Υγεία

Σύνδρομο Απελευθέρωσης Κυτταροκίνης και Covid-19

Υποθέσεις και δεδομένα

Της Παρή Ράπτη, Ενδοκρινολόγου

Η εμφάνιση του κορωνοϊού SARS-CoV-2 προκάλεσε τεράστια υγειονομικά, κοινωνικά και οικονομικά θέματα παγκοσμίως.

Επιπλέον, δημιουργήθηκε μία ακολουθία ερωτημάτων, υποθέσεων και διλημμάτων, τα οποία οδήγησαν σε σειρά επιστημονικών προκλήσεων, λόγω των κοινών στοιχείων με άλλους ιούς, αλλά ταυτόχρονα και λόγω της διαφοροποίησης του ιού από άλλους ιούς που έχουν προκαλέσει σοβαρές νόσους.

Πρόκειται για έναν ιό αυξημένης μεταδοτικότητας και ταχύτατης εξάπλωσης, με διαφορετικές επιπτώσεις σε κάθε χώρα, τόσο μεταξύ ανδρών και γυναικών, όσο μεταξύ διαφορετικών ηλικιακών ομάδων. Το φαινόμενο αυτό, φαίνεται να οφείλεται σε παράγοντες πολύ συγκεκριμένους, σχετικούς με τον ιό και την δομή του, με την παθοφυσιολογία της νόσου COVID-19, με τα κύτταρα ξενιστές κάθε οργανισμού, με τις διαφορές μεταξύ των φύλων, πιθανώς λόγω της γενετικής ποικιλομορφίας.

Οι επιπτώσεις έχουν επικεντρωθεί στο αναπνευστικό σύστημα, λόγω της προτίμησης του ιού προς τα πνευμονικά κύτταρα, (τροπισμός του ιού), επειδή το 83% των υποδοχέων του μετατρεπτικού ενζύμου αγγειοτενσίνης 2 (ACE2) βρίσκεται στους πνεύμονες, με τους οποίους υποδοχείς θα συνδεθεί η πρωτεΐνη Spike (S) του κορωνοϊού, με την προϋπόθεση της παρουσίας της TMPRSS2 πρωτεάσης σερίνης. Όμως, υπάρχουν επιπτώσεις και σε άλλα όργανα και συστήματα του οργανισμού όπου υπάρχουν ACE2 υποδοχείς, και όχι μόνο.

Φαίνεται να προκαλεί σε ορισμένους ανθρώπους ένα πολυσυστηματικό σύνδρομο, ενώ η βαρύτητα των συμπτωμάτων διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, μεταξύ των δύο φύλων, αλλά και μεταξύ διάφορων φυλών. Σε ορισμένα περιστατικά, στα οποία η συμπτωματολογία είναι βαριά και εμφανίζονται επιπλοκές, κοινό σημείο αποτελεί η εμφάνιση υπερέκκρισης κυτταροκινών, με υπερέχουσα αυτήν της Ιντερλευκίνης 6, αλλά και η ύπαρξη προφλεγμονωδών παραγόντων, όπως ο TNFa και άλλοι.

Βασιζόμενοι στις μέχρι τώρα γνώσεις από την ιατρική βιβλιογραφία για ένα ήδη γνωστό σύνδρομο, το Σύνδρομο Απελευθέρωσης Κυτταροκίνης (CRS), το οποίο εμφανίζεται και σε διάφορες άλλες παθολογικές καταστάσεις, θα αναφερθούμε σε αυτό, μιας και υπάρχουν διάφορα αναπάντητα ερωτήματα και διάφορες σκέψεις.

Σύνδρομο Απελευθέρωσης (υπερέκκρισης) Κυτταροκίνης – Cytokine Release Syndrome (CRS)

Το ΣΑΚ (CRS) είναι μία συστηματική φλεγμονώδης απάντηση, απειλητική για την ζωή, με δραματική εξέλιξη, η οποία δύναται να προκληθεί σε διάφορες καταστάσεις, όπως σε λοιμώξεις, στην χορήγηση κάποιων φαρμάκων, στο Σύνδρομο Οξείας Αναπνευστικής Δυσχέρειας (ARDS), σε περιστατικά με σήψη, στην επιμόλυνση με τον ιό Epstein-Barr, αλλά και σε άλλες μη φλεγμονώδεις νόσους. Το σύνδρομο δύναται να εμφανιστεί όταν διεγερθεί ένας τεράστιος αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων ως απάντηση σε κάποιο αντιγόνο, το οποίο το αμυντικό σύστημα θεωρεί απειλητικό για τον οργανισμό (υπεραντιγόνο). Ως εκ τούτου, προκαλεί την υπερέκκριση και την απελευθέρωση προφλεγμονωδών παραγόντων, κυτταροκινών και αυξητικών παραγόντων. Πρόκειται για μία διαταραγμένη απάντηση του αμυντικού συστήματος – υπερδιέγερση.

Τα λευκά αιμοσφαίρια που εμπλέκονται, είναι τα διεγερμένα Τ κύτταρα και τα Β κύτταρα, τα μακροφάγα, τα μονοκύτταρα, τα δενδριτικά, τα ΝΚ και άλλα. Η διέγερση αυτών των κυττάρων προκαλείται, συνήθως, όταν το αμυντικό σύστημα έχει να αντιμετωπίσει έναν παθογόνο εισβολέα, όπως πιθανώς και στην περίπτωση του νέου κορωνοϊού, εκλαμβάνοντάς τον ως υπεραντιγόνο!

Σε ορισμένες περιπτώσεις όμως, ξεκινάει ένας φαύλος κύκλος, όπου τα μεν κύτταρα του αμυντικού συστήματος παράγουν κυτταροκίνες, οι δε κυτταροκίνες και οι άλλοι προφλεγμονώδεις παράγοντες με τη σειρά τους, διεγείρουν κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, διευρύνοντας την απάντησή του. Αυτό συμβαίνει σε λίγες περιπτώσεις, δηλαδή όταν υπάρχει μια υπεραπάντηση του οργανισμού σε σχέση με τον εισβολέα, ως μία ενδεχόμενη σοβαρή απορρύθμιση της απάντησης του ανοσοποιητικού συστήματος.

Το σύνδρομο δύναται να εμφανιστεί με διαφορετικά συμπτώματα, όπως συμπτώματα γρίπης, πυρετός, κόπωση, καταβολή, μυαλγίες, αρθραλγίες, ερύθημα, δερματικά εξανθήματα, πονοκέφαλος, καθώς επίσης και υψηλός πυρετός.

Επιπλέον, το σύνδρομο ενδέχεται να εμφανιστεί ως ανεξέλεγκτη φλεγμονώδης κατάσταση, με οξεία κυκλοφορική ανεπάρκεια, με αγγειοσυστολή, με διάχυτη ενδαγγειακή πήξη και, ορισμένες φορές, με πολυοργανική ανεπάρκεια.

Τα εργαστηριακά ευρήματα ποικίλλουν και ενδέχεται να εμφανιστούν λευκοπενία, υψηλή φερριτίνη, υπερτριγλυκεριδαιμία, υψηλή CRP, αυξημένη LDH και, κάποιες φορές, αύξηση των ηπατικών ενζύμων και της κρεατινίνης. Επίσης, σε βαριές περιπτώσεις, δύναται να εμφανιστεί το Σύνδρομο Νοσούντος Ευθυρεοειδικού (Euthyroid Sick Syndrome). Σε αυτό το σύνδρομο παράγονται ιντερλευκίνη 6, TNFa, ιντερφερόνη – Β, ιντερλευκίνη 1, και επηρεάζονται ο υποθάλαμος και η υπόφυση, όπου μπλοκάρεται η έκκριση της ΤSH, ενώ εμφανίζονται χαμηλά επίπεδα Τ3 και ελεύθερης Τ3, και φυσιολογική Τ4.

Στις αιτίες του ESS συμπεριλαμβάνονται πνευμονία, σήψη, λοιμώξεις του γαστρεντερικού, κίρρωση ήπατος, βαριά χειρουργεία, διαβητική κετοοξέωση και πολλά άλλα σοβαρά νοσήματα.

Σύντομη αναφορά στην σήψη, η οποία αποτελεί σημαντικό μοντέλο διερεύνησης τόσο του ΕSS, όσο και του Συνδρόμου Απελευθέρωσης Κυτταροκίνης

Η σήψη είναι ένα κλινικό σύνδρομο, το οποίο συσχετίζεται με την απάντηση στις λοιμώξεις. Σε μερικές περιπτώσεις σοβαρής λοίμωξης, εμφανίζεται μια υπερέκκριση κυτταροκινών που οδηγεί σε μια αυτοδιεύρυνση παραγωγής κυτταροκινών, η οποία ονομάζεται καταιγίδα κυτταροκινών. Η δραματική κλινική εικόνα που προκύπτει, εμφανίζεται αρκετά δύσκολη στην αντιμετώπισή της.

Σε περιπτώσεις του Συνδρόμου Απελευθέρωσης Κυτταροκίνης, το αναπνευστικό σύστημα ενδέχεται να συμμετέχει με συμπτωματολογία Συνδρόμου Οξείας Αναπνευστικής Δυσχέρειας (ΑRDS), συνοδευόμενη από δύσπνοια και υποξαιμία. Αυτή αποτελεί αιτία επιδείνωσης της υπερέκκρισης παραγόντων που δύναται να δημιουργήσει την ανάγκη διασωλήνωσης του ασθενούς, ενώ η ακτινογραφία ενδέχεται να εμφανίζει αμφοτερόπλευρη θολερότητα. Επίσης, σε σοβαρές περιπτώσεις, συνοδεύεται από υψηλό πυρετό.

Μερικές φορές εμπλέκεται και το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα, παρουσιάζοντας ευρεία συμπτωματολογία, όπως υπνηλία, παραισθήσεις, σύγχυση, δυσκολία λεκτικής επικοινωνίας, πονοκέφαλο, και ακόμη και αφασία. Η πρόκληση και η εξέλιξη αυτού του συνδρόμου, δεν έχουν πλήρως διευκρινιστεί. Φαίνεται από την διεθνή βιβλιογραφία, ότι, εκτός από την συμμετοχή των κυττάρων του ανοσοποιητικού, εμπλέκονται και άλλα κύτταρα, όπως αυτά του ενδοθηλίου.

Προσπαθώντας να κατανοήσουμε την εξέλιξη και την παθοφυσιολογία αυτού του συνδρόμου, ας δούμε ποια είναι η συμμετοχή των ανοσολογικών κυττάρων και η έκκριση προφλεγμονωδών παραγόντων, ιντερλευκινών και άλλων. Εμφανίζονται να συμμετέχουν η ιντερφερόνη, η ιντερλευκίνη IL-10 και η ιντερλευκίνη IL-6. Η ιντερφερόνη -γ εμφανίζεται να υπερπαράγεται από διεγερμένα Τ λεμφοκύτταρα, και κυρίως από τα μακροφάγα κύτταρα, προκαλώντας μία σειρά από τα προαναφερθέντα συμπτώματα, όπως πονοκέφαλο, κόπωση και καταβολή.

Η ιντερλευκίνη 6, ο TNFa και η ιντερλευκίνη 10, επίσης υπερπαράγονται από τα μακροφάγα. Η ιντερφερόνη – γ δύναται να προκαλέσει μία σειρά επιπτώσεων, όπως πνευμονικές βλάβες, βλάβες του μυοκαρδίου και γαστρεντερικές και αγγειακές διαταραχές.

Τα τελευταία χρόνια αποτελεί μεγάλη πρόκληση το να διερευνηθούν ποιες είναι οι πραγματικές αιτίες της υπεραντίδρασης του ανοσοποιητικού συστήματος που συνοδεύεται από καταιγίδα κυτταροκινών, σε διάφορα νοσήματα, και πως προκαλείται και εξελίσσεται η αλληλουχία των αντιδράσεων και η διεύρυνση του δικτύου των κυτταροκινών και των χημειοκινών. Η υπερέκκριση, όχι μόνο κυτταροκινών, αλλά και άλλων παραγόντων, (π.χ. αυξητικών, πρωτεασών, διέγερση άλλων τύπων κυττάρων του ανοσοποιητικού), αποτελεί μία πιθανή αιτία.

Αναφορικά με την Ιντερλευκίνη 6

Η Ιντερλευκίνη 6 είναι μία κυτταροκίνη. Η ετυμολογία της λέξης «κυτταροκίνη» υποδηλώνει κίνηση του κυττάρου και η λέξη ιντερλευκίνη αναφέρεται στην επικοινωνία μεταξύ των λευκών αιμοσφαιρίων. Γνωρίζουμε ότι η IL-6 έχει πλειοτροπικές δράσεις και προκαλεί την έκφραση μίας ποικιλίας πρωτεϊνών, υπεύθυνων για τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις του οργανισμού. Επίσης, διαδραματίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στον πολλαπλασιασμό και την διαφοροποίηση κυττάρων του ανθρώπινου οργανισμού.

Η σηματοδότηση της ιντερλευκίνης 6, γίνεται διαμέσου ενός συμπλέγματος της ιντερλευκίνης 6, η οποία συνδέεται με τον διαμεμβρανικό υποδοχέα ιντερλευκίνης 6 (mIL-6R), (η οποία είναι η κλασική σηματοδότηση), ή διαμέσου της διαλυτής μορφής υποδοχέα ιντερλευκίνης 6 «SIL-6R», ή με την μοριακή υπομονάδα (molecular subunit) gp130, υποδοχέα μεταγωγής σήματος (signal-transducer receptor), με τα παρακείμενα κύτταρα, και αυτό λέγεται «trans-presentation». Ως εκ τούτου για την σηματοδότηση της ιντερλευκίνης 6 υπάρχουν 3 οδοί.

Αυτά είναι τα γνωστά μονοπάτια για τη σηματοδότηση της ιντερλευκίνης 6.

Είναι επίσης σημαντικό να λάβουμε υπ’ όψιν, ότι η gp130 εκφράζεται παντού, σε πάρα πολλά κύτταρα, και πιθανόν αυτό να δημιουργεί και τις πλειοτροπικές δράσεις της ιντερλευκίνης 6. Ο έλεγχος της σηματοδότησης της ιντερλευκίνης 6 ρυθμίζεται διαμέσου της επαγωγής μορίων καταστολής, μετά από την ενεργοποίηση της οδού της ιντερλευκίνης, καθώς και μέσω της παρουσίας των μορφών sIL-6R και gp130 που βρίσκονται στο αίμα (κυκλοφορούντων).

Αντίστροφα, η υπερπαραγωγή της ιντερλευκίνης 6 και η διαταραγμένη ρύθμιση της σηματοδότησης των οδών της, μπορεί να οδηγήσουν σε φλεγμονώδεις καταστάσεις, αυτοάνοσες διαταραχές και καρκινική ανάπτυξη. Υποθέτουμε ότι ο ρόλος της ιντερλευκίνης 6 είναι πολύ σημαντικός στο δίκτυο των ανθρωπίνων κυτταροκινών.

Κατά καιρούς, έχουν προταθεί διάφοροι αναστολείς των κυτταροκινών αυτών στην σηματοδότηση, διαμέσου των υποδοχέων της ιντερλευκίνης που συνδέονται με τις οδούς σηματοδότησης, JAK–STAT «κινάσες» και NF-kB οδοί.

Ιντερλευκίνη 6

Γνωρίζουμε ότι εμπλέκεται σε διάφορα νοσήματα του αναπνευστικού δρώντας κυρίως στις λείες μυϊκές ίνες των αεραγωγών, παρουσία του διαλυτού υποδοχέα της ιντερλευκίνης-6 και αυτό έχει περιγραφεί τόσο στην ARDS, στην πνευμονική ίνωση, αλλά και στο άσθμα. Όμως λόγω της πλειομορφικής της δράσης επιφέρει βιολογικές δράσεις σε πολλά όργανα και κύτταρα.

Όταν ο ασθενής παρουσιάζει εργώδη αναπνοή, παράγεται ιντερλευκίνη IL-6 από το διάφραγμα, η οποία δρα επάγοντας από το ήπαρ την έκκριση γλυκόζης, ενώ διεγείρει επίσης και τον υποθάλαμο-υποφυσιακό άξονα. Δρα όμως και τοπικά εκεί όπου παράγεται.

Τα τελευταία χρόνια πολλές ερευνητικές ομάδες έχουν επιδείξει μεγάλο ενδιαφέρον για τις ενδοκυττάριες σηματοδοτικές αλληλουχίες της IL-6, την κατανόηση των παραγόντων που διαμορφώνουν την τελική της δράση διαμέσου και των τριών οδών, για την κατανόηση της σημαντικής αυτής «ενδοκρινούς» κυτταροκίνης. Διότι έχουν καταγραφεί δράσεις του σημαντικού ρόλου της εμπλοκής της ιντερλευκίνης 6 στο φαινόμενο της φλεγμονής, στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, στην αιμοποίηση, στον μεταβολισμό των οστών και των σκελετικών μυών, καθώς και δράση σε πολλαπλά όργανα και συστήματα όπως το αιμοποιητικό, ενδοκρινικό, νευρικό σύστημα.

Θεωρώ όμως, ότι θα έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, τόσο για το Σύνδρομο Απελευθέρωσης Κυτταροκίνης γενικά, όσο και για την περίπτωση της COVID-19, να απαντηθούν διάφορα ερωτήματα, όπως ποιος είναι ο ρόλος του GM-CSF, του amplif -6, ο ρόλος του HGF, ο ρόλος του MIF, του ACE και του ACE2, της αγγειοτενσίνης 1-7 και 17, της πρωτεάσης σερίνη, των Tregs κύτταρων, των EGFR κλπ.

Υπάρχουν πάρα πολλές πληροφορίες για όλους αυτούς τους υποδοχείς, τους αυξητικούς παράγοντες και τις προφλεγμονώδεις ουσίες. Η λεπτομερής διερεύνηση των αλληλουχιών και η ερμηνεία τους, θα μας δώσουν την δυνατότητα να κατανοήσουμε καλύτερα το απειλητικό αυτό σύνδρομο. Φαίνεται επίσης, ότι ο νευρο-ενδοκρινο-ανοσολογικός άξονας έχει σημαντική εμπλοκή στην παθοφυσιολογία των βαρέων περιστατικών με επιπλοκές, σε κάποια από τα περιστατικά COVID-19. Οι πλειοτροπικές δράσεις των κυτταροκινών και η γονιδιακή ποικιλομορφία δύνανται να είναι καθοριστικές για την εμφάνιση και την εξέλιξη του Συνδρόμου Απελευθέρωσης Κυτταροκίνης, και κατ’ επέκτασιν και για την αντιμετώπιση της COVID-19.

Ομορφιά

Η θερμοκρασία ανεβαίνει, καιρός να ανανεώσεις την ρουτίνα περιποίησης του προσώπου σου.

Με το καλοκαίρι προ των πυλών έχει έρθει η ώρα να αλλάξεις τις συνήθειες σου. Το δέρμα σου καλείται να αντιμετωπίσει νέες περιβαλλοντικές συνθήκες και ο ρόλος σου είναι να το προστατέψεις.

Οι υψηλές θερμοκρασίες που μας αφυδατώνουν, η υγρασία και η έκθεση στην επιβλαβή ακτινοβολία UV είναι οι βασικοί παράγοντες για τους οποίους καλούμαστε να προσαρμόσουμε την ρουτίνα περιποίηση μας, προκειμένου να διατηρήσουμε ένα υγιές και λαμπερό δέρμα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

Η κατάλληλη ενυδατική κρέμα πλούσια σε υαλουρονικό οξύ είναι το κλειδί για τη διατήρηση της ενυδάτωσης του δέρματος. Τις πρωινές ώρες επίλεξε μια ελαφριά, μη λιπαρή ενυδατική κρέμα που θα απορροφάται γρήγορα από το δέρμα σου. Το υαλουρονικό οξύ έχει την ικανότητα να συγκρατεί περίπου 1.000 φορές το βάρος του σε νερό, το γεγονός αυτό το καθιστά τον κύριο ενυδατικό παράγοντα της επιδερμίδας μας. Σε κάθε περίπτωση μην ξεχνάς τη σημασία της ενυδάτωσης από μέσα προς έξω. Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες θα πρέπει να πίνεις 2 με 2,5 lt νερού στη διάρκεια της ημέρας .

Προστατέψου από την ακτινοβολία UV που προκαλεί την φωτογήρανση. Επιτακτική ανάγκη είναι η χρήση ενός ποιοτικού αντηλιακού με υψηλό δείκτη προστασίας. Φόρα το αντηλιακό σου πριν βγεις από το σπίτι, πριν πας στην εργασία σου, ακόμη κι αν βγεις για λίγη ώρα για μία βόλτα ή τα καθημερινά ψώνια. Ο ήλιος στην χώρα μας είναι επιθετικός τους καλοκαιρινούς μήνες και το αντηλιακό μας είναι η ασπίδα προστασία μας απέναντι στις ακτίνες UV. Επίλεξε το αντηλιακό που σου ταιριάζει σε υφές και αρώματα, προτίμησε όμως κάποιο από αυτά που περιέχουν ενυδατικούς παράγοντες και μην ξεχνάς να το ανανεώνεις κατά την διάρκεια της μέρας.

Το βράδυ πρέπει να αφιερώσεις λίγο χρόνο για την καθαριότητα του προσώπου σου. Η αφαίρεση του μακιγιάζ και η απομάκρυνση των ρύπων, επιτρέπει στο δέρμα σου να “αναπνέει”, να παραμένει υγιές και ζωντανό. Στη συνέχεια εφάρμοσε μία κρέμα με αντιοξειδωτικούς παράγοντες , όπως η νιασιναμίδη. Η νιασιναμίδη κερδίζει έδαφος τους καλοκαιρινού μήνες, έναντι άλλων δραστικών συστατικών με αντιοξειδωτική δράση, επειδή δεν προκαλεί φωτοευαισθησία. Είναι συμβατή με όλους τους τύπους δέρματος, δρα ενάντια στις ελεύθερες ρίζες και έχει αντιφλεγμονώδη δράση.

Με λίγη προσοχή και τα κατάλληλα κοσμητικά προϊόντα, μπορείς να απολαύσεις ένα υγιές και λαμπερό δέρμα καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Αρθρογράφοι :

Παναγιώτα Μαθιουδάκη, Αισθητικός – Κοσμητολόγος

Μαρία Νίκου , Αισθητικός – Κοσμητολόγος

Laserskin Solutions (Αθήνα, Τρίκαλα)

Υγεία

Ο ρόλος της Γενετικής στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή

Όταν γεννιέται ένα μωρό, πάντα αναρωτιόμαστε σε ποιον μοιάζει. Το γενετικό σας χάρισμα θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό τη σωματική διάπλαση και τον χαρακτήρα, αλλά η επικοινωνία μητέρας-εμβρυϊκού είναι επίσης σημαντική.

Τα γονίδια

Τα γονίδια, που υπάρχουν σε κάθε ένα από τα κύτταρα του οργανισμού μας, είναι εκείνα που καθορίζουν τη φυσιογνωμία μας, ακόμη και, σε ένα βαθμό, τις ικανότητες και τον χαρακτήρα μας. Το γενετικό χάρισμα κάθε ανθρώπου είναι ο συνδυασμός γονιδίων που έχουμε κληρονομήσει από τον πατέρα και τη μητέρα. Κάθε ωάριο και κάθε σπέρμα φέρουν έναν συνδυασμό γονικών γονιδίων που, όταν ενώνονται στο μελλοντικό έμβρυο, δημιουργούν ένα μοναδικό ον. Γι’ αυτό τα αδέρφια, ακόμα κι αν μοιάζουν, δεν θα είναι ποτέ τα ίδια.

Επιγενετική

Η επιγενετική είναι κληρονομήσιμες αλλαγές στη γονιδιακή έκφραση που δεν ανταποκρίνονται σε αλλαγές στην αλληλουχία του DNA. Δηλαδή, δεν εκφράζονται όλα τα γονίδια με τον ίδιο τρόπο κατά τον σχηματισμό του μωρού, μερικά μπορεί να ενεργοποιηθούν ή να απενεργοποιηθούν ανάλογα με τις συνθήκες της εγκυμοσύνης. Η διατροφή, το επίπεδο άγχους, η σωματική δραστηριότητα ή η παχυσαρκία της εγκύου μητέρας έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζουν την έκφραση των γονιδίων του εμβρύου. Έτσι, η ενδομήτρια επικοινωνία μεταξύ μητέρας και εμβρύου μπορεί να αλλάξει την έκφραση των γονιδίων του τελευταίου και στην περίπτωση που είναι μόνο βιολογική μητέρα, το έμβρυο μπορεί να έχει και κάποιο από αυτά.

Έτσι, στην κοινή μητρότητα, το μελλοντικό μωρό θα έχει κάτι μοναδικό από κάθε μητέρα του.

Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα άρθρα στο https://www.iakentro.com

Διατροφή

Ποια είναι τα μυστικά μιας ισορροπημένης διατροφής;

Μπορεί να επηρεάσει την ψυχολογία μας, τη διάθεσή μας; Γιατί ενώ φάγαμε λίγο η ζυγαριά μας διαψεύδει; Τι γίνεται με τις θερμίδες; Η Παρή Ράπτη, διακεκριμένη ενδοκρινολόγος, μας καθοδηγεί και μας ενημερώνει για το τι σημαίνει υγιεινή διατροφή.

“Σχεδιάζοντας μια ισορροπημένη διατροφή” θα μπορούσε να ήταν ο τίτλος ενός βιβλίου. Στη σκέψη όμως των περισσοτέρων αυτό σημαίνει δίαιτα, δηλαδή τρέφομαι λίγο ή δεν τρέφομαι καθόλου ή στερούμαι, ακόμα και σήμερα που η δυνατότητα επιλογής τροφίμων, για τις καταναλωτικές τουλάχιστον κοινωνίες (και η Ελλάδα είναι μία απο αυτές), προσεγγίζεται με λανθασμένο τρόπο.
Αναμφισβήτητα ο τρόπος ζωής ή οι γρήγοροι καθημερινοί ρυθμοί ή η “επίθεση” καταναλωτικών μηνυμάτων, που υποδεικνύουν ευκολία στην προετοιμασία, όμορφη παρουσίαση και ξένη κουζίνα πάνω σε καινούρια πρότυπα , δεν αφήνουν περιθώρια στη σκέψη.

Τι αποτελεί σωστή διατροφή για έναν μεσογειακό άνθρωπο; Τι σημαίνει υγιεινή διατροφή;

Με απλά λόγια, η διατροφή που στηρίζεται σε φυσικές , μη επεξεργασμένες τροφές, με επαρκή ποσότητα των βασικών θρεπτικών ουσιών (υδατάνθρακες, πρωτείνες, ιχνοστοιχεία, βιταμίνες, φυτικές ίνες, λιπαρά) σε ισορροπημένη ποσότητα, με αποφυγή της ζάχαρης, ορισμένων λιπαρών και με χαμηλές ποσότητες θερμίδων.

Η μεσογειακή γη αποτελεί εξ ορισμού το κέρας της Αμάλθειας με πλούσιους θησαυρούς, όπως ντομάτες, μελιτζάνες, βερίκοκα, φακές, φασόλια, πορτοκάλια, λεμόνια, σκόρδο, κρεμμύδι, γάλα, αβγά, δημητριακά, ψάρι, δηλαδή κάθετι που παράγει η χώρα μας..
Μια δίαιτα βέβαια είναι υποχρεωτικό να στηρίζεται σε όλα τα στοιχεία της διατροφικής αλυσίδας, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και τις διαφορετικές ανάγκες ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, τη σωματική διάπλαση και την εργασία, τη σωματική άσκηση και τη φυσική κατάσταση.

Δεν μπορείς να τηρήσεις τη πυραμίδα σε ένα παιδί. Για παράδειγμα, η χοληστερόλη είναι απαραίτητη στα παιδιά, γιατί είναι αυτή που βοηθά στην παραγωγή βασικών για την ανάπτυξη ορμονών. Γι’ αυτό και στην παιδική ηλικία τροφές όπως τα αβγά και το πλήρες γάλα δεν μπορούν να μειωθούν, διότι το ασβέστιο είναι δομικό υλικό του σκελετού και για ένα παιδί παρακαταθήκη μιας ζωής. Αντίστοιχα, μια γυναίκα στη γονιμοποιητική ηλικία δεν μπορεί να στερηθεί το κρέας, το οποίο περιέχει σίδηρο, ενώ μια άλλη σε εμμηνόπαυση πρέπει να καταναλώνει για την οστεοπόρωση πολλά γαλακτοκομικά.

Εξάλλου, γυναίκες και άνδρες έχουν διαφορετικές διατροφικές επιλογές. Η αιτία αυτών των διαφορών φαίνεται να είναι βιολογική, λαμβάνοντας υπόψη ότι στον εγκέφαλο το κέντρο της πείνας και του κορεσμού βρίσκεται σε εκείνο της αναπαραγωγής.

Τα κιλά των διακοπών

Και τώρα το φλέγον θέμα. Επιστροφή από τις διακοπές και η ζυγαριά σας καταγράφει 1-2 κιλά περισσότερο. Μην πανικοβάλλεστε! Για να δούμε να εξαφανίζεται σε μικρό χρονικό διάστημα το επιπλέον βάρος, είναι απαραίτητο να αποβάλουμε τις τοξίνες με τις οποίες επιβαρύνθηκε ο οργανισμός μας όλο αυτό το διάστημα που επιτρέψαμε στον εαυτό μας διατροφικές παρεκκλίσεις. Θα αναφερθούμε σε μικρές αλλά θαυματουργές συμβουλές.

– Ας εγκαταλείψουμε μερικές κακές συνήθειες, π.χ. τη μαγιονέζα στο φαγητό ή το dressing και το πολύ λάδι στις σαλάτες, τα γλυκά και τις σοκολάτες, τα αλμυρά και τους ξηρούς καρπούς την ώρα του απεριτίφ.

– Ας περιοριστούμε στα κύρια γεύματα καταναλώνοντας μέτριες ποσότητες φαγητού (μερίδα εστιατορίου), ελάχιστο λάδι (4 κουταλάκια λάδι την ημέρα κατανεμημένα στα διάφορα γεύματα). Προτιμότερο είναι στα μαγειρευτά φαγητά να προσθέτουμε το λάδι στο τέλος.

– Μπορούμε να καταναλώνουμε άφθονα λαχανικά , ωμά ή βραστά (κατά προτίμηση ωμά, για να μην έχουμε απώλεια του μεγαλύτερου μέρους των βιταμινών με το βράσιμο), κοτόπουλο ή ψάρι, αποφεύγοντας πάντα κρέατα που περιέχουν λίπος, όπως αρνί ή χοιρινό.

– Αποφεύγουμε τα τηγανητά, τις σάλτσες, κρέμες πλούσιες σε λιπαρά, γλυκά, ζυμαρικά και πατάτες.

– Μπορούμε να καταναλώνουμε φρούτα, όπως πορτοκάλια και μανταρίνια, πλούσια σε βιταμίνη C.

– Βασικό είναι να καταναλώνουμε άφθονο νερό που υποβοηθά τη διούρηση –άρα διευκολύνει την αποτοξίνωση του οργανισμού- και άφθονους φυσικούς χυμούς για την πρόσληψη βιταμινών και ιχνοστοιχείων, απαραίτητων για τον οργανισμό σε περιόδους δίαιτας.

– Απαγορεύεται αυστηρώς η ζάχαρη. Αντί αυτής χρησιμοποιούμε ασπαρτάμη ή ένα κουταλάκι μέλι.

– Αποφεύγουμε το αλκοόλ, ειδικά τα λικέρ που περιέχουν πολύ ζάχαρη και τα ποτά με υψηλά ποσοστά οινοπνεύματος. Για τις εξόδους προτιμούμε ένα ποτήρι κρασί.

Ακολουθώντας αυτούς τους χρυσούς κανόνες, σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα θα αποκτήσετε ξανά τη σιλουέτα σας που «διακινδυνεύσατε» κατά τη διάρκεια των διακοπών.

Και με το άγχος τι γίνεται; Έχει σημασία η διατροφή για την αντιμετώπισή του;

Συχνά προσπαθούμε να καταπολεμήσουμε τις κρίσεις άγχους με ένα κομμάτι τούρτα, μασώντας ένα κομμάτι σοκολάτας, πίνοντας μερικά ποτήρια ουίσκι. Εν τέλει όμως επιδεινώνουμε την κατάσταση, διότι λανθασμένες τροφές μπορεί να προκαλέσουν περαιτέρω ένταση.

Ένα σωστό πρόγραμμα διατροφής, αντίθετα, επηρεάζει τον τρόπο που αντιμετωπίζονται οι ψυχικές ανάγκες οι οποίες προκαλούνται από το στρες. Και όχι μόνο. Μια διατροφή ελλιπής ή λανθασμένη μπορεί να γίνει η ίδια αιτία κόπωσης του σώματος και του εγκεφάλου προκαλώντας αύξηση των αναγκών του οργανισμού για ορισμένες τροφές.

Φτάνει λοιπόν με τις κακές συνήθειες, καθώς υπάρχουν τροφές που αδυνατίζουν αποφασιστικά τις δυνατότητες του σώματος αλλά δεν μειώνουν το βάρος. Μερικές από αυτές είναι ο καφές, η ζάχαρη, το αλκοόλ, τα λιπαρά, το αλάτι.

Πως μπορεί η διατροφή να βελτιώσει την ψυχική μας διάθεση;

Είναι αλήθεια ότι οι τροφές μπορούν να επηρεάσουν τον ψυχισμό μας. Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι άτομα που υποβάλλονται σε μη ισορροπημένες δίαιτες, πολύ φτωχές σε ορισμένες ουσίες, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν κατάθλιψη.
Έχει ανακαλυφθεί ότι υπάρχουν νευρομεταβιβαστές, δηλαδή ουσίες που επιτρέπουν τη μεταφορά πληροφοριών μεταξύ των νευρικών κυττάρων επιδρώντας σε συναισθήματα, διάθεση, σκέψεις, μνήμη, που οι ποσότητές τους επηρρεάζονται από την τροφή μας. Ειδικότερα :

• Ουσία που επηρεάζει το θυμικό μας είναι η τριπτοφάνη, αμινοξύ που βρίσκεται σε πολλές τροφές όπως μέλι, σοκολάτα, μπανάνα, σταφύλι, ρύζι, σταφίδα και σε μικρότερη ποσότητα στο ψωμί και στα ζυμαρικά. Από την τριπτοφάνη παράγεται ένα άλλο αμινοξύ, η ντομαπίνη, νευρομεταβιβαστής της «ευτυχίας» όπως τη λένε οι νευρολόγοι. Βρίσκεται σε αρκετή ποσότητα στα αμύγδαλα, στα φιστίκια καθώς και στο ψάρι, κρέας, γαλακτοκομικά, αβγά.

• Η κολίνη, ουσία σημαντική για την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος, εμπεριέχεται στη μαγιά μπύρας, στο ψάρι και στα πράσινα φύλλα, στις σαλάτες.
• Άλλες ουσίες που επηρεάζουν τον ψυχισμό μας και που έχει αποδειχθεί η σχέση μεταξύ της κατάθλιψης και της έλλειψής τους είναι οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β, κυρίως η Β1 και η θιαμίνη.
• Πολύ σημαντικό είναι επίσης το φολικό οξύ και η Β12 καθώς και η Β6, που είναι ευαίσθητη στις ορμονικές μεταβολές και έχει αποδειχθεί ότι μειώνεται κατά την εμμηνόπαυση, την περίοδο πριν από κάθε κύκλο και σε γυναίκες που λαμβάνουν αντισυλληπτικά και έχει σχέση με την κακή διάθεση που συνοδεύει κάθε γυναίκα λίγες μέρες πριν την έμμηνο ρύση. Τροφές πλούσιες σε αυτές τις βιταμίνες είναι η μαγιά μπίρας, τα αβγά και οι σπόροι.
• Το μυστικό της καλής διάθεσης βρίσκεται επίσης στο καλό πρωινό, που πρέπει να αποτελείται από υδατάνθρακες, ψωμί και φρυγανιές, πρωτείνες-γαλακτοκομικά, που μας προφυλάσσουν από την κόπωση και τον εκνευρισμό κατά τη διάρκεια της ημέρας.
• Τροφές της « ευτυχίας» είναι ακόμη η πράσινη σαλάτα που έχει ηρεμιστική δράση, οι μελιτζάνες και οι πατάτες, που περιέχουν αλκαλοειδή τα οποία βελτιώνουν την ποιότητα του ύπνου, τα βερίκοκα που βελτιώνουν τη διάθεση.
• Ψάρια πλούσια σε μεθιονίνη –όπως οι πέστροφες και το σκουμπρί- προστατεύουν τα νευρικά κύτταρα από την αρνητική δράση τοξικών ουσιών, όπως το κάδμιο και το μερκούριο.
• Η σόγια και τα ελαφρά τυριά είναι πλούσια σε σεροτονίνη, σημαντικό νευρομεταβιβαστή για την ηρεμία.
Η ευτυχία μας λοιπόν ξεκινά από το τραπέζι.