Ψυχολογία

Πως να απολαμβάνεις τα συναισθήματα σου

Και όπως πολύ καλά σκέφτηκες δεν μιλάμε για την απόλαυση των ευχάριστων συναισθημάτων της χαράς και της ευτυχίας αλλά για την απόλαυση των δυσάρεστων συναισθημάτων του θυμού, της θλίψης, του φόβου ή της ντροπής.

Τα συναισθήματά είναι η ένδειξη ότι ζούμε. Οποιοδήποτε ερέθισμα, από το εξωτερικό περιβάλλον, εισέρχεται στο σύστημά μας δημιουργεί μια σκέψη και η σκέψη ένα συναίσθημα.

Μία εικόνα με χιόνια μπορεί να σε παραπέμπει στις περσινές διακοπές πάνω στο βουνό όπου όλη η παρέα μαζεμένη γύρω από ένα τζάκι χαιρόσασταν την κάθε στιγμή με καλαμπούρια, γέλια και ανεμελιά.

Μία μυρουδιά μελομακάρονου από το φούρνο της γειτονιάς μπορεί σε παραπέμπει στις οικογενειακές συγκεντρώσεις παραμονές Χριστουγέννων με την γιαγιά να εξιστορεί ιστορίες και εσύ να ακούς μαγεμένος/η.

Η γεύση ενός υπέροχου πιάτου μπορεί να σε παραπέμπει στα φαγητά της μαμάς και να ευφραίνεται η στοματική σου κοιλότητα και η καρδιά σου.

Αντίστοιχα μία εικόνα με θάλασσα μπορεί να σου θυμίσει τις στρεσσογόνες καλοκαιρινές διακοπές που πέρασες και να σου προκαλέσει θυμό.

Ή το άγγιγμα ενός πλεκτού σε ένα μαγαζί να σου θυμίσει τα ρούχα που σου έπλεκε η γιαγιά σου, όταν ήταν εν ζωή, και να σου προκαλέσει θλίψη.

Φανταστείτε παρόλα αυτά μια ζωή γραμμική με καθημερινή χαρά ή καθημερινό θυμό. Θα ήταν μία ζωή βαρετή, μία ζωή χωρίς ενδιαφέρον για την κατάκτηση κάποιου στόχου, μία ζωή χωρίς νόημα.

Γιατί λοιπόν δεν απολαμβάνουμε τις εναλλαγές των συναισθημάτων μας;

Γιατί απλά έχουμε εκπαιδευτεί στο να «μαχόμαστε» κατά των δυσάρεστων συναισθημάτων και να τα αντιμετωπίζουμε σαν μίασμα χωρίς να είμαστε διατεθειμένοι να ανακαλύψουμε το μήνυμα που κρύβεται πίσω από αυτά.

Κάθε συναίσθημα έχει κάτι να μας διδάξει, χρήσιμο για την εξέλιξή μας. Είναι πολύτιμη γνώση για τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε και επικοινωνούμε.

Πως λοιπόν μπορούμε να «ξεμάθουμε» τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τα δυσάρεστα μα ταυτόχρονα ωφέλιμα συναισθήματά μας;

Ο κος θυμός κρούει τον κώδωνα της παραβίασης των ορίων και των αναγκών μας. Σκεφτείτε μία στιγμή που θυμώσατε και αναρωτηθείτε τι το προκάλεσε.
Ο κος φόβος έχει να μας μηνύσει την ανάγκη διεύρυνσης του τρόπου σκέψης μας και εξάσκησης της ευελιξίας μας. Αν και εφόσον δεν αφορά πραγματικό κίνδυνο.
Η κα θλίψη έρχεται να σε ρωτήσει: Μήπως δεν εκφράζεις τις ανάγκες σου ή τα συναισθήματά σου;
Η κα ντροπή σου χτυπάει την πόρτα της αυτοεκτίμησής σου. Πως βλέπεις τον εαυτό σου; Σου αρέσει; Μήπως θα ήταν σοφό να κάνεις κάποιες εσωτερικές ή εξωτερικές αλλαγές;

Τα ευχάριστα συναισθήματα έχουν πολύ μικρότερη διάρκεια από τα δυσάρεστα. Προκειμένου λοιπόν να καταναλώνουμε άπειρη ενέργεια διερωτώμενοι «γιατί σε μένα» ή «γιατί μου βάζει συνέχεια τις φωνές» ή «γιατί δεν με καταλαβαίνει κανείς» είναι προτιμότερο να αποκωδικοποιήσουμε το κρυφό μήνυμα που έχουν να μας παραδώσουν, να το αγκαλιάσουμε και να απολαύσουμε την διαδρομή προς μια εσωτερική μας αλλαγή προκειμένου τα φαινόμενα να μην επαναλαμβάνονται κι εμείς να λαμβάνουμε την απόλαυση της εξέλιξής μας.

Και τότε το κάθε δυσάρεστο συναίσθημα αποκτά το νόημα της εξερεύνησης και αλλαγής, αφροδισιακά για την απόλαυση της κάθε εμπειρίας που γενναιόδωρα μας προσφέρεται.

Πέγκυ Μουζάκη

NLP Global Trainer & Consultant και Coach.

Ψυχολογία

Ποια η σχέση δεσμού και έρωτα ;

‘ Όλα στην αρχή είναι όμορφα ’ γαλλική παροιμία

Είναι τα έντονα συναισθήματα αυτό που αποκαλούμε έρωτας ; Και είναι αρκετά για να υποστηρίξουν την άνθιση μιας σχέσης ;

Ή στην πραγματικότητα τα έντονα συναισθήματα συχνά μας εμποδίζουν να δούμε με αντικειμενικό μάτι τι είδους χορό χορεύουμε μ’ αυτόν που θεωρούμε ως άνθρωπό μας ;

Για τον έρωτα μιλάνε πολλοί… Ποιον έρωτα όμως ; Φυσικά αυτόν που πουλάει! Δηλαδή, τον έρωτα σε πρώτο επίπεδο, σε πρώτη ανάγνωση που γοητεύει χωρίς να δυσκολεύει γεννώντας σύνθετες σκέψεις και συναισθήματα…

Το ‘όλα στην αρχή είναι όμορφα’ της γαλλικής παροιμίας δεν σηματοδοτεί στην πραγματικότητα τον αληθινό δεσμό ή τον αληθινό έρωτα. Γιατί μόνο όταν μένουμε σε μια σχέση για καιρό –είτε από αναγκαιότητα είτε από επιλογή- δοκιμάζεται ο πραγματικός έρωτάς μας ή αλλιώς η ικανότητά μας για πραγματικό δεσμό.

Οι σχέσεις που δοκιμάζονται μέσα στο χρόνο, με άλλα λόγια οι μακροχρόνιες σχέσεις, μας δίνουν την ευκαιρία να δοκιμαστούμε στο να πετύχουμε τη λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην ατομικότητα και τη συντροφικότητα, και να τις διατηρήσουμε και τις δύο χωρίς να χάσουμε τη μια ή την άλλη όταν τα πράγματα δυσκολέψουν.

Πρέπει να κατανοήσουμε ότι όταν δύο άνθρωποι ερωτεύονται παντρεύουν δυο μοναξιές και ότι μέσα σε μια σχέση δεν υπάρχει κτήμα!

Ο έρωτας πρέπει να γίνεται αντιληπτός από το ζευγάρι ως σεβασμός στην ελευθερία του χρόνου και του χώρου του άλλου, αν θέλει να επιβιώσει…

Σ’ έναν πραγματικό έρωτα ή σ’ έναν πραγματικό δεσμό κανένα από τα δύο μέλη δεν αναγκάζεται να καταπιέσει, να θυσιάσει ή να προδώσει τον εαυτό του, αλλά και οι δύο σύντροφοι εκφράζουν τα δυνατά και τα τρωτά τους σημεία, τις αδυναμίες και τις δυνατότητές τους με ισορροπημένο τρόπο.

Φυσικά, η εξισορρόπηση των δυνάμεων της ανεξαρτησίας (του εγώ) και αυτών της ενότητας (του εμείς) δεν είναι τόσο απλή υπόθεση.

Στόχος μας είναι να αποκτήσουμε σχέσεις που δεν θα λειτουργούν σε βάρος του εαυτού μας, και να αποκτήσουμε ένα εγώ που δεν θα λειτουργεί σε βάρος των άλλων, προκειμένου να βιώνουμε την ολοκλήρωσή μας ως άνθρωποι μέσα από τη συναισθηματική επαφή που μπορούν να μας προσφέρουν οι στενές προσωπικές σχέσεις.

Το θέμα αυτό σε όλη του την πολυπλοκότητα αποτελεί υψηλό στόχο, μια πρόκληση που κρατάει σε όλη μας τη ζωή. Όσο δηλαδή και οι σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους.

Το πρόβλημα εμφανίζεται ωστόσο, όταν αρχίζουμε να συγχέουμε τον έρωτα ή τη δημιουργία δεσμού με την εξασφάλιση επιδοκιμασίας, όταν επιδιώκουμε τη σύναψη στενών προσωπικών σχέσεων επειδή αποτελούν για μας τη μοναδική πηγή αυτοεκτίμησης, και όταν διατηρούμε αυτές τις σχέσεις σε βάρος των πάντων τελικά!

Ωστόσο, δεν είναι ποτέ αργά για να μάθουμε να κινούμαστε διαφορετικά στις σχέσεις-κλειδιά στη ζωή μας.

Και ενώ βραχυπρόθεσμα οι αλλαγές που κάνουμε και οι αρχικές αντιδράσεις που προκαλούμε μπορεί να μας τρομάξουν, να μας απογοητεύσουν, να μας θυμώσουν και να μας κάνουν να νιώσουμε μοναξιά, όπως συμβαίνει με πολλά άλλα πράγματα στη ζωή, έτσι και εδώ, αξίζει να κοπιάσουμε σήμερα για να απολαύσουμε αύριο!

Άρθρο αρχείου

Αναστασία Μουστάκα

Ψυχολογία

Η άμυνα ενάντια στα συναισθήματα

Η παρόρμηση να αφεθείτε σε έναν έρωτα, μπορεί να έρχεται σε αντίθεση με τις ηθικές σας αρχές, πράγμα που μπορεί να δημιουργεί περισσότερα πολύπλοκα προβλήματα απ’ όσα φαντάζεστε.

Ο πατέρας της ψυχανάλυσης ο Φρόιντ, θεώρησε πως το ανθρώπινο μυαλό αποτελείται από τρεις περιοχές: το id (προεγώ), το ego (εγώ) και το superego (υπερεγώ).

Το id κυριαρχείται από την «αρχή της ηδονής» και είναι μη-λογικό, δηλαδή είναι ά-λογο. Λειτουργεί ως δεξαμενή από πρωτόγονα ένστικτα και παρορμήσεις τα οποία είναι και τα τελικά (τα απόλυτα) κίνητρα της συμπεριφοράς μας. Δεν έχει χρονικό προσδιορισμό, γιατί οι αναμνήσεις που θα παγιδευτούν σ’ αυτό μέσω της καταπίεσης μπορεί να είναι το ίδιο δυνατές όσο όταν συνέβη αρχικά το γεγονός που τις καταπίεσε.

Το ego κυριαρχείται από την «αρχή της πραγματικότητας» και εκπροσωπεί το συνειδητό και λογικό κομμάτι του μυαλού μας, το οποίο παίρνει αποφάσεις και διαχειρίζεται την πραγματικότητα.

Το superego κυριαρχείται από την «αρχή της ηθικής» και είναι το κομμάτι, όπου αποθηκεύουμε τους κανόνες ή τα ταμπού για το τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνουμε. Η νοοτροπία και στάση του υπερεγώ μας είναι ουσιαστικά η εσωτερίκευση της νοοτροπίας και στάσης των γονιών μας.

Οι μηχανισμοί της ψυχολογίας μας

Το id και το superego λειτουργούν στο ασυνείδητο. Είναι δηλαδή κομμάτια της ψυχικής-πνευματικής ζωής του ανθρώπου των οποίων τη λειτουργία δεν αντιλαμβανόμαστε άμεσα, γι’ αυτό και η συμπεριφορά που προκύπτει από τη λειτουργία τους μπορεί να γίνει κατανοητή μόνο κοιτώντας «κάτω από την επιφάνεια», εξετάζοντας δηλαδή τι δεν λέει ή τι δεν κάνει κάποιος, μιας κι αυτά που λέει ή κάνει είναι μόνο ένα μέρος της ιστορίας και συνήθως όχι το πιο ενδιαφέρον.

Η σχέση του ego με τις άλλες δύο οντότητες του μυαλού (δηλαδή το id και το superego) είναι εν δυνάμει και σχεδόν αδιάκοπα σε σύγκρουση, γιατί το εγώ από τη φύση του εκλαμβάνει ως απειλή τόσο τις ενορμήσεις που προέρχονται από το προεγώ όσο και τα συναισθήματα (ενοχές, ηθικούς κανόνες) που προέρχονται από το υπερεγώ.

Η αίσθηση της απειλής του εγώ από το προεγώ και το υπερεγώ, δημιουργεί στο άτομο έναν πολύ υψηλό βαθμό εσωτερικής ταραχής και δυσφορίας, και προκειμένου να τα αντιμετωπίσει για να επιφέρει μια υποτιθέμενη ισορροπία, αναπτύσσει τους λεγόμενους «μηχανισμούς άμυνας».

Επομένως, οι μηχανισμοί άμυνας κινητοποιούνται ενάντια στις ενορμήσεις και τα συναισθήματα, προκαλώντας το σχηματισμό νευρώσεων (ή νευρωτικών συμπτωμάτων) που αλλοιώνουν τον χαρακτήρα μέσα από την παθολογική του θωράκιση.

Τα προβλήματα που προκαλούν

Οι μηχανισμοί άμυνας που αναπτύσσει ένα άτομο κατά τη διάρκεια της ζωής του για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τον πόνο ή τα δυσάρεστα συναισθήματα, προκαλώντας έτσι παθολογικά συμπτώματα στην όλη λειτουργία του, είναι οι εξής : η απώθηση, η καταπίεση, η εξιδανίκευση, η διανοουμενικοκοποίηση, η παλινδρόμηση, ο σχηματισμός αντίδρασης, η μόνωση, η αναίρεση, η προβολή, η ενδοβολή, η στροφή ενάντια στον εαυτό και η αντιστροφή, και η μετουσίωση ή μετάθεση των ενορμητικών σκοπών και συναισθημάτων.

Ωστόσο, η έρευνα έχει αποδείξει ότι όλες αυτές οι μορφές άμυνας από τα επίπονα συναισθήματα που συνιστούν τις αβάσταχτες αλήθειες (εμπειρίες) μέσα μας, παρόλο που για να λειτουργήσουν χρειάζεται να καταναλώσουμε όλη την ενεργητικότητά μας περιορίζοντας έτσι τις ζωτικές μας δραστηριότητες, τελικά δεν καταφέρνουν να γαληνέψουν το εγώ μας. Αντίθετα, το οδηγούν σε αμέτρητες μεταμορφώσεις, διαστρεβλώσεις και παραμορφώσεις, με αποτέλεσμα η ζωή του ατόμου να παραμένει βαθιά παθολογική και ανολοκλήρωτη.

Πώς μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε

Στο σημείο αυτό η ψυχοθεραπεία είναι απαραίτητη και αναγκαία, γιατί μπορεί να ξεσκεπάσει το υπαρξιακό «άγχος» που υποβόσκει κάτω από όλες τις μορφές άμυνας, να φέρει στην επιφάνεια τις απωθημένες ενορμήσεις και τα συναισθήματα, και να βοηθήσει το άτομο να τα αντιμετωπίσει μέσα από την ενεργοποίηση των ζωτικών του δυνάμεων και όχι μέσα από τις περιττές αμυντικές μεθόδους, με τις γνωστές παθολογικές τους συνέπειες.

Άρθρο αρχείου

Αναστασία Μουστάκα

Ψυχολογία

Πέντε Ερωτήσεις για να Αλλάξει η Ζωή σας

Πόσο συχνά αλλάζει η ζωή μας; Μία δύο φορές τον χρόνο; Μια φορά το μήνα ή την εβδομάδα;

Η ζωή αλλάζει κάθε μέρα και είναι εύκολο να αλλάζουμε, αν θυμόμαστε να ζούμε στο παρόν.

Η ζωή είναι ουσιαστικά η συνεχής ροή της παρούσας στιγμής. Αναπτυσσόμαστε σε κάθε στιγμή της ζωής μας. Θυμόμαστε το χθες και προβλέπουμε το αύριο, όμως η «πραγματική ζωή» είναι αυτή που ζούμε εδώ και τώρα.

Πολλοί κολλάνε στο παρελθόν ή περιμένουν το μέλλον, οι έξυπνοι συνειδητοποιούν ότι το τώρα είναι το μόνο πραγματικό στοιχείο. Τα παρακάτω ίσως σας βοηθήσουν να ξεφύγετε από τις παγίδες του παρελθόντος και του μέλλοντος και να ζείτε ελεύθερα στο παρόν.

1) Τι μου δίνει χαρά;

Όσο μεγαλώνουμε και αναλαμβάνουμε συνεχώς περισσότερες ευθύνες, εύκολα ξεχνάμε ότι η ζωή περιλαμβάνει χαρά και ικανοποίηση. Έχουμε σοβαρά και σημαντικά θέματα να αντιμετωπίσουμε αλλά ξεχνάμε πώς να χαιρόμαστε τη ζωή μας. Ασχολείστε με πράγματα που σας δίνουν χαρά και ικανοποίηση; Γνωρίζετε πραγματικά ποια είναι αυτά; Στη δουλειά, στο σπίτι, στις σχέσεις, σε άλλες δραστηριότητες; Αφιερώστε λίγο χρόνο και σκεφτείτε τι σας αρέσει να κάνετε, τι σας δίνει ενέργεια και σας εμπνέει.

2) Τι κάνω καλά;

Πολλοί δυσκολεύονται να εκφράσουν στο τι είναι καλοί. Όμως το να είστε καλοί σε κάποια πράγματα (και να τα κάνετε συχνά) χτίζει την αυτοπεποίθησή σας.

Συνήθως σε αυτά που είμαστε καλοί είναι και αυτά που μας δίνουν χαρά και ικανοποίηση. Για παράδειγμα στην εργασία όταν ανακαλύπτουμε και αναπτύσσουμε τα ταλέντα μας έχουμε πολύ περισσότερες επιτυχίες και ικανοποίηση. Σε τι είστε λοιπόν καλοί;

3) Τι θέλω από τη ζωή;

Μεγάλο ερώτημα για να απαντηθεί άμεσα. Ίσως σας απασχολεί για χρόνια ή απλά το αποφεύγετε. Επιχειρήστε όμως να δημιουργήσετε μια απάντηση για τον εαυτό σας.

Συχνά άλλο νομίζουμε και άλλο θέλουμε στα αλήθεια. Θέλουμε χρήματα, δόξα, δύναμη, επιτυχία, όμως κατά βάθος το πιθανότερο είναι ότι θέλουμε ασφάλεια, αγάπη, κατανόηση. Ακόμα και αν δυσκολεύεστε, καταλήξετε σε λίγες λέξεις που να περιγράφουν αυτό που θέλετε. Για παράδειγμα αν κάποιος θέλει πάντα την ελευθερία για ότι αποφασίζει να κάνει, πρέπει πρώτα να ρωτά αν αυτό θα του την εξασφαλίζει. Αν ναι το επιλέγει, αλλιώς επανεξετάζει την αξία αυτού που θέλει να κάνει για εκείνον.

4) Πόσο στοιχίζει;

Φαντάζεστε να ήταν όλα δωρεάν στη ζωή σας; Δεν θα ήταν υπέροχο να έχετε ότι θέλετε χωρίς να πληρώνετε τίποτα; Ίσως για κάποιους και ίσως για κάποιο διάστημα. Όμως όλοι στα αλήθεια θέλουμε να κερδίζουμε αυτά που επιθυμούμε στη ζωή μας. Είναι ένα περίεργο χαρακτηριστικό όλων μας και ο λόγος που τίποτα δεν μας παρέχεται δωρεάν.

Ότι και εάν επιλέξετε να κάνετε ή να μην κάνετε (δουλειά, σχέσεις, παιδιά, οικογένεια, κλπ) έχει κάποιο κόστος, το οποίο πρέπει να υπολογίσετε πριν ξεκινήσετε οτιδήποτε. Όσα περισσότερα θέλετε τόσο περισσότερα θα πρέπει να είστε διατεθειμένοι να πληρώσετε.

5) Θέλω να πληρώσω;

Όταν πλέον ξέρουμε τι θέλουμε και τι θα μας στοιχίσει σε χρόνο και σε προσπάθεια, μετά πρέπει να αποφασίσουμε εάν είμαστε πραγματικά πρόθυμοι να πληρώσουμε το απαιτούμενο κόστος.

Στην αρχή είναι ποιο εύκολο να απαντήσουμε. Όταν για παράδειγμα ξεκινάμε μια δική μας επιχείρηση είναι εύκολο να πούμε ότι θα πληρώσουμε το κόστος. Στην πορεία όμως το κόστος συνεχώς αυξάνεται. Το ίδιο ισχύει και στις σχέσεις, στο γάμο, στην οικογένεια, και σε όλα τα άλλα. Όταν μας πιέζουν οι υποχρεώσεις είναι σημαντικό να θυμόμαστε, ότι έχουμε συμφωνήσει να πληρώσουμε το κόστος.

Εξετάζοντας τις ερωτήσεις αυτές σε τακτά διαστήματα μπορεί να σας βοηθήσει να αποκτήσετε μια καλύτερη εικόνα για τη ζωή σας στην καθημερινή της ροή. Όποτε αισθάνεστε στασιμότητα, κοιτάξτε τις απαντήσεις σας και σκεφτείτε αν μπορείτε να κάνετε κάτι σήμερα που μπορεί να σας φέρει ποιο κοντά στο σημείο που θέλετε να βρίσκεστε.

Και αν ξεχάσετε τις πέντε ερωτήσεις να θυμάστε απλά: το χθες είναι μια ακυρωμένη επιταγή, το αύριο είναι μια υποσχετική επιστολή, το σήμερα είναι μετρητά στο χέρι!