Οι κομβικές ημερομηνίες για τις υποβολές δηλώσεων / Ποσοστά εκπτώσεων σε περίπτωση εφάπαξ αποπληρωμής / Αυτοματοποιημένες εκκαθαρίσεις

Σε μια σημαντική μεταρρύθμιση του τρόπου υποβολής των φορολογικών δηλώσεων, προέβη φέτος η ΑΑΔΕ, εισάγοντας ένα σύστημα κλιμακωτών εκπτώσεων που ευνοεί όσους αποστείλουν τη δήλωσή τους το συντομότερο και -για να γίνουμε πιο ακριβείς- εντός των προβλεπόμενων ενδιάμεσων ημερομηνιών. Απώτερος στόχος; Η έγκαιρη φορολογική συμμόρφωση να μετατραπεί από υποχρέωση σε στρατηγική επιλογή με μετρήσιμο οικονομικό όφελος. Όλα αυτά βέβαια, με τη σημαντική υποσημείωση ότι η βασική προϋπόθεση ώστε να επωφεληθούν των σχετικών ευεργετημάτων είναι να αποπληρωθεί εφάπαξ ο φόρος, έως τις 31/7. 

Θα παραθέσουμε λοιπόν τις κομβικές ημερομηνίες, τα ποσοστά εκπτώσεων, λοιπά συγκεκριμένα δεδομένα για τις αυτοματοποιημένες εκκαθαρίσεις, καθώς επίσης και κάποιες πρόσθετες πληροφορίες που αφορούν τις υποβολές των δηλώσεων.

Καταληκτική ημερομηνία υποβολής είναι η 15^η Ιουλίου. Και ειδικά φέτος, ενδεχομένως να είναι και η πρώτη χρονιά που δεν θα δοθεί παράταση, καθώς α) το σύστημα τέθηκε εγκαίρως σε λειτουργία και β) έχουν θεσμοθετηθεί πρόσθετα κίνητρα έγκαιρης υποβολής, με κλιμακωτές εκπτώσεις σε περίπτωση που τηρηθούν οι ανάλογες προθεσμίες.

Πιο συγκεκριμένα, οι εκπτώσεις είναι κλιμακωτές και έχουν ως εξής:

• 4% εφόσον η δήλωση υποβληθεί έως τις 30/04
• 3% (υποβολή έως τις 15/06)
• 2% (υποβολή έως τις 15/07)

Αυτοματοποιημένες εκκαθαρίσεις

Για μια μερίδα μισθωτών και συνταξιούχων, η ΑΑΔΕ έχει ήδη ανακοινώσει ότι στις 25 Απριλίου πρόκειται να προβεί σε αυτοματοποιημένη υποβολή της δήλωσης. Τα κριτήρια επιλογής βέβαια δεν είναι τυχαία, συνήθως πρόκειται για πολίτες με ένα συγκεκριμένο φορολογικό προφίλ, όπου συνήθως δεν εμφανίζονται εισοδήματα από λοιπές, πλην της βασικής τους πηγής εισοδημάτων. Παρ’ όλα αυτά, και σε αυτές τις περιπτώσεις προτείνεται να γίνεται ένας σχετικός έλεγχος, καθώς δεν αποκλείεται α) η ΑΑΔΕ να μην έχει λάβει κάποια συγκεκριμένα δεδομένα και β) ο φορολογούμενος, εκτάκτως να θέλει να προβεί σε κάποια δεδομένη παρέμβαση στο έντυπο.

Όπως και να έχει πάντως, έως και τις 15/7 που είναι η καταληκτική ημερομηνία υποβολών, υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας και υποβολής τροποποιητικής δήλωσης, εμπρόθεσμης βεβαίως και χωρίς καμία επιβάρυνση. Και εδώ είχαμε πρόσθετες εξελίξεις των τελευταίων ημερών, τις οποίες παραθέτουμε ευθύς αμέσως.

Δυνατότητα υποβολής α) τροποποιητικών δηλώσεων για τη χρήση ’24, καθώς και β) αναδρομικών αποδοχών παρελθουσών χρήσεων

• Με δύο διαφορετικές, και ταυτόχρονα λιτές ανακοινώσεις, η ΑΑΔΕ ανακοίνωσε τις τελευταίες μέρες τη δυνατότητα υποβολής τροποποιητικών δηλώσεων, τόσο α) για την τρέχουσα περίοδο (εισοδήματα ’24), όσο και β) για τις παρελθούσες χρήσεις, σε περίπτωση που υπάρχουν αναδρομικές αποδοχές ή συντάξεις.
• Αναφορικά με την πρώτη περίπτωση και τις φετινές δηλώσεις, η εξέλιξη αυτή δίνει τη δυνατότητα στους φορολογούμενους να προβούν σε διορθώσεις τυχόν λαθών ή παραλείψεων στις αρχικές τους υποβολές, διασφαλίζοντας την ορθότητα των φορολογικών τους υποχρεώσεων.
• Όσο για τις δηλώσεις αναδρομικών αποδοχών προηγούμενων ετών, αυτές δύνανται να υποβληθούν ηλεκτρονικά έως και το τέλος του έτους. Δεν επηρεάζονται δηλαδή από το τρέχον χρονοδιάγραμμα που αφορά τις φορολογικές δηλώσεις εισοδημάτων χρήσης ’24.

Παναγιώτης Τσένος – Φοροτεχνικός Σύμβουλος Επιχειρήσεων

Το χρονικό περιθώριο λίγων ημερών έχουν πλέον οι ιδιοκτήτες ακινήτων, ώστε να προβούν στις απαιτούμενες προσθαφαιρέσεις και μεταβολές γενικότερα του εντύπου Ε9. Πιο συγκεκριμένα, ως καταληκτική ημερομηνία για φέτος ορίστηκε η 8^η Μαρτίου, αντί για τις 31/3, τελευταία μέρα του τρέχοντος μήνα, όπως ίσχυε μέχρι πέρσι.

Αυτή η σύμπτυξη των ημερομηνιών οφείλεται στο νέο καθεστώς πληρωμής του φόρου, καθώς φέτος ο ΕΝΦΙΑ θα αποπληρωθεί σε μία παραπάνω δόση (οι δόσεις μεταβάλλονται σε έντεκα δόσεις). Με την πρώτη εξ αυτών -και εφόσον τηρηθεί το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα- να καταβάλλεται τον Απρίλιο και την τελευταία τον Φεβρουάριο του επόμενου έτους. Ευκαιρίας δοθείσης μάλιστα, να αναφέρουμε ότι από το ’25 οι δόσεις θα γίνουν δώδεκα, κάτι που επί της ουσίας συνεπάγεται ότι ο φόρος επί των ακινήτων θα αποπληρώνεται ανά μήνα και καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Ποιοι ιδιοκτήτες ακινήτων λοιπόν θα πρέπει να προβούν σε μεταβολές;

Συνοπτικά να αναφέρουμε ότι αφορά όσους φορολογούμενους εντός του 2023:

• Απέκτησαν νέο ακίνητο (μέσω αγοράς, γονικής παροχής, δωρεάς, κληρονομιάς)
• Πούλησαν ή μεταβίβασαν ακίνητο (π.χ. σε παιδιά ή εγγόνια)
• Είχαν οποιαδήποτε άλλη μεταβολή στην ακίνητη περιουσία τους το ‘23 (ενδεικτικές περιπτώσεις: αύξηση/μείωση ποσοστού συνιδιοκτησίας, νομιμοποίηση αυθαίρετων κτισμάτων κλπ.)

Με άλλα λόγια, αφορά όσους ιδιοκτήτες είχαν την οποιαδήποτε μεταβολή σε εμπράγματο δικαίωμα, επί έστω και ενός ακινήτου. Σε αυτό το σημείο βέβαια, να καταγράψουμε ότι πάρα πολλοί φορολογούμενοι ενδέχεται απλά και μόνο να χρειαστεί να προβούν σε έναν τελικό έλεγχο και τσεκάρισμα. Αν μια αγοραπωλησία έχει πραγματοποιηθεί μετά το περσινό καλοκαίρι, είναι εξαιρετικά πιθανό να έχουν ήδη ενημερωθεί οι αντισυμβαλλόμενοι από την ΑΑΔΕ για την αυτόματη συμπλήρωση του εντύπου, και να μην χρειάζεται να προβούν σε κάποια πρόσθετη ενέργεια, παρά μόνο να τσεκάρουν την επιτυχή ολοκλήρωση της μεταφοράς.

Αφορά περί τους ενενήντα χιλιάδες φορολογούμενους, κυρίως για αγοραπωλησίες που πραγματοποιήθηκαν από τον Ιούλιο του ‘23 και έπειτα, και τα διαδικαστικά ολοκληρώθηκαν μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας myProperty. Αυτή η αυτοματοποιημένη διαδικασία, εδώ και μόλις μερικές εβδομάδες επεκτάθηκε και στις περιπτώσεις γονικών παροχών και δωρεών.

Προτείνεται και ένας γενικότερος έλεγχος για την ορθή καταγραφή όλων των ακινήτων

Σε κάθε περίπτωση, προτείνουμε έναν επανέλεγχο του εντύπου από όλους τους υπόχρεους. Κι αυτό γιατί, κάθε παράλειψη στη σωστή αποτύπωση του εκάστοτε ακινήτου, ενδέχεται να επιφέρει πρόσθετες χρεώσεις στον εκκαθαριζόμενο φόρο. Είναι έτσι δομημένο το θεσμικό πλαίσιο, ώστε αν τυχόν ένα ακίνητο δεν είναι δηλωμένο σωστά ή είναι καταγεγραμμένο με ασάφειες, τότε το Ε9 εκκαθαρίζεται με το δυσμενέστερο σενάριο για τον φορολογούμενο και προς όφελος του Δημοσίου.

Αυτός λοιπόν είναι ο λόγος που προτείνουμε να διπλοτσεκάρονται δεδομένα που αφορούν το έτος αδείας, τον διαχωρισμό κύριων και βοηθητικών χώρων, τον όροφο, το ποσοστό συνιδιοκτησίας, την ακριβή καταγραφή του ορθού εμπράγματος δικαιώματος, καθώς όπως προαναφέραμε, λανθασμένη ή ελλιπής καταγραφή ενδέχεται να καταστεί κοστοβόρα για τους ιδιοκτήτες.

Σχετικά με την πρόσθετη έκπτωση στα ασφαλισμένα ακίνητα

Περίοδος πρώτης εφαρμογής φέτος και για την επιπλέον έκπτωση που αφορά τα ασφαλισμένα ακίνητα έναντι φυσικών καταστροφών. Η έκπτωση μπορεί να ανέλθει σε ποσοστό έως και 10%, και οι βασικές προϋποθέσεις είναι α) να καλύπτει ταυτόχρονα σεισμό, πυρκαγιά και πλημμύρα &  β) η ασφαλισμένη αξία των κύριων και βοηθητικών χώρων, να είναι τουλάχιστον 900 ευρώ το τ.μ. (από την επόμενη χρονιά θα ισχύει το κατώτατο όριο των 1000 ανά τ.μ.). Στην πράξη διαπιστώθηκε ότι δεν είναι πολλές οι περιπτώσεις αυτών των ακινήτων, καθώς είτε δεν ήταν καθόλου ασφαλισμένα είτε υπάρχει συμβόλαιο, αλλά δεν πληρούνταν σωρευτικά τα παραπάνω κριτήρια.

Παναγιώτης Τσένος

Φοροτεχνικός σύμβουλος επιχειρήσεων

Είναι δεδομένη εδώ και χρόνια μάλιστα, η προσπάθεια που κάνουν από κοινού τόσο το Υπουργείο Οικονομικών, όσο και η ΑΑΔΕ ως αυτόνομη, ανεξάρτητη αρχή, ώστε να περιοριστεί το δυνατόν περισσότερο η χρήση μετρητών.

Εννοείται βεβαίως ότι χαρτονομίσματα και κέρματα δεν γίνεται να εκλείψουν και συνεχίζουν να αποτελούν και με τη χρήση τους να επικυρώνουν ένα σημαντικότατο μέρος των συναλλαγών, που κινεί την οικονομία σε ημερήσια βάση. Ταυτόχρονα όμως πρέπει να καταδείξουμε κάποιες από τις νέες νομοθετικές παρεμβάσεις που αφορούν τον τρόπο διενέργειας των συναλλαγών, και που εκ των πραγμάτων αφορούν και τις επιχειρήσεις, αλλά και τους απλούς φορολογούμενους.

Κατ’ αρχάς να διευκρινίσουμε ότι και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες εφαρμόζονται παρόμοιες πρακτικές, οι οποίες αποτελούν μέρος μιας συνολικής προσπάθειας για τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που ενθαρρύνει την ψηφιακή οικονομία και έχοντας ως απώτερο στόχο το μεγαλύτερο έλεγχο και διαφάνεια. Στην παρούσα φάση όμως, δεν είναι το θέμα μας τι ισχύει στις άλλες χώρες. Αλλά το να παρατηρήσουμε πώς -στα καθ’ ημάς, και από χρόνο σε χρόνο- το σύστημα αυτό ολοένα και μεταβάλλεται και κυρίως αυστηροποιείται. Το πρόβλημα λοιπόν, δεν έγκειται τόσο στη φιλοσοφία των διατάξεων, όσο στα υπέρογκα πρόστιμα και τις συνέπειες που θα έχουν για τις ίδιες τις επιχειρήσεις σε περίπτωση που παραβούν τους θεσμοθετημένους, νέους κανόνες.

Τι συνέβαινε έως τώρα στο πλαίσιο των υφιστάμενων διατάξεων:

1) Δίνονται ήδη κάποια έμμεσα κίνητρα, με χαρακτηριστικότερο όλων, αυτό της φορολοταρίας. Η διενέργεια κληρώσεων ανά μήνα με τα ποσοστά πιθανής επιτυχίας να αυξάνονται ανάλογα με το ύψος των πραγματοποιούμενων μέσω καρτών αγορών, ενισχύει εμμέσως το κίνητρο για τους πολίτες να πραγματοποιούν τις συναλλαγές τους μέσω τραπεζικού συστήματος.

2) Ισχύουν ποινές και πρόστιμα εφόσον δεν τηρούνται οι κείμενες διατάξεις. Αυτές αφορούν αρχικά τις επιχειρήσεις, α) όταν δεν αποπληρώνουν τις άνω των 500 € συναλλαγές τους μέσω τραπεζικού συστήματος, β) αλλά και για τα έσοδα τους που προέρχονται από πελάτες λιανικής και υπερβαίνουν επίσης το ποσό των 500 €, οπότε και έως τώρα το ποινολόγιο σε περίπτωση αποπληρωμής με μετρητά προέβλεπε πρόστιμο της τάξεως των 100 €. Παράλληλα όμως, γ) οι κυρώσεις και οι πρόσθετες έμμεσες επιβαρύνσεις,  επεκτείνονται και στα φυσικά πρόσωπα, που εφόσον δεν έχουν πραγματοποιήσει το προβλεπόμενο ελάχιστο όριο συναλλαγών μέσω καρτών, έχουν την ανάλογη φορολογική επιβάρυνση που αποτυπώνεται στο εκκαθαριστικό τους.

Νέοι κανόνες, πολύ αυστηρότερες ποινές / Ας δούμε όμως και τι θα ισχύει εφεξής με τις νέες διατάξεις.

• Κατ’ αρχάς, το προαναφερόμενο πρόστιμο των 100 €, που αφορά πωλήσεις άνω των 500 ευρώ προς ιδιώτες μεταβάλλεται πλήρως ή για να το θέσουμε στη σωστή του διάσταση, υπερπολλαπλασιάζεται! Πιο συγκεκριμένα, το πρόστιμο θα ανέρχεται πλέον στο διπλάσιο της πραγματοποιηθείσας συναλλαγής με τον ιδιώτη.
• Να διευκρινίσουμε σε αυτό το σημείο, ότι δεν επηρεάζεται καθόλου και εξακολουθεί να ισχύει κανονικά στις business-2-business συναλλαγές, η υποχρέωση του λήπτη του στοιχείου -εφόσον η συναλλαγή ξεπερνάει αυτό το όριο- να αποπληρώνει μέσω τραπεζικού συστήματος το τίμημα, έτσι ώστε να μπορεί να εκπέσει κανονικά τη δαπάνη.
• Απαγορεύεται η χρήση μετρητών στις αγοραπωλησίες ακινήτων / Έως τώρα δεν υπήρχε καμιά ρητή απαγόρευση χρήσης μετρητών. Είθισται μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις, στην προκαταβολή ή για το αρχικό μέρος του τιμήματος που δίνονταν κατά τη διάρκεια υπογραφής των συμβολαίων να χρησιμοποιούνται και κάποια μετρητά. Κάτι που διασφαλιζόταν άλλωστε και από το θεσμικό ρόλο των συμβολαιογράφων, που έκαναν και την σχετική μνεία στα επίσημα έγγραφα. Πλέον αυτή η δυνατότητα παύει να υφίσταται και με τις νέες διατάξεις, το σύνολο του τιμήματος της αγοραπωλησίας ενός ακινήτου, θα πρέπει να καταβάλλεται μέσω του τραπεζικού συστήματος.
• Κυρώσεις σε περίπτωση μη τήρησης του κανόνα / Εφόσον στο συμβολαιογραφικό έγγραφο καταγράφεται καταβολή για μερική ή ολική εξόφληση του τιμήματος με μετρητά και επί της ουσίας δεν τηρούνται οι διατάξεις που επιβάλλουν την εξόφληση του τιμήματος με τη χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής, τότε η πράξη θεωρείται αυτοδικαίως άκυρη. Το ακίνητο απαγορεύεται να μεταγραφεί στα βιβλία και γενικότερα δεν παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα έναντι των συμβαλλομένων, του Δημοσίου και οποιουδήποτε τρίτου.
• Το πρόστιμο που θα επιβάλλεται, ανέρχεται σε ποσοστό 10% του τιμήματος που καταβλήθηκε με μετρητά. Το ποσό του προστίμου (για κάθε παράβαση) δεν δύναται να είναι μικρότερο των 10.000 € καθώς επίσης και να είναι μεγαλύτερο των 500.000 €.

Συντάκτης : Παναγιώτης Τσένος
Φοροτεχνικός σύμβουλος επιχειρήσεων