Η Νατάσα Γρηγοράκη είναι συνιδιοκτήτρια ενός καταστήματος κινητής τηλεφωνίας “Γερμανός”, 15 χρόνια στο Ηράκλειο της Κρήτης και συνιδρύτρια του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Women Do Business , τα τελευταία δύο χρόνια, που διαπραγματεύεται την επιχειρηματική ανισότητα στα δύο φύλα.

Είναι σύζυγος και μητέρα τριών αγοριών 20, 18 και 14 χρονών.

Είναι ένας συνδυασμός παραδοσιακής επιχείρησης, με μία κοινωνική επιχείρηση όπου και οι δύο έχουν στόχο τον άνθρωπο , την εξέλιξη και την επικοινωνία .

Η ενασχόληση της στο κατάστημα Γερμανός έχει πρωταρχικό σκοπό την εξυπηρέτηση των καταναλωτών σε λύσεις τεχνολογίας , νέων υπηρεσιών και προγραμμάτων επικοινωνίας .
Η δράση της στο Women Do Business, στοχεύει στην προαγωγή της γυναικείας επιχειρηματικότητας , στην διαχείριση της ανισότητας της, καθώς επίσης και στην κατάργηση των στερεοτύπων .
Πώς παντρεύτηκαν αυτά τα δύο?
Οι πολλαπλοί ρόλοι στους οποίους πρέπει να ανταπεξέλθει επιτυχημένα μία γυναίκα ( εργαζόμενη, επιχειρηματίας, σύντροφος, σύζυγος, μητέρα), βιώνοντας το προσωπικά, ως πρώην στέλεχος επιχειρήσης, αλλά και ως ιδιοκτήτρια επιχείρησης την ώθησαν στη δημιουργία του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Women Do Business, ως co- founder με την Έρη Παυλάκη ώστε να αλλάξει το ποσοστό της γυναικείας ένταξης στην επιχειρηματικότητα.

-Πιστεύετε πως ο τομέας με τον οποίο ασχολείστε μπορεί να έχει εξέλιξη στο μέλλον;

Σίγουρα και οι δύο τομείς είναι εξελίξιμοι.

Οι τηλεπικοινωνίες, το διαδίκτυο, η τεχνολογία που στοχεύει στις έξυπνες λύσεις και εφαρμογές στην καθημερινότητα μας, στην εργασία ,στην ψυχαγωγία, στην έρευνα, καθώς επίσης και στην ανθρώπινη επικοινωνία, αποτελούν μία από τις πρωταρχικές ανάγκες του σημερινού/ ης επαγγελματίας και της σημερινής οικογένειας, προς εξοικονομήση του χρόνου και της ποιότητας ζωής τους.

Από την άλλη, η υποστήριξη, η ενδυνάμωση, η καθοδήγηση για την υλοποίηση της επιχειρηματικής ιδέας μιας γυναίκας- μέσω του Women Do Business- συνεισφέρει στην αύξηση της επιχειρηματικότητας με συνέπεια τη βελτίωση της οικονομίας μιας χώρας. Επιπλέον εξελίσσεται ο τομέας αυτός μεσω ευκαιριών που προκύπτουν με φρέσκες ιδέες και πρωτοποριακές κοινωνικές επιχειρήσεις όπου θα συμβάλουν σε λύσεις μεγάλων παγκόσμιων προβλημάτων.

-Πώς μπορούμε να ενισχύσουμε τη γυναικεία επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα;

Η ενίσχυση της γυναικείας επιχειρηματικότητας στην Ελλαδα θεωρώ πως πρέπει να στοχεύει σε δύο παράγοντες..
Ο πρώτος παράγοντας αφορά την υποστήριξη σε γυναίκες- μητέρες που θέλουν να δραστηριοποιηθούν στο επιχειρείν και όχι μόνο, χωρίς να ψάχνουν λύσεις για τα παιδιά τους οι οποίες έπρεπε να θεωρούνται δεδομένες.
Περισσότεροι κρατικοί παιδικοί σταθμοί για να μπορέσει μία γυναίκα να αφοσιωθεί στην επιχείρηση της, αλλά και να έχει στελέχη εργαζόμενες γυναίκες- μητέρες, που δεν θα σταματήσουν να εργάζονται λόγω έλλειψης βοήθειας για τα παιδιά τους.
Επιδόματα στήριξης σε όλες τις γυναίκες ανάλογα με το οικονομικό τους πλαίσιο, κυρίως για τα πρώτα χρόνια ανατροφής των παιδιών και δημιουργία κατάλληλων εργασιακών χωρών που θα συνυπάρχουν οι γυναίκες επιχειρηματίες με τα παιδιά τους.

Ο δεύτερος παράγοντας που μπορεί να αποτελέσει γερό θεμέλιο για την αύξηση της γυναικείας επιχειρηματικότητας, είναι η ενημέρωση από το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα με σκοπό την κατάργηση των στερεοτύπων και την ενδυνάμωση των γυναικών. Αρχικά ενημέρωση για την επιχειρηματικότητα γενικά, τις ευκαιρίες που δίνονται μέσα από το επιχειρείν, την καινοτομία και τις νέες ιδέες με βιωματική προσέγγιση και ενσυναίσθηση . Στη συνέχεια την κατάργηση των στερεοτύπων από τη μικρή ηλικία και στα δύο φύλα ,ότι οι οικογενειακές υποχρεώσεις, η ανατροφή και ανάληψη ευθυνών του σπιτιού επιβαρύνει κατεξοχήν τη γυναίκα , ώστε η γυναίκα να έχει ακριβώς τις ίδιες ευκαιρίες και την ίδια δυναμική με τον άντρα, αλλά και ώστε το οικογενειακό περιβάλλον να είναι υποστηρικτικό στα επιχειρηματικά σχέδια της γυναίκας.

Με αυτούς τους δύο τρόπους, μπορεί να ενισχυθεί η γυναικεία επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα εφόσον δύο από τους βασικούς λόγους που η γυναίκα δεν ξεκινάει στο επιχειρείν είναι οι οικογενειακές υποχρεώσεις και η έλλειψη αυτοπεποίθησης.
Σε αυτή τη συνθήκη, το Women Do Business με τις δράσεις του όπως 1)τα event διά ζωσης 2)τα online event και workshop 3) το mentoring – καθοδήγηση και 4)τη δικτύωση, στοχεύουν στην ενδυνάμωση της γυναίκας.

-Πιστεύετε ότι μία γυναίκα πρέπει να επιδιώξει μία καριέρα αν το επιθυμεί, με όποιο τίμημα και αν συνεπάγεται αυτό;

Ανεξάρτητα αν είσαι γυναίκα ή άντρας, η επιδίωξη μιας καριέρας με όποιο τίμημα και αν συνεπάγεται αυτό, έχει να κάνει με το “τι αντέχει ο καθένας” σαν προσωπικότητα και όχι ως φύλο.
Η επιδίωξη μιας καριέρας έχει να κάνει με προσωπικά κίνητρα, με την ταύτιση του οράματος από το οποίο εμπνέεσαι και με τη βιωσιμότητα που μπορεί να προσφέρει η καριέρα αυτή, ώστε να υπάρχει ισορροπία σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο.

-Πώς αντιμετωπίζω τα κακόβουλα σχόλια;

Αν και όταν, υπάρξουν κακόβουλα σχόλια τα αντιμετωπίζω με την κατάλληλη διερεύνηση γιατί δημιουργήθηκαν.
Αν υπάρχει υπόσταση γι’ αυτά -με στεναχωρουν- κάνοντας όμως την αξιολόγηση μου , επαναπροσδιορίζω τους στόχους μου, τις δράσεις μου και πιθανόυς τρόπους που θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί.
Αν δεν υπάρχει καμία υπόσταση ύπαρξης των κακόβουλων αυτών σχολίων, απλά τα προσπερνάω πατώντας γερά στα πόδια μου και συνεχίζοντας αυτό για το οποίο πιστεύω , αλλά και ελκύω με γνώμονα την αυθεντικότητα την αμεσότητα και την προσωπική σχέση που δημιουργώ με τους πελάτες και με τις γυναίκες του δικτύου μας.

-Ποια τα σχέδιά σας για το μέλλον?

Σε προσωπικό επίπεδο τα σχέδια μου για το μέλλον είναι να έχω περισσότερο χρόνο ποιοτικό για τον εαυτό μου και την οικογένειά μου κάτι που συνδέεται με τα σχέδιά μου και επαγγελματικά.

Θεωρώ θετική πρόκληση για μένα να δημιουργήσω μία ομάδα στο κατάστημα κινητής τηλεφωνίας που θα προσφέρει την καλύτερη εμπειρία εξυπηρέτησης στον καταναλωτή με μετρήσιμα αποτελέσματα και κατ’ επέκταση επίτευξη των στόχων της ομάδας.

Επίσης θέλω να αποκτήσω την πιστοποίηση για την εκπαίδευση ενηλίκων κυρίως στον τομέα της πώλησης.

Τα σχέδια μας στο Women Do Business είναι εν όψει των παραπάνω δυσκολιών στις οποίες έρχεται αντιμέτωπη η γυναίκα επιχειρηματίας, η δημιουργία ενός mom hub , καθώς επίσης και η έναρξη μιας καμπάνιας στα social media σε περιοχές της Κρήτης για την κατάργηση των στερεοτύπων από τις μικρές ηλικίες.
Τέλος η ύπαρξη Ακαδημίας για ενδυνάμωση της γυναικείας επιχειρηματικότητας και ηγεσίας σε μόνιμη βάση, καθώς επίσης και την εδραίωση του mentoring ως αναπόσπαστο πεδίο καθοδήγησης και έναρξης μιας επιχειρηματικής ιδέας με τους κατάλληλους συνεργάτες.

H Έφη είναι δημιουργός του Workhub Chania, του πρώτου co-working space στα Χανιά το οποίο λειτουργεί και ως business center. Στις εγκαταστάσεις του υπάρχουν κοινόχρηστα και ιδιωτικά γραφεία, Skype rooms καθώς και ειδικά διαμορφωμένος συνεδριακός χώρος.

Η επιχείρηση απευθύνεται κυρίως σε ψηφιακούς νομάδες καθώς και επαγγελματίες που δεν έχουν τη δυνατότητα να μισθώσουν το δικό τους γραφείο. Ο χώρος του Workhub Chania φιλοδοξεί να δημιουργήσει ένα οικοσύστημα αλληλεπίδρασης και δημιουργικότητας μέσα από το οποίο τα μέλη του συνεργάζονται, δικτυώνονται και εν γένει στηρίζουν το ένα το άλλο.

Η μακρόχρονη παραμονή της στο εξωτερικό την έκανε να συνειδητοποιήσει ότι τα Χανιά αποτελούν ένα εν δυνάμει σημαντικό πόλο έλξης για ψηφιακούς νομάδες. Όταν πια επέστρεψε μόνιμα στην Ελλάδα διαπίστωσε ότι υπήρχε αυτό το κενό, επομένως  η επιλογή δημιουργίας ενός τέτοιου χώρου εργασίας ήταν για εκείνη μονόδρομος.

-Πως μπορούμε να ενισχύσουμε τη γυναικεία επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα;

Κατά τη γνώμη μου, ο κυριότερος άξονας ενίσχυσης της γυναικείας επιχειρηματικότητας θα έπρεπε να είναι η ύπαρξη αντίστοιχων κρατικών δομών οι οποίες προσφέρουν εξειδικευμένες, υψηλού επιπέδου υπηρεσίες, ειδικά σε επιχειρηματίες που κάνουν τα πρώτα τους βήματα.

Ευτυχώς υπάρχουν πολλές πρωτοβουλίες από ΜΚΟ και άλλες συναφείς οργανώσεις, οι οποίες προσπαθούν να βοηθήσουν και να στηρίξουν τη γυναίκα επιχειρηματία, προσφέροντας δωρεάν εκπαιδευτικά σεμινάρια, συμβουλές ειδικών, προβολή κ.α.

-Ποιο είναι το μότο σας;

Η δημιουργικότητα απαιτεί τόλμη, υπομονή και επιμονή

-Πιστεύετε πως ο τομέας με τον οποίο ασχολείστε μπορεί να έχει εξέλιξη στο μέλλον;

Νομίζω ότι η εξ αποστάσεως εργασία θα γίνει σταδιακά το κυρίαρχο μοντέλο εργασίας.

Τα τεχνολογικά επιτεύγματα της τελευταίας δεκαετίας έχουν καταστήσει τη φυσική παρουσία ενός εργαζομένου λιγότερο απαραίτητη επομένως δεν υπάρχει λόγος παραμονής του στην ίδια πόλη ή χώρα που εδρεύει η επιχείρηση στην οποία εργάζεται.

Σίγουρα η συγκεκριμένη τάση υπήρχε και προ κορωνοϊού απλώς τώρα γιγαντώθηκε η ανάγκη για τηλεεργασία.

-Ποια είναι για εσάς τα βασικά στοιχεία που εξασφαλίζουν επιτυχία σε μια επιχείρηση;

Θα μπορούσα να σκεφθώ τρεις παράγοντες οι οποίοι αυξάνουν τις πιθανότητες επιτυχίας μιας επιχείρησης.

Ο πρώτος (και ίσως πιο βασικός) είναι η αγάπη προς το αντικείμενο της επιχείρησης. Με δεδομένο ότι το επιχειρείν αποτελεί μια αρκετά δύσκολη και στρεσογόνο δραστηριότητα, αν δεν αγαπάς αυτό που κάνεις, πολύ απλά δεν θα μπορέσεις να αντεπεξέλθεις τις δυσκολίες και τα προβλήματα που θα συναντάς καθημερινά.

Ο δεύτερος παράγοντας σχετίζεται πάλι με το αντικείμενο μιας επιχείρησης: η ιδέα που θέλεις κάποιος να υλοποιήσει θα πρέπει να είναι καινοτόμος, να λύνει κάποιο πρόβλημα ή να καλύπτει ένα κενό της τοπικής ή ευρύτερης κοινωνίας.

Τέλος, καταλυτικό ρόλο σε όλα αυτά παίζει και το πόσο υποστηρικτικό ή όχι είναι το στενό περιβάλλον του ατόμου που επιχειρεί.

Η Έρη είναι συνιδρύτρια (co founder) και Project Manager στην μη κερδοσκοπική οργάνωση Women Do Business. Ο ρόλος της, είναι πολλαπλός από την σύλληψη της ιδέας τον Μάρτιο του 2019, ως σήμερα με τον  στρατηγικό σχεδιασμό, την υλοποίηση, την συνεχή εκπαίδευση, τον συντονισμό των δράσεων και της ομάδας. Αγαπάει αυτό που κάνει, το όραμα και τον σκοπό που υπηρετούμε και έτσι οι ώρες καθημερινά απλά τρέχουν χωρίς να το καταλαβαίνει. Για χρόνια έψαχνε να βιώσει αυτό το συναίσθημα στον εργασιακό της χώρο. Το μεταπτυχιακό της είναι πάνω στο “Διεθνές Δίκαιο, Διπλωματικές Σπουδές & Ανθρώπινα Δικαιώματα” στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ενώ η επαγγελματική της ενασχόληση σε διάφορους κλάδους της προσέφερε καλύτερη κατανόηση της αγοράς εργασίας και του επιχειρείν. 

• Μιλήστε μας για τη δραστηριότητα και την φιλοσοφία της οργάνωσης σας.

Η μη κερδοσκοπική οργάνωση Women Do Business δραστηριοποιείται από τον Μάιο 2019 έως σήμερα, επιδιώκοντας την προαγωγή της γυναικείας επιχειρηματικότητας, κυρίως στην περιφέρεια της Κρήτης και στην πορεία, εκτός αυτής. Σκοπός μας είναι να υποστηρίξουμε γυναίκες που θέλουν να υλοποιήσουν μία ιδέα ως επιχείρηση, ώστε ν’ αλλάξουμε περιοριστικές πεποιθήσεις αλλά και στερεότυπα γύρω από τη θέση της γυναίκας στον τομέα της επιχειρηματικότητας.

Μέσα σε 1,5 χρόνο που ξεκινήσαμε τις δράσεις μας, πάνω από 1214 γυναίκες έχουν συμμετέχει σε δράσεις μας,ενώ σε σύντομο χρονικό διάστημα έχουμε αναπτύξει δεσμούς χρηματοδότησης και συνεργασίας με το Ίδρυμα Vodafone, τα Hondos Center, τη Unilever, το HIGGS, την Action Finance Initiative (AFI) και την InterMediaKT.

Η υποστήριξή μας γίνεται σε τέσσερις πυλώνες: 

• Εκδηλώσεις Έμπνευσης-Παρακίνησης 
• Εκπαιδευτικά Workshops (Online & Δια ζώσης) 
• Καθοδήγηση-Mentoring 
• Δικτύωση

Στους νέους στόχους του 2021 εντάσσεται η δημιουργία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας ,’Koinoniko-Epixeiro” για Κοινωνικούς Επιχειρηματίες με την υποστήριξη του Ιδρύματος Vodafone.

Η φιλοσοφία μας είναι στηρίζεται στην αυθεντικότητα, στην αμεσότητα και στην προσωπική σχέση που χτίζουμε με την καθεμία και τον καθένα που είναι μέρος του οράματος μας.

• Ποιο είναι το μότο σας; 

  Της οργάνωσης : “Κάθε γυναίκα που το επιθυμεί, μπορεί και αξίζει να έχει την δική της επιχείρηση”.      Το δικό μου : “Φτάσε όπου δεν μπορείς…”.

• Πως μπορούμε να ενισχύσουμε τη γυναικεία επιχειρηματικότητα στην
  Ελλάδα; 

Η βάση όλων είναι η ενδυνάμωση, καθότι ακόμα και η πιο δυναμική γυναίκα, ίσως σε κάποιο τομέα της ζωής της να κρύβει μία ανασφάλεια που την σταματάει. Εκεί επενδύουμε αρχικά, προκειμένου να καμφθούν οι περιοριστικές πεποιθήσεις. Ρίζα όλων αυτών είναι τα στερεότυπα που έχουν ποτίσει την κουλτούρα μας γύρω από την γυναίκα, όπως : “Γυναίκα για σπίτι”, “Oι γυναίκες δεν είναι καλές στα οικονομικά”, “Δεν κάνουν για μαγαζιά” και άλλα πολλά που εργαζόμαστε καθημερινά να εξαλείψουμε.Θα πρέπει να τα αναδείξουμε και να αρχίσουμε ως κοινωνία να τα αντιλαμβανόμαστε προκειμένου να υποστηρίξουμε την γυναικεία επιχειρηματικότητα. Σημαντικό στοιχείο αποτελεί η εκπαίδευση, οι γυναίκες θέλουν να νιώθουν σίγουρες για τα βήματα που κάνουν και από θεωρητικές γνώσεις. Για αυτό και ως οργάνωση κάνουμε σχεδόν κάθε εβδομάδα δωρεάν διαδικτυακά σεμινάρια με αξιόλογους-ες εισηγητές-τριες για την Κοινότητα μας. Ακολουθεί το Μέντορινγκ που θεωρώ αναπόσπαστο κομμάτι της εξέλιξης μιας επιχειρηματικής ιδέας. Κι εφόσον υπάρχει η καθοδήγηση και η γνώση , όχι μόνο μέσα από εμάς, αλλά από τόσους φορείς, γιατί να μην την αξιοποιήσουμε? Άλλωστε θα γλιτώσουμε χρόνο, κόπο και χρήμα. 

• Πιστεύετε ότι μία γυναίκα πρέπει να επιδιώξει μια καριέρα αν το επιθυμεί, με όποιο τίμημα και αν συνεπάγεται αυτό;

     Το ζήτημα είναι τι σημαίνει “με όποιο τίμημα”; Τελικά, είναι ένα δίλημμα που αντιμετωπίζουν μόνο οι γυναίκες; Πιστεύω πως οποιοσδήποτε άνθρωπος, ανεξαρτήτως φύλου ή προσανατολισμού,αν θέλει να πετύχει κάτι θυσιάζει ή καλύτερα επενδύει σε κάτι άλλο. Είτε πρόκειται για χρόνο, χρήματα, εκπαίδευση, εργασία, προπονήσεις, οικογένεια. Είναι απλώς το μέσο για να αποκτήσεις αυτό που επιθυμείς. Η γυναίκα του σήμερα έχει αποδείξει ότι μπορεί να ισορροπεί σε πολλούς ρόλους με μεγάλη επιδεξιότητα. 

• Πως αντιμετωπίζετε τα κακόβουλα σχόλια; Σας επηρεάζουν  αρνητικά στην ψυχολογία σας;

   Η αλήθεια είναι δεν είναι κάτι που συναντάμε συχνά. Ίσως διότι στο Women Do Business έχουμε ταχθεί στο να υποστηρίζουμε τις γυναίκες που θέλουν να υλοποιήσουν τα όνειρα τους. Έτσι μας επιστρέφεται με περίσση αγάπη και αποδοχή. Άλλωστε τα πάντα είναι θέμα ερμηνείας και οπτικής. Όταν έχεις τόσα θετικά σχόλια γιατί να επικεντρωθείς στα αρνητικά; 

• Ποια είναι τα σχέδια σας για το μέλλον; 

Ήδη σχεδίαζουμε τα επόμενα 2-3 χρόνια, με δράσεις και έργα για την γυναικεία επιχειρηματικότητα και την προαγωγή της ισότητας των φύλλων. Ένα από αυτά, η δημιουργία του 1ου  MomHub στην Ελλάδα, ενός συνεργατικού χώρου για μητέρες & έγκυες αρχικά στο Ηράκλειο Κρήτης, έπειτα οι εκπαιδεύσεις γυναικών & κοριτσιών σε STEM, μία διαδικτυακή καμπάνια ενημέρωσης για τα στερεότυπα μέσω καλλιτεχνών, όπως και η δημιουργία ενός δικτύου όλων των γυναικείων οργανώσεων της Κρήτης . Κι αυτά είναι μόνο η αρχή για εμάς, καθώς είμαστε συνεχώς σε φάσεις δημιουργίας και υλοποίησης. 

Σαν άτομο δεν σταματώ να εξελίσσομαι, είναι αναγκαίο συστατικό της ζωής μου. Έτσι σκέφτομαι την διδακτορική διατριβή γύρω από την ισότητα των φύλων, που είναι και αντικείμενο αμιγώς σχετιζόμενο με την δραστηριότητα μας. Παράλληλα, μόλις ολοκλήρωσα κύκλο εκπαίδευσης ως εισηγήτρια βιωματικών εκπαιδεύσεων προσωπικής ανάπτυξης της “Μεταμόρφωσης”, όπως και εκπαιδεύτρια Ενηλίκων. 

Έρη Παυλάκη Co founder – Director @Women Do Business