και το μέλλον τους

Αλεξάνδρα Ευκαρπιδου

Εκπαιδευτικός- Life and parenting Coach