Υγεία

Έχει μπλοκάρει ο μεταβολισμός μου;

Σερφάροντας στο κοινωνικό διαδίκτυο (social network) του facebook, διάβασα κάποιο σχόλιο ενός χρήστη ότι προσπαθούσε να τρώει περίπου ανά 3 ώρες με συνέπεια, έτσι ώστε να διατηρήσει τον μεταβολισμό του σε υψηλά επίπεδα. Τι ισχύει λοιπόν με τον πολυσυζητημένο μεταβολισμό; Υπάρχει περίπτωση να έχει «μπλοκάρει»; Κι εάν ναι… υπάρχουν τρόποι για να τον «επιταχύνετε»;

Εάν είστε δυσαρεστημένοι με το βάρος σας ή απογοητευμένοι από την αδυναμία σας να χάσετε βάρος, πιθανότατα έχετε αναρωτηθεί εάν μπορεί να φταίει ένας αργός μεταβολισμός. Οι υποψίες σας μπορεί να έχουν επιβεβαιωθεί από όλες τις δίαιτες, τα προγράμματα και τα προϊόντα εκεί έξω που ισχυρίζονται ότι «διορθώνουν» έναν αργό μεταβολισμό. Πάμε να ρίξουμε μαζί μία πιο προσεκτική ματιά στο τι μπορούμε ρεαλιστικά να κάνουμε για να αλλάξουμε τον μεταβολισμό μας, πριν όμως σας παραθέτω κι έναν πίνακα με ορολογίες που θα συναντήσετε αρκετά στο άρθρο, ώστε να ανατρέχετε όποτε χρειαστεί:

Ορολογία	Επεξήγηση
Μεταβολικός ρυθμός ηρεμίας (RMR)	Είναι η ποσότητα ενέργειας που χρησιμοποιεί το σώμα σας για να διατηρήσει βασικές βιολογικές λειτουργίες όπως η αναπνοή, η άντληση αίματος και η διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος.
Θερμογένεση	Πρόκειται για τη διαδικασία παραγωγής θερμότητας στους οργανισμούς μέσω διαφόρων μεταβολικών μηχανισμών.
Ομοιόσταση	Η δυνατότητα του οργανισμού να διατηρεί σταθερές τις συνθήκες του εσωτερικού του περιβάλλοντος, ανεξάρτητα από εξωτερικές μεταβολές (για παράδειγμα θερμοκρασία).
Φαινόμενο Plateau	Κατάσταση σταθεροποίησης του βάρους, για λόγους αυτοδιατήρησης της υγείας του οργανισμού.

Πώς μειώνεται ο μεταβολισμός;

Για έναν υγιή ενήλικα, ο βασικός μεταβολισμός βρίσκεται κάπου στo εύρος από 1200 έως 1600 θερμίδες την ημέρα. Ωστόσο, υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορούν να μειώσουν τον αριθμό θερμίδων που καίει το σώμα σας στη λειτουργία «συντήρησης» ή επιβραδύνουν τον μεταβολισμό σας.

Απότομη Μείωση Βάρους

Αυτό πλήττει πολλούς ανθρώπους ως εγκληματικά άδικο, αλλά η αλήθεια είναι ότι όσο μικρότερο είναι το σώμα σας τόσο λιγότερες θερμίδες χρειάζεται για να το διατηρήσετε. Αλλά το αποτέλεσμα ενισχύεται σε μεγάλο βαθμό όταν χάσετε βάρος γρήγορα.

Αυστηρή Δίαιτα – Υπερβολικός Περιορισμός Θερμίδων

Ο δραματικός περιορισμός των θερμίδων για περισσότερο από μερικές ημέρες μπορεί επίσης να επηρεάσει τον μεταβολισμό σας – και αυτό δεν συνοδεύεται κατ΄ανάγκη με απώλεια βάρους. Μπορεί να τον οδηγήσει στο φαινόμενο plateau, τη σταθεροποίηση του βάρους για λόγους αυτοδιατήρησης των επιπέδων υγείας του οργανισμού (ομοιόσταση).

Απώλεια μυϊκού ιστού

Ο μυϊκός ιστός είναι ο πιο μεταβολικά ενεργός από τα οστά και το λίπος. Έτσι, όταν χάσετε μυϊκό ιστό, ο μεταβολισμός σας αδυνατίζει (επιβραδύνεται) όχι εσείς. Αυτό παρατηρείται κυρίως με την γρήγορη απώλεια βάρους (χημικές, πρωτεινικές δίαιτες) όπου μπορεί να χάσετε πολύ μυϊκό ιστό εκτός από την απώλεια λίπους.

«Μεγαλώνω»

Έχουμε επίσης την τάση να χάνουμε μυϊκό ιστό (muscle mass) ή και η ποιότητα τους (muscle quality) να να έχει φθίνουσα πορεία, καθώς γερνάμε, γεγονός που οδηγεί σε βραδύτερο μεταβολισμό. Ως αποτέλεσμα, γενικά χρειαζόμαστε λιγότερες θερμίδες καθώς γερνάμε.

Υποθυρεοειδισμός

Εάν ο θυρεοειδής αδένας σας «υπολειτουργεί» αυτό σημαίνει ότι δεν παράγει αρκετή θυρεοειδική ορμόνη με αποτέλεσμα να επιβραδύνονται οι καύσεις σας, δηλαδή ο μεταβολισμός σας. Εάν λοιπόν, θέλετε να ξεκινήσετε ένα πρόγραμμα μείωσης του βάρους σας κι έχετε πρόβλημα με τον θυρεοειδή σας, είναι σημαντικό να απευθυνθύτε στον ιατρό σας ώστε να το ρυθμίσετε με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.

Ο καλύτερος τρόπος για να προστατευθείτε από αυτούς τους παράγοντες που επιβραδύνουν το μεταβολισμό σας είναι να αποφύγετε την γρήγορη απώλεια βάρους και την εκτεταμένη δίαιτα νηστείας ή πολύ χαμηλών θερμίδων

Πώς να διατηρήσετε τον μεταβολισμό σας;

Αν είστε σε πλάνο απώλειας βάρους, σιγουρευτείτε ότι καταναλώνετε τουλάχιστον επαρκή πρωτεΐνη, η οποία βοηθά στην πρόληψη της απώλειας μυών κατά τη διάρκεια της δίαιτας. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε ότι μεγαλώνουμε, μπορούμε όμως να προσέξουμε τι τρώμε. Να επισκεφθείτε ένα πτυχιούχο διαιτολόγο ώστε να σας καταρτίσει ένα εξατομικευμένο πλάνο διατροφής που να πληρεί αυτή την βασική προυπόθεση.

Αν τρώω κάθε 3 ώρες θα επιταχυνθεί ο μεταβολισμός μου;

Αυτή η ιδέα, του ότι αν περνάς πολύ χρόνο χωρίς φαγητό, αναγκάζεις τον μεταβολισμό σου να «κλείσει», είναι πολύ δημοφιλής. Υπάρχουν τόσες διατροφικές ανακρίβειες στο διαδίκτυο, που επιβάλλεται να διευκρινιστούν.

Δε γνωρίζω ποιος προώθησε πρώτος αυτή την σκέψη, ότι το να καταναλώνετε πολλά μικρά γεύματα την ημέρα θα προωθήσει την απώλεια βάρους σας και θα αυξήσει τον μεταβολισμό σας, αυτό όμως που είναι σίγουρο, είναι αυτή η άποψη έγινε γρήγορα διατροφικό δόγμα. Και αυτό επειδή όταν μια άποψη μοιάζει πολύ επιστημονική, συνήθως γίνεται άμεσα αποδεκτή.

Ο οργανισμός εισέρχεται σε κατάσταση stand by (φαινόμενο ομοιόστασης)

Το σώμα σας, όταν στερηθεί το φαγητό για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο θα προσπαθήσει να κάνει εξοικονόμηση ενέργειας. Αυτό σημαίνει ότι ο οργανισμός καίει λιγότερες θερμίδες (μειώνει τον μεταβολικό ρυθμό), για να συντηρηθεί, ώστε να κρατήσει ενεργειακά αποθέματα, για την περίπτωση όπου η έλλειψη φαγητού θα συνεχιστεί. Αυτή η λειτουργία του ανθρώπου είναι φυσιολογική και συμβαίνει ώστε, κατά την περίοδο ασιτίας, να μπορεί να ζήσει με τις αποθήκες ενέργειας, που βρίσκονται στο σώμα αποθηκευμένες σαν λίπος. Αυτό όμως που πρέπει να γνωρίζετε είναι ότι, έχοντας μειώσει τον μεταβολισμό σας, εφόσον πλέον επανέλθετε σε συνθήκες φυσιολογικής σίτισης, αυξάνεται η πιθανότητα επαναποθήκευσης λίπους, και μάλιστα, σε μεγαλύτερο βαθμό.

Αυτή η λειτουργία μεταβολικών προσαρμογών του οργανισμού, λέγεται ομοιόσταση και είναι πανομοιότυπη με τον τρόπο που το laptop σας προσαρμόζει την χρήση ενέργειας, όταν χρησιμοποιεί την μπαταρία του, κάνοντας την οθόνη λίγο πιο σκοτεινή. Όταν η πρόσληψη τροφής επανέρχεται στις φυσιολογικές ποσότητες, ο μεταβολισμός σας γυρίζει πάλι στο κανονικό, ακριβώς όπως η οθόνη σας γίνεται φωτεινότερη, όταν το ξανασυνδέεται με το ρεύμα.

Αν υπήρχε όντως υποσιτισμός, θα ήσασταν χαρούμενοι που το σώμα σας έχει σχεδιαστεί έτσι. Αλλά, αν προσπαθείτε να χάσετε βάρος, το τελευταίο πράγμα που θέλετε είναι η αυξημένη αποθήκευση λίπους. Η σωστή απάντηση λοιπόν, είναι να διαβεβαιώσετε το σώμα σας ότι δεν υπάρχει έλλειψη φαγητού, και αυτό επιτυγχάνεται με το να τρώτε ανά λίγες ώρες. Το σώμα σας θα ανταποκριθεί με το να συνεχίσει να καίει θερμίδες με φυσιολογικο ρυθμό. Είναι σωστή όμως αυτή η τοποθέτηση;

Στην παραπάνω τοποθέτηση υπάρχει μια δόση αλήθειας, η οποία είναι ότι πράγματι το σώμα σας ανταποκρίνεται σε παρατεταμένη υποθερμιδική δίαιτα, με το να επιβραδύνει τον μεταβολισμό για να διατηρήσει ενέργεια. Εδώ είναι η λεπτομέρεια όμως. Το σώμα σας δεν μπαίνει σε λειτουργία εξοικονόμησης ενέργειας αν μείνετε 3-4 ώρες χωρίς φαγητό. Στην πραγματικότητα, χρειάζονται περίπου 3 ημέρες υποθερμιδική δίαιτα ή σοβαρός θερμιδικός περιορισμός, για να ανταποκριθεί το σώμα σας σε αυτή την μεταβολική ρύθμιση, με αυτόν τον τρόπο.

Το θερμιδικό κόστος της καύσης της τροφής (θερμογένεση)

Η δεύτερη διαφωνία που ακούγεται ακόμα πιο επιστημονική και μάλλον και πιο εντυπωσιακή, είναι η τροφική θερμογένεση. Είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την ενέργεια που ξοδεύει το σώμα σας για να διασπάσει το φαγητό.

Αν για παράδειγμα, πάρουμε ένα γεύμα που περιέχει 300 θερμίδες και για την πέψη και απορρόφησή του χρειάζονται περίπου 30 θερμίδες, τότε θα προσλάβετε 270 θερμίδες όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία της πέψης. Μοιάζει κάπως με χρηματική συναλλαγή σε ξένη χώρα, όπως για να αλλάξετε τα ευρώ σας σε άλλο νόμισμα, πρέπει να πληρώσετε ένα μικρό ποσό σε αυτόν που πραγματοποιεί την συναλλαγή.

Η ερμηνεία που δίνεται είναι η εξής: αν το σώμα σας είναι συνεχώς στην διαδικασία πέψης φαγητού, θα καίει συνεχώς θερμίδες (λόγω της τροφικής θερμογένεσης), ενώ αν υπάρχει μεγάλη απόσταση μεταξύ των γευμάτων θα χαθεί η «ευκαιρία» καύσης θερμίδων.

Το αντίτιμο για την πέψη του φαγητού σε θρεπτικά συστατικά και ενέργεια σώματος, είναι απλά ένα ποσό που εξαρτάται από την ποσότητα της συναλλαγής ή του φαγητού. Δεν έχει σημασία αν αλλάζετε όλα σας τα λεφτά σε ένα συναλλαγματικό ποσό στην αρχή του ταξιδιού ή αν αλλάζετε μικρά ποσά, 3 φορές την ημέρα. Το αντίτιμο βασίζεται στην ποσότητα των χρημάτων που θα αλλάξετε. Και η τροφική θερμογένεση βασίζεται στο πόσο τρώτε και όχι στο πότε.

Συμπερασματικά… γιατί καταρρίπτεται ο μύθος

Το να περάσουν 4 έως και 12 ώρες μεταξύ των γευμάτων, δεν έχει καμία επίπτωση στον μεταβολισμό σας. Επίσης, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα για τον μεταβολισμό, αν τρώτε 6 μικρά γεύματα την ημέρα αντί για 3 μεγάλα. Μερικοί άνθρωποι μάλιστα, το βρίσκουν καλύτερο για αυτούς, με βάση το επάγγελμα και τον τρόπο ζωής τους. Έχετε στο νου σας όμως ότι, υπάρχουν κι άλλοι λόγοι για τους οποίους οι διαιτολόγοι συστήνουν μικρά και συχνά γεύματα.

Αυτό που δείχνουν οι έρευνες, είναι ότι μπορεί να κάνετε καλύτερες διαιτητικές επιλογές, αν δεν αφήνετε τον εαυτό σας να πεινάσει πολύ μεταξύ των γευμάτων, ενώ αποκτάτε και πιο υγιείς διατροφικές συνήθειες

Πώς να αυξήσετε το μεταβολισμό σας;

Είμαι σίγουρος ότι γνωρίζετε ότι μπορείτε να κάψετε περισσότερες θερμίδες με την περισσότερη άσκηση. Αλλά τόσος διαθέσιμος χρόνος μέσα στην ημέρα υπάρχει; Πόσες ώρες μπορείτε να περάσετε στο γυμναστήριο; Εγώ χρησιμοποιώ ένα fitness ρολόι για να βλέπω τη μέση μου δραστηρίοτητα… οπότε σκεφτείτε με ποιο τρόπο μπορείτε να εντάξετε περισσότερη διαστηριότητα μέσα στη μέρα σας;

Βήματα ανά ημέρα	Κατηγοριοποίηση
<5.000	Καθιστική ζωή
5.000-7.500	Ελαφριά δραστηριότητα
7.500-10.000	Μέτρια δραστηριότητα
>10.000	Μεγάλη δραστηριότητα
>12.500	Πολύ μεγάλη δραστηριότητα

Και bingo! Όταν παίζω με τη μικρή μου κόρη μπορώ και κάνω 2.000-3.000 βήματα/ώρα. Όταν εργάζομαι στο γραφείο, κάνω περίπου στα 3.000 βήματα στο 8ώρο… Η σύζυγος μου όταν καθαρίζει το σπίτι, μπορεί να φτάσει και τα 9.000 βήματα στο 2ώρο… Για δείτε το και εσείς!

Αύξηση Μυϊκού Ιστού

Ακριβώς όπως η απώλεια βάρους μειώνει τις θερμίδες που καίτε, αυξάνοντας το βάρος σας αυξάνετε και τις θερμίδων που καίτε – με στόχο να είναι κυρίως μυς (lean muscle mass). Τα προγράμματα ασκήσεων ενδυνάμωσης βοηθούν στην αύξηση της μυϊκής σας μάζας οπότε και συμβάλλουν στο να κάψετε περισσότερες θερμίδες.

Καταναλώνετε περισσότερες Πρωτεΐνες

Η πρωτεΐνη απαιτεί λίγο περισσότερη προσπάθεια στο σώμα σας στη διάρκεια της πέψης σε σχέση με το λίπος ή τους υδατάνθρακες, έτσι η αύξηση πρόσληψη πρωτεΐνης στη διατροφή σας μπορεί να σας βοηθήσει να κάψετε περισσότερες θερμίδες. Και όπως διαβάσατε παραπάνω μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να κερδίσετε περισσότερους μυς.

Κρύο

Το σώμα σας καίει θερμίδες για να κρατήσει το σώμα σας ζεστό. Όσο πιο κρύο το περιβάλλον, τόσο περισσότερες θερμίδες χρειάζεται ο οργανισμός σας. Η μείωση της θερμοκρασίας, τα κρύα ντους και η κατανάλωση παγωμένου νερού μπορούν να αυξήσουν τις καύσεις.

Λυπάμαι που θα σας απογοητεύσω αλλά η μείωση της θερμοκρασίας, η κατανάλωση περισσότερων πρωτεϊνών, καυτερών πιπεριών και πράσινου τσαγιού δεν πρόκειται να ενισχύσουν το μεταβολισμό σας . Στην καλύτερη περίπτωση, μπορείτε να κάψετε επιπλέον 10-20 θερμίδες την ημέρα!

Έχετε υπόψη…

Αν προσπαθείτε να μειώσετε βάρος αυξάνοντας το μεταβολισμό σας και κάνοντας δίαιτα (αυστηρό περιορισμό θερμίδων), θα είναι μια δύσκολη και επίπονη διαδικασία που μπορεί να σας φτάσει στο στόχο, ωστόσο δύσκολα θα τον κρατήσετε κι εύκολα θα πάρετε τα κιλά πίσω. Υπάρχουν πιο αποτελεσματικοί τρόποι να ακολουθήσετε την απώλεια βάρους, όπως αυτές που περιέγραψα στο άρθρο μου για το ποια δίαιτα είναι καλύτερη και εκείνους που χρησιμοποιώ στο πρόγραμμα διαχείρισης βάρους στο διαιτολογικό μου γραφείο. Αξίζει ωστόσο να αποφύγετε ότι ανέφερα παραπάνω που μπορεί να επιβραδύνουν τον μεταβολισμό σας – όπως μια αυστηρή δίαιτα με στόχο την γρήγορη απώλεια βάρους.

Πηγή

Υγεία

Ισοδύναμα Τροφίμων

Πολλές φορές δέχομαι καθημερινά την ερώτηση: Mε τι θα μπορούσα να αντικαταστήσω το ψωμί, τα δύο μπιφτέκια, το κοτόπουλο;

Έτσι λοιπόν, σκέφτηκα να δημιουργήσω αυτό το άρθρο για τα ισοδύναμα τροφίμων, κάτι το οποίο για τους διαιτολόγους είναι η βίβλος που χρησιμοποιούν καθημερινά όταν καταρτίζουν πλάνα διατροφής.

Συναντώ συχνά τη σύγχυση των ισοδυνάμων τροφίμων με τις μερίδες ή τον τρόπο σύνδεσης των θερμίδων του εκάστοτε τροφίμου.

Αυτά θα προσπαθήσω να σας ξεκαθαρίσω όσο γίνεται πιο απλά και με παραδείγματα.

Τι είναι τα Ισοδύναμα Τροφίμων;

Τα ισοδύναμα τροφίμων ομαδοποιούν τα τρόφιμα σε 6 κατηγορίες. Τα τρόφιμα που ανήκουν σε κάθε ομάδα έχουν τις ίδιες αναλογίες σε μακροθρεπτικά συστατικά (υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπη) και θερμίδες. Επομένως υπάρχει η δυνατότητα να αντικατασταθούν από άλλα τρόφιμα της ίδιας ομάδας χωρίς να αλλάξει η περιεκτικότητα στα θερμιδογόνα συστατικά και να υπάρχει ποικιλία στη διατροφή.

1 ποτήρι γάλα (240ml) είναι «ισοδύναμο» με ένα κεσεδάκι γιαούρτι (180γρ) γιατί περιέχουν την ίδια ποσότητα υδατανθράκων, πρωτεϊνών και λιπαρών. Άρα, τα τρόφιμα αυτά μπορούν να αντικατασταθούν μεταξύ τους

Ποια η διαφορά των ισοδυνάμων τροφίμων από τις μερίδες;

Ως μερίδα τροφίμου από κάθε ομάδα θεωρούμε μια συγκεκριμένη ποσότητα. Ωστόσο, το ισοδύναμο δεν ταυτίζεται πάντα με τη μερίδα του τροφίμου. Για παράδειγμα, θεωρώντας ως 1 μερίδα γάλακτος το 1 φλιτζάνι 240 ml αυτό αποτελεί το 1 ισοδύναμο γάλακτος και μπορεί να αντικατασταθεί από άλλα γαλακτοκομικά παρόμοιας σύστασης. Αντίθετα, ως 1 ισοδύναμο κρέατος ορίζονται τα 30γρ, ποσότητα που δεν αντιστοιχεί στη μερίδα σας!

Πώς μπορώ να αξιοποιήσω τα ισοδύναμα τροφίμων;

Όταν ακολουθείς ένα ισορροπημένο πλάνο διατροφής, είναι εύκολο να αξιοποιήσεις τους παρακάτω πίνακες για να αντικαταστήσεις τρόφιμα με κάποια άλλα, που ανήκουν στην ίδια κατηγορία και περιέχουν την ίδια περιεκτικότητα σε μακροθρεπτικά συστατικά που αποδίδουν και θερμίδες. Μπορεί να υπάρχουν κάποιες κατηγορίες που θα σε δυσκολέψουν, όπως τα σύνθετα φαγητά π.χ. παστίτσιο, πίτσα με τι να τα αντικαταστήσεις, ωστόσο με μια μικρή καθοδήγηση από ένα διαιτολόγο, είναι κάτι που μπορείς να κάνεις έπειτα και από μόνος σου.

Παράδειγμα: 180 γρ. κοτόπουλο κοκκινιστό μαζί με 1 φλιτζάνι κριθαράκι μπορείς να το αντικαταστήσεις με 150 γρ. κοτόπουλο και 30 γρ. τυρί τριμμένο και ½ φλιτζάνι ζυμαρικά πέννες και ½ φλιτζάνι καλαμπόκι στη σαλάτα.

Τι δεν μπορώ να κάνω γνωρίζοντας τα ισοδύναμα τροφίμων;

Σε κάθε κατηγορία τροφίμων τα ισοδύναμα έχουν παρόμοια μακροθρεπτικά συστατικά (πρωτεΐνες, λιπαρά και υδατάνθρακες) γι΄αυτό και μπορούν να γίνουν οι αντικαταστάσεις χωρίς πρακτικά να αλλάξουν οι θερμίδες που θα καταναλώσετε. Αυτό που δεν μπορείτε όμως να υπολογίσετε είναι τα μικρο-θρεπτικά συστατικά που θα προσλάβετε, δηλαδή τις βιταμίνες τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία. Κι αυτό γιατί ακόμη και τα τρόφιμα που βρίσκονται στις ίδιες κατηγορίες (τα μήλα και οι μπανάνες για παράδειγμα) διαφέρουν ως προς τη μικρο-θρεπτική τους σύσταση. Γι’ αυτό είναι καλό να αποφεύγεται την κατανάλωση ενός μόνο τροφίμου από κάθε ομάδα (ή την ίδια αντικατάσταση κάθε φορά) ώστε να έχετε μεγαλύτερη ποικιλία στη διατροφή σας, άρα και περισσότερες βιταμίνες.

Παρόλα αυτά ωστόσο, θεωρείται μια πρακτική και γρήγορη μέθοδος που εφαρμόζεται σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, διότι βοηθάει στον υπολογισμό των υδατανθράκων της διατροφής τους, των λιπιδίων και των θερμίδων που λαμβάνουν. Επίσης μπορούν να μετρούν και τις πρωτεΐνες, απαραίτητη γνώση για άτομα με σακχαρώδη διαβήτη που εμφανίζουν και νεφροπάθεια.

Γαλακτοκομικά
Λαχανικά
Φρούτα
Άμυλο
Όσπρια
Κρέας
Λίπος

Γαλακτοκομικά

Οφέλη από την κατανάλωση γαλακτοκομικών

Τα γαλακτοκομικά είναι αναγκαία για την κάλυψη των αναγκών σε μικροθρεπτικά συστατικά, κάτι που είναι δύσκολο να επιτευχθεί σε δίαιτα χωρίς γαλακτοκομικά, με απλά λόγια συντελούν στην κάλυψη των αναγκών σε ασβέστιο, κάλιο και μαγνήσιο.

Ένα ισοδύναμο περιέχει 12 γρ. υδατάνθρακες, 8 γρ. πρωτεΐνες και ποσότητα λίπους ανάλογα με την επιλογή.

Γαλακτοκομικά
1 ποτήρι γάλα 240ml (άπαχο, ημιάπαχο, πλήρες) είναι ισοδύναμο με:	1 κεσεδάκι γιαούρτι 180γρ (άπαχο, ημιάπαχο, πλήρες)
	1 φλιτζάνι κεφίρ (240ml)
	1 φλιτζάνι γάλα σόγιας αποβουτυρωμένο (240ml)
	1 φλιτζάνι γάλα κατσικίσιο 240ml
	½ φλιτζάνι γάλα εβαπορέ 120ml (άπαχο, ημιάπαχο, πλήρες)

**Προτιμήστε τα άπαχα ή ημιάπαχα γαλακτοκομικά**

Tip: 1 ποτήρι γάλα (240ml) είναι «ισοδύναμο» με ένα κεσεδάκι γιαούρτι (180γρ) γιατί περιέχουν την ίδια ποσότητα υδατανθράκων, πρωτεϊνών και λιπαρών. Άρα, τα τρόφιμα αυτά μπορούν να αντικατασταθούν μεταξύ τους.

Τροφές με πολύ χαμηλές θερμίδες

Τροφές που μπορείτε να εντάξετε στη διατροφή σας, ωστόσο επειδή ισσοροπημένη διατροφή δεν αφορά μόνο τις θερμίδες, αλλά και το σύνολο της θρεπτικής αξίας.

Συνοδευτικά φαγητών

Κέτσαπ ντομάτας χωρίς προσθήκη ζάχαρης (1 κ. σ.)
Μουστάρδα
Ξύδι
Ταμπάσκο
Πίκλα (1κ.σ.) *ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΟ ΑΛΑΤΙ*

Εδώδιμα και μπαχαρικά

Άνηθος ξερός
Βασιλικός φρέσκος
Δύοσμος
Κανέλλα
Κάρυ
Λεμόνι
Πάπρικα
Μαϊντανός
Πιπέρι
Ρίγανη
Σκόρδο
Τζίντζερ
Τσίλι
Φασκόμηλο

Ποτά και ροφήματα

Ανθρακούχα ποτά (αναψυκτικά), χωρίς ζάχαρη
Ανθρακούχο νερό
Καφές ή τσάι χωρίς ζάχαρη ή μέλι
Σόδα

Tips για το μαγείρεμα

Για κάθε φλιτζάνι ρύζι βραστό (100γρ.) αντιστοιχεί σε ⅓ φλιτζανιού ωμό ρύζι.
Για κάθε φλιτζάνι ζυμαρικά βραστά (100γρ.) αντιστοιχούν σε 55γρ. ωμά ζυμαρικά.
Για κάθε φλιτζάνι φακές βραστές (100γρ.) αντιστοιχεί περίπου σε ⅓ φλιτζανιού ωμές φακές.
Για κάθε φλιτζάνι φασόλια βραστά (100γρ.) αντιστοιχεί σε ½ φλιτζάνι ωμά φασόλια.
Το κρέας με το ψήσιμο χάνει περίπου το ¼ του αρχικού του βάρους.
Μαγειρέψτε το φαγητό σας με λιγότερο ελαιόλαδο (περίπου 1 κ. σ. / μερίδα) προσθέτοντας το στο τέλος.

Επεξήγηση συντομογραφιών

Συντομογραφίες
κ. γλ.	κουταλάκι γλυκού
κ. σ.	κουταλιά σούπας
γρ.	γραμμάρια.

Συμπερασματικά

Κλείνοντας, τα ισοδύναμα είναι ένα εργαλείο που μπορεί να βοηθήσει στη πρακτική εφαρμογή της δίαιτας. Ωστόσο η διατροφή δεν είναι μόνο θερμίδες και ισοδύναμα, έχει το αίσθημα της πείνας και του κορεσμού οπότε θα σας συμβούλευα αν είστε έτοιμοι να ξεκινήσετε μια αποτελεσματική αλλαγή στο βάρος και στον τρόπο ζωής σας καλό θα ήταν να το δείτε μέσω μιας συμβουλευτική επικοινωνίας με κάποιο πτυχιούχο διαιτολόγο.

Για περισσότερες πληροφορίες:

https://www.mednutrition.gr/portal/efarmoges/leksiko-diatrofis/15802-isodynama-trofimon?utm_source=newsletter_1456&utm_medium=email&utm_campaign=video-2

Υγεία

Φτιάχνοντας τρόφιμα για ηλικιωμένους

Με το πέρασμα των χρόνων, η ανάγκη του ανθρώπου για μια πιο εξειδικευμένη διατροφή που καλύπτει τις διατροφικές του ανάγκες και προσαρμόζεται σε ιδιαίτερες καταστάσεις συνεχώς αυξάνεται. Προβλήματα που δυσχεραίνουν την σίτιση ενός ατόμου μπορεί να οφείλονται είτε σε κάποιο πρόβλημα υγείας ή απλά στην αύξηση της ηλικίας του.

Πως η δυσφαγία επηρεάζει τη διατροφή των ηλικιωμένων;

Τα ηλικιωμένα άτομα συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην κατάποση και στην μάσηση της τροφής τους. Η δυσφαγία, όπως αυτή ονομάζεται, μπορεί να προέλθει από παθολογικά αίτια όπως π.χ. το εγκεφαλικό επεισόδιο, η νόσος του Parkinson, η άνοια, το Alzheimer και ο καρκίνος του φάρυγγα. Συχνά όμως η δυσφαγία μπορεί να σχετίζεται και με ψυχολογικούς παράγοντες. Η μειωμένη διάθεση που παρατηρείται σε ηλικιωμένους ανθρώπους, πολλές φορές οδηγεί σε μειωμένη όρεξη και άρνηση κατανάλωσης επαρκούς τροφής. Επίσης τα φάρμακα που λαμβάνουν μπορεί να αλλοιώσουν αισθήσεις όπως η γεύση και η όσφρηση, επηρεάζοντας κατά συνέπεια και τη λήψη φαγητού.

Τι συνέπειες μπορεί να έχει η δυσφαγία;

Η δυσφαγία είναι μία αρκετά σοβαρή κατάσταση, η οποία, αν δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα μπορεί να οδηγήσει από υποθρεψία, λόγω μειωμένης πρόσληψης τροφής μέχρι και στον θάνατο λόγω απόφραξης των αεραγωγών. Αν δεν μπορεί να θεραπευτεί το πρόβλημα που οδηγεί στην δυσφαγία, ο τρόπος αντιμετώπισής της είναι μέσω της παρασκευής ειδικά σχεδιασμένων τροφίμων, ούτως ώστε να μην υπάρχει ο κίνδυνος αναρρόφησης για το άτομο, αλλά παράλληλα να μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του με εύγεστα και ευχάριστα φαγητά.

Δυσφαγία: Με ποιον τρόπο μπορεί να αντιμετωπιστεί;

Η τροποποίηση των φαγητών, έτσι ώστε να γίνουν πιο εύκολα στην μάσηση και στην κατάποση, μπορεί να πραγματοποιηθεί με πολτοποίηση των τροφίμων σε διάφορους βαθμούς ανάλογα με την σοβαρότητα της δυσφαγίας ή με πύκνωση των υγρών, έτσι ώστε να αποφευχθεί πιθανός πνιγμός λόγω αναρρόφησης.

Κατηγορίες δίαιτας ανάλογα τον βαθμό δυσφαγίας

1η. Δίαιτα (fork mashable Dysphagia Diet)

Παρ’ όλη τη σύγχυση που επικρατεί γύρω από τις ονομασίες των τροποποιημένων τροφίμων από τις παρασκευάστριες εταιρίες ή τους επιστήμονες υγείας, είναι γενικότερα αποδεκτή η κατηγοριοποίηση των τροφών σε τέσσερις ομάδες, ανάλογα με τον βαθμό της επεξεργασίας τους. Πρώτη είναι η δίαιτα (fork mashable Dysphagia Diet) με κανονικά, μαλακά τρόφιμα, τα οποία είναι εύκολα στην μάσηση και δεν εγκυμονούν κινδύνους για πνιγμό. Τρώγονται με το πιρούνι και συνήθως χρειάζονται μία παχιά και απαλή σάλτσα ή sauce για να διευκολύνουν την κατάποση. Σε αυτόn τον τύπο δίαιτας αποφεύγονται τελείως τα σκληρά, ινώδη και «στεγνά» τρόφιμα καθώς και εκείνα που απαιτούν έντονη μάσηση.

2η. Δίαιτα (pre-mashed)

Η δεύτερη κατηγορία δίαιτας για άτομα με πιο έντονο πρόβλημα δυσφαγίας είναι αυτή της «pre-mashed» δηλαδή, τρόφιμα πολύ λεπτά κομμένα ή λιωμένα με το πιρούνι, ουσιαστικά ένα βήμα πριν την κανονική πολτοποίηση. Σε αυτήν την κατηγορία απαιτείται πάλι μάσηση, αλλά σε μικρότερο βαθμό από την προηγούμενη, ενώ τα υγρά των τροφών πρέπει να βρίσκονται σε πολύ «παχιά» μορφή λόγω του κινδύνου αναρρόφησης.

3η. Δίαιτα (Thick mashed puree)

Στη συνέχεια, περνώντας στην τρίτη κατηγορία (Thick mashed puree) η ικανότητα μάσησης δεν υπάρχει από τον ηλικιωμένο, γι’ αυτό τα φαγητά και τα τρόφιμα βρίσκονται σε πολτοποιημένη κατάσταση. Η υφή του πουρέ πρέπει να είναι απαλή χωρίς «κομματάκια» φαγητού και να μπορεί να κρατάει το σχήμα του στο πιάτο. Αυτό σημαίνει να είναι ένας παχύς πουρές χωρίς υγρά, που μπορεί να σταθεί στο πιρούνι.

4η. Δίαιτα (Thin mashed puree)

Τέλος, όταν το πρόβλημα δυσφαγίας είναι πολύ έντονο επιλέγεται η τέταρτη κατηγορία δίαιτας (Thin mashed puree), που περιλαμβάνει πολτοποιημένα τρόφιμα σε αρκετά λεπτή μορφή. Σε αυτήν την περίπτωση, ο πουρές δεν μπορεί να καταναλωθεί με πιρούνι, αλλά απαιτείται η χρήση κουταλιού, λόγω της ρευστότητάς του. Και σε αυτήν την περίπτωση, ο πουρές πρέπει να είναι ομοιογενής χωρίς σκληρά κομμάτια φαγητού.

Ποιες δυσκολίες έχουν οι ειδικές δίαιτες για τον ηλικιωμένο;

Οι δυσκολίες που προκύπτουν με τα ειδικά επεξεργασμένα τρόφιμα για τους ηλικιωμένους είναι ότι, μετά το τέλος της παρασκευής τους, τα τρόφιμα έχουν χάσει το κανονικό τους σχήμα, ενώ μπορεί να έχει αλλοιωθεί η γεύση και η μυρωδιά τους. Αυτό συνήθως έχει αρνητικές συνέπειες στην όρεξη του ατόμου για την κατανάλωσή του. Λύσεις για αυτό το πρόβλημα αποτελούν τα ενισχυτικά γεύσης και αρώματος που προστίθενται, καθώς και η προσεγμένη εμφάνιση του φαγητού.

Συνεπώς

Είναι σημαντικό να εξασφαλίζεται αρχικά η κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των ηλικιωμένων, μέσω της ασφαλούς κατανάλωσης τροφίμων ανάλογα με τον βαθμό δυσφαγίας που έχουν και στη συνέχεια να στοχεύουμε στην ευχάριστη παρουσίασή τους. Απαραίτητο θα ήταν, τέλος, η δημιουργία ενός παγκόσμια αποδεκτού προτύπου, που θα ορίζει ξεκάθαρα τις κατηγορίες επεξεργασίας τόσο για τα τρόφιμα όσο και για τα υγρά που καταναλώνονται από ασθενείς και ηλικιωμένους με δυσφαγία.

Περισσότερες πληροφορίες:
https://www.mednutrition.gr/portal/lifestyle/oikogeneia/7152-ftiaxnontas-trofima-gia-ilikiomenous

Υγεία

Ζήσε σε ένα περιβάλλον που αγαπάει την καρδιά σου

Τα περισσότερα καρδιαγγειακά νοσήματα είναι αποτρέψιμα με την αλλαγή καθημερινών συνηθειών!

Φέτος, όπως και κάθε χρόνο στις 29 Σεπτεμβρίου, οργανισμοί από όλο τον κόσμο ενώνουν τις δυνάμεις τους για να υπενθυμίσουν σε όλους την παγκόσμια ανάγκη για τη φροντίδα της καρδιάς!

Το ήξερες ότι τα νοσήματα της καρδιάς είναι υπεύθυνα για πάνω από 17 εκατομμύρια θανάτους ανά τον κόσμο; Σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα, που παρουσιάζονται αναλυτικά στο παρακάτω infographic, απoτελούν τη νούμερο 1 αιτία θανάτων παγκοσμίως ενώ υπολογίζεται ότι έως το 2030 το νούμερο αυτό θα έχει αυξηθεί στα 23 εκατομμύρια. Αντίστοιχα για την Ελλάδα, βάσει στατιστικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το ποσοστό αυτό μεταφράζεται στο 41% των θανάτων συνολικά.

Τι εννοούμε όμως με τον όρο «νοσήματα της καρδιάς»;

Τα καρδιαγγειακά νοσήματα, όπως είναι η επίσημη ονομασία τους, αφορούν ένα ευρύ φάσμα διαταραχών στην καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία λόγω δημιουργίας αθηρωματικής πλάκας στα αγγεία, εμποδίζοντας έτσι τη φυσιολογική κυκλοφορία του αίματος. Τα πιο συχνά εμφανιζόμενα νοσήματα είναι η στεφανιαία νόσος και το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, τα οποία ευθύνονται για το 1/3 των γυναικείων θανάτων παγκοσμίως.

Το «κλειδί» είναι στην πρόληψη

Τα δεδομένα είναι σαφή και αρκετά συγκεκριμένα, αφού για την πρόληψη ή ακόμα και την αποτροπή των καρδιαγγειακών νοσημάτων είναι απαραίτητη η τροποποίηση καθημερινών συνηθειών …ακόμα και με μία μικρή αλλαγή τη φορά.

Τι σημαίνει πρακτικά αυτό;

Επίλεξε τρόφιμα που αγαπάνε την καρδιά σου!

Μία ισορροπημένη διατροφή αποτελεί το Α και το Ω στην φροντίδα της υγείας γενικότερα, αλλά και της υγείας της καρδιάς ειδικότερα. Bάλε τα φρούτα και τα λαχανικά στη διατροφή σου, μείωσε την κατανάλωση αλατιού και διάλεξε τρόφιμα πλούσια σε καλά λιπαρά, όπως τα ψάρια και οι ξηροί καρποί. Ταυτόχρονα, ακολούθησε τις συστάσεις για αντικατάσταση ζωικού λίπους (κορεσμένα λιπαρά) με φυτικό λίπος (ακόρεστα λιπαρά), για παράδειγμα το ζωικό βούτυρο με φυτική μαργαρίνη, πράγμα που θα βελτιώσει σημαντικά βιοχημικούς δείκτες που σχετίζονται με την καρδιά. Κάνε καθημερινά ένα μικρό βήμα και πλησίασε όλο και περισσότερο το Μεσογειακό πρότυπο διατροφής.

Καθημερινή άσκηση

Η άσκηση στην καθημερινότητά σου θα βοηθήσει, όχι μόνο την καρδιά σου, αλλά και την ψυχική σου υγεία. Ξεκίνα με 30 λεπτά περπάτημα την ημέρα και αύξησε σταδιακά το ρυθμό αυτό!

Διακοπή του καπνίσματος

Η διακοπή του καπνίσματος θεωρείται από τα πιο αποτελεσματικά μέτρα για τη μείωση και πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Ζήτα υποστήριξη από έναν ειδικό και μην ξεχνάς το παθητικό κάπνισμα… γιατί μπορεί να καπνίζεις χωρίς να το αντιλαμβάνεσαι άμεσα.

Υπολόγισε το ΔΜΣ

Υπολόγισε το Δείκτη Μάζας Σώματός (ΔΜΣ) σου –μία απλή συνάρτηση του ύψους και του βάρους σου. Έχει φανεί ότι χαμηλότερο κίνδυνο για εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων παρουσιάζουν άτομα με ΔΜΣ μεταξύ 20-25kg/m2. Εάν επομένως βρίσκεσαι εκτός αυτών των ορίων μη διστάσεις να ζητήσεις την καθοδήγηση ενός ειδικού, ώστε να στοχεύσεις ένα υγιές σωματικό –για εσένα- βάρος και μία καλύτερη ποιότητα ζωής.

Ξεκίνα από σήμερα κιόλας… φρόντισε την καρδιά σου, φρόντισε τον εαυτό σου!