Σε έναν κόσμο τόσο εύθραυστο σήμερα οι άνθρωποι νιώθουν το κενό πιο πολύ παρά ποτέ. Το κενό και ησυχία των πόλεων ακουμπάει και αναμοχλεύει μέσα μας τους φόβους να αντιμετωπίσουμε το δικό μας εσωτερικό κενό.
Ο βροχερός καιρός τόσες μέρες λές και ακουμπάει το μέσα μας, ο ουρανός γκρίζος λες και αυτός σαν να συντονίζεται με την ψυχή του καθένα μας.
Και η απέραντη ησυχία από τους άδειους δρόμους και πλατείες μας κάνει να αναρωτηθούμε αν μπορούμε να επιβιώσουμε να σωθούμε μόνοι μας. Η καταιγίδα που ξέσπασε διέλυσε όλα τα στερεότυπα και αποκαλύπτει το πόσο μεταβλητή είναι η ζωή μας. Μας θυμίζει πως δεν υπάρχουν βεβαιότητες πάνω στις οποίες χτίσαμε την ζωές μας τις εταιρίες μας τα σχέδια μας τις προτεραιότητας μας.
Ζούμε σε ένα κόσμο που η ασφάλεια είναι διαπραγματεύσιμη, η παντοδυναμία του ανθρώπου φαίνεται πως μας εγκαταλείπει ως ιδέα και μοιάζει να πλησιάζει στιγμή που πρέπει να αντιμετωπίσουμε όλες τις αντιξοότητες των καιρών και να δώσουμε χώρο στην δημιουργικότητα του εσωτερικού μας εαυτού.
Σήμερα περισσότερο παρά ποτέ χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλον ακόμη κι αν πρέπει να μείνουμε χωροταξικά ο ένας μακριά από τον άλλον. Το να είμαστε συνδεδεμένοι και να επικοινωνούμε με τους σημαντικούς μας ανθρώπους μας κάνει να νιώθουμε ασφάλεια υποστήριξη και μας ανακουφίζει όταν ο ψυχισμός μας δοκιμάζεται.
Είμαστε ήδη στην δεύτερη εβδομάδα που “μένουμε σπίτι” και παρακολουθούμε ακόμη μουδιασμένοι και σαστισμένοι και εμείς κι όλος ο πλανήτης αυτή την ραγδαία και αιφνίδια αλλαγή της καθημερινότητάς μας.
Το πως θα αντιδράσει βέβαια ο κάθε άνθρωπος ξεχωριστά εξαρτάται από πολλά πράγματα όπως π.χ η προσωπικότητα του, το οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον, το πολιτισμικό πλαίσιο κλπ.
Ιδιαίτερα ευάλωτες ομάδες αποτελούν τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, τα άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες, τα παιδιά, οι έφηβοι, γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό καθώς επίσης και άτομα που πάσχουν από κάποια διαταραχή.
Οι προκλήσεις που θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε ως ειδικοί και ως κοινωνία στο σύνολο της θα είναι μεγάλες. Δεν ξέρουμε ακόμη πως θα αντιδράσουν οι άνθρωποι μετά από αυτό το διάστημα της υποχρεωτικής απομόνωσης. Όπως είπαμε ο κάθε άνθρωπος έχει διαφορετική προσωπικότητα και υπάρχουν άτομα που θα μπορούσαν να ζήσουν αυτή τη στιγμή σαν μια “παγίδα”.
Αν υποθέσουμε από την άλλη πως υπάρχουν άνθρωποι που έχουν την τάση να απομονώνονται από τον εξωτερικό κόσμο αλλά κάποιες δραστηριότητές τους κρατούσαν σε επαφή με αυτόν, οι συνέπειες μπορεί να είναι σημαντικές. Είναι πιθανόν και όταν τέτοια άτομα βγουν από την καραντίνα να έχουν βυθιστεί σε αυτή την κατάσταση κατάθλιψης και άγχους και να είναι δύσκολο να ξαναμπούν στην κανονική ζωή.
Ποιοι είναι εκτεθειμένοι περισσότερο σε αυτό τον κίνδυνο; Εκείνοι που βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο, είναι εκείνοι που έχουν μια τάση για κοινωνική απομόνωση και προσπαθούν να την καταπολεμήσουν. Για παράδειγμα, οι μαθητές οι φοιτητές τουλάχιστον τις ώρες του σχολείου είχαν κάποιες κοινωνικές δραστηριότητες.
Αυτά τα άτομα βρίσκονται τώρα σε πλήρη απομόνωση και δεν είμαστε βέβαιοι πως δεν θα χάσουν τελείως τις κοινωνικές τους δεξιότητες όταν θα τελειώσει αυτή η περίοδος.
Προβλήματα επίσης μπορεί να παρουσιάσουν και τα υπερδραστήρια άτομα. Αυτή είναι άλλη μια κατηγορία που μπορεί να υποστεί τις αρνητικές επιδράσεις της μαζικής απομόνωσης και μπορεί να αποτελέσει ένα σοβαρό τραύμα για τον ψυχισμό τους που δεν πρέπει να υποβαθμίζεται. Φράσεις του τύπου “τι σε πειράζει να μείνεις για ένα μήνα στο σπίτι; “ ειδικά αυτό το διάστημα για κάποιον που δεν είναι συνηθισμένος να σταματάει ούτε λεπτό θα μπορούσε να μεταμορφωθεί σε ένα παράγοντα που θα τον οδηγήσει στην κατάθλιψη.
Το να μείνουμε στο σπίτι δεν είναι το ίδιο για όλους.Το να μείνει κανείς περιορισμένος στο σπίτι του είναι διαφορετικό για τα άτομα που ζουν μόνα τους από εκείνα που ζουν με την οικογένεια τους. Οι άνθρωποι που ζουν μόνοι τους μπορεί να επιβαρυνθούν ψυχολογικά από αυτή την κατάσταση γιατί αισθάνονται πολύ πιο έντονα την μοναξιά ενώ εκείνοι που έχουν παιδιά, οικογένεια ή ζουν σε μια ευρύτερη ομάδα η απομόνωση στο σπίτι είναι ένα πράγμα τελείως διαφορετικό.
Και ενώ όλοι ξέρουμε πως όλα αυτά τα μέτρα έχουν παρθεί για να μας προστατέψουν σε συνδυασμό με την συνεχόμενη αβεβαιότητα που νιώθουμε που προκαλεί η απειλή της πανδημίας, οι θάνατοι σε γειτονικές χώρες και η εύθραυστη πια οικονομία, είναι πιθανόν να νιώσουμε μέσα μας αρνητικά συναισθήματα όπως φόβο, άγχος, θλίψη, άνοια, θυμό, εκνευρισμό, απομόνωση, σύγχυση, αϋπνία, δυσκολία συγκέντρωσης και μειωμένη αποδοτικότητα στη δουλειά, αναποφασιστικότητα, κατάχρηση αλκοόλ και άλλων ουσιών.
Εκείνο που πρέπει να κατανοήσουμε είναι πως οι συνθήκες που ζούμε βιώνονται ως απειλητικές για τη ζωή μας (φόβος θανάτου). Το να νιώσουμε κάποια από τα αρνητικά συναισθήματα είναι φυσιολογικό στο βαθμό που δεν θα επηρεάζουν την λειτουργικότητα μας.
Όταν υπάρχουν τέτοια ακραία εξωτερικά γεγονότα δημιουργούνται έντονες ψυχικές διεργασίες μέσα μας μέχρι να αποδεχτούμε την νέα πραγματικότητα. Οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ακόμη τον αντίκτυπο που θα έχει όλη αυτή η διαδικασία μέσα μας.
Μπορεί να παρατηρήσουμε ανθρώπους που αρχικά εξέλαβαν τον περιορισμό τους ως μια ευκαιρία για διακοπές επιτρέποντας το καταπιεσμένο εαυτό να ξεφύγει από την ρουτίνα όποιο κι αν ήταν το κόστος. Άλλοι πάλι που αδιαφόρησαν για τα μέτρα και συνέχισαν την ζωή τους κανονικά αρνήθηκαν κατά κάποιο τρόπο να έρθουν αντιμέτωποι με την πραγματικότητα. Και στις δύο περιπτώσεις παρατηρούμε μια δυσκολία οι άνθρωποι να αποδεχτούν και να διαχειριστούν την αλλαγή. Καθώς τα μέτρα έγινα πιο αυστηρά σε πολλούς μπορεί να γεννήθηκαν συναισθήματα όπως θυμός, θυμός, φόβος, ανασφάλεια, αγωνία για το τι πρόκειται να συμβεί τώρα που τα πράγματα μοιάζουν να είναι σοβαρά
Και όταν θυμώνουμε συνήθως δεν μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε πως υπάρχουν κι άλλα συναισθήματα από κάτω γιατί ο θυμός είναι ένα έντονο συναίσθημα και παρόλο που μας κάνει να νιώθουμε ζωντανοί ταυτόχρονα ψάχνουμε να βρούμε ποιος φταίει και να ρίξουμε την ευθύνη έξω από εμάς.
Μέσα σε αυτό τον καταιγισμό πληροφοριών για την κατάσταση του πλανήτη μας γενικότερα αλλά και την κατάσταση στην Ιταλία και την Ισπανία χώρες που είναι πιο κοντά σε μας αρχίσαμε να διαπραγματευόμαστε την πραγματικότητα της κοινωνικής απομόνωσης με την λογική να έχει το προβάδισμα και το αίσθημα ατομικής ευθύνης να είναι αυτό που άρχισε να παίρνει τη θέση της απέναντι στην προστασία του κοινωνικού συνόλου.
Και καθώς οι μέρες κυλούν καλούμαστε όλοι να διαχειριστούμε καταστάσεις πρωτόγνωρες και η θλίψη ίσως έχει αρχίσει να μας επισκέπτεται καθώς η νέα πραγματικότητα αγγίζει μέσα μας φόβος και πληγές που προσπαθούμε να θεραπεύσουμε. Άνθρωποι γύρω μας χάνονται, ο φόβος για την απώλεια δικών μας ανθρώπων,επιχειρήσεις που κλείνουν, άνθρωποι που χάνουν την εργασία τους μέσα σε μια μέρα, άδειοι δρόμοι και πλατείες χωρίς ζωή, άνθρωποι που ζούνε μέσα στα σπίτια τους για να επιβιώσουν με το φόβο της αβεβαιότητας.
Όλα αυτά μπορούμε να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να τα βιώσει να μην τα προσπεράσει. Μέρα με τη μέρα κατανοούμε πως αυτή η κατάσταση που ζούμε θα κρατήσει περισσότερο απ’ όσο υπολογίζαμε πως η πραγματικότητα μας έχει αλλάξει και καλούμαστε να να την διαχειριστούμε και να αποδεχτούμε αυτή τη νέα κατάσταση και να έρθουμε σε επαφή με τις εσωτερικές δυνάμεις και ικανότητες μας για να μπορέσουμε να περάσουμε αυτή την καταιγίδα.
Εκφράζοντας αρνητικά μας συναισθήματα είναι το πρώτο βασικό βήμα για να αντιμετωπίσουμε μια τέτοια κατάσταση.
Η επαφή με τα άτομα που είναι σημαντικά για μας, είναι πολύ σημαντικό και να τονίσουμε πως οι τηλεφωνικές κλήσεις όπως και οι video κλήσεις είναι προτιμότερες από τα γραπτά μηνύματα.
Προσπαθούμε να βοηθήσουμε τον εαυτό μας να βρει μια καθημερινή ρουτίνα χωρίς να ακολουθούμε έναν αγχώδη και απαιτητικό τρόπο, πάντα σε επαφή με τα συναισθήματά μας και σε εκείνο που βιώνουμε την συγκεκριμένη στιγμή.
Προσπαθούμε όσο μπορούμε να είμαστε επικεντρωμένοι στο εδώ και τώρα, στην παρούσα στιγμή. Να φροντίζουμε τον εαυτό μας σωματικά και ψυχικά, με την άσκηση, την διατροφή, ασκήσεις χαλάρωση, το διάβασμα βιβλίων, την παρακολούθηση ταινιών, το άκουσμα μουσικής που μας αρέσει και αν μπορέσουμε να ασχοληθούμε με κάποια άλλη δραστηριότητα ή χόμπι που μας ενδιέφερε εδώ και καιρό αλλά δεν υπήρχε χρόνος να το κάνουμε , τώρα μπορεί να είναι η ευκαιρία.
Μπορούμε να ενημερωνόμαστε για την κατάσταση γιατί είναι σημαντικό να κατανοούμε την συνολική εικόνα χωρίς όμως να παρακολουθούμε συνεχώς με άγχος αρνητικούς τίτλους ειδήσεων που σίγουρα θα επηρεάζουν την ψυχολογία μας με αρνητικό τρόπο.
Κι αν σας είναι δύσκολο να προσαρμοστείτε στην νέα πραγματικότητα παρατηρήστε τον εαυτό σας, δώστε του λίγο χρόνο να επεξεργαστεί όλες αυτές τις αιφνίδιες και έντονες αλλαγές που συμβαίνουν κι αν δείτε πως δυσκολεύεστε όλα αυτά να τα διαχειριστείτε μόνοι σας είτε εσείς είτε κάποιο δικό σας άτομο μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια στις κατάλληλες υπηρεσίες και ειδικούς ψυχικής υγείας.
Μπορείτε να απευθυνθείτε σε ψυχολόγους ψυχοθεραπευτές ψυχιάτρους σε περίπτωση που χρειαστεί και φαρμακευτική αγωγή ιδιαίτερα αν πρόκειται για ανθρώπους ευάλωτος στην κατάθλιψη.
Για όλους τους άλλους ανθρώπους που δεν έχουν μεγάλο άγχος και αγωνία σε σημείο να αναπτύξουν κάποια ψυχοπαθολογία, το να κρατήσουν ένα στυλ ζωής όσο το δυνατόν πιο κοντά σε αυτό που είχαν λαμβάνοντας υπόψη τα μέτρα που έχουν πάρει αρχές είναι ο καλύτερος τρόπος.
Αιμιλία Αξιωτίδου, Οικογενειακή – Συστημική Σύμβουλος – Ψυχοθεραπεύτρια, Ψυχοπαιδαγωγός, Επιστημονικός Συνεργάτης Α.Π.Θ., Ιατρικής Σχολής , ΑΧΕΠΑ, Α’ ΠΡΠ.
Εκδηλώσεις
Επίκαιρα Πρόσωπα
Ομορφιά
Υγεία
Υγεία
Υγεία
Υγεία
Υγεία