Η Μάχη Της Επικοινωνίας
Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, η επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων έχει αλλάξει ριζικά. Η βασική αιτία αυτής της αλλαγής ακούει στο όνομα “Τεχνολογία”.
Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογικής προόδου στον τομέα των τηλεπικοινωνιών έχει επιφέρει δομικές αλλαγές στους τρόπους επικοινωνίας του απλού καθημερινού ανθρώπου. Στην παραδοσιακή επικοινωνιακή αρένα όπου επικρατούσαν το τηλέφωνο και σε μικρότερο ποσοστό το fax και τα γράμματα μέσω ταχυδρομείου, ήρθαν να προστεθούν καινούργια μέσα όπως το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (γνωστό και ως e-mail), τα κινητά τηλέφωνα και η τηλεδιάσκεψη. Το γεγονός αυτό, είχε ως αναπόφευκτο αποτέλεσμα την αντικατάσταση της μάχης των δύο παλιών αντιπάλων, “τηλέφωνο vs. παραδοσιακό ταχυδρομείο”, από τη μάχη μεταξύ των δύο σύγχρονων μορφών τους, “κινητό τηλέφωνο vs. e-mail”.
Τα δεδομένα της σύγχρονης πλέον επικοινωνιακής μάχης είναι πολλά και ταχύτατα μεταβαλλόμενα. Από τη μία πλευρά, έχουμε την κινητή τηλεφωνία, τα πλεονεκτήματα της οποίας είναι αρκετά και σημαντικά. Ενδεικτικά αναφέρω, τη δυνατότητα μεταφοράς του, την αμεσότητα, την ευκολία επικοινωνίας σε μια δύσκολη κατάσταση π.χ. κλείνεται κάποιος μέσα σε έναν ανελκυστήρα και μπορεί μέσω του κινητού τηλεφώνου να ειδοποιήσει για βοήθεια, την απλή απόκτηση, την πολλαπλότητα της χρήσης του π.χ. ένα κινητό τηλέφωνο μπορεί να χρησιμεύσει και ως φωτογραφική μηχανή, βιντεοκάμερα, εργαλείο πλοήγησης στο διαδίκτυο, mp3 player, παιχνιδομηχανή, χρονόμετρο, αριθμομηχανή, ξυπνητήρι, ρολόι, κ.α., τη δυνατότητα επικοινωνίας μέσω γραπτών μηνυμάτων (χαρακτηριστικό ιδιαίτερα χρήσιμο για εκείνη την κατηγορία ανθρώπων που αντιμετωπίζουν προβλήματα ακοής), τη σύνδεση με άλλα δίκτυα τηλεφωνίας μέσω δορυφόρων, κ.α.
Στον αντίποδα, οι κάτοχοι κινητών τηλεφώνων έρχονται αντιμέτωποι και με κάποια βασικά προβλήματα τα οποία αφορούν κυρίως το κόστος των κλήσεων, τις ακόμα μη ανιχνεύσιμες επιπτώσεις της ακτινοβολίας στον εγκέφαλο και γενικότερα στην ανθρώπινη υγεία, τη ραγδαία τεχνολογική απαξίωσή τους, την εξάρτηση στην οποία υπόκειται ο εκάστοτε κάτοχος (και πολύ περισσότερα τα παιδιά νεαρής ηλικίας) λόγω της εκτεταμένης χρήσης, και σε μικρότερο βαθμό τη μη ύπαρξη δικτύου σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας.
Από την άλλη πλευρά, το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο έχει επεκταθεί με πολύ γοργούς ρυθμούς, ειδικότερα τα τελευταία πέντε χρόνια, απολαμβάνοντας την εμπιστοσύνη ολοένα και περισσοτέρων χρηστών του Διαδικτύου παγκοσμίως. Οι λόγοι είναι το πολύ φτηνό, έως και μηδενικό ορισμένες φορές, κόστος, η εύκολη επικοινωνία με άτομα σε ολόκληρο τον κόσμο, η δυνατότητα που παρέχει κυρίως για ασύγχρονη επικοινωνία, η ταυτόχρονη μεταφορά αρχείων και δεδομένων, η δυνατότητα εύκολης και ανέξοδης αποστολής ομαδικών μηνυμάτων (batch mails), καθώς και η δυνατότητα προώθησης συγκεκριμένων στρατηγικών μάρκετινγκ και διαφήμισης.
Μία μελέτη, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Cornell στις αρχές του 2004, όπου ζητήθηκε από 30 φοιτητές να κρατήσουν ένα ημερολόγιο επικοινωνίας για μια εβδομάδα, φανέρωσε ακόμα ένα απροσδόκητο και περίεργο πλεονέκτημα του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου έναντι των κινητών τηλεφώνων. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι φοιτητές έλεγαν ψέμματα σε ποσοστό 14% των e-mail, 21% των γραπτών μηνυμάτων των κινητών τηλεφώνων, 27% της δια ζώσης επικοινωνίας καθώς και 36% των τηλεφωνημάτων! Με πιο απλά λόγια, αυτό σημαίνει ότι η τάση των ανθρώπων για ψεύδος μέσω του τηλεφώνου είναι υπερδιπλάσια, συγκριτικά με αυτή των ατόμων που χρησιμοποιούν το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.
Ως μειονεκτήματα της χρήσης του e-mail αναφέρονται η προϋπόθεση ύπαρξης των απαραίτητων τεχνολογικών μηχανημάτων (hardware) και λογισμικού (software) και από τον πομπό αλλά και από τον λήπτη, η ύπαρξη της απαραίτητης τεχνολογικής γνώσης (δηλαδή το πώς και από πού μπορούμε να αποκτήσουμε μια ηλεκτρονική διεύθυνση, πως μπορούμε να στείλουμε και να λάβουμε ένα ηλεκτρονικό μήνυμα, πως μπορούμε να στείλουμε κάποιο αρχείο ως συννημένο, κ.α.), η έλλειψη ασφάλειας, και η έλλειψη προστασίας της ιδιωτικότητας.
Η σύγκριση των δύο σύγχρονων μονομάχων της επικοινωνίας δεν φαίνεται προς το παρόν να βγάζει ένα αδιαφιλονίκητο φαβορί. Το μόνο σίγουρο είναι, ότι η μάχη θα είναι ανήλεη και αμφιβόλου διάρκειας και αποτελέσματος.