Υγεία

Αυξάνονται τα ποσοστά παχυσαρκίας; Ενημερώσου, λάβε δράση τώρα!

Έως το 2025, 480.000 μαθητές θα είναι παχύσαρκοι ή υπέρβαροι, 18.000 θα έχουν διαταραγμένοι ανοχή στη γλυκόζη και 5.000 μαθητές θα πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη

Πηγή: obesityday.worldobesity.org

Πάμε να δούμε στο κείμενο που ακολουθεί ποια είναι τα νεότερα δεδομένα για την παχυσαρκία στη χώρα μας, που οφείλετε το φαινόμενο αυτό και ποια είναι η καταλληλότερη αντιμετώπιση! Μείνετε μαζί μας…

Σήμερα η παχυσαρκία αποτελεί αναμφίβολα μια παγκόσμια επιδημία από την οποία δε θα μπορούσε να ξεφύγει η χώρα μας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελέτης που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας το 21,9% των ενηλίκων που συμμετείχαν σε αυτή ήταν παχύσαρκοι και το 57,1% υπέρβαροι.

Τι είναι όμως πραγματικά η παχυσαρκία;

Όταν στον οργανισμό εισάγεται, μέσω της τροφής, ενέργεια σε ποσότητα μεγαλύτερη απ’ όση καταναλώνεται το βάρος αυξάνει. Είναι συνεπώς φανερό ότι η παχυσαρκία οφείλεται στην υπέρμετρη πρόσληψη ενέργειας σε σχέση με την κατανάλωση.

Η πρόσληψη περίσσειας ενέργειας συμβαίνει μόνο κατά τη φάση της εγκατάστασης της παχυσαρκίας. Όταν το άτομο έχει ήδη γίνει παχύσαρκο το μόνο που χρειάζεται για να διατηρήσει το πάχος του είναι η εξισορρόπησή της προσλαμβανόμενης και καταναλωμένης ενέργειας. Για να αδυνατίσει θα πρέπει δηλαδή η κατανάλωση να είναι μεγαλύτερη από την πρόσληψη.

Τι δείχνουν τα δεδομένα για τα ποσοστά παχυσαρκίας στην Ελλάδα;

Από τα δεδομένα που συγκέντρωσε το Ελληνικό Ίδρυμα Καρδιολογίας (ΕΛ.Ι.ΚΑΡ.) σε ένα μεγάλης κλίμακας πρόγραμμα ευαισθητοποίησης του κοινού για τους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου [30.000 άτομα], παρουσιάζεται το 63% των ενηλίκων στην Ελλάδα να είναι υπέρβαροι και το 19% παχύσαρκοι, ενώ περισσότεροι από το 40% του πληθυσμού δεν έχουν εντάξει καμιά φυσική δραστηριότητα στην καθημερινή τους ζωή

Τι συμβαίνει με την παιδική παχυσαρκία;

Ομοίως, η παιδική και η εφηβική παχυσαρκία στη χώρα μας αυξάνονται συνεχώς, σε ποσοστό που αγγίζει το 20,7%. Οι αριθμοί που ακολουθούν στο παρακάτω infographic γίνονται ακόμη πιο ανησυχητικοί.

pagkosmia imera paxysarkias enimerosou lave drasi tora inside

*στο συγκεκριμένο infographic υπάρχει αριθμητικό σφάλμα στον αριθμό των μαθητών το οποίο έχουμε επισυμάνει και αναμένουμε τη διόρθωσή του.

Ποια είναι τα νεότερα δεδομένα για τους ενήλικες;

Στo infographic που ακολουθεί μπορείτε να δείτε τι συμβαίνει με την παχυσαρκία στους ενήλικες σε ελληνικό επίπεδο. Πιο συγκεκριμένα, έως το 2025 πάνω από 2.4 εκατομμύρια ενήλικες θα είναι παχύσαρκοι, γεγονός που συνοδεύεται από πληθώρα δυσάρεστων συνεπειών για την υγεία όπως φαίνεται παρακάτω.

Ωστόσο, και σε παγκόσμιο επίπεδο οι αριθμοί όπως θα δείτε στη συνέχεια κρουούουν σίγουρα το καμπανάκι του κινδύνου για την υγεία!

Το στίγμα της Παχυσαρκίας

Ο στιγματισμός και οι διακρίσεις προς τα παχύσαρκα άτομα είναι διάχυτα και δημιουργούν πολυάριθμες συνέπειες για την ψυχολογική και σωματική τους υγεία. Οι επιπτώσεις για τη δημόσια υγεία σε μεγάλο βαθμό αγνοούνται. Αντ’ αυτού, τα παχύσαρκα άτομα κατηγορούνται για το βάρος τους, με κοινή αντίληψη ότι ο στιγματισμός για το βάρος είναι δικαιολογημένος και μπορεί να παρακινήσει τα άτομα να υιοθετήσουν πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Με βάση τα τρέχοντα ευρήματα, φαίνεται ότι το στίγμα του βάρους δεν είναι ένα ευεργετικό εργαλείο δημόσιας υγείας για τη μείωση της παχυσαρκίας. Αντίθετα, ο στιγματισμός των παχύσαρκων ατόμων απειλεί την υγεία, δημιουργεί ανισότητες υγείας, και υπονομεύει κάθε προσπάθεια για αποτελεσματική παρέμβαση κατά της παχυσαρκίας. Τα ευρήματα των ερευνών υπογραμμίζουν το στίγμα του βάρους, τόσο ως ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης, όσο και ως προτεραιότητα για τη δημόσια υγεία.

weight stigma obesity day

Τι ξέρουμε για το σωματικό λίπος;

Το σώμα αποτελείται από διάφορους ιστούς, αλλά στη διάρκεια της ενήλικης ζωής δύο είναι οι ιστοί που προκαλούν σημαντικές αυξομειώσεις στο σωματικό βάρος, ο μυϊκός και ο λιπώδης. Ωστόσο για τις περισσότερες γυναίκες (με εξαίρεση την εγκυμοσύνη) το λίπος μάλλον παρά η μυϊκή μάζα είναι που επηρεάζει περισσότερο το σωματικό βάρος. Για παράδειγμα κορίτσια ηλικίας οκτώ ετών έχουν κατά μέσο όρο 18% λίπος, στην ηλικία των 17 ετών το λίπος φτάνει τα 25% και μπορεί να αυξηθεί κι άλλο κατά την ηλικία των 20 ετών. Μεταξύ της ηλικίας 30 – 60 το ποσοστό λίπους σε αγύμναστες γυναίκες αυξάνει σταθερά με μέσο όρο αύξησης 1,5 – 2% ανά δεκαετία.

Σε ποιες κατηγορίες διακρίνεται;

Το σωματικό λίπος διακρίνεται σε δύο κατηγορίες, το δομικό και το αποταμιευτικό.

Δομικό λίπος

Το δομικό λίπος είναι συστατικό της μυελίνης που μονώνει τα νεύρα, και “υλικό συσκευασίας” ζωτικών οργάνων π.χ. ενδοφθαλμικό λίπος. Αποτελεί το 10% του σωματικού βάρους στη γυναίκα και το 3% στον άνδρα. Αυτό το λίπος είναι απαραίτητο για τη φυσιολογική ορμονική και αναπαραγωγική λειτουργία.

Αποταμιευτικό λίπος

Το αποταμιευτικό λίπος (λιπώδης ιστός), αποτελεί πηγή ενέργειας για το ανθρώπινο οργανισμό. Το σώμα έχει επαρκή αποθέματα ενέργειας από λίπος για να διατηρηθεί ζωντανό επί πολλές εβδομάδες.

Το λίπος αποθηκεύεται στα λιποκύτταρα. Τα λιποκύτταρα σχηματίζουν ένα ελαστικό ενεργειακό απόθεμα, το οποίο μπορεί τόσο να διευρύνεται όσο και να μικραίνει. Το απόθεμα λίπους είναι δυνατόν να διευρυνθεί με δυο τρόπους: Είτε μέσω αύξησης του μεγέθους των λιποκυττάρων ή με αύξηση του αριθμού τους. Ο μέσος άνθρωπος έχει αριθμό λιποκυττάρων που ξεκινάει από 2×1010 και είναι δυνατόν να φτάσει μέχρι 16×1010. Επομένως, υπάρχει τεράστια ελαστικότητα για διεύρυνση του αποθέματος λίπους.

Όταν υπάρχει θετικό ενεργειακό ισοζύγιο, το μέγεθος των λιποκυττάρων αυξάνεται μέχρι να φτάσει το μέγεθος 1μg. Από το σημείο αυτό και μετά, τα κύτταρα δεν είναι δυνατόν να μεγαλώσουν άλλο (υπερτροφία). Έτσι, εάν το θετικό ενεργειακό ισοζύγιο συνεχιστεί, ο αριθμός των λιποκυττάρων ξεκινά να αυξάνεται και μπορεί να μεγαλώνει ατελείωτα (υπερπλασία) εάν η θερμιδική πρόσληψη παραμείνει υψηλή.

Από την στιγμή, που τα λιποκύτταρα θα σχηματιστούν, είναι πολύ δύσκολο κάποιος να απαλλαγεί από αυτά. Ο αριθμός τους συνεχίζεται να παραμένει ο ίδιος ακόμη και εάν υπάρξει απώλεια βάρους. Η επίδραση της απώλειας βάρους επιδρά μόνο στο μέγεθος των λιποκυττάρων, το οποίο σταδιακά μειώνεται, και κάποια στιγμή φτάνει στο φυσιολογικό μέγεθος.

Τι διακρίνουν οι ερευνητές;

Οι ερευνητές πλέον διακρίνουν την παχυσαρκία ανάλογα εάν υπάρχει υπερτροφία ή υπερπλασία των λιποκυττάρων. Η υπερπλασία δεν είναι δυνατόν να υπάρξει εάν πρώτα δεν έχει προηγηθεί η υπερτροφία των λιποκυττάρων. Αυτός ο διαχωρισμός έχει προγνωστική σημασία για την θεραπεία της παχυσαρκίας. Η υπερτροφική παχυσαρκία, σύμφωνα με νεότερες έρευνες, φαίνεται να αντιμετωπίζεται πολύ πιο αποτελεσματικά σε σχέση με την παχυσαρκία που συνδέεται με υπερπλασία των λιποκυττάρων.

Ποιο είναι όμως το επιθυμητό ποσοστό σωματικού λίπους;

Δεν είναι δυνατόν να το προσδιορίσουμε με ακριβή τιμή γιατί εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: φύλο, σωματότυπο, είδος άσκησης που πραγματοποιεί ένα άτομο.

Πού οφείλεται το φαινόμενο της παχυσαρκίας;

Η παχυσαρκία είναι μια πολυπαραγοντική νόσος στην οποία μπορεί να εμπλέκονται περιβαλλοντικά αίτια όπως ο σύγχρονος τρόπος ζωής, ψυχολογικά αίτια όπως το συναισθηματικό φαγητό, ορμονικά αίτια όπως διαταραχές στη λειτουργία του θυρεοειδή, ακόμη και κληρονομικότητα. Ωστόσο, ακόμη κι αν όλοι οι παραπάνω λόγοι συνυπάρχουν, ένα είναι το σίγουρο…

Η παχυσαρκία δε μπορεί να εμφανιστεί παρά μόνο εάν υπάρχουν λανθασμένες διατροφικές συνήθειες σε συνδυασμό με έναν καθιστικό τρόπο ζωής

Έτσι, η κύρια αιτία της παχυσαρκίας είναι το ενεργειακό ισοζύγιο.

Τι εννοώ με αυτό;

Όταν οι θερμίδες δηλαδή που προσλαμβάνουμε μέσω της τροφής είναι περισσότερες από αυτές που καταναλώνουμε τότε το σωματικό βάρος αρχίζει και αυξάνεται κι αν αυτό συμβαίνει παρατεταμένα μπορεί να οδηγήσει σε υπερβάλλον βάρος και παχυσαρκία.

Ποια είναι η λύση στην παχυσαρκία;

Για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας η λύση βρίσκεται στην αλλαγή της διατροφικής συμπεριφοράς και στην αύξηση της σωματικής δραστηριότητας.

Μερικές συστάσεις που μπορούν να βοηθήσουν στη δίαιτα

Διαιτητική αντιμετώπιση για την απώλεια βάρους

Η πράξη δείχνει ότι η δραστική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας είναι υπόθεση δίαιτας. Όλες οι άλλες μέθοδοι (χειρουργική, φάρμακα, ασκήσεις κ.λπ.) αποβλέπουν στο να δημιουργήσουν αρνητικό θερμιδικό ισοζύγιο. Εξάλλου το παχύσαρκο άτομο πολύ πιο εύκολα δέχεται μια υποθερμιδική δίαιτα παρά ένα πρόγραμμα βαριάς σωματικής άσκησης, όπου τα αποτελέσματα είναι πολύ αμφίβολα αν η άσκηση δεν συνδυάζεται με αντίστοιχα μειωμένη πρόσληψη θερμίδων.

Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι παχύσαρκοι προσλαμβάνουν περισσότερες θερμίδες απ’ τα φυσιολογικά στο βάρος άτομα, αν και οι περισσότεροι υπερσιτίζονται. Αν ορισμένοι παχύσαρκοι υποστηρίζουν ότι τρώνε λίγο και παχαίνουν σε σύγκριση με άλλους, αυτό εν μέρει είναι αληθινό. Αυτό που πρέπει να καταλάβουν είναι ότι προσλαμβάνουν περισσότερες θερμίδες από εκείνες που χρειάζονται. Επομένως για να μειώσουν το βάρος τους θα πρέπει να ακολουθήσουν μία δίαιτα υποθερμιδική.

Ζυγίστε τις τροφές

Θα πρέπει να ζυγίζουν ή να χρησιμοποιηθούν “μεζούρες” για τις τροφές έτσι ώστε να μάθουν να υπολογίζουν το μέγεθος της μερίδας.

Αυξήστε την πρόσληψη φυτικών ινών

Οι τροφές που περιέχουν σύνθετες φυτικές ίνες απαιτούν περισσότερο χρόνο για να καταναλωθούν από τις τροφές που περιέχουν απλές φυτικές ίνες και ο κορεσμός (πληρότητα ή ικανοποίηση) επιτυγχάνεται με λιγότερες θερμίδες όταν κανείς καταναλώνει τροφές με σύνθετες φυτικές ίνες.

trofima plousia se fytikes ines

Αποφύγετε τα λιπαρά τρόφιμα

Ελαττώνουμε την κατανάλωση λιπαρών τροφών, οι οποίες αποτελούν την πλέον συγκεντρωμένη πηγή θερμίδων. Επιλέγουμε άπαχο κρέας ή πουλερικά χωρίς πέτσα και δεν τρώμε περισσότερο από 180 gr. ημερησίως. Χρησιμοποιούμε μπαχαρικά, καρυκεύματα, χυμό λεμόνι ή άλλα πρόσθετα χαμηλών θερμίδων παρά βούτυρο, ζωικό λίπος. Επιλέγουμε άπαχο γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά. Περιορίζουμε την κατανάλωση φαγητών με κορεσμένο λίπος, όπως οι λουκουμάδες, το φύλλο της πίτας, τα κρουασάν, τα μπισκότα και άλλα αρτοσκευάσματα. Επιλέγουμε φρέσκα φρούτα ή μπισκότα με χαμηλά λιπαρά παρά παγωτό, κέικ, πίτες ή μπισκότα με πολλά λιπαρά. Αντικαθιστούμε στο ζωικό βούτυρο με τη φυτική μαργαρίνη τύπου soft.

Υιοθετείστε μια ισορροπημένη διατροφή

Η διατροφή σας πρέπει να είναι βασισμένη στις αρχές της μεσογειακής διατροφής, πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, όσπρια και ελαιόλαδο. Αποφύγετε, τις δίαιτες «express» στις οποίες η θεαματική απώλεια βάρους προέρχεται κυρίως από απώλεια μυϊκού ιστού και συνοδεύεται από θεαματική επαναπρόσληψη του βάρους σε σύντομο χρονικό διάστημα και μείωση του μεταβολισμού. Ακολουθώντας μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή δίνετε εσείς το παράδειγμα στα παιδιά σας και τους δείχνετε το δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουν.

Βάλτε τη φυσική δραστηριότητα στη ζωή σας

Εντάξτε αρχικά 10 -20 λεπτά μέτριας έντασης αερόβια δραστηριότητα την ημέρα και σταδιακά αυξήστε το χρόνο στα 45 λεπτά ημερησίως για τουλάχιστον 5 μέρες την εβδομάδα. Το περπάτημα αποτελεί μια εξαιρετική επιλογή για να ξεκινήσετε! Ενθαρρύνετε τα παιδιά να σας ακολουθήσουν και να συμμετέχουν σε αθλητικές δραστηριότητες. Βάλτε τα αθλητικά σας σήμερα κιόλας!

Για τους αρμόδιους επιστήμονες υγείας

Πώς μπορούμε να μειώσουμε το σωματικό λίπος έτσι ώστε να έχουμε απώλεια βάρους;

Τα παρακάτω σημεία μας βοηθούν στη μείωση του σωματικού λίπους υγιεινά και με ασφάλεια.

Καθορισμός στόχων: Θέτουμε ένα ρεαλιστικό στόχο που είναι εφικτός. Κάνουμε μετρήσεις πάχους των δερματοπτυχών και μετρήσεις περιφερειών σε συγκεκριμένες θέσεις.
Εκτιμάμε τις θερμίδες που παίρνουμε.
Δεν τρώμε λιγότερο από το Β.Μ.R.
Η ενεργειακή πρόσληψη θα πρέπει να καλύπτει τουλάχιστον την ενεργειακή δαπάνη του οργανισμού για να επιβιώσει.
Διατηρούμε υψηλό το ποσοστό κατανάλωσης των υδατανθράκων.
Μειώνουμε το λίπος αλλά δεν το αποφεύγουμε τελείως.
Καταναλώνουμε συχνά και τακτικά γεύματα και σνακ.

Οι στόχοι της διατροφικής φροντίδας για την απώλεια λίπους

Να ελαττωθεί το λίπος του σώματος ώστε να επιτευχθεί ένα βάρος κοντά στο 20% του ιδανικού.
Να αναπτυχθούν πιο υγιεινές συνθήκες διατροφής.
Να προληφθεί απώλεια μυϊκής μάζας (LMB) κατά την ελάττωση του σωματικού βάρους.
Να διατηρηθεί το μειωμένο βάρος του σώματος.

Οι συνιστώμενες δίαιτες πρέπει να περιέχουν όλα τα θρεπτικά συστατικά και να είναι εφαρμόσιμες ξεχωριστά για κάθε περιστατικό. Ούτε η νηστεία, ούτε οι “εύκολες μέθοδοι δίαιτας” δεν δίνουν τα επιθυμητά αποτελέσματα για την απώλεια του λίπους του σώματος. Οι σύγχρονες έρευνες δείχνουν ότι οι δίαιτες για απώλεια βάρους για να είναι ασφαλείς, ουσιαστικές και πραγματικές ως προς το αποτέλεσμα πρέπει:

Να είναι χαμηλές σε θερμίδες αλλά να περιέχουν όλα τα θρεπτικά συστατικά για την σωστή λειτουργία του οργανισμού.
Να αποτελούνται από μεγάλες ποικιλίες τροφίμων, κάθε προτίμησης, και να βοηθήσουν την τάση πείνας ανάμεσα στα γεύματα.
Να είναι προσαρμοσμένες στο ρυθμό της ζωής του πελάτη / ασθενή, για να υπάρχει εύκολη πρόσληψη τόσο στο σπίτι όσο και εκτός σπιτιού.
Να είναι υπολογισμένες προς μια φυσιολογική απώλεια βάρους, 900 – 1000 gr. / εβδομάδα.
Να είναι δίαιτες μακροπρόθεσμες (εφόσον εκπληρώνει τα πρώτα 3 παραπάνω στάδια) και να συνεχίζονται και όταν φτάσουμε στο επιθυμητό βάρος.

Αντιμετώπιση της παχυσαρκίας σε παγκόσμιο επίπεδο

Ευρώπη

Η αντιμετώπιση του προβλήματος σε παγκόσμια βάση έχει μεταφερθεί σε πολιτικό επίπεδο. Δύο συναντήσεις διοργανώθηκαν το Μάιο 2006 από την Τοπική Υπηρεσία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) στην Ευρώπη παρείχαν την ευκαιρία στα αρμόδια άτομα που λαμβάνουν πολιτικές αποφάσεις από διάφορους τομείς των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων (υγεία, αθλητισμός, μεταφορές, πολεοδομία, εκπαίδευση, αναψυχή, γεωργία και εμπόριο) να συζητήσουν τους ρόλους τους στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας μέσω της προώθησης της σωματικής δραστηριότητας για την ενίσχυση της υγείας και μέσω της αναγνώρισης εναλλακτικών πολιτικών επιλογών για το εμπόριο και τη γεωργία. Σκοπός είναι η διατύπωση συστάσεων που ελπίζεται ότι οι χώρες-μέλη του Π.Ο.Υ. θα υιοθετήσουν σε έναν ευρωπαϊκό κανονισμό που θα προσφέρει πολιτική καθοδήγηση και θα παρέχει ένα στρατηγικό πλαίσιο εργασίας για την ενίσχυση της δράσης για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας.

Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής

Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (Η.Π.Α.) συμφωνήθηκε η απομάκρυνση των ανθρακούχων αναψυκτικών που περιέχουν γλυκαντικές ουσίες από το 75% των σχολείων έως το 2008 και από το σύνολο των σχολείων έως το 2009. Σε αυτή την απόφαση μεσολάβησε ο πρώην Πρόεδρος των Η.Π.Α. Μπιλ Κλίντον.

Νέα Ζηλανδία

Στη Νέα Ζηλανδία, ο Υπουργός Υγείας, Pete Hodgson, ετοιμάζει την ατζέντα για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας όχι μόνο στη χώρα του αλλά σε παγκόσμια κλίμακα. Ήδη έχει ανακοινώσει ότι το 2007 θα αποτελέσει πρώτη του προτεραιότητα η προσπάθεια για την καταπολέμηση χρόνιων νόσων, και ιδιαίτερα της παχυσαρκίας. Η εφαρμογή της απομάκρυνσης των ανθρακούχων αναψυκτικών από τα σχολεία είναι μια από τις κύριες επιδιώξεις και στην Νέα Ζηλανδία.

Ηνωμένο Βασίλειο

Οι ιατροί, στο Ηνωμένο Βασίλειο, εξέδωσαν καινούργιες κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με το πώς θα πρέπει να παρέχονται συμβουλές σε ασθενείς ώστε να χάσουν βάρος και να ασκούνται περισσότερο.

Αυστρία

Στην Αυστρία, προτείνεται η επιχορήγηση της εγγραφής σε γυμναστήριο ή αθλητική λέσχη για τα άτομα που καλύπτονται από το κρατικό σύστημα ασφάλισης υγείας. Η πρόληψη της παχυσαρκίας είναι δυνατή μόνο εφόσον πραγματοποιηθούν θεμελιώδεις μεταβολές σε όλο το κοινωνικό φάσμα.

Η παραγωγή και διαθεσιμότητα φθηνών υγιεινών τροφών, ο πολεοδομικός σχεδιασμός ώστε να υπάρχουν ασφαλείς χώροι πρασίνου για βάδιση, ποδηλασία ή παιχνίδι, η ένταξη της διατροφικής εκπαίδευσης και θεραπείας στις δαπάνες των ασφαλιστικών ταμείων, η εκπαίδευση σχετικά με τη διατροφή που θα πρέπει να ξεκινάει από τα σχολεία και υιοθέτηση ενός παγκόσμιου κώδικα για την προώθηση μόνο υγιεινών τροφών και ροφημάτων σε παιδιά, είναι ορισμένοι από τους στόχους που πρέπει να τεθούν σε παγκόσμια βάση ώστε να αντιμετωπιστεί μακροπρόθεσμα το πρόβλημα της παχυσαρκίας. Αλλά και της νοσηρότητας που συνεπάγεται αυτή και κατά συνέπεια της αύξησης της δαπάνης των ασφαλιστικών ταμείων για την κάλυψη των νέων φαρμακευτικών και άλλων αναγκών των ασφαλισμένων.

Σύστημα υγείας και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας

Εντούτοις, κανένα σύστημα υγείας δεν έχει ακόμη κατορθώσει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της παχυσαρκίας και καμία κοινωνία δεν έχει αναπτύξει μία αποτελεσματική στρατηγική για την πρόληψη της. Και αυτό επειδή δεν υπήρξε ποτέ συντονισμένη προσπάθεια όλων των αρμόδιων φορέων, αλλά μεμονωμένες ενέργειες που δεν μπόρεσαν να σταθούν απέναντι στις τεράστιες διαφημιστικές καμπάνιες πολυεθνικών εταιρειών. Η απάντηση σε αυτό το πρόβλημα θα πρέπει να δοθεί σε δύο επίπεδα.

Το πρώτο επίπεδο πρέπει να αφορά την ουσιαστική κυβερνητική καθοδήγηση, έτσι ώστε να μπορέσουν να ευοδωθούν οι απαραίτητες πολιτικές μεταβολές – με νομοθετικές ρυθμίσεις – μέσω συνεργασιών των κυβερνητικών φορέων με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τη βιομηχανία τροφίμων, καθώς και τους τομείς λιανικής πώλησης και αναψυχής.
Το δεύτερο επίπεδο αφορά την οικογένεια, κύτταρο της κοινωνίας, όπου οι γονείς κατάλληλα εκπαιδευμένοι να μπορούν να δώσουν στα παιδιά τους την κατάλληλη καθοδήγηση. Μόνο τότε, θα μπορούμε να αναμένουμε ορατή πρόοδο στη μείωση της παχυσαρκίας και στον περιορισμό της επιδημίας.

Περιπτώσεις μείωσης σωματικού βάρους

Η ελάττωση σωματικού βάρους που παρατηρείται στις πρώτες ημέρες μιας δίαιτας αδυνατίσματος οφείλεται κατά το μεγαλύτερο ποσοστό σε απώλεια νερού και γλυκογόνου. Με την πάροδο του χρόνου όμως το μεγαλύτερο ποσοστό του σωματικού βάρους που χάνεται προέρχεται από το αποθηκευμένο λίπος. Επίσης στην περιορισμένη θερμιδική πρόσληψη δεν πρέπει να μειώνεται η πρόσληψη των υγρών, γιατί κάτι τέτοιο θα έχει σαν αποτέλεσμα το χάσιμο περισσότερου νερού, όχι όμως και σωματικού λίπους.

Η γρήγορη απώλεια σωματικού βάρους μέσα από κάποια δίαιτα έχει το μειονέκτημα ότι δεν οφείλεται μόνο σε απώλεια σωματικού λίπους αλλά και σε απώλεια άλιπου ιστού (μυϊκή μάζα, γλυκογόνου, ανόργανων ουσιών, νερού κ.λ.π.). Έρευνες αποδεικνύουν καθημερινά ότι η απώλεια βάρους είναι πιο αποτελεσματική και πιο ακίνδυνη όταν συνδυάζεται η άσκηση με μια κατάλληλη διατροφή.

Η απώλεια του άλιπου ιστού, ανάλογα με την δίαιτα και τη διάρκεια της μπορεί να κυμαίνεται από 35 – 45% με άμεσες καταστροφικές επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου

Συμπερασματικά

Η παχυσαρκία αποτελεί το έδαφος για την ανάπτυξη μίας πληθώρας κινδύνων για την υγεία! Η σωστή διατροφή και η άσκηση αποτελούν το μυστικό της επιτυχίας. Ενημερωθείτε και απευθυνθείτε στους ειδικούς για να σας καθοδηγήσουν. Μικρές αλλαγές στην καθημερινότητα οδηγούν σε μεγάλα αποτελέσματα! Η κατάλληλη ώρα για αλλαγή είναι τώρα…

Πηγή

Υγεία

‘Μεσογειακή Δίαιτα’: το πιο υγιεινό διατροφικό μοντέλο

Υπάρχουν διάφορα Μεσογειακά Έθνη με ξεχωριστές κουλτούρες, παραδόσεις και διατροφικές συνήθειες. Επομένως και ο όρος Μεσογειακή Δίαιτα δεν αναφέρεται γενικά σε ένα ομογενές διατροφικό μοντέλο, αλλά σε μια ποικιλία φυτοκεντρικών διατροφικών μοντέλων, τα οποία αναπτύχθηκαν προ εκαντοταετιών γύρω από τη Μεσόγειο, και τα οποία μοιράζονται τη χρήση κοινών τροφίμων: ζυμαρικά, ψωμί, ελαιόλαδο, φασόλια, καρποί, ψάρια, κρασί, φρούτα και λαχανικά, διαθέσιμα όλο το χρόνο.

Η πεποίθηση πως η Μεσογειακή Δίαιτα έχει να επιδείξει θετικά στοιχεία για την ανθρώπινη υγεία, πηγάζει από πλήθος μελετών που έχουν εξετάσει τις διάφορες παραμέτρους της. Ο φυτοκεντρικός χαρακτήρας της δίαιτας, σε συνδυασμό με τη χαμηλή κατανάλωση κρέατος και την μέτρια κατανάλωση οινοπνεύματος, φαίνεται να έχει συνεισφέρει πολλά σε αυτό. Επίσης, σημαντική εμφανίζεται η κυρίαρχη χρήση του ελαιολάδου ως βασική πηγή λίπους, καθώς αυτό παρουσιάζει ιδιαίτερη σύσταση, σημαντικά διαφορετική, ακόμη και από άλλα φυτικά έλαια.

Οι χρήστες της Μεσογειακής Δίαιτας φέρονται να πλεονεκτούν σε δείκτες υγείας και παρουσιάζουν χαμηλότερη θνησιμότητα, τόσο σε συγκεκριμένες νόσους, όσο και ολική. Από πλήθος μελετών, συγκρίσεων και ερευνών, προκύπτει πως οι πληθυσμοί εκείνοι, οι οποίοι εμφανίζουν την μεγαλύτερη μακροβιότητα και τις μικρότερες συχνότητες παθήσεων, όπως των καρδιαγγειακών κ.α. εμφανίζουν κοινά χαρακτηριστικά στη δίαιτά τους. Τα κοινά αυτά χαρακτηριστικά σχηματίζουν την Μεσογειακή Δίαιτα με τα διάφορα μοντέλα της και ανάμεσά τους μπορούν να αναγνωρισθούν τα εξής:

υψηλή αναλογία μονοακόρεστων προς κορεσμένων λιπών
υψηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών
μέτρια κατανάλωση οινοπνεύματος, κυρίως στην μορφή του κρασιού
κατανάλωση γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων σε μέτρια επίπεδα, κυρίως με την μορφή του τυριού
χαμηλή κατανάλωση κρέατος και προϊόντων κρέατος
ψάρια και πουλερικά σε μικρές έως μέτριες ποσότητες
0-4 αυγά εβδομαδιαίως
ελάχιστη επεξεργασία των τροφών, η εποχική κατανάλωση και η φρεσκάδα των τροφίμων μεγιστοποιεί την πρόσληψη διαιτητικών ινών, αντιοξειδωτικών και άλλων μικροστοιχείων

Γενικά πάντως, ακόμη και αν η Μεσογειακή Δίαιτα δεν είναι σε θέση να αποδώσει όλα εκείνα τα θετικά ή να αποτρέψει τα αρνητικά, όπως της αποδίδεται, σίγουρα απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί επιβλαβής ή επιζήμια για την ανθρώπινη υγεία. Ως εκ τούτου, η υιοθέτησή της από μεγαλύτερη μερίδα του παγκοσμίου πληθυσμού μπορεί και πρέπει να συστήνεται, ακόμη και αν η άριστη υγεία και το υψηλό προσδόκιμο ζωής των κατοίκων της Μεσογείου σχετίζονται από πολλούς και με μη διατροφικούς παράγοντες, όπως το ξεκούραστο ψυχο-κοινωνικό περιβάλλον, οι απαλές κλιματικές συνθήκες, η διατήρηση της δομής ευρείας οικογένειας και ο μεσημεριανός ύπνος.

Βασικές αρχές υγιεινής διατροφής

υιοθέτηση μικρών και συχνών γευμάτων ώστε να αποφεύγεται η επιβάρυνση του πεπτικού συστήματος και να μειώνονται οι πιθανότητες εμφάνισης ινσουλινοαντοχής)
αντικατάσταση των γαλακτοκομικών με τα αντίστοιχα χαμηλών λιπαρών (προσφέρουν τα ίδια θρεπτικά στοιχεία με λιγότερες θερμίδες)
κάθε ημέρα κατανάλωση τουλάχιστον ενός φρούτου
κάθε ημέρα κατανάλωση σαλάτας
μείωση της κατανάλωσης οινοπνεύματος και ανθρακούχων ζαχαρούχων αναψυκτικών, με παράλληλη αντικατάσταση από φρέσκους χυμούς (περιέχονται 7 θερμίδες ανά γραμμάριο οινοπνεύματος….)
προτίμηση μαύρου ψωμιού και γενικά ακατέργαστων τροφίμων με στόχο την αύξηση των διαιτητικών ινών (η κατεργασία αφαιρεί σημαντικό μέρος των θρεπτικών στοιχείων)
μέτρο και ισορροπία σε κάθε διατροφική επιλογή

Του Μιχάλη Χουρδάκη MD

Κλινικός Διαιτολόγος, Διατροφολόγος

Διδάσκων Ιατρικής Α.Π.Θ.

Αντιπρόεδρος Πανελλήνιου Συλλόγου Διαιτολόγων – Διατροφολόγων

Υγεία

Τροφή και… ΥΓΕΙΑ

Πολλές φορές συμβαίνουν πράγματα στη ζωή μας που δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε που οφείλονται. Σε ένα αγόρι 7 ετών διαγνώστηκε σχιζοφρένια, με τη συμπεριφορά του να είναι συχνά παράξενη, χωρίς συνέχεια. Όταν οι συνηθισμένες μέθοδοι απέτυχαν να λύσουν το πρόβλημα, το παιδί εισήλθε σε ίδρυμα. Όμως, οι γονείς του επέμειναν και εξερεύνησαν κάθε δρόμο φροντίδας. Έτσι, ανακάλυψαν έναν ψυχίατρο που εφαρμόζει την ορθομοριακή ιατρική –έναν κλάδο που στήριξε ιδιαίτερα ο νομπελίστας καθηγητής της ιατρικής Λάινους Πόουλινγκ.

Ο ψυχίατρος εκείνος, του έδωσε μεγαβιταμίνες και εφάρμοσε ορισμένη δίαιτα, απαγορεύοντάς του να συμπεριλάβει στη διατροφή του οποιαδήποτε βιομηχανοποιημένη τροφή «ευρείας κατανάλωσης», χωρίς να εφαρμόσει καμιά άλλη θεραπεία. Σήμερα το παιδί αυτό είναι ένας δραστήριος νέος, χωρίς κανένα πρόβλημα, ψυχολογικό ή σωματικό.

Τι προκάλεσε επομένως το ιατρικό πρόβλημα αυτού του παιδιού; Ο γιατρός που τον θεράπευσε ανακάλυψε ότι η κατάστασή του οφειλόταν σε αλλεργικές αντιδράσεις προς τη ζάχαρη! Η κατάστασή του, δηλαδή, οφειλόταν αποκλειστικά και μόνο στις τροφές που έτρωγε.

Ο Αλέξης Καρέλ, ο μεγαλύτερος βιολόγος της εποχής μας, βραβευμένος με Νομπέλ έχει πει ότι: «Η κατασκευή του οργανισμού μας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη φύση των χημικών ουσιών που παίρνουν μέρος στη σύνθεση των ιστών μας» για να εξηγήσει πόσο μεγάλη είναι η επίδραση του περιβάλλοντος και της τροφής στη διαμόρφωση της «ποιότητας» των ανθρώπων. Και πρόσθεσε: «Το σώμα μας και η φυσιολογική και ψυχική ποιότητά του, επηρεάζεται από τη γεωλογική κατάσταση της χώρας όπου ζούμε, από τη φύση των ζώων και των φυτών με τα οποία τρεφόμαστε», για να τονίσει ότι «ο σύγχρονος άνθρωπος εκφυλίζεται γιατί οι πρόοδοι του βιομηχανικού πολιτισμού ευκολύνουν ολοένα και περισσότερο την απομάκρυνσή του από τη ζωή των προγόνων του». Για να καταλάβουμε πόσο βασικό είναι αυτό, αρκεί να δούμε ότι ενώ το 1950 ήταν βιομηχανοποιημένο γύρω στο 10% της τροφής που τρώγαμε, το 1980 έφτασε το 40%.

Είναι γεγονός ότι τα βιομηχανοποιημένα φαγώσιμα προϊόντα είναι ελλιπή σε απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, γιατί οι τεχνολόγοι τροφίμων μπορούν να αντικαταστήσουν λίγες μόνο από τις θρεπτικότατες ουσίες που αφαίρεσαν από την πρώτη ύλη τους, δηλαδή τα αγροτικά προϊόντα, για να βάλουν στο νέο προϊόν τους την ετικέτα «εμπλουτισμένο». Έτσι, υπό την ετικέτα «εμπλουτισμένο», έχουμε ένα νέο, ελκυστικό στην εμφάνιση προϊόν, που σχεδιάστηκε για να «προκαλεί τη γεύση» και όχι να διατηρεί την υγεία.

Το αποτέλεσμα αυτής της πορείας της τεχνολογικής προόδου και των επιτευγμάτων της στη διατροφική αλυσίδα είναι η διαστρέβλωση των φυσικών τροφών και η έξαρση των εκφυλιστικών ασθενειών όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις, η υπέρταση, ο διαβήτης, οι νεφροπάθειες, οι αρτηριοσκληρώσεις, και άλλες.

Σήμερα πολλοί επιστήμονες αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι οι εκφυλιστικές ασθένειες μπορεί στην πραγματικότητα να οφείλονται σε κακή διατροφή, πράγμα που προκαλεί κατάρρευση των κυττάρων που δεν τρέφονται σωστά και δημιουργεί διάφορες εκφυλιστικές παθήσεις, ανάλογα με τον άνθρωπο και με το ποιο είναι το αδύνατο σημείο του οργανισμού του.

Στις περιπτώσεις εκφυλιστικών ασθενειών, η διατροφή των κυττάρων και των αδένων με τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται έχει βοηθήσει πολλούς να γίνουν και να παραμείνουν υγιέστεροι, με αποτέλεσμα να προληφθεί ή να αντιστραφεί ο εκφυλισμός.

Γι’ αυτό έχουμε όλοι μας έναν πολύ σοβαρό λόγο να ενδιαφερθούμε για ό,τι αφορά τη διατροφή μας και να μη δεχόμαστε ανεξέλεγκτα ό,τι μας προσφέρει η Αγορά και ό,τι μας συνιστά η διαφήμιση.

«Η τροφή να είναι το γιατρικό σου, και το γιατρικό σου να είναι η τροφή σου» Ιπποκράτης

Της Αναστασίας Μουστάκα

Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας

Διατροφή

Υπερθυρεοειδισμός: Πλήρης Οδηγός Διατροφής και Αντιμετώπισης

Ο υπερθυρεοειδισμός είναι μια διαταραχή όπου ο θυροειδής σου αδένας υπερεκκρίνει τις θυροειδικές ορμόνες.

Εξαιτίας της υπερέκκρισης των ορμονών αυτών μπορεί να αυξηθεί ο μεταβολισμός σου το οποίο θα φέρει διάφορα άλλα συμπτώματα με την σειρά του, τα οποία θα αναλύσουμε μέσα στον οδηγό.

Ο θυροειδής βρίσκεται ακριβώς κάτω από το μήλο του Αδάμ στους άνδρες και σε αντίστοιχο σημείο στις γυναίκες.

Υπερθυρεοειδισμός στο Γραφείο μου

Ως διαιτολόγος, έχω συναντήσει αρκετούς ανθρώπους που επηρεάζονται από αυτή την κατάσταση. Συνήθως είναι αυτός ο τύπος που θα έρθει στον διαιτολόγο για να βάλει κιλά, γιατί όσο και να τρώει, βάρος δεν βάζει.

Τα συμπτώματα συχνά συγχέονται με άλλες διαταραχές, ενώ η διαχείριση απαιτεί έναν συνδυασμό ιατρικής παρακολούθησης και αλλαγών στον τρόπο ζωής σου. Ας δούμε μαζί τι ακριβώς είναι ο υπερθυρεοειδισμός, ποια είναι τα συμπτώματά του, και πώς μπορείς να τον αντιμετωπίσεις.

Ti Einai Yperthyroidismos Diaitologos Papachristos Paris

Τι Είναι ο Υπερθυρεοειδισμός;

Ο θυρεοειδής σου παράγει δύο βασικές ορμόνες:

την Τ3 (τριϊωδοθυρονίνη) και
την Τ4 (θυροξίνη).

Αυτές οι ορμόνες ρυθμίζουν τον μεταβολισμό σου, δηλαδή το πόσο γρήγορα καίει το σώμα σου ενέργεια.

Στον υπερθυρεοειδισμό, το σώμα σου παράγει αυτές τις ορμόνες σε υπερβολική ποσότητα, έχοντας ως αποτέλεσμα αυξημένο μεταβολισμό και μη φυσιολογική φυσιολογία του σώματος σου.

Πόσο Συχνός Είναι;

Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας της Αμερικής ο υπερθυρεοειδισμός επηρεάζει το 1-2% του πληθυσμού.

Είναι πιο συχνός στις γυναίκες και μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αν και είναι πιο συνηθισμένος μεταξύ των 20 και 40 ετών.

Οι Βασικές Αιτίες του Υπερθυρεοειδισμού

Ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να προκληθεί από διάφορες αιτίες. Οι πιο συνηθισμένες είναι:

Νόσος του Graves

Η πιο κοινή αιτία, πρόκειται για αυτοάνοση πάθηση (ονόματι νόσος Graves) όπου το ανοσοποιητικό σου σύστημα “επιτίθεται” στον θυρεοειδή, οδηγώντας σε υπερπαραγωγή ορμονών.

Όζοι Θυροειδούς

Μικροί όζοι (διογκώσεις) στον θυρεοειδή που προκαλούν τον θυροειδή να παράγει ορμόνες ανεξέλεγκτα.

Όζοι Θυροειδούς βρίσκονται περίπου στο 50% του πληθυσμού, χωρίς αυτό να σημαίνει πως όλοι οι όζοι είναι επιβλαβείς.

Θυρεοειδίτιδα

Φλεγμονή του θυρεοειδούς που προκαλεί προσωρινή υπερβολική απελευθέρωση ορμονών.

Υπερβολική Πρόσληψη Ιωδίου

Η αυξημένη πρόσληψη ιωδίου, π.χ., μέσω τροφών ή συμπληρωμάτων μπορεί να ενεργοποιήσει τον θυρεοειδή.

Υπερβολική Χρήση Θυρεοειδικών Ορμονών

Αυτό μπορεί να συμβεί εαν παίρνεις φάρμακα για τον υποθυρεοειδισμό χωρίς σωστή παρακολούθηση.

Yperthyroidismos Simptomata Pws Ginetai Diagnosi Papachristos Diaitologos

Υπερθυρεοειδισμός: Ποια Είναι τα Συμπτώματα του;

Τα συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού ποικίλλουν, αλλά ορισμένα από τα πιο κοινά περιλαμβάνουν:

Απώλεια βάρους: Παρά την αυξημένη όρεξη, παρατηρείς ανεξήγητη απώλεια κιλών.

Σύμφωνα με την Εγκυκλοπαίδεια ενδοκρινικών ασθενειών ο μεταβολικός ρυθμός ηρεμίας σου μπορεί να αυξηθεί και έως 50% εάν έχεις υπερθυρεοειδισμό.

Ταχυκαρδία: Αυξημένοι παλμοί ακόμη και σε κατάσταση ηρεμίας.
Αίσθημα ζέστης: Ζεσταίνεσαι εύκολα, ακόμη και σε δροσερό περιβάλλον.
Νευρικότητα και άγχος: Αισθάνεσαι ανήσυχος ή έχεις ταραγμένη διάθεση.
Διαταραχές ύπνου: Δυσκολία στον ύπνο ή αίσθημα κόπωσης παρά τον ύπνο.
Διάρροια: Ο γρήγορος μεταβολισμός επηρεάζει και το πεπτικό σου σύστημα.
Αδυναμία μυών: Ιδιαίτερα στους ώμους και τους μηρούς.
Τρέμουλο: Ελαφρές δονήσεις στα χέρια ή στο σώμα σου.

Σύμφωνα με την Mayo Clinic, ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί επίσης να προκαλέσει εξόφθαλμο, μια κατάσταση όπου τα μάτια προεξέχουν ελαφρώς.

Πώς Γίνεται η Διάγνωση του Υπερθυρεοειδισμού;

Η διάγνωση περιλαμβάνει:

Εξετάσεις Αίματος

Στις εξετάσεις αίματος μετράνε τα επίπεδα της TSH (θυρεοειδοτρόπος ορμόνη), ελεύθερης Τ3 (FT3) και ελεύθερης Τ4 (FT4).

Πίνακας Επιπέδων Ορμονών για Διάγνωση Υπερθυρεοειδισμού

Ορμόνες	Επίπεδα
TSH	<0,1 mIU/L
FT3	>4,3 pg/mL
FT4	>1,8 ng/dL

Πηγή: Thyroid.org

Στον παραπάνω πίνακα φαίνονται οι τιμές ορμονών που σχετίζονται με τον θυροειδή όπου εάν ισχύουν και οι τρεις μπορεί να γίνει διάγνωση υπερθυρεοειδισμού.

Γιατί όμως αυτό;

Η TSH παράγεται από τον εγκέφαλο σου και λειτουργεί σαν “σήμα” προς τον θυρεοειδή να παράγει τις θυρεοειδικές ορμόνες Τ3 (τριιωδοθυρονίνη) και Τ4 (θυροξίνη).
Όταν τα επίπεδα αυτών των ορμονών είναι φυσιολογικά, ο εγκέφαλος ρυθμίζει την TSH, ώστε ο θυρεοειδής να παράγει ακριβώς όση ποσότητα χρειάζεται.

Σε περίπτωση όμως που:

Ο θυρεοειδής υπερλειτουργεί (π.χ. λόγω της Νόσου του Graves ή ενός τοξικού όζου).

Υπάρχει αυτοάνοση διαταραχή, που ενεργοποιεί συνεχώς τον θυρεοειδή (π.χ. μέσω αντισωμάτων).

Υπάρχει φλεγμονή ή θυρεοειδίτιδα, που προκαλεί απότομη απελευθέρωση αποθηκευμένων ορμονών.

Τότε τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών Τ3 και Τ4 αυξάνονται ανεξέλεγκτα.

Αυτό το ‘πλεόνασμα ορμονών’ στέλνει σήμα στην υπόφυση να μειώσει δραστικά την παραγωγή TSH, με αποτέλεσμα πολύ χαμηλή (σε μερικές περιπτώσεις μη ανιχνεύσιμη) TSH.

Απεικονιστικές Εξετάσεις

Ένας υπέρηχος ή σπινθηρογράφημα μπορεί να δείξει αν υπάρχουν όζοι ή διόγκωση του θυρεοειδούς.

Αντισώματα

Ο γιατρός σου μπορεί να ζητήσει εξέταση ανίχνευσης αντισωμάτων εάν υποπτεύεται νόσο του Graves.

Υπερθυρεοειδισμός και Υγεία

Έχω ακούσει την έκφραση “μακάρι να είχα υπερθυρεοειδισμό, να έτρωγα ότι ήθελα και να μην έβαζα βάρος”, ωστόσο, δεν είναι τόσο απλό. Αν αντιμετωπιστεί, ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να προκαλέσει:

Καρδιακά προβλήματα, όπως αρρυθμίες.
Απώλεια οστικής πυκνότητας (οστεοπόρωση).
Υπογονιμότητα.
Θυρεοτοξική κρίση (σοβαρή επιπλοκή που απαιτεί επείγουσα ιατρική φροντίδα).

Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη αυτών των επιπλοκών.

Antimetopisi Yperthireoidismou Diatrofi Gia Thyroidi Ti Na Trww

Αντιμετωπίζοντας τον Υπερθυρεοειδισμό μέσω Διατροφής

Στον υπερθυρεοειδισμό, οι διατροφή έχει συγκεκριμένους στόχους:

Να σου παρέχει αρκετές θερμίδες ώστε να μην χάσεις επιπλέον βάρος (ή ακόμη και να βάλεις).
Να σου παρέχει τα θρεπτικά συστατικά που υπάρχουν σε αυξημένες ανάγκες στον υπερθυρεοειδισμό (συγκεκριμένα μέταλλα και βιταμίνες).
Να προστατεύσει την οστική και μυϊκή σου μάζα.
Να αποφύγεις συστατικά που μπορούν να τον επιδεινώσουν ή τα συμπτώματα του.

Πάμε να δούμε για τους στόχους αυτούς ποια τρόφιμα πρέπει να καταναλώνεις και σε ποια πρέπει να δίνεις προσοχή!

Διάβασε επίσης: Μέταλλα & Ιχνοστοιχεία στη Διατροφή σου [ΟΔΗΓΟΣ]

Θερμιδικά Πυκνές Τροφές και Υπερθυρεοειδισμός

Εξαιτίας του αυξημένου σου μεταβολικού ρυθμού, οι θερμιδικές σου απαιτήσεις είναι υψηλότερες. Για να καλύψεις αυτές τις ανάγκες χωρίς να χρειάζεται να καταναλώνεις μεγάλες ποσότητες φαγητού, πρόσθεσε στη διατροφή σου θερμιδικά πυκνές τροφές, όπως:

Ξηροί καρποί: Αμύγδαλα, καρύδια, φουντούκια.
Σπόροι: Λιναρόσπορος, κολοκυθόσπορος, chia.
Υγιεινά λιπαρά: Αβοκάντο, ελαιόλαδο, φυστικοβούτυρο, ταχίνι.
Πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα: Γιαούρτι, τυρί, γάλα.
Λιπαρά ψάρια: Σολομός, τόνος, σκουμπρί.

Διάβασε επίσης: Αύξηση Βάρους: Πως θα την πετύχεις! [ΟΔΗΓΟΣ]

Πιες τις θερμίδες σου!

Ένας καλός τρόπος να προσθέσεις περισσότερες θερμίδες στη διατροφή σου είναι να καταναλώνεις ένα μέρος τους σε υγρή μορφή.

Για παράδειγμα, ένα smoothie με γιαούρτι, φυστικοβούτυρο, αβοκάντο, μπανάνα και λίγο μέλι μπορεί να σου δώσει πολλές θερμίδες και θρεπτικά συστατικά, ενώ είναι εύκολο να καταναλωθεί.

Γιατί αυτό;

Γιατί οι θερμίδες σε υγρή μορφή παρέχουν λιγότερο κορεσμό εφόσον περνούν ταχύτερα από το στομάχι προς το λεπτό έντερο, συγκριτικά με τις στερεές τροφές.

Αυτό σημαίνει ότι το στομάχι δεν «τεντώνεται» στον ίδιο βαθμό (μειωμένη μηχανική διάταση), μειώνοντας την αίσθηση κορεσμού που προκαλείται από την πληρότητα.

Έτσι μπορείς να φας περισσότερες θερμίδες μέσα στην ημέρα!

Πρωτεΐνη Υψηλής Ποιότητας και Υπερθυρεοειδισμός

Η επαρκής πρόσληψη πρωτεΐνης είναι απαραίτητη για την προστασία της μυϊκής σου μάζας, η οποία είναι πιο ευάλωτη σε καταβολισμό λόγω του αυξημένου σου μεταβολισμού.

Πρωτεΐνη υψηλής ποιότητας σημαίνει ότι περιέχει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα και έχει υψηλή βιολογική αξία. Βιολογική αξία είναι δείκτης απορροφησιμότητας της πρωτεΐνης, για παράδειγμα βιολογική αξία 90 σημαίνει ότι στα 100 γρ. πρωτεΐνης τα 90 θα απορροφηθούν στο αίμα.

Παρακάτω σου παρέχω καλές επιλογές όπου μπορείς να βρεις και την βιολογική αξία.

Πίνακας με καλές Πηγές Πρωτεΐνης Υψηλής Ποιότητας

Τρόφιμο	Περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη (ανά 100γρ.)	Βιολογική Αξία
Αυγό	13γρ.	100
Γάλα	3,3γρ.	91
Κοτόπουλο (στήθος)	31γρ.	79
Ψάρι (σολομός)	20γρ.	83
Όσπρια (φακές)	9γρ.	65
Μοσχαρίσιο κρέας	26γρ.	74
Τυρί (π.χ. παρμεζάνα)	35γρ.	84
Γαλοπούλα (στήθος)	29γρ.	79
Γιαούρτι (πλήρες)	10γρ.	85
Σόγια (φασόλια σόγιας)	12γρ.	75
Ρύζι	2,7γρ.	64
Κινόα	4,4γρ.	83
Σπόροι κολοκύθας	19γρ.	67

Πηγή: Nutritionix, USDA

Πως να απογειώσεις τις Φυτικές Πηγές Πρωτεΐνης

Οι φυτικές πηγές πρωτεΐνης, όπως τα όσπρια, οι σπόροι και τα δημητριακά, έχουν χαμηλότερη βιολογική αξία από τις ζωικές. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να προσφέρουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα. Ένας έξυπνος τρόπος είναι ο συνδυασμός τους, όπως φακές με ρύζι ή κινόα, που δημιουργούν μια ολοκληρωμένη πρωτεΐνη.

Ποιους αφορά;

Αυτό το τιπ είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για ομάδες όπως:

Νηστεύοντες, που απέχουν από ζωικές τροφές για θρησκευτικούς λόγους.

Vegans και vegetarians, που βασίζουν τη διατροφή τους αποκλειστικά ή κυρίως σε φυτικές πηγές.

Flexitarians, που θέλουν να περιορίσουν τις ζωικές τροφές αλλά όχι να τις αποκλείσουν πλήρως.

Για όσους, ωστόσο, καταναλώνουν ζωικές τροφές, η προσθήκη τους σε φυτικές πηγές πρωτεΐνης, όπως ένα αυγό ή λίγες σαρδέλες μαζί με φακές ή κινόα, αυξάνει σημαντικά τη βιοδιαθεσιμότητα της πρωτεΐνης, καθώς οι ζωικές πηγές έχουν υψηλότερη βιολογική αξία. Έτσι, καλύπτονται καλύτερα οι ανάγκες του οργανισμού σε αμινοξέα.

Ασβέστιο και Βιταμίνη D & Υπερθυρεοειδισμός

Η οστική σου υγεία μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά στον υπερθυρεοειδισμό εξαιτίας της έξτρα απώλειας ασβεστίου από το αίμα.

Γι’ αυτό φρόντισε να καταναλώνεις τροφές πλούσιες σε ασβέστιο, αλλά και να εξασφαλίσεις επαρκή βιταμίνη D για την καλύτερη απορρόφησή του.

Τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο:

Σκούρα πράσινα λαχανικά: Σπανάκι, μπρόκολο, λάχανο.
Γαλακτοκομικά προϊόντα: Γάλα, γιαούρτι, τυρί.
Ξηροί καρποί: Αμύγδαλα.
Εμπλουτισμένα τρόφιμα: Φυτικά γάλατα (π.χ. γάλα αμυγδάλου).

Τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη D:

Λιπαρά ψάρια: Σολομός, σαρδέλες.
Αβγά (κρόκος).
Εμπλουτισμένα τρόφιμα: Δημητριακά και γάλα.

Πίνακας Πηγών Βιταμίνης D και Ασβεστίου

Τρόφιμο	Πηγή (Ασβέστιο ή Βιταμίνη D)	Ποσότητα	Ασβέστιο (mg)	Βιταμίνη D (IU)	Θερμίδες (kcal)
Σπανάκι	Ασβέστιο	1 φλιτζάνι μαγειρεμένο	245	0	41
Μπρόκολο	Ασβέστιο	1 φλιτζάνι μαγειρεμένο	62	0	55
Γάλα (πλήρες)	Ασβέστιο + Βιταμίνη D (εμπλουτισμένο)	1 φλιτζάνι	300	120	149
Γιαούρτι (2% λιπαρά)	Ασβέστιο	200 γρ	200	0	100
Αμύγδαλα	Ασβέστιο	30 γρ (περίπου 23 τεμάχια)	76	0	160
Σολομός	Βιταμίνη D	100 γρ	10	447	206
Σαρδέλες (κονσέρβα, σε λάδι)	Βιταμίνη D + Ασβέστιο	100 γρ	382	193	208
Αβγό (κρόκος)	Βιταμίνη D	1 τεμάχιο	22	37	55
Φυτικό γάλα (γάλα αμυγδάλου, εμπλουτισμένο)	Ασβέστιο + Βιταμίνη D	1 φλιτζάνι	450	120	60

Πηγή: USDA

Εκμεταλλεύσου την Χώρα σου, Βγες στον Ήλιο

Η παραγωγή βιταμίνης D από τις ηλιακές ακτίνες είναι η κύρια πηγή βιταμίνης D.

Μονάχα 15-20 λεπτά έκθεσης μπορούν να είναι αρκετά αρκεί οι ηλιακές ακτίνες να μην είναι πολύ εξασθενημένες (αργά το απόγευμα, πολύ πρωί ή τον χειμώνα) και να υπάρχει αρκετό εκτεθειμένο δέρμα (τα χέρια από τον αγκώνα και κάτω και τα πόδια από το γόνατο και κάτω είναι αρκετά).

Μαγνήσιο και Κάλιο: Σύμμαχοι για τους Μύες

Η μυϊκή αδυναμία μπορεί να οφείλεται σε ανισορροπίες ηλεκτρολυτών ή σε αυξημένη καταπόνηση του μυϊκού συστήματος λόγω του υπερθυρεοειδισμού. Το μαγνήσιο και το κάλιο είναι κρίσιμα για τη φυσιολογική μυϊκή λειτουργία, καθώς εμπλέκονται στη μετάδοση νευρικών σημάτων και στη μυϊκή σύσπαση.

Πίνακας με καλές Πηγές Μαγνησίου και Καλίου

Πηγή	Μαγνήσιο (mg)	Κάλιο (mg)
Σπανάκι (100 γρ.)	79	558
Λάχανο (100 γρ.)	47	170
Αμύγδαλα (30 γρ.)	80	200
Καρύδια (30 γρ.)	44	125
Φουντούκια (30 γρ.)	46	193
Δημητριακά ολικής άλεσης (30 γρ.)	32	110
Μαύρη σοκολάτα (>70% κακάο, 30 γρ.)	64	150
Μπανάνες (100 γρ.)	27	358
Πατάτες (ψητές με φλούδα, 100 γρ.)	23	425
Αβοκάντο (100 γρ.)	29	485
Ντομάτες (100 γρ.)	11	237
Φακές (βραστές, 100 γρ.)	36	369
Φασόλια (βρασμένα, 100 γρ.)	40	356

Πηγή:USDA

Διατροφικό Tip

Συνδύασε πηγές μαγνησίου και καλίου για να βελτιώσεις τη μυϊκή λειτουργία, όπως ένα smoothie με μπανάνα, σπανάκι και φυστικοβούτυρο, το οποίο ταυτόχρονα σου παρέχει αρκετές θερμίδες και πρωτεΐνη!

Βιταμίνες Συμπλέγματος Β και Υπερθυρεοειδισμός

Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β παίζουν σημαντικό ρόλο στην ενέργεια και στον μεταβολισμό του οργανισμού και στον υπερθυρεοειδισμό μπορεί να εξαντληθούν ευκολότερα. Επίσης ο αυξημένος μεταβολικός ρυθμός μπορεί να οδηγήσει σε κόπωση και αδυναμία στα οποία βοηθούν οι συγκεκριμένες βιταμίνες.

Πηγές βιταμινών Β περιλαμβάνουν:

Κρέας, ψάρι και πουλερικά
Ολικής άλεσης δημητριακά
Φυλλώδη λαχανικά και όσπρια
Γαλακτοκομικά προϊόντα

Πίνακας Περιεκτικότητας Τροφίμων σε βιταμίνες Β

Πηγή	Βιταμίνες Β (mg ή mcg)
Κρέας (μοσχάρι, 100 γρ.)	Β1: 0.1, Β2: 0.2, Β12: 2.6
Ψάρι (σολομός, 100 γρ.)	Β6: 0.9, Β12: 3.5
Πουλερικά (κοτόπουλο, 100 γρ.)	Β3: 7.5, Β6: 0.5
Δημητριακά ολικής άλεσης (30 γρ.)	Β1: 0.3, Β2: 0.1, Β3: 1.2
Σπανάκι (φυλλώδες λαχανικό, 100 γρ.)	Β9 (φολικό οξύ): 194 mcg
Φακές (βραστές, 100 γρ.)	Β9: 181 mcg
Γάλα (100 ml)	Β2: 0.2, Β12: 0.5
Τυρί (γραβιέρα, 30 γρ.)	Β12: 0.9
Γιαούρτι (πλήρες, 100 γρ.)	Β2: 0.2, Β12: 0.4

Πηγή:USDA

Ποια Τρόφιμα πρέπει να Προσέχεις στον Υπερθυρεοειδισμό;

Κάποιες τροφές μπορεί να εντείνουν τα συμπτώματα ή να επηρεάσουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς. Πρόσεχε τα εξής:

Υπερβολικό Ιώδιο και Υπερθυρεοειδισμός

Το ιώδιο είναι απαραίτητο για τη σύνθεση των θυρεοειδικών ορμονών, όμως στον υπερθυρεοειδισμό, η υπερβολική πρόσληψη ιωδίου μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση.

Ορισμένα τρόφιμα, όπως τα φύκια και το ιωδιούχο αλάτι, περιέχουν υψηλές ποσότητες ιωδίου και μπορεί να ενισχύσουν την παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών, κάτι που δεν είναι επιθυμητό στον υπερθυρεοειδισμό.

Διάβασε επίσης: Αλάτι: Πώς να το μειώσεις στη Διατροφή σου! [ΟΔΗΓΟΣ]

Περιορισμός Ιωδίου

Αν έχεις ενδείξεις ή σου έχει γίνει σύσταση από το γιατρό σου για περιορισμό του ιωδίου, καλό είναι να αποφεύγεις:

Ιωδιούχο αλάτι: Αντικατάστησέ το με μη ιωδιούχο επιτραπέζιο αλάτι ή αλάτι Ιμαλαΐων (χωρίς προσθήκη ιωδίου).
Τρόφιμα με φύκια: Απέφυγε προϊόντα όπως nori (φύκια για sushi), φύκια kombu, wakame και snack από φύκια.
Εμπλουτισμένα προϊόντα με ιώδιο: Κάποια δημητριακά ή γάλατα φυτικής προέλευσης που περιέχουν προσθήκη ιωδίου.
Θαλασσινά: Ορισμένα θαλασσινά, όπως γαρίδες, μύδια και ψάρια από αλμυρά νερά, έχουν αυξημένη περιεκτικότητα σε ιώδιο.

Πάντα να διαβάζεις τις Ετικέτες των Τροφίμων και, αν έχεις απορίες, συμβουλέψου τον διατροφολόγο σου για εξατομικευμένες προτάσεις.

Ναι στη σωστή πρόσληψη Καφεΐνης

Η υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης στον υπερθυρεοειδισμό μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα, καθώς διεγείρει το κεντρικό νευρικό σύστημα, προκαλώντας:

ταχυκαρδία
νευρικότητα
άγχος

Όλα από τα οποία συμπτώματα είναι ήδη συχνά στον υπερθυρεοειδισμό. Φυσικά μπορείς να πιείς έναν καφέ μέσα στην ημέρα αλλά η υπερβολή είναι αυτή που θα βλάψει.

Εναλλακτικές Καφεϊνούχων Ροφημάτων

Αν θέλεις να απολαύσεις πάνω από 2 καφέδες μέσα στην ημέρα μπορείς να δοκιμάσεις τον ντεκαφεϊνέ ως επιλογή.

Στο τσάι, αντί για μαύρο ή πράσινο, προτίμησε χαμομήλι, τσάι μέντας ή rooibos (όχι πολύ συχνά το rooibos). Αυτά όχι μόνο δεν επιβαρύνουν την καρδιά σου, αλλά ενισχύουν και την ηρεμία και την πέψη.

Πίνακας Περιεκτικότητας ροφημάτων σε Καφεΐνη

Ρόφημα	Περιεκτικότητα σε καφεΐνη (mg/μερίδα)	Τυπική Μερίδα
Ελληνικός	70	85 ml (8.5gr. κουταλιά)
Ελληνικός διπλός	115	140 ml (14gr. κουταλιά)
Νες	110	200 ml (3gr. κουταλιά)
Frappe	160	300 ml (4gr. κουταλιά)
Cappuccino μονός	60	150 ml
Freddo Cappuccino	120	200 ml
Espresso	60	30 ml
Freddo Espresso	120	200 ml
Καφές Φίλτρου	145	200 ml
Μαύρο Τσάι	40	150 ml
Πράσινο Τσάι	32	150 ml
Αναψυκτικό τύπου Cola	40	250 ml
Ρόφημα Σοκολάτας	15	200 ml
Milkshake με καφέ/cino	80	300 ml
Ντεκαφεϊνέ καφές	2-5	1 φλιτζάνι (240 ml)
Τσάι rooibos	0	1 φλιτζάνι (240 ml)
Χαμομήλι	0	1 φλιτζάνι (240 ml)
Τσάι μέντας	0	1 φλιτζάνι (240 ml)
Ενεργειακά ποτά	70-200	1 κουτάκι (250 ml)

Πηγή: Nutritionix

Προσοχή στο Αλκοόλ

Το αλκοόλ, ενώ αρχικά μπορεί να φαίνεται ότι προσφέρει χαλάρωση, στην πραγματικότητα επιβαρύνει την ποιότητα του ύπνου και προκαλεί αφυδάτωση. Η αφυδάτωση και η κόπωση είναι ήδη συνηθισμένα συμπτώματα στον υπερθυρεοειδισμό, και η κατανάλωση αλκοόλ τα επιδεινώνει.

Επίσης, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει το συκώτι, που παίζει ρόλο στον μεταβολισμό των θυρεοειδικών ορμονών

Προτεινόμενο Όριο Κατανάλωσης Αλκοόλ

Οι συστάσεις για υγιείς ενήλικες διαχωρίζονται ανά φύλο και είναι:

Γυναίκες: Έως 1 ποτό την ημέρα.
Άνδρες: Έως 2 ποτά την ημέρα.

Ένα ποτό ορίζεται ως περίπου 14 g καθαρού αλκοόλ.*

Πίνακας Περιεκτικότητας και Θερμίδων

Ρόφημα	Ποσότητα (ml)	Περιεκτικότητα σε Αλκοόλ (% vol)	Καθαρό Αλκοόλ (g)
Μπύρα	330	4-5%	13-16
Κρασί (λευκό ή κόκκινο)	150	12-14%	14-17
Ουίσκι, βότκα, τζιν	45	40%	14
Σαμπάνια	150	12%	14
Λικέρ	45	20-30%	9-14
Κοκτέιλ	120	15-25%	18-25

Πηγή: Nutritionix

Η πρόσληψη αλκοόλ κοντά στην φαρμακευτική αγωγή του υπερθυρεοειδισμού μπορεί να επηρεάσει την απορρόφηση του φαρμάκου.

Ναι στα Κραμβοειδή Λαχανικά

Τα κραμβοειδή ή αλλιώς σταυρανθή λαχανικά, όπως το μπρόκολο, το λάχανο, το κουνουπίδι και οι λαχανίδες, είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και ωφέλιμα για την υγεία.

Ωστόσο, περιέχουν ουσίες που λέγονται goitrogens, τα οποία σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να μειώσουν την απορρόφηση του ιωδίου από τον θυρεοειδή αδένα.

Μπορεί να σκέφτηκες πως στον υπερθυρεοειδισμό δεν θέλουμε πολύ ιώδιο, οπότε τα κραμβοειδή θα είναι ωφέλιμα. Δεν είναι εντελώς λάθος αυτό το επιχείρημα ωστόσο ούτε εντελώς σωστό.

Τελικά να τρως ή να μην τρως;

Προς το παρόν υπάρχει έλλειψη μελετών πάνω στα goitrogens και διαταραχές του θυροειδή, οπότε θα σε συμβούλευα να κρατήσεις την πρόσληψη τους μετριασμένη (2-3 φορές την εβδομάδα) και να συζητήσεις με τον Διατροφολόγο ή Γιατρό σου πριν από αλλαγή συχνότητας κατανάλωσης.

Τι άλλο μπορείς να κάνεις;

Τακτικούς Ιατρικούς Ελέγχους

Ο υπερθυρεοειδισμός απαιτεί συνεχή παρακολούθηση, καθώς οι ανάγκες του σώματος σου μπορούν να αλλάξουν. Αν αρχίσουν να βελτιώνονται τα επίπεδα του θυρεοειδούς, ο γιατρός μπορεί να προσαρμόσει τη δόση των φαρμάκων για να αποφευχθεί η υπερβολική καταστολή του θυρεοειδούς αδένα.

Αν δεν προσαρμοστεί η δόση μπορεί να πέσουν τα επίπεδα των ορμονών σου πολύ χαμηλά, προκαλώντας υποθυρεοειδισμό!

Μην παραλείπεις τις προγραμματισμένες επισκέψεις και τα εργαστηριακά τεστ, καθώς οι μικρές προσαρμογές της θεραπείας μπορούν να αποτρέψουν σοβαρές επιπλοκές στο μέλλον.

Μείνε Ενυδατωμένος!

Εξαιτίας του αυξημένου μεταβολικού ρυθμού το σώμα σου υπερθερμαίνεται πιο εύκολα, άρα και έχεις αυξημένη εφίδρωση. Αυτό σημαίνει πως χάνεις νερό από το σώμα σου και αυξάνονται οι ανάγκες για νερό.

Το νερό είναι απαραίτητο για τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος και την αποφυγή υπερθέρμανσης.

Διάβασε επίσης: Νερό: Όσα πρέπει να γνωρίζετε για την Διατροφική του Αξία! [ΟΔΗΓΟΣ]

Αποφυγή Συμπληρωμάτων Χωρίς Συμβουλή

Μερικά συμπληρώματα διατροφής ή βότανα μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς ή να αλληλεπιδράσουν με τα φάρμακα που παίρνεις.

Ειδικά τα συμπληρώματα που περιέχουν ιώδιο ή ασβέστιο πρέπει να καταναλώνονται με προσοχή και μόνο μετά από συμβουλή του γιατρού σου.

Τι να κρατήσεις

Ο υπερθυρεοειδισμός είναι μια κατάσταση που μπορεί να επηρεάσει σε βάθος την υγεία σου, αλλά με τη σωστή διάγνωση, την κατάλληλη ιατρική παρακολούθηση και μια διατροφή προσαρμοσμένη στις ανάγκες σου, μπορείς να τον διαχειριστείς αποτελεσματικά.

Θυμήσου ότι η τροφή δεν είναι μόνο πηγή ενέργειας, αλλά και ο σύμμαχός σου για την ενίσχυση του σώματος και της ευεξίας σου!

Πηγή: https://diaitologos.com/katastaseis-ygeias/yperthyreoeidismos-pliris-odigos-diatrofis-kai-antimetopisis/?utm_source=newsletter_3605&utm_medium=email&utm_campaign=copy