Με τον όρο ανεύρυσμα εννοούμε τη διεύρυνση, διόγκωση ή διάταση τμήματος ενός αιμοφόρου αγγείου (συνήθως αρτηρίας). Ανευρύσματα μπορεί να παρουσιαστούν σε οποιοδήποτε αιμοφόρο αγγείο του εγκεφάλου, της θωρακικής και κοιλιακής αορτής, ακόμα και μέσα στην καρδιά.

Το ανεύρυσμα αορτής είναι μια ανώμαλη διόγκωση που εμφανίζεται στο τοίχωμα του κύριου αιμοφόρου αγγείου του οργανισμού μας (αορτή), το οποίο  μεταφέρει το αίμα από την καρδιά στο σώμα μας. Τα ανευρύσματα αορτής μπορούν να εμφανιστούν οπουδήποτε στην αορτή και μπορεί να έχουν  σχήμα σαν αδράχτι (ατρακτοειδή) ή σαν σάκκο (σακκοειδή).

Τι περιλαμβάνουν τα ανευρύσματα αορτής;

Τα ανευρύσματα αορτής περιλαμβάνουν:

Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής

Είναι το ανεύρυσμα πουσυμβαίνει κατά μήκος του τμήματος της αορτής που διέρχεται από την κοιλιά.

Ανεύρυσμα θωρακικής αορτής

Είναι το ανεύρυσμα που εμφανίζεται κατά μήκος του τμήματος της αορτής που διέρχεται από την κοιλότητα του θώρακα.

Ανεύρυσμα κοιλιακής και θωρακικής αορτής

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα άτομο μπορεί να έχει ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής και θωρακικής αορτής.

 

Η ύπαρξη ανευρύσματος αορτής αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαχωρισμού ή ρήξης της αορτής. Ο αορτικός διαχωρισμός εμφανίζεται όταν αναπτύσσεται ένα σχίσιμο στον έσω χιτώνα του τοιχώματος της αορτής. Αυτό προκαλεί το διαχωρισμό ενός ή περισσοτέρων από τα στρώματα του τοιχώματος της αορτής, πράγμα που τελικά αποδυναμώνει το τοίχωμα της.

Επειδή η αορτή είναι ο κύριος προμηθευτής αίματος για όλο το σώμα, η ρήξη του ανευρύσματος μπορεί να προκαλέσει απειλητική για τη ζωή αιμορραγία

Ανάλογα με το μέγεθος, το ρυθμό αύξησης του ανευρύσματος και τις επιπλοκές, η θεραπεία μπορεί να διαφέρει από την προσεκτική παρακολούθηση μέχρι την επείγουσα χειρουργική επέμβαση.

Ανεύρυσμα αορτής και θεραπευτική αγωγή

Η θεραπεία του ανευρύσματος εξαρτάται από το μέγεθος του. Εάν είναι λιγότερο από 5 εκατοστά, ο γιατρός σας μπορεί να προτείνει φαρμακευτική αγωγή πρώτα. Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται παρακολούθηση κάθε 6 μήνες για να διαπιστωθεί εάν το ανεύρυσμα αναπτύσσεται ή όχι.

Ανεύρυσμα αορτής και χειρουργική επέμβαση

Αν το ανεύρυσμα σας συνεχίζει να αναπτύσσεται και έχετε συμπτώματα όπως πόνο στο στήθος ή στην πλάτη, ο γιατρός σας μπορεί να αποφασίσει ότι η χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση της διόγκωσης είναι η καλύτερη επιλογή. Ανάλογα με τη γενική υγεία σας και τη θέση του ανευρύσματος θα γίνει είτε ανοιχτή εγχείρηση, είτε ενδαγγειακή αποκατάσταση (λιγότερο επεμβατική διαδικασία) και σε ένα μήνα έως 6 εβδομάδες θα μπορείτε να συνεχίσετε τις κανονικές σας δραστηριότητες.

Συμπτώματα και επιπλοκές

Τα ανευρύσματα συχνά αναπτύσσονται αργά και συνήθως χωρίς συμπτώματα, γεγονός που καθιστά δύσκολη την ανίχνευσή τους. Μερικά παραμένουν μικρά ενώ άλλα μεγαλώνουν με την πάροδο του χρόνου. Η πρόβλεψη για το πόσο γρήγορα μπορεί να μεγεθυνθεί ένα ανεύρυσμα είναι δύσκολη.

Καθώς το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής διευρύνεται, μερικοί άνθρωποι μπορεί να νιώσουν:

• Ένα αίσθημα παλμών κοντά στον ομφαλό
• Βαθύ, σταθερό πόνο στην κοιλιά ή στο πλάι της κοιλιάς
• Πόνο στην πλάτη

Ένα αυξανόμενο σε μέγεθος ανεύρυσμα με πιθανότητα ρήξης ή ένα ραγέν ανεύρυσμα εμφανίζεται με:

1. Αιφνίδιο πόνο (συνεχή ή κωλικοειδή) στην οσφυική χώρα ή στη κοιλιά που μπορεί να ακτινοβολεί στους γλουτούς, στις βουβωνικές χώρες ή στο όσχεο ή/και
2. Λιποθυμικό επεισόδιο-υπόταση-ταχυκαρδία

Είναι αυτονόητο ότι σε αυτές τις περιπτώσεις ο ασθενής πρέπει να μεταφερθεί άμεσα στο κοντινότερο νοσοκομείο για να χειρουργηθεί, διότι κινδυνεύει η ζωή του.

Όταν το ανεύρυσμα αφορά τη θωρακική αορτή τα συμπτώματα εντοπίζονται στο θώρακα και στη περίπτωση διαχωρισμού της αορτής είναι πολύ έντονα (αιφνίδιος και πολύ έντονος πόνος, μέγιστης έντασης στην έναρξη, διαξιφιστικός, που εντοπίζεται είτε στην πρόσθια θωρακική χώρα είτε στην πλάτη και συχνά έχει μεταναστευτικό χαρακτήρα καθώς επεκτείνεται ο διαχωρισμός). Ο ασθενής πρέπει να οδηγηθεί το γρηγορότερο στο νοσοκομείο.

 

Εκτός από τη ρήξη ή τον διαχωρισμό της αορτής, άλλες επιπλοκές των ανευρυσμάτων της αορτής είναι:

• Τα θρομβοεμβολικά επεισόδια και
• Η πίεση των παρακείμενων οργάνων

Μπορούμε να προλάβουμε τις επιπλοκές;

Επειδή το ανδρικό φύλο και το κάπνισμα αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης ανευρύσματος κοιλιακής αορτής, οι άνδρες ηλικίας άνω των 65 ετών θα πρέπει να υποβληθούν σε εξέταση για ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής (υπερηχογράφημα κοιλιάς).

Καλό είναι, εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό ανευρύσματος, οι συγγενείς πρώτου βαθμού ηλικίας 60 ετών και άνω να κάνουν ένα υπερηχογράφημα κοιλιάς.

Σχετικά με τις γυναίκες ηλικίας άνω των 65 ετών που καπνίζουν ή κάπνιζαν στο παρελθόν, δεν είναι σίγουρο ότι θα επωφελούνταν από την ανίχνευση ανευρύσματος κοιλιακής αορτής. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο έλεγχος συστείνεται ανάλογα και με τους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου.

Τα περισσότερα ανευρύσματα αορτής εμφανίζονται στο τμήμα της αορτής που βρίσκεται στην κοιλιά. Αν και η ακριβής αιτία ανευρύσματος κοιλιακής αορτής είναι άγνωστη, διάφοροι παράγοντες που μπορεί να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο, είναι τα εξής:

Κάπνισμα

Το κάπνισμα τσιγάρων και άλλες μορφές χρήσης καπνού φαίνεται να αυξάνουν τον κίνδυνο αορτικού ανευρύσματος. Το κάπνισμα μπορεί να βλάψει την αορτή και να αποδυναμώσει το τοίχωμα της.

Αθηρωμάτωση των αρτηριών 

Η αθηρωμάτωση εμφανίζεται όταν λίπος εγκαθίσταται στο τοίχωμα της αορτής. Αυτό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης ανευρύσματος. Όπως είναι γνωστό, έκτος απ΄την κληρονομικότητα και το ανδρικό φύλο, παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση αθηρωμάτωσης είναι το κάπνισμα, η δυσλιπιδαιμία, ο σακχαρώδης διαβήτης, η αρτηριακή υπέρταση, η παχυσαρκία και η έλλειψη συστηματικής άσκησης.

Αρτηριακή υπέρταση

Η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανευρύσματος της αορτής καθώς μπορεί να προκαλέσει βλάβη και να αποδυναμώσει τα τοιχώματα της αορτής

Ασθένειες των αιμοφόρων αγγείων (αγγειίτιδες)

Τα ανευρύσματα κοιλιακής αορτής μπορούν να προκληθούν από ασθένειες που προκαλούν φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων.

Λοίμωξη στην αορτή

Οι λοιμώξεις, όπως μια βακτηριακή ή μυκητιασική λοίμωξη, σπανίως, μπορεί να προκαλέσουν ανευρύσματα κοιλιακής αορτής.

Τραύμα

Το τραύμα, όπως είναι το ατύχημα με το αυτοκίνητο, μπορεί να προκαλέσει ανευρύσματα αορτής.

Κληρονομικότητα

Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα ανευρύσματα της αορτής είναι κληρονομικά.

Άλλα ανευρύσματα

Οι άνθρωποι που έχουν ανεύρυσμα σε άλλο μεγάλο αιμοφόρο αγγείο μπορεί να έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης ανευρύσματος αορτής.

Συγγενείς παθήσεις της αορτικής βαλβίδας-αορτής

Τα άτομα που γεννιούνται με δίπτυχη αορτική βαλβίδα η/και με στένωση του ισθμού της αορτής έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν ανεύρυσμα η/και διαχωρισμό αορτής.

Συνδρομο Marfan

Πρόκειται για μια κληρονομική διαταραχή του συνδετικού ιστού που προσβάλλει κυρίως το σκελετό, τα μάτια, τη καρδιά και την αορτή.

Υπάρχει διατροφή για πρόληψη;

Σύμφωνα με τη μελέτη MDCS (Malmö Diet and Cancer Study) που έγινε στη Σουηδία, φάνηκε ότι απο τον πλυθησμό που παρακολουθήθηκε για 20 χρόνια, τα άτομα με υψηλότερη ποιότητα διατροφής δεν είχαν μειωμένο κίνδυνο να εμφανίσουν ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής. Ωστόσο, παρατηρήθηκε τάση μειωμένου κινδύνου μεταξύ των ατόμων που ακολουθούν τις συστάσεις για τα οπωροκηπευτικά.

Η υψηλότερη ομάδα πρόσληψης φρούτων συσχετίστηκε με 33% μειωμένο κίνδυνο και η αντίστοιχη ομάδα για την πρόσληψη λαχανικών συσχετίστηκε με 40% μειωμένο κίνδυνο

Αναφέρεται ότι τα άτομα που καταναλώνουν περισσότερα φρούτα και λαχανικά είναι πιθανόν να έχουν γενικά έναν πιο υγιειινό τρόπο ζωής, κάτι που δεν έχει ληφθεί υπόψιν στις αναλύσεις.

 

Ο ρόλος των αντιοξειδωτικών και η ικανότητά τους να μειώνουν το οξειδωτικό στρες στο αορτικό τοίχωμα είναι μια εύλογη θεωρία που έχει προταθεί ως προστατευτικός παράγοντας των φρούτων και των λαχανικών στην παθογένεια ανευρύσματος κοιλιακής αορτής, αλλά είναι κάτι που χρειάζεται περισσότερη έρευνα.

Αλλαγές στον τρόπο ζωής

Όπως είναι γνωστό, μια κακή διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε κορεσμένα και trans λιπαρά και νάτριο μπορεί να οδηγήσει σε υψηλή αρτηριακή πίεση και χοληστερόλη, αρτηριοσκλήρωση και παχυσαρκία, που, όπως προείπαμε, είναι παράγοντες κινδύνου για το ανεύρυσμα αορτής.

Τα καλά νέα είναι ότι μπορείτε να τροποποιήσετε τις διατροφικές σας συνήθειες και με αυτόν τον τρόπο να αντισταθμίσετε τον κίνδυνο. Ακολουθούν κάποιες ιδέες για αλλαγή:

• Επιλέξτε φρέσκα τρόφιμα όπως είναι τα φρούτα αντί για επεξεργασμένα και συσκευασμένα σνακ.
• Περιορίστε τα αλλαντικά, τα λιπαρά κρέατα και απομακρύνετε τα ορατά λίπη.
• Προτιμήστε γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά. Αποφύγετε τόσο τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα όσο και αυτά με 0% λιπαρά.
• Καταναλώστε προιόντα ολικής άλεσης και σύνθετους υδατάνθρακες και όχι τους εξευγενισμένους, λευκούς υδατάνθρακες, όπως το λευκό ρύζι και ψωμί.
• Προτιμήστε τα λιπαρά από ξηρούς καρπούς και ελαιόλαδο αντί για βούτυρο.
• Αποφύγετε τα προϊόντα με προσθήκη ζάχαρης, όπως οι συσκευασμένοι χυμοί.

Βάλτε μέτρο στις εξόδους σας για φαγητό, καθώς δεν γνωρίζετε με ακρίβεια τα υλικά που χρησιμοποιούνται και τις συνθήκες συντήρησης και μαγειρέματος των τροφίμων.

1. Αρτηριακή πίεση

Η υπέρταση αποτελεί παράγοντα κινδύνου για ανευρύσματα. Το Νοέμβριο του 2017 η American Heart Association (AHA), το Αμερικανικό Κολέγιο Καρδιολογίας (ACC) και εννέα άλλες οργανώσεις υγείας μείωσαν τις κατευθυντήριες γραμμές για τη διάγνωση της υπέρτασης από 130/80 σε 120/80 mm Hg. Με τις νέες παραμέτρους, περίπου το 46% των Αμερικανών θεωρείται ότι έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση.

Αν θέλετε να μειώσετε την αρτηριακή σας πίεση, δοκιμάστε τη δίαιτα DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension), την οποία συνιστούν τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας (NIH) για την τόνωση της καρδιαγγειακής υγείας

Η δίαιτα DASH εκτός από τη μείωση της υπέρτασης μπορεί επίσης να βοηθήσει στη μείωση της LDL (κακής) χοληστερόλης αλλά και στον έλεγχο του βάρους. Η συγκεκριμένη διατροφή επικεντρώνεται σε λαχανικά, φρούτα, δημητριακά ολικής αλέσεως, γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά, ψάρια, πουλερικά, φασόλια, καρύδια και φυτικά έλαια. Επίσης, προτείνει περιορισμό του νατρίου μεταξύ 1.500 και 2.300 χιλιοστογράμμων την ημέρα, δηλαδή, όσο περιέχεται σε ένα κουταλάκι του γλυκού επιτραπέζιο αλάτι.

Ελέγξτε την αρτηριακή σας πίεση εύκολα με ένα πιεσόμετρο και κάντε αλλαγές στον τρόπο ζωής για να τη διαχειριστείτε σωστά. Η AHA συνιστά στους άνδρες που καταναλώνουν αλκοόλ να το περιορίζουν σε μια με δύο μερίδες και στις γυναίκες στη μια μερίδα ημερισίως.

Αν ο γιατρός σας έχει προτείνει φαρμακευτική αγωγή για τον έλεγχο της πίεσης βεβαιωθείτε ότι την ακολουθείτε πιστά και συμβουλευτείτε τον για να ενημερωθείτε για ότι σας απασχολεί.

2. Υψηλή χοληστερόλη

Η χοληστερόλη είναι μια απαραίτητη ουσία για τα κύτταρα. Ωστόσο, η υψηλή χοληστερόλη, η οποία ορίζεται ως επίπεδο πάνω από 200 mg / dL, μπορεί να οδηγήσει σε σκλήρυνση των αρτηριών. Τα άτομα που αναπτύσσουν ανευρύσματα κοιλιακής αορτής, για παράδειγμα, συχνά έχουν υψηλή χοληστερόλη, αλλά είναι ασαφές αν τα ανεύρυσμα προκαλούνται εξ’ ολοκλήρου από την υψηλή χοληστερόλη ή από κοινούς παράγοντες κινδύνου.

Τροποποιήστε τη διατροφή σας για να μειώσετε την LDL (κακή) χοληστερόλη και να αυξήσετε την HDL (καλή) χοληστερόλη. Προσπαθήστε να περιορίστε τα κορεσμένα και trans λιπαρά, και καταναλώστε περισσότερα τρόφιμα πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Αυτές οι αλλαγές συμβάλλουν επίσης και στη μείωση των τριγλυκεριδίων.

Τρόφιμα πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα είναι:

• Λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός, το σκουμπρί, η ρέγγα, η πέστροφα και οι σαρδέλες
• Ξηροί καρποί και σπόροι, όπως τα καρύδια, ο λιναρόσπορος και οι σπόροι chia
• Φυτικά έλαια, όπως το ελαιόλαδο και το λινέλαιο
• Εμπλουτισμένα τρόφιμα, όπως τα αυγά, το γιαούρτι και το γάλα
• Αγριο ρύζι

Είναι γεγονός ότι τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε διαλυτές φυτικές ίνες δεσμεύουν τη χοληστερόλη και δεν της επιτρέπουν να απορροφηθεί. Επομένως, μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της κακής χοληστερόλης.

Τρόφιμα πλούσια σε διαλυτές ίνες είναι:

• Λαχανικά
• Όσπρια
• Αρακάς
• Πίτουρο βρώμης
• Σπόροι και ξηροί καρποί

Αν ο γιατρός σας έχει προτείνει φαρμακευτική αγωγή για τη μείωση της χοληστερόλης, ακολουθήστε τις οδηγίες του ενώ παράλληλα κάνετε αλλαγές στον τρόπο ζωής σας.

3. Φυσική δραστηριότητα

Η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση και τα τριγλυκερίδια, να αυξήσει την καλή χοληστερόλη και, σε συνδυασμό με μια υγιεινή διατροφή, να σας βοηθήσει να χάσετε βάρος.

Οι συστάσεις προτείνουν 150 λεπτά μέτριας έντασης αερόβια άσκηση, όπως πεζοπορία ή ποδηλασία σε επίπεδο δρόμο ή 75 λεπτά έντονη αερόβια άσκηση, όπως κολύμβηση, κάθε εβδομάδα. Εκτός από τις αερόβιες δραστηριότητες δοκιμάστε και τις ασκήσεις αντοχής που στοχεύουν στη μυϊκή ενδυνάμωση. Όσο περισσότερη άσκηση, τόσο το καλύτερο!

 

Αν έχετε διαγνωστεί με ανεύρυσμα, ο γιατρός θα σας προτείνει να αποφύγετε την έντονη άσκηση. Ωστόσο, φαίνεται ότι μια δραστηριότητα ήπιας έντασης, όπως το περπάτημα, μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του ανευρύσματος. Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε από την AHA, άτομα που είχαν ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής και συμμετείχαν σε πρόγραμμα άσκησης μείωσαν τον κίνδυνο διεύρυνσης των ανευρυσμάτων τους και ήταν λιγότερο πιθανό να χρειαστούν χειρουργική επέμβαση, σε σύγκριση με όσους δεν ακολούθησαν το πρόγραμμα.

4. Μειώσετε και διαχειριστείτε σωστά το άγχος

Η σχέση μεταξύ άγχους και υψηλής αρτηριακής πίεσης είναι ασαφής ωστόσο ξέρουμε ότι όταν βρισκόμαστε υπό άγχος, το σώμα εκκρίνει αδρεναλίνη, μια ορμόνη που αναγκάζει την αναπνοή, τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση να αυξηθούν.

Είναι σημαντικό να αποφεύγετε τις καταστάσεις μεγάλης πίεσης και έντονων συναισθημάτων, επειδή μπορεί να προκαλέσουν ρήξη ανευρύσματος. Μπορεί οι καθημερινοί παράγοντες άγχους να είναι αναπόφευκτοι, η διαχείριση και αντιμετώπιση τους όμως είναι στο χέρι μας.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να μειώσετε το άγχος. Μερικές ιδέες είναι:

• Ασκηθείτε
• Δοκιμάστε τον διαλογισμό
• Διαχειριστείτε σωστά το χρόνο σας
• Πάρτε βαθιά αναπνοή και χαλαρώστε προοδευτικά
• Ξεκουραστείτε και φροντίστε τον εαυτό σας
• Περάστε χρόνο με οικογένεια και φίλους
• Ξεκινήστε ένα χόμπι
• Πείτε “όχι” σε κάτι που δεν μπορείτε να διαχειριστείτε

5. Σταματήστε το κάπνισμα

Το κάπνισμα είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για το σχηματισμό και τη ρήξη αορτικού ανευρύσματος και η διακοπή του μπορεί να συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στη μείωση του κινδύνου.

Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Arteriosclerosis, Thrombosis και Vascular Biology, οι καπνιστές ηλικίας άνω των 45 ετών είχαν περίπου 1 στις 9 πιθανότητες ανάπτυξης ανευρύσματος κοιλιακής αορτής στη διάρκεια της ζωής τους. Όσοι σταμάτησαν το κάπνισμα κατά τη διάρκεια της μελέτης, μείωσαν τον κίνδυνο κατά 29% σε σύγκριση με αυτούς που συνέχισαν να καπνίζουν.

 

Δεν είναι εύκολο να διακόψεις μια εθιστική συνήθεια. Στην αγορά υπάρχουν προϊόντα διακοπής του καπνίσματος, όπως οι τσίχλες νικοτίνης, τα οποία μπορείτε να δοκιμάσετε. Μην ξεχνάτε ότι ο παθητικός καπνός μπορεί να προκαλέσει την ίδια ζημιά στα αιμοφόρα αγγεία σας.

Συμπερασματικά

Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι το ανεύρυσμα της αορτής είναι μια δυνητικά πολύ επικίνδυνη πάθηση, η οποία αν διαγνωστεί έγκαιρα μπορεί να θεραπευτεί, όταν χρειάζεται, με το κατάλληλο χειρουργείο, πριν απειλήσει τη ζωή του ασθενούς. Επειδή στα αρχικά στάδια ο ασθενής δεν έχει ενοχλήσεις πρέπει να γίνεται προληπτικός έλεγχος (στις περιπτώσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω) και φυσικά να τροποποιούνται όλοι οι παράγοντες κινδύνου (σωστή φαρμακευτική αγωγή, διακοπή του καπνίσματος, έλεγχος άγχους, συστηματική άσκηση, σωστή διατροφή) που μπορεί να προλάβουν την εμφάνιση ή/και να αποτρέψουν επιδείνωση αυτής της επικίνδυνης πάθησης.

Αν και τα ανευρύσματα μπορεί να συμβούν χωρίς προειδοποίηση, είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε τα συμπτώματα. Εάν αισθανθείτε ξαφνικά έντονο πόνο στο στήθος, στην πλάτη, στο λαιμό ή στο στομάχι ή ανεξήγητα συμπτώματα, μην το αγνοήσετε. Καλέστε το γιατρό σας ή πηγαίνετε στο πλησιέστερο νοσοκομείο. Συμβουλευτείτε πάντα το γιατρό σας και έναν πτυχιούχο Διαιτολόγο Διατροφολόγο για να βελτιώσετε τον τρόπο ζωής σας και, επομένως, την υγεία σας.