Όλες μας έχουμε δοσμένο ένα κομμάτι του εαυτού μας στα παιδιά μας. Όμως, έχουμε και
ένα άγχος, ένα φόβο αδιόρατο, ένα δίλημμα μήπως η αγάπη για τη δουλειά μας και οι πολλές ώρες
ενασχόλησής μας με αυτή μας στοιχίσει το ρόλο μας ως μητέρα. Χωρίς να θέλω να δώσω το
«φάρμακο» για τον πόνο μας, απλά θα μοιρασθώ μαζί σας, ως εργαζόμενη μητέρα και ως
παιδαγωγός επί σειρά ετών, κάποιες σκέψεις, που πιστεύω ότι θα βοηθήσουν για να μπουν κάποια
πράγματα στη θέση τους και να διαλυθούν ο «φόβος» και οι αμφιβολίες μας.
Αρχικά θα πρέπει να θυμόμαστε ότι ο χρόνος που περνάμε με τα παιδιά μας πρέπει να είναι
ποιοτικός και όχι ποσοτικός. Πόσες μητέρες, αλλά και πατέρες βρίσκονται αρκετές ώρες στο σπίτι
με τα παιδιά τους, αλλά δυστυχώς μόνο σωματικά βρίσκονται εκεί. Ο πατέρας στην τηλεόραση, η
μητέρα στην κουζίνα και, όταν τα παιδιά τους πλησιάζουν για να ρωτήσουν κάτι ή με διάθεση να
συζητήσουν ,τα διώχνουν στο δωμάτιο τους γιατί είναι απασχολημένοι.
Θα θέλατε, αγαπητές μου μητέρες, να σας πω τι να κάνουμε με αυτό τον λίγο χρόνο που
διαθέτουμε με τα παιδιά μας , ώστε να είναι πράγματι ποιοτικός και δημιουργικός ;
Ακούστε λοιπόν μερικές χρήσιμες συμβουλές:

• προσπαθούμε να έχουμε ένα γεύμα την ημέρα με τα παιδιά. Αν δεν προλαβαίνουμε το μεσημεριανό, λόγω του ότι αργούμε να επιστρέψουμε από τη δουλειά, ας είναι το βραδινό.
  Εκεί στο τραπέζι την ώρα που μαζεύεται όλη η οικογένεια κάτι εξαιρετικό συμβαίνει.
  Ανοίγουν οι καρδιές και μοιράζονται τα νέα της ημέρας. Με τις κατάλληλες ερωτήσεις
  μπορούμε να μοιρασθούμε μαζί τους εμπειρίες, συναισθήματα. Γίνεται η αναφορά της
  ημέρας όχι μόνο εκ μέρους των παιδιών, αλλά και των γονιών. Κρατιέται ενωμένη στο
  κοινό τραπέζι (όχι μόνο του φαγητού) όλη η οικογένεια.
• Βρείτε λίγο χρόνο να κάνετε μαζί με τα παιδιά κάποια δραστηριότητα. Είτε ένα περίπατο
  στο πάρκο ή σε παιδότοπο έστω για μισή ή μία ώρα, είτε στο σπίτι να παίξετε μαζί ένα
  δημιουργικό εκπαιδευτικό παιχνίδι (επιλέξτε να υπάρχουν 2-3 τέτοια παιχνίδια στο σπίτι).
  Μέσα από αυτά μοιράζεστε σκέψεις, συναισθήματα και παράλληλα μπορείτε σιγά-σιγά να
  διακρίνετε κλίσεις και ταλέντα των παιδιών. Μπορείτε ακόμα να κάνετε μαζί κάποιες
  δουλειές του σπιτιού. Ζητήστε ευγενικά να σας βοηθήσουν. Έτσι τα εκπαιδεύετε όμορφα,
  αναθέτοντας τους κάποιες υπευθυνότητες από τη μικρή ηλικία. Χαίρονται και
  απολαμβάνουν να βοηθούν τους γονείς τους, αισθάνονται όμορφα και υπεύθυνα.
• Η ώρα του ύπνου είναι μια άλλη κατάλληλη ώρα για να ενωθούν οι ψυχές μας. Πείτε μου
  πόση ώρα χρειάζεται να τα σκεπάσετε στο κρεβάτι και να τους τραγουδήσετε ένα τραγούδι
  ή να τους πείτε ένα παραμύθι; Ένα γλυκό φιλί από την μητέρα και τον πατέρα και το
  κλείσιμο των ματιών τους με τη μορφή σας είναι βάλσαμο για την παιδική ψυχή . Δε θα
  ξεχάσω ποτέ όσα χρόνια και αν περάσουν το γλυκό χαμόγελο της κόρης μου και την
  έκφραση της ικανοποίησης, όταν τη νύχτα τη σκέπαζα και τη φιλούσα γλυκά.
  Αυτές είναι μόνο μερικές προτάσεις για τον ποιοτικό χρόνο που μπορούμε να περνάμε με τα
  παιδιά μας. Η μητρική σας καρδιά είμαι σίγουρη ότι μπορεί να σας οδηγήσει σε περισσότερες ιδέες
  και πράξεις επικοινωνίας με τα παιδιά σας.
  Τέλος, θέλω να σας αφήσω με τα εξής: Προσέξτε ,κάθε φορά που τα παιδιά απευθύνονται
  σε εσάς για μια ερώτηση ή συζήτηση, να τους δίνετε απεριόριστη εστιασμένη προσοχή. Τα παιδιά
  μας την έχουν απόλυτη ανάγκη. Τίποτα δεν πληγώνει το παιδί περισσότερο από εκείνη την
  αγωνιώδη προσπάθεια του να συναντήσει τα μάτια σας και να πάρει την προσοχή σας, όταν μιλάει.
  Επίσης μη ξεχνάτε να του δίνετε συνέχεια αγάπη απροϋπόθετη (χωρίς όρους και ανταλλάγματα),
  όπως και αποδοχή και αναγνώριση της αξίας και της ιδιαιτερότητας του.
  Είμαι σίγουρη ότι όσο και αν ο έξαλλος ρυθμός της ζωής μας συμπιέζει, η μητρική μας
  καρδιά πάντα βρίσκει ένα τρόπο να ξεπεράσει τις συμπληγάδες πέτρες και να δώσει τα πλούσια
  αποθέματα της όποτε και με όποιο τρόπο μπορεί.

Αλεξάνδρα Ευκαρπιδου

Εκπαιδευτικός- Life and parenting Coach

Σημαντικό ρόλο στη ψυχολογική θέση του παιδιού στην οικογένεια και στην διαμόρφωση της προσωπικότητας του παίζει και η σειρά γέννησης του μέσα στην οικογένεια, ο λεγόμενος οικογενειακός αστερισμός. Έχει σημασία αν το παιδί είναι πρωτότοκο, μεσαίο, μικρότερο ή είναι
μοναχοπαίδι.

Εκ των πραγμάτων η θέση αυτή της γέννησης του παιδιού μέσα στην οικογένεια έχει
εξαιρετική σημασία λόγω του ότι το παιδί μπαίνει σε μια διαδικασία να «καταστρώσει» μια
στρατηγική για να κερδίσει το ενδιαφέρον και την προσοχή των γονιών του. Αυτό επηρεάζει και
κατά ένα μεγάλο μέρος τη συμπεριφορά του. Για παράδειγμα, το πρώτο παιδί στην οικογένεια,
που συνήθισε να είναι το επίκεντρο της προσοχής όχι μόνο των γονέων του και των παππούδων του
ξαφνικά βρίσκεται σε «δεύτερη μοίρα», όταν έρχεται στον κόσμο το δεύτερο παιδί της οικογένειας.
Είναι λοιπόν αναμενόμενες κάποιες συμπεριφορές του τύπου να ζηλεύει το αδελφάκι του,
που το «εκθρόνισε» από το θρόνο του στην οικογένεια. Προσπαθεί με διάφορες ακόμα και
αρνητικές συμπεριφορές να τραβήξει πάλι ή να μονοπωλήσει το ενδιαφέρον και την προσοχή των
γονέων του.

Γίνεται άτακτο ή και εκνευριστικό πολλές φορές. Άλλες φορές πάλι, εξ αντιθέτου, δείχνει
απόλυτη συμμόρφωση στις επιθυμίες των γονέων του γιατί πιστεύει, ότι, αν είναι καλό παιδί, θα το
αγαπούν και θα το προσέχουν οι γονείς του. Έχει συμβεί κάποια πρωτότοκα να βρέχουν το κρεβάτι
τους το βράδυ, ή να δημιουργούν κάποια προβλήματα στην ομιλία για να τραβήξουν το ενδιαφέρον
των γονέων τους. Υπάρχουν βέβαια και τα συχνά φαινόμενα να τους αναθέτουν οι γονείς τη
φροντίδα των μικρότερων αδελφών οπότε γίνονται περισσότερο υπεύθυνα. Βέβαια τα πρωτότοκα
παιδιά βιώνουν και ένα είδος πίεσης από τους γονείς γιατί σε εκείνα βασίζουν τα όνειρα και τις
προσδοκίες τους από τη ζωή. Σε αυτό «βγάζουν» όλη την αγωνία τους και όλες τις παιδαγωγικές
τους γνώσεις επικρίνοντας το και απαιτώντας να τα καταφέρνει σε όλα καλά. Γενικά συνήθως τα
πρωτότοκα παιδιά αναπτύσσουν ηγετικές ικανότητες.

Το μεσαίο παιδί στην οικογένεια βρίσκεται μεταξύ του πρώτου, που έχει κάποια
περισσότερα δικαιώματα και οδηγεί τα υπόλοιπα παιδιά, ούτε όμως και τα ίδια προνόμια με το
μικρότερο. Συνήθως αισθάνονται ότι κρίνονται πιο αυστηρά από τους γονείς έναντι του
μικρότερου, που οι γονείς είναι σχεδόν πάντοτε πιο επιεικείς μαζί του. Αυτό το παιδί γίνεται εκ των
πραγμάτων πιο ευρηματικό στο πώς να κερδίσει την προσοχή των γονιών του. Στο δεύτερο παιδί
βέβαια οι γονείς έχουν χαλαρώσει κάπως σε θέματα διαπαιδαγώγησης γιατί έχουν αποκτήσει ήδη
εμπειρία από το πρώτο παιδί. Τα παιδιά αυτά γίνονται περισσότερο ευέλικτα και προσαρμοστικά
και πιο ικανά στις διαπραγματεύσεις και πιο κοινωνικά μια και κοιτούν να χειριστούν το
μεγαλύτερο, το μικρότερο αδερφό και τους γονείς τους.

Το μικρότερο παιδί της οικογένειας νιώθει ότι τα αδέλφια του είναι, ως μεγαλύτερα, πιο
ικανά από αυτό. Πιστεύει ότι επειδή είναι το μικρότερο δεν το παίρνουν στα σοβαρά και δεν το
ακούν. Ίσως παραμείνει το μωρό της οικογένειας, που περιμένει από τους άλλους να πάρουν της
ευθύνη του και επιδιώκει έξυπνα να το υπηρετούν. Εκμεταλλεύεται πολλές φορές την αδυναμία,
που του έχουν οι γονείς του ως Βενιαμίν της οικογένειας. Κερδίζει την προσοχή των άλλων μελών
της οικογένειας διασκεδάζοντας τους και παίζοντας τους. Καραδοκεί να δει σε ποιους τομείς το
μεγαλύτερο παιδί αποτυγχάνει, ώστε σε αυτούς αυτό να επιτύχει. Συνήθως τα μικρότερα παιδιά της
οικογένειας είναι χαριτωμένα παιδιά, με χιούμορ, επιμονή, λιγότερη υπευθυνότητα και
χαμηλότερες προσδοκίες στη ζωή. Εάν οι επιτυχίες των πρώτων παιδιών είναι εξαιρετικές συνήθως
αυτό «παραιτείται» των υψηλών προσδοκιών και επιτευγμάτων. Άλλοτε, αν έχουν παραχαϊδευτεί
γίνονται και επαναστάτες.

Τέλος, το μοναχοπαίδι περνάει όλη του την ζωή με ενήλικες, που έχουν πολύ περισσότερες
ικανότητες από αυτό. Έτσι έχει τα ανταγωνιστικά στοιχεία του μεγαλύτερου, αλλά και τα
συναισθήματα ανεπάρκειας και τις απαιτήσεις του μικρότερου. Τα παιδιά αυτά ως τα μοναδικά
παιδιά της οικογένειας γίνονται συνήθως παραχαϊδεμένα και βρίσκονται σχεδόν πάντοτε στο
επίκεντρο της προσοχής. Συνηθίζουν την παρέα των ενηλίκων και δυσκολεύονται στις σχέσεις με
τους συνομήλικους τους. Έχουν βέβαια πολλές φορές το αίσθημα της μοναξιάς. Αυτά τα παιδιά
έχουν αυτοπεποίθηση, υπευθυνότητα, είναι καλοί μαθητές και δίνουν βάση στη λεπτομέρεια.
Επειδή όμως μεγάλωσαν χωρίς αδέλφια δυσκολεύονται στο μοίρασμα και έχουν ελλειπή
συναίσθηση. Δεν μπορούν να καταλάβουν εύκολα τα συναισθήματα των άλλων και να μπουν στη
θέση τους. Ένα μέρος αυτών των παιδιών μένουν εξαρτημένα από τους γονείς τους και δεν
μπορούν εύκολα να ανοίξουν τα φτερά τους και να δημιουργήσουν τη δική τους ζωή και τα δικά
τους όνειρα.

Το σημαντικό ρόλο στην ομαλή ανάπτυξη όλων των παιδιών μέσα στην οικογένεια
ανεξάρτητα από τη σειρά γέννησης τους, τον έχουν οι γονείς. Οι γονείς είναι εκείνοι που μπορούν
να βοηθήσουν τα παιδιά τους στην ομαλή τους ανάπτυξη προσέχοντας μια βασική παιδαγωγική
αρχή, να εστιάζονται και να δίνουν έμφαση στα θετικά στοιχεία του κάθε παιδιού τους.
Να ανακαλύπτουν τις ικανότητες και τα ταλέντα του κάθε παιδιού και να δουλεύουν μαζί
στην ανάπτυξη και καλλιέργεια αυτών. Να προσέχουν να μιλούν για τη συμπεριφορά του παιδιού,
που δεν είναι σωστή χωρίς να του προσδίδουν χαρακτηρισμούς και χωρίς να τη συνδέουν με τη
συμπεριφορά των άλλων παιδιών. Να μην συγκρίνουν ποτέ το ένα παιδί με το άλλο και κυρίως να
μη κάνουν διακρίσεις στα παιδιά. Να δίνουν χρόνο και προσοχή στο κάθε παιδί χωριστά. Να τα
ακούν και να μαθαίνουν τις δυσκολίες, τους φόβους, τις ανασφάλειες, τις χαρές, τα όνειρα και τις
επιθυμίες τους. Να εκδηλώνουν την αγάπη τους σε όλα τα παιδιά, χωρίς να την εκδηλώνουν
περισσότερο σε κάποιο από όλα.

Οι γονείς είναι εκείνοι που θα δείξουν και θα διδάξουν την ενότητα της οικογένειας και το
πόσο σημαντικό είναι το κάθε μέλος της οικογένειας. Αυτοί θ’ εμφανίσουν την αγάπη μεταξύ των
αδελφών, θέτοντας σα βάση τη δική τους απροϋπόθετη αγάπη προς τη/το σύζυγο και προς όλα
εξίσου τα παιδιά. Ώστε τα παιδιά να δουν σωστά τον εαυτό τους και τις σχέσεις με τους γονείς τους
και τα αδέλφια τους γιατί από τις σχέσεις αυτές θα διαμορφώσουν και τις σχέσεις αργότερα με τους
γύρω τους, φίλους, συνεργάτες, σύντροφο και συγγενείς. Από την σχέση αυτή θα μάθουν να
παίρνουν τις σωστές αποφάσεις για τη ζωή τους και το μέλλον τους

Αλεξάνδρα Ευκαρπιδου

Εκπαιδευτικός- Life and parenting Coach

Αυτό που αποτελεί κοινό τόπο είναι ότι τίποτα δεν αντικαθιστά σωστά την οικογένεια στη ζωή ενός ανθρώπου και κυρίως τη συμβολή της μητέρας μέσα σ’ αυτή. Ο ρόλος της οικογένειας και κυρίως της μητέρας είναι αδιαμφισβήτητος στα πρώτα 5-7 κρίσιμα χρόνια της ζωής ενός ανθρώπου. Η μητέρα θεωρείται ως το πιο ζωντανό, το πιο φυσικόκέντρο αγωγής. Η μητέρα μέσα στην οικογένεια δίνει μορφή στο παιδί, όπως το στρείδι στο μαργαριτάρι μέσα στο όστρακο του. Δεν του δίνει απλά την ύπαρξη αλλά και τις βάσεις για την υλοσωματική και ψυχοπνευματική ανάπτυξη του. Το βοηθάει στην πραγματοποίηση του προορισμού του. Το προπονεί και το ετοιμάζει για την ενηλικίωση για το πώς θ’ ανταποκριθεί στα υψηλότερα καθήκοντα και την αποστολή του μέσα στην κοινωνία. Ό,τι χτίζει η μητέρα στα πρώτα 5-7 χρόνια της ζωής ενός ανθρώπου, δεν μπορεί να το χτίσει ούτε το καλύτερο σχολείο, η καλύτερη οργάνωση.

Η μητέρα είναι κυρίως υπεύθυνη για την υγιή ψυχοσωματική ανάπτυξη του παιδιού της.
Η μέριμνα της γι’ αυτό ξεκινά από τη στιγμή της σύλληψης του εμβρύου εντός της. Η αποδοχή της
ή μη του εμβρύου από τη στιγμές της σύλληψης του καθορίζει την ομαλή βρεφική παιδική και
εφηβική ζωή του. Μελέτες έχουν δείξει ότι ένα παιδί που συλλαμβάνεται και είναι ανεπιθύμητο
από τη μητέρα του, πρωτίστως, αλλά και τον πατέρα, αντιλαμβάνεται πλήρως αυτή την
πραγματικότητα προξενώντας δυσλειτουργίες στην ψυχοσωματική του οντότητα. Η αποδοχή, η
αγάπη και η φροντίδα ενός εμβρύου εκ μέρους και των δύο γονέων είναι η τροφή που θα φέρει
στο φως του ήλιου ένα οργανισμό με υγιείς βάσεις, όπου πάνω εκεί θα χτισθεί το οικοδόμημα μιας
υγιούς ψυχοσωματικής εξέλιξης.

Η μητέρα φροντίζει όχι μόνο τη σωματική ανάπτυξη του παιδιού της αλλά συγχρόνως για
την υγιή συναισθηματική του ζωή.
Γνωρίζουμε όλοι ότι το IQ ενός ανθρώπου δίνεται ως κληρονομιά σ’ έναν άνθρωπο, αλλά
το EQ του, η συναισθηματική του νοημοσύνη είναι αυτή που διαμορφώνεται. Η μητέρα κατά κύριο
λόγο είναι εκείνη που με την απροϋπόθετη αγάπη της και τη φροντίδα της θα βοηθήσει το παιδί της
να αναπτυχθεί συναισθηματικά ώριμο. Η μητέρα είναι εκείνη που θα μάθει τα παιδιά της να
διαχειρίζονται τα αισθήματα τους, όταν αυτή έχει μάθει να διαχειρίζεται πρώτα τα δικά της π.χ. το
φόβο, το θυμό, την λύπη, το άγχος, την απόρριψη, τη ντροπή ακόμα και την αγάπη.
Η μητέρα είναι υπεύθυνη να σπείρει και να φυτρώσουν στην καρδιά του παιδιού της τα
συναισθήματα συμπάθειας, συμπόνιας, αλληλεγγύης, ευθύνης, ευγνωμοσύνης, ανεκτικότητας και
αγάπης. Αυτή μαθαίνει στο παιδί της να αγαπά και να σέβεται πρώτα τον εαυτό του και μετά όλο
τον κόσμο. Μαθαίνει να συμμετέχει στον πόνο και τη χαρά των άλλων. Μαθαίνει στο παιδί να
αισθάνεται αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση, που είναι οι θεμέλιοι λίθοι της επιτυχίας και
ευτυχίας του στη ζωή.

Μαθαίνει στο παιδί την υπομονή και επιμονή και το ήσυχο και ψύχραιμο
αντίκρισμα των γεγονότων και αντίξοων περιστάσεων και την πρόθυμη ανάληψη της ευθύνης.
Επιπλέον, η μητέρα εκτός από την καλλιέργεια του ψυχικού κόσμου του παιδιού της βοηθά
και στην καλλιέργεια του νοητικού πεδίου, του παιδιού της. Παρακολουθεί άγρυπνα να ξυπνήσουν
οι κλίσεις και τα ενδιαφέροντα του παιδιού. Κατόπιν το βοηθά να καλλιεργηθούν με διάφορους
τρόπους.

Η μητέρα είναι επίσης υπεύθυνη να διασφαλίσει στο παιδί της ένα τόπο ησυχίας, ηρεμίας,
ειρήνης, ανάπαυσης όπου εκεί θα παύει ο θόρυβος και η εξαντλητική νευρικότητα του έξω κόσμου.
Μέσα σ’ αυτό το καταφύγιο το παιδί θα αισθάνεται και θα είναι ο εαυτός του.
Το παιδί στα χρόνια της ανάπτυξης του είναι ολοκληρωτικά αφημένο στην επιρροή του
πνεύματος της οικογένειας. Το πνεύμα όπου κυριαρχεί το ήθος και η τιμιότητα. Το παιδί σιγά-σιγά
αφομοιώνεται με το πνεύμα της οικογένειας, που μέρος της είναι η μητέρα, χωρίς αντίσταση.
Δέχεται χωρίς να εννοεί τις αξίες ή ότι άλλο πρεσβεύει η οικογένεια, τις σκέψεις της, τα ήθη
της, τα έθιμα της και τη νοοτροπία της. Όλα αυτά έρχονται στο παιδί σαν κάτι το αυτονόητο και γι’
αυτό εντυπώνονται σταθερά και αξέχαστα μέχρι τα χρόνια της εφηβείας. Εκεί πλέον ψάχνεται για
την αυτονομία και την εύρεση της ταυτότητας του, αποστασιοποιείται για λίγο μέχρι που πάλι
ουσιαστικά καταλήγει λίγο πολύ σ’ εκείνες τις αρχές που πήρε στα πρώτα του χρόνια.

Από την άλλη πλευρά, τα πορίσματα της ιατρικής ψυχολογίας, της ιατρικής υγιεινής και
ιδιαίτερα οι πλούσιες παρατηρήσεις της κλινικής ψυχολογίας, μας διαβεβαιώνουν σήμερα, ότι
πολλές αρρώστιες του νευρικού συστήματος, πολλές διαστροφές του χαρακτήρα και εγκληματικές
τάσεις οφείλονται αποκλειστικά στην έλλειψη οικογενειακής θαλπωρής, γαλήνης και ενότητας.
Απλές παρατηρήσεις της καθημερινής μας πείρας διαπιστώνουν ότι το μεγαλύτερο ποσοστό
των παραστρατημένων παιδιών περίπου το 85% προέρχονται από οικογένειες, οι οποίες δεν έδειξαν
ενδιαφέρον για την ανατροφή των παιδιών τους, από έλλειψη οικογενειακής ζεστασιάς, ιδιαίτερα
από μια μητέρα που θα τα ζέσταινε στην αγκαλιά της και θα τα έτρεφε με τα πλούσια
συναισθήματά της.
Θυμηθείτε τους προγόνους μας πόσο άγια και ιερή θεωρούσαν την οικογενειακή εστία,
ώστε την τοποθετούσαν στο κέντρο του σπιτιού για να σκορπά το «θείο φως» και τη ζεστασιά της.
Φύλακας της λογαριαζόταν μια γυναίκα, μια θεά η θεά Εστία. Η μάνα είναι η βάση της
ατομικότητας του παιδιού.
Η δίχως όρους, απροϋπόθετη αγάπη της είναι το Α και Ω για την μετέπειτα ευτυχισμένη και
επιτυχημένη, προσωπική, οικογενειακή και επαγγελματική ζωή των παιδιών της.

Αλεξάνδρα Ευκαρπιδου

Εκπαιδευτικός- Life and parenting Coach