Ψυχολογία

Κατάθλιψη και Παχυσαρκία

Γνωρίζουμε οι περισσότεροι πόσο επιβαρυντική είναι η κατάθλιψη στην ψυχική μας υγεία και συμπτώματα όπως η απώλεια ενδιαφέροντος για πρότερες ευχάριστες ενασχολήσεις, η θλίψη, η ευερεθιστότητα και ο διαρκής εκνευρισμός, η δυσφορία ή και η κακή εικόνα εαυτού, η απαισιοδοξία για το μέλλον, η δυσκολία συγκέντρωσης της σκέψης και της προσοχής, οι διαταραχές του ύπνου ή και της διατροφής, ο πονοκέφαλος, είναι κάποια από αυτά που παρουσιάζονται συχνότερα. Μάλιστα, οι διατροφικές διαταραχές και κυρίως η βουλιμία αλλά και η υπερφαγία, καθρεφτίζουν μία διαταραγμένη συμπεριφορά στις διατροφικές μας συνήθειες, όπου συχνά οδηγούν στην εκδήλωση παχυσαρκίας. Όσοι έχουν ασχοληθεί επίσης λίγο περισσότερο με το θέμα αυτό, αναγνωρίζουν πως η θλίψη, η απαισιοδοξία και η απόγνωση μαζί με την έλλειψη ενδιαφέροντος, κρύβονται αρκετές φορές πίσω από την αύξηση του βάρους.

Πολλές φορές τρώμε χωρίς να πεινάμε πραγματικά…

Πόσες φορές έχει τύχει να μην νιώθετε καλά ψυχολογικά και να καταλήγετε μπροστά στο ψυγείο ή κρατώντας ένα πιάτο με φαγητό ή γλυκά ή και τα δύο πολλές φορές, σαν να πρόκειται αυτό το πιάτο να σας δώσει πίσω την χαμένη χαρά και απόλαυση; Είναι γεγονός πως όταν η ψυχολογία μας δεν είναι σε καλή κατάσταση, χάνουμε χαρούμενες στιγμές που προσπαθούμε να τις αναπληρώσουμε μέσα από την απόλαυση που το φαγητό μας δίνει. Και ναι, πράγματι, το φαγητό εκτός από την ωραία του γεύση, μας δίνει την ευχαρίστηση που έχουμε ανάγκη εκείνη τη στιγμή, την ικανοποίηση που αναζητάμε με λάθος όμως τρόπους, μέσα από την ικανοποίηση που παίρνουν οι γευστικοί μας κάλυκες! Πολλές φορές μάλιστα, τρώμε χωρίς να πεινάμε πραγματικά, απλά έχουμε την ανάγκη μιας προσωρινής ευχαρίστησης και διαφυγής από μία στρεσογόνα ή δύσκολη συναισθηματικά κατάσταση, σαν να «ξεχνάμε» τα προβλήματά μας όταν τρώμε και τη μιζέρια που βιώνουμε. Πρόκειται για την παγίδα της συναισθηματικής πείνας, όπου μπερδεύουμε την συναισθηματική με τη βιολογική μας ανάγκη, «σαν να» θέλουμε να ικανοποιήσουμε την πείνα των συναισθημάτων μας…

Δυστυχώς όμως, το συναισθηματικό αυτό κενό «δεν γεμίζει», εξακολουθεί να υπάρχει και μάλιστα χειροτερεύει καθώς η δυσφορία από την ποσότητα του φαγητού που βαραίνει το στομάχι μας, έρχεται να προσθέσει ακόμα περισσότερη δυσφορία αλλά και θυμό με τον εαυτό μας που «ωραία, φάγαμε και τι καταλάβαμε τώρα;» Η ευφορία που το φαγητό προσφέρει την ώρα που το τρώμε, είναι προσωρινή και ενισχύει τη κακή ψυχολογία εφόσον επιλέξαμε έναν λάθος τρόπο αντιμετώπισης.

Ο φαύλος κύκλος της συναισθηματικής πείνας;

Συνήθως ένα αρνητικό γεγονός μπορεί να πυροδοτήσει την αιφνίδια και άμεση λήψη τροφής, πχ. ένας καυγάς με το σύντροφο, η επίπληξη στον εργασιακό χώρο, ένα δυσάρεστο γεγονός που προκαλεί πίκρα μπορεί να μας οδηγήσουν στην κατανάλωση γλυκού, ώστε να εξισορροπήσουμε την «ψυχική πικρία» μας. Αφού όμως έχουμε καταναλώσει τις …γλυκές θερμίδες, έχοντας υποκύψει στην παρόρμηση αυτή, οι ενοχές κάνουν την εμφάνισή τους – κυρίως όταν θέλουμε να διατηρήσουμε τα βάρος μας που παρουσιάζει αυξομειώσεις ή είμαστε σε διατροφή. Ο θυμός επίσης μπορεί να κάνει την εμφάνισή του καθώς «θυμώνω με τον εαυτό μου που δεν μπόρεσα να τον ελέγξω, υποκύπτοντας άλλη μία φορά στην αδυναμία μου!» Μπαίνω λοιπόν σε ένα φαύλο κύκλο, όπου συναισθήματα όπως ενοχές, θυμός αλλά και δυσφορία, οδηγούν σε μία καταθλιπτική συμπεριφορά που κάποιες φορές ενδεχομένως να καταλήξει σε αυτοκριτική διάθεση. Με τη σειρά της, η κριτική αυτή φέρνει ακόμη πιο αρνητικά συναισθήματα, αίσθηση αδυναμίας ως προς τον αυτοέλεγχο, καταλήγοντας σε μία αυτοτιμωρητική επίσης συμπεριφορά, όπου αρχίζει και παίρνει και άλλες διαστάσεις μέσα από την παραμέληση της εξωτερικής εμφάνισης, όπου δεν υπάρχει η διάθεση της αυτοφροντίδας αλλά της παραίτησης… Η αμφιθυμία είναι κυρίαρχη σε αυτή τη φάση, όπου από τη μία θέλω να φροντίσω τον εαυτό μου και να έχω μία καλή εικόνα, από την άλλη όμως είναι δύσκολο να ξεφύγω από τον φαύλο κύκλο όπου οι ενοχές συνδέονται τελικά με την καταθλιπτικόμορφη αυτή διάθεση.

Αποτέλεσμα, η αμφιθυμία αυτή να αντιλαμβάνεται από εμάς τους ίδιους ως αποτυχία ελέγχου αλλά και ματαίωση ως προς την εικόνα εαυτού που επιθυμούμε. Καταλήγουμε να περνάμε έτσι απλά, από το ένα επεισόδιο υπερφαγίας στο επόμενο, «χαλώντας» τη σχέση με τον ίδιο μας τον εαυτό… Γιατί; Μα επειδή ακριβώς, η «συναισθηματική πείνα», η πείνα για αγάπη, αποδοχή, ενδιαφέρον, δεν μπορεί να «χορτάσει» μέσα από το φαγητό…

Ίσως φαίνεται απλή η λειτουργία και εύκολο να ξεφύγει κάποιος από τον φαύλο κύκλο του, δεν είναι όμως έτσι. Τα συναισθήματα που κυριαρχούν, όπως ο θυμός για παράδειγμα, ζητούν εκτόνωση μέσα από ένα νέο επεισόδιο υπερφαγίας…. Η καταθλιπτική σημειολογία μας ξαναβάζει στην κυκλική αυτή τροχιά, όπου η φτωχή επίγνωση εύκολα φέρνει και άλλο θυμό όπου δεν μπορούμε να ελέγξουμε το στόμα μας «χτίζοντας» αυτή την μη αποδεκτή εικόνα εαυτού.

«Θυμώνω με τον εαυτό μου που δεν μπορώ να ελέγξω τον εαυτό μου και ξεσπώ και πάλι με επεισόδια υπερφαγίας για να καταπολεμήσω αυτό το θυμό μου…» Ενδιάμεσα προστίθενται και τα καταθλιπτικόμορφα συναισθήματα επιδεινώνοντας την κατάσταση, κάνοντας ακόμα μεγαλύτερο το ψυχοσυναισθηματικό μου μπέρδεμα, που προσπαθώ να ξεμπερδέψω με ένα ψυχαναγκαστικό τρόπο κυρίως… Στο μυαλό μου αυτό που κυριαρχεί είναι πως πρέπει «άμεσα και γρήγορα» να αλλάξω το σώμα μου, να χάσω το ανεπιθύμητο βάρος, όπου το θεωρώ αιτία για «τα δεινά που μου συμβαίνουν…» Και όσο θεωρώ το βάρος και την απώλεια ελέγχου της διατροφής μου αιτία των δεινών, τόσο μεγαλώνει η καταθλιπτική χροιά ενώ και η καθημερινότητά μου σε αρκετούς τομείς αρχίζει και γίνεται δυσλειτουργική, για παράδειγμα, αποφεύγω τις κοινωνικές συναναστροφές επειδή ντρέπομαι για το «πως έγινα», η σεξουαλική ζωή δεν μου δίνει πλέον ικανοποίηση, όπου μπορεί και να μην έχω ερωτική επιθυμία καθώς δεν νιώθω άνετα με το σώμα μου, κλπ.

Οι παλιές συνήθειες, οι παλιές εγγραφές…

Όλοι μας έχουμε μάθει να λειτουργούμε και να συμπεριφερόμαστε με τρόπους που είτε έχουμε αντιγράψει από τα πολύ μικρά μας χρόνια μέσα από την συμπεριφορά των γονιών μας, είτε έχουμε «φτιάξει» στην πορεία της ζωής μας. Τρόπους που κάποτε μπορεί να μας βοηθούσαν και να ήτα ότι καλύτερο για να επιβιώσουμε, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως είναι και το καλύτερο στο σήμερα… Έτσι, οι παιδικές εγγραφές μας μπορεί να περιλαμβάνουν τις διατροφικές συνήθειες που «μάθαμε και αντιγράψαμε» από τους γονείς μας αλλά και τον συμβολισμό που το φαγητό λαμβάνει, όπως η χαρά, η απόλαυση, η ευχαρίστηση και φυσικά η επιβίωση, η εκπλήρωση των επιθυμιών τρίτων και η ανάγκη αποδοχής μας – «αν δεν φας όλο το φαΐ σου δεν με αγαπάς…, δεν είσαι καλό παιδί, …θα πεθάνεις…» Μπορεί επίσης το φαγητό να λειτουργεί ως αναπλήρωση σωματικών ή και ψυχοσυναισθηματικών αναγκών μέσα από τον καθησυχασμό για παράδειγμα όταν το βρέφος έκλαιγε, όπου η προσφορά του φαγητού ήταν «η λύση του προβλήματος». Αποτέλεσμα, να αντιλαμβάνεται τις ανάγκες του ως «πείνα» που μέσα από τη λήψη τροφής θα ικανοποιηθούν, αποτελώντας μάλιστα και ένδειξη φροντίδας ή και αυτοφροντίδας ως απάντηση σε πιθανό συναισθηματικό κενό…

Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως η ψυχολογία μας εύκολα συσχετίζει την λήψη τροφής με την «συναισθηματική τροφή» που οδηγεί σε παχυσαρκία και την καταθλιπτική σημειολογία. Βέβαια, δεν σημαίνει πως όλοι οι άνθρωποι που έχουν παραπάνω βάρος είναι καταθλιπτικοί, ούτε και πως όλοι οι καταθλιπτικοί είναι και παχύσαρκοι!

Ας κρατήσουμε πως η αναγνώριση των συναισθημάτων και των αναγκών μας – σωματικών και ψυχικών – είναι απαραίτητη ώστε μέσα από μία λίγο καλύτερη επίγνωση του εαυτού μας να μπορούμε να ικανοποιήσουμε την πραγματική μας ανάγκη, ώστε να μην μένουμε με μία διάθεση αρνητική, παρασέρνοντας την εικόνα εαυτού και την αυτοεκτίμησή μας επίσης…

Μαρίνα Μόσχα

Οικογένεια

Πώς να αναπτύξετε τη συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών σας

Πολύς λόγος γίνεται σήμερα για τη μεγάλη σημασία της Συναισθηματικής Νοημοσύνης
στην ευτυχία μας, στην προσωπική, οικογενειακή και επαγγελματική μας ζωή.
Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Goleman, o οποίος πρόβαλε τον όρο και την αξία της
συναισθηματικής νοημοσύνης στη ζωή μας, ο ορισμός της είναι: ‘’To πλέγμα των ανθρωπίνων
ιδιοτήτων πάνω στο οποίο μπορεί ν’ υφανθεί μια ολοκληρωμένη ανθρώπινη προσωπικότητα. Είναι
μαζί υπομονή, επιμονή, δυνατότητα προσαρμογής, έλεγχος παρορμήσεων, αισιοδοξία, ελπίδα.
Συναισθηματική Νοημοσύνη σημαίνει να βρίσκεις κίνητρα για τον εαυτό σου, ν ’αντέχεις
στις απογοητεύσεις, να ελέγχεις την παρόρμηση, να χαλιναγωγείς την ανυπομονησία σου, να
ρυθμίζεις σωστά τη διάθεση σου και να εμποδίζεις την απογοήτευση να καταπνίγει την ικανότητά
σου για σκέψη.’’

Ο Συναισθηματικά Νοήμων άνθρωπος έχει τέσσερεις (4) δεξιότητες:

Αυτεπίγνωση (Επίγνωση του εαυτού του και των δυνατοτήτων του)
Αυτοδιαχείριση (Έχει μάθει να διαχειρίζεται τα αισθήματά του)
Κοινωνική Επίγνωση (Αντιλαμβάνεται με ακρίβεια τα συναισθήματα των άλλων) και
Διαχείριση σχέσεων (κατανοεί τη συμπεριφορά και τα κίνητρα των άλλων και χειρίζεται
σωστά τις σχέσεις του).

Τα κύρια συναισθήματα, στα οποία καλούμαστε να έχουμε τον έλεγχο είναι ο θυμός, η
θλίψη, ο φόβος, η απόλαυση, η αγάπη, και η ντροπή. Πέρα από τα συναισθήματα χρειάζεται να
μάθουμε να χειριζόμαστε τις αντιξοότητες, τις ματαιώσεις, τις δυσκολίες στην οικογένεια και στη
δουλειά.
Καταλαβαίνετε λοιπόν, ως γονείς, πόσο σημαντικό είναι να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να
αναπτύξουν την Συναισθηματική τους Νοημοσύνη. Είναι ένα από τα πιο βασικά εφόδια, που τους
δίνουμε στο ξεκίνημα της νέας τους ζωής, όταν εγκαταλείψουν το πατρικό τους σπίτι.

Η καλλιέργεια και η ανάπτυξη της Συναισθηματικής Νοημοσύνης ξεκινά από τα πρώτα
βήματα της ζωής του παιδιού. Αρχικά χρειάζεται να μάθει το παιδί πώς να αναγνωρίζει τα
συναισθήματά του και να τα εκφράζει με θετικό τρόπο.

Ο γονέας μπορεί να βοηθήσει το παιδί του να συνειδητοποιήσει την αξία του, τα ταλέντα
του, τις δυνατότητες του. Να υποστηρίζει και να ενισχύει την ικανότητα του παιδιού του να δέχεται
την απόρριψη, να την αντιμετωπίζει με τέτοιο τρόπο, χωρίς να χάνει την πίστη στον εαυτό του.

Τα βασικά στοιχεία της προσωπικότητας του παιδιού, που ο γονέας χρειάζεται να βοηθήσει
το παιδί του ν’ αναπτυχτούν, ώστε να είναι συναισθηματικό ώριμο, είναι:

Η υπομονή και η επιμονή.
Η δυνατότητα προσαρμογής. Να είναι ευέλικτο σε όποια κατάσταση.
Ο έλεγχος των παρορμήσεων και του θυμού.
Ο έλεγχος της θλίψης. Να μάθουν το παιδί οι γονείς να αντιμετωπίζει τη ζωή με αισιοδοξία
και ελπίδα.
Να βάζει κίνητρα στον εαυτό του και να αντέχει στις απογοητεύσεις, στις ματαιώσεις και
στις δυσκολίες.
Να ελέγχει το φόβο.
Να μη ντρέπεται.
Να ελέγχει την αγάπη και την απόλαυση.
Να αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεων του και να μη ρίχνει το φταίξιμο σε άλλους.
Να το βοηθήσουν να αντιλαμβάνεται με ακρίβεια τα συναισθήματα των άλλων και να
καταλαβαίνει τι τους συμβαίνει.
Να διαχειρίζεται τις σχέσεις του με τους άλλους με τον καλύτερο τρόπο.

Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να γνωρίζουν ότι η δική τους Συναισθηματική Νοημοσύνη
επηρεάζει άμεσα το επίπεδο της Συναισθηματικής Νοημοσύνης του παιδιού τους. Τα παιδιά
διδάσκονται τις δεξιότητες της Συναισθηματικής Νοημοσύνης από τους γονείς τους. Εάν ο γονέας
είναι συναισθηματικά μη νοήμων (ανώριμος), τα παιδιά χάνουν την καλύτερη πηγή μάθησης. Για
παράδειγμα ένας γονέας, που θυμώνει, φωνάζει με το παραμικρό, χάνει τον έλεγχο των νεύρων
του, του θυμού του και πέφτει σε κρίσεις υστερίας προς το/τη σύζυγο και τα παιδιά του, τι
παράδειγμα δίνει στο παιδί του; Είναι άκρως βέβαιο ότι το παιδί θα υιοθετήσει την ίδια
συμπεριφορά.

Αν αδιαφορείτε για τα συναισθήματά του, όταν σας μιλά και σας λέει ‘’τον πόνο του’’, δε
το βοηθάτε να οδηγηθεί στην αυτεπίγνωση. Ενώ, όταν το παρατηρείτε και ρωτάτε το παιδί σας
γιατί είναι λυπημένο, μαθαίνει να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του, δεν τα αποφεύγει, τα
αντιμετωπίζει, μαθαίνει να τα διαχειρίζεται και επίσης μαθαίνει να δείχνει κατανόηση στη λύπη ή
στα συναισθήματα των φίλων του.

Αν σας μιλά για αυτά που του αρέσουν, τις επιθυμίες και τα όνειρά του και εσείς
αδιαφορείτε ή γελάτε, το παιδί όχι μόνο δε θα οδηγηθεί στην αυτεπίγνωση, αλλά θα χάσει την
πίστη στον εαυτό του και θα δημιουργήσει χαμηλή αυτοεκτίμηση και θα παραιτηθεί από τα όνειρα
του και γενικότερα από τη ζωή.

Γονείς αυταρχικοί, που ασκούν πίεση και φόβο, θα δουν το παιδί τους να μένει
συναισθηματικά ανώριμο σαν το δενδράκι, που δεν πρόλαβε να κάνει ρίζες και εκτέθηκε στις πιο
αντίξοες καιρικές συνθήκες.

Γονείς που εξασκούν τη Συναισθηματική Νοημοσύνη με τα παιδιά τους , ανατρέφουν
αγόρια και κορίτσια, τα οποία είναι πιο ευτυχισμένα, προσαρμόζονται καλύτερα στο κοινωνικό
περιβάλλον, παίρνουν καλύτερους βαθμούς και φθάνουν αργότερα σε υψηλότερο επίπεδο
επαγγελματικής επιτυχίας. Επίσης παρουσιάζουν χαμηλότερα επίπεδα προβληματικής
συμπεριφοράς π.χ αδικαιολόγητες απουσίες στο σχολείο, τσιγάρο, ποτό, ναρκωτικά.
Ο αγώνας σας για την ανάπτυξη της Συναισθηματικής Νοημοσύνης των παιδιών σας
χρειάζεται να είναι συνεχής και αμείωτος. Είναι ό,τι καλύτερο έχετε να κάνετε για αυτά,
εκφράζοντας στην πράξη την αληθινή σας αγάπη.

Ευκαρπίδου Αλεξάνδρα

Παιδαγωγός-Σύμβουλος επικοινωνίας και επιχειρήσεων

Ψυχολογία

Αντιμετωπίστε την κρίση με… αισιοδοξία

Διάφορες έρευνες που έχουν γίνει κατά καιρούς έχουν αποδείξει ότι ο παράγοντας αισιοδοξία, η ικανότητα χειρισμού των συναισθημάτων του άγχους και της έντασης, αλλά και η ικανότητα κατανόησης των συναισθημάτων των άλλων δηλαδή η ενσυναίσθηση, συμβάλλουν θεαματικά στην αύξηση της αποδοτικότητας κυρίως στον εργασιακό χώρο. Για να είναι λοιπόν ένα άτομο αποδοτικό και καταξιωμένο επαγγελματικά, θα πρέπει να διαθέτει εκτός από υψηλή γνωστική νοημοσύνη και συναισθηματική νοημοσύνη.

Είναι απόλυτα σαφές ότι δεν μπορούμε να “διατάξουμε” τον εαυτό μας να αισθάνεται και να συμπεριφέρεται με έναν συγκεκριμένο, προκαθορισμένο τρόπο ή ένταση εφόσον γνωρίζουμε την πηγή δημιουργίας και προέλευσης των συναισθημάτων μας.

Και όμως παρόλου την νοητή ύπαρξη αυτού του μονόδρομου ή άλλου τι συνόρου που φράζει τέλος πάντων την ανέλεγκτη έκρηξη των συναισθημάτων, θεωρείται ότι στην πραγματικότητα υπάρχουν νευρώνες που μπλοκάρουν τα συναισθήματα και δημιουργούν αυτό που λέμε αυτοέλεγχο ή αλλιώς mind control.

Ο νους μας, δηλαδή το μυαλό μας έχει πολλαπλές δυνατότητες ενέργειας και σκέψης, παρόλα αυτά εμείς σε καθημερινή βάση χρησιμοποιούμε μόνο το 10% από αυτές.

Πως μπορούμε λοιπόν να επιτύχουμε απόλυτο έλεγχο του νου ?
Τι είναι το mind control και πως ενεργοποιείται μέσω της συμπεριφοράς κάποιων ανθρώπων ?
Γιατί κάποιοι υφίστανται “συναισθηματική τύφλωση” με αποτέλεσμα πλήρη απώλεια του ελέγχου των συναισθημάτων τους ?
Πως σκεπτόμενοι θετικά κάποιοι βλέπουν το ποτήρι τους πάντα μισογεμάτο, χωρίς ποτέ να υποστούν “συγκινησιακή πειρατεία “?

Η βάση της κατανόησης του mind control είναι η σωματική κατά πρώτο λόγο και η νοητική κατά δεύτερο λόγο χαλάρωση. Ο χαλαρός νους έχει την δυνατότητα να πολλαπλασιάζει την θετική σκέψη δημιουργώντας ευεργετικά αποτελέσματα όχι μόνο ψυχοσωματικά αλλά και διανοητικά με απεριόριστη εμβέλεια αναλόγως των περιστάσεων.

Σ΄ αυτήν την δεδομένη χαλαρή χρονική στιγμή το μυαλό αδειάζει εντελώς, φρεσκάρεται και επαναφορτίζεται με εντολές που καθοδηγούνται από το υποσυνείδητό μας. Είναι η μαγική στιγμή που διαγράφουμε ότι θέλουμε και στοχεύουμε ότι επιζητούμε, είναι η στιγμή που σαν να ξυπνούμε από λήθαργο έχοντας την λύση του όποιου προβλήματος χαρτογραφημένη μπροστά μας.

Με το mind control εκπαιδευόμαστε στο να αναγνωρίζουμε και να αφυπνίζουμε τις προσωπικές δυνατότητες του καθενός, να αξιοποιούμε κομμάτια του μυαλού μας που λησμονήσαμε στο διάβα μας, και συγχρόνως να δημιουργούμε θετικά και παραγωγικά αποτελέσματα.

Σύμφωνα με τον Goleman η συναισθηματική νοημοσύνη είναι μια μορφή κοινωνικής νοημοσύνης, δηλαδή είναι η ικανότητα να κατανοεί κάποιος τον τρόπο που λειτουργούν τα συναισθήματα των άλλων και να ελέγχει τα δικά του. Η συναισθηματική νοημοσύνη συμβάλλει στην προσωπική και επαγγελματική επιτυχία δεδομένης της σωστής δόσης διαχείρισης γνώσης.

Διαχείριση γνώσης σημαίνει καλύτερη επικοινωνία, καλύτερη απόδοση.

Εξασφάλιση γνώσης για το εργασιακό περιβάλλον, σημαίνει πηγή πλούτου και δύναμης, σημαίνει καλλίτερη επικοινωνία των ανθρώπων, σημαίνει αύξηση παραγωγικότητας.

Διαχείριση γνώσης σημαίνει συγκέντρωση πνευματικών παγίων γνώσης και μεθόδων επικοινωνίας, με αποτέλεσμα σωστή εκμετάλλευση τεχνογνωσίας και τεχνολογίας, σχεδιασμό και επιθετική προώθηση νέων προϊόντων στην αγορά, ανάπτυξη δημιουργικότητας, διασφάλιση καινοτόμου και φιλικού περιβάλλοντος.

Η διαχείριση γνώσης [knowledge Management] εστιάζεται στην σωστή αντιμετώπιση του ανθρώπινου παράγοντα. Αποτελεί διαδικασία σύζευξης ανθρωπίνων πόρων και τεχνολογικών μέσων με στόχο την αποτελεσματικότητα. Αποτελεί πυλώνα συγκέντρωσης ατομικής γνώσης, αποθήκευση αυτής της γνώσης σε δομές επεξεργασίας μέσα και έξω από την επιχείρηση και επαναχρησιμοποίηση στην πρώτη ζήτηση για αντιμετώπιση προβλημάτων ή εξεύρεση λύσεων πρακτικών με κυριότερο παράγοντα την σωστή διαχείριση των συναισθημάτων.

Ας μη λησμονούμε λοιπόν την ρήση του Αριστοτέλη:

“ Εκείνος που εξοργίζεται για εκείνο που πρέπει και με εκείνον που πρέπει, και επιπλέον όπως, όταν και για όσο χρόνο πρέπει, είναι αξιέπαινος ”.

Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη το να θυμώνει κανείς είναι εύκολο, το να θυμώνει όμως τη σωστή στιγμή με τον σωστό τρόπο και με το κατάλληλο πρόσωπο, αυτό είναι και το δυσκολότερο σημείο που θα πρέπει να γνωρίζει πώς να το αντιμετωπίζει.

Διαβάζοντας τα παραπάνω, τουλάχιστον στο θεωρητικό του κομμάτι υπάρχει πλήρη κατανόηση, τι γίνεται όμως στην πράξη και ποιος είναι ο τρόπος που θα μας βοηθήσει να επιτύχουμε απόλυτο έλεγχο του νου και της σκέψης μας;

Πράγματι είναι γνωστό ότι τα συναισθήματα προέρχονται και καθορίζονται από την αμυγδαλή, ένα από τα συναισθηματικά κέντρα του νευρωνικού κυκλώματος και παίζει σημαντικό ρόλο στην συναισθηματική και λογική ζωή μας. Για τον λόγο αυτόν δεν μπορούμε να επέμβουμε σε ισχυρά συναισθήματα ακριβώς γιατί αυτά επικρατούν πάντα. Είναι σαν να θεωρούμε ότι υπάρχει μια δίαυλος που καταλήγει σε αδιέξοδο με κατεύθυνση από την αμυγδαλή στον εξωτερικό φλοιό του εγκεφάλου.

Ρούλα Κωτούδη

Σύμβουλος Επικοινωνίας

Ψυχολογία

Συναισθηματική Νοημοσύνη ή Νοημοσύνη Της Καρδιάς :

Το πιο σημαντικό κριτήριο για διακεκριμένες επιδόσεις σε μεμονωμένα άτομα, ομάδες και οργανισμούς ( Daniel Goleman, καθηγητής Ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο του Harvard & πρόεδρος του Ιδρύματος Έρευνας για τη Συναισθηματική Νοημοσύνη στο χώρο της εργασίας )

Συναισθηματική Νοημοσύνη: μια νέα φράση στο καθημερινό μας λεξιλόγιο που άλλαξε ριζικά όχι μόνο τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την προσωπική υπεροχή αλλά επαναπροσδιόρισε το κριτήριο για την επιτυχία στην εργασία.

Εδώ και δεκαετίες διακεκριμένοι άνθρωποι στο χώρο των επιχειρήσεων επισημαίνουν ότι το κριτήριο που κάνει τη διαφορά όσον αφορά την επίδοση στην εργασία, δεν είναι μόνο πόσο έξυπνοι είμαστε, δηλαδή ο υψηλός Δείκτης Νοημοσύνης μας (ΔΝ), αλλά ούτε και η πείρα που διαθέτουμε, δηλαδή η εξειδίκευση στην εκτέλεση μιας συγκεκριμένης εργασίας.

Οι άνθρωποι αυτοί αναφέρονταν μέχρι σήμερα στα ταλέντα που εξασφαλίζουν την υπεροχή σε κάθε εργασία, με όρους όπως «χαρακτήρας» ή «προσωπικότητα» και εννοούσαν ένα σύνολο από προσωπικές και κοινωνικές ικανότητες όπως : να ακούν, να επηρεάζουν, να συνεργάζονται, να δημιουργούν κίνητρα στους ανθρώπους και να εργάζονται καλά μαζί τους.

Σήμερα όλα αυτά είναι επιτέλους πιο κατανοητά και ακούν στο όνομα «συναισθηματική νοημοσύνη». Η συναισθηματική νοημοσύνη παρέχει το νέο πλαίσιο σκέψης που απαντά, με συγκεκριμένα στοιχεία από εμπειρικές έρευνες 25 ετών σε ηγέτες επιχειρήσεων σε όλο τον κόσμο και σε περισσότερους από 500 -μεταξύ των πρώτων σύμφωνα με το Fortune- οργανισμούς, στο ερώτημα αν είναι ο νους ή η καρδιά που εξασφαλίζει τη διακεκριμένη επίδοση ή ηγεσία στην εργασία.

Η απάντηση δίνει τη χρυσή τομή ανάμεσα στις ικανότητες του μυαλού και της καρδιάς, ή για να μιλήσουμε πιο επιστημονικά, ανάμεσα στις γνωστικές διεργασίες και στο συναίσθημα. Κάποιες ικανότητες είναι σαφώς γνωστικού τύπου, όπως η αναλυτική σκέψη ή η τεχνική εξειδίκευση. Άλλες συνδυάζουν σκέψη και συναίσθημα, οι οποίες ονομάζονται από τη θεωρία της συναισθηματικής νοημοσύνης «συναισθηματικές δεξιότητες».

Η διαφορά που κάνει κάποιους τους καλύτερους γκουρού στην εργασία τους, δεν είναι η διανοητική τους υπεροχή, αλλά οι συναισθηματικές τους δεξιότητες που τους βοηθάνε να αξιοποιήσουν στο έπακρο τη διανοητική τους ιπποδύναμη. Ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι δεν καταφέρνουν να χρησιμοποιήσουν όλο το δυναμικό τους είναι η συναισθηματική ανεπάρκεια .

Οι συναισθηματικές δεξιότητες αποτελούν τις βασικές διαστάσεις της συναισθηματικής νοημοσύνης, οι οποίες είναι ιδιαίτερα σημαντικές προκειμένου να μάθουν οι άνθρωποι τις ικανότητες που είναι απαραίτητες για να πετύχουν στο χώρο της εργασίας.

Αυτές είναι :

η Αυτοεπίγνωση (επίγνωση των συναισθημάτων, ακριβής αυτοαξιολόγηση, αυτοπεποίθηση)
η Αυτορύθμιση (αυτοέλεγχος, αξιοπιστία, ευσυνειδησία, προσαρμοστικότητα, καινοτομία)
τα Κίνητρα συμπεριφοράς (τάση προς επίτευξη, δέσμευση, πρωτοβουλία, αισιοδοξία)
η Ενσυναίσθηση (κατανόηση των άλλων, προσανατολισμός στην παροχή υπηρεσιών, ενίσχυση της ανάπτυξης των άλλων, σωστός χειρισμός της διαφορετικότητας, πολιτική αντίληψη) και
οι Κοινωνικές δεξιότητες (επιρροή, επικοινωνία, ηγεσία, καταλυτική δράση όσον αφορά την αλλαγή, χειρισμός διαφωνιών, καλλιέργεια δεσμών, σύμπραξη και συνεργασία, ομαδικές ικανότητες)

Για παράδειγμα, αν κάποιος είναι ανεπαρκής σε κοινωνικές δεξιότητες δεν θα είναι σε θέση να πείσει ή να εμπνεύσει άλλους, να παίξει το ρόλο του ηγέτη ομάδων ή να προβεί σε καταλυτικές αλλαγές. Αν πάλι κάποιος έχει χαμηλό επίπεδο αυτοεπίγνωσης, δεν θα κατανοεί τις δικές του αδυναμίες, ούτε θα διαθέτει την αυτοπεποίθηση που προέρχεται από την πίστη στα προσόντα του.

Το βέβαιον είναι ότι κανείς διακεκριμένος σε ηγετική θέση δεν είναι τέλειος σε όλες τις συναισθηματικές ικανότητες. Όλοι αναπόφευκτα έχουν ένα προφίλ ισχυρών και αδύνατων σημείων. Ωστόσο τα συστατικά για τη διακεκριμένη επίδοση απαιτούν να είναι κάποιος δυνατός μόνο σε μερικές από αυτές τις ικανότητες –κατά κανόνα περίπου σε έξι- οι οποίες πρέπει να είναι μοιρασμένες σ’ όλες τις διαστάσεις της συναισθηματικής νοημοσύνης.

Αναστασία Μουστάκα

Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια