Το σώμα είναι κάτι το θαυμαστό. Αποτελεί το ζωώδες κομμάτι μας με το ζωώδη εγκέφαλό του και τα δικά του ζωώδη ένστικτα και αισθήματα . Όπως συμβαίνει με όλα τα’ άλλα ζώα, έτσι και το ανθρώπινο σώμα είναι ανίκανο για έλλειψη εντιμότητας. Αυτό το απλό γεγονός προκαλεί σ’ εμάς τις ανθρώπινες υπάρξεις ατέλειωτα προβλήματα. Στην πραγματικότητα, τα προβλήματα αυτά δεν πηγάζουν τόσο από το σώμα, που είναι ανίκανο να πει ψέματα, όσο από την προσωπικότητα, που έχει αναπτύξει μια ιδιαίτερη ικανότητα να το κάνει.

Η κατάσταση του σώματός μας μπορεί να μας επισημάνει κάποια πηγή συγκινησιακού ή νοητικού στρες την οποία αγνοούμε. Και επειδή θα επιθυμούσαμε, αν είναι δυνατόν, να την αγνοήσουμε ή να την αποφύγουμε, η καταπόνηση του σώματος εξυπηρετεί δύο σκοπούς :  αφενός μας χτυπάει το καμπανάκι ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα που απαιτεί ν’ ασχοληθούμε μαζί του και, αφετέρου, κάνει τις συνέπειες των προσπαθειών μας να αρνηθούμε αυτό το γεγονός εξαιρετικά οδυνηρές, με αποτέλεσμα να πληρώνουμε πολύ ακριβά την αναβλητικότητά μας.

Μέσα ακριβώς από αυτά τα συμπτώματα που εμφανίζει, το σώμα μας μπορεί να μας υποδείξει όλα όσα προσπαθούμε να αρνηθούμε.

Το φυσικό μας σώμα , χωρίς να καταφεύγει σε οποιουδήποτε είδους αξιολογήσεις, αντιδρά με καθαρό ένστικτο προκαλώντας μας, στη συνέχεια, δυσκολίες. Κοκκινίζει, χλομιάζει, οι κόρες των ματιών διαστέλλονται, τα δόντια χτυπάνε, το σαγόνι σφίγγεται, τα χέρια ιδρώνουν. Το σώμα μας ταπεινώνει ή μας εξαντλεί με τρεμούλες ή λιποθυμίες. Χωρίς ίχνος δισταγμού , εκθέτει στους πάντες τις σεξουαλικές μας διεγέρσεις, τους φόβους μας, την αμηχανία ή το θυμό μας, ή οποιαδήποτε άλλη αντίδραση  που το σκεπτόμενο, κριτικό κομμάτι μας προσπαθεί τόσο σκληρά να κρύψει.

Βέβαια, δεν έχουν όλες οι σωματικές αδιαθεσίες κάποια ψυχολογική αιτία. Όμως, αυτό ισχύει για τις περισσότερες. Και όταν συμβαίνει συχνά κάτι τέτοιο, τότε αυτό που επιθυμούμε είναι να «διορθωθεί» το σώμα. Να ανακουφιστεί δηλαδή ο πόνος με ιατρική βοήθεια –χάπια, εγχείρηση, βελονισμό ή άλλες προσεγγίσεις- επειδή δεν είμαστε πρόθυμοι ν’ αναγνωρίσουμε ότι η βαθύτερη, μη σωματική, πηγή του πόνου είναι εκείνη που ζητάει την προσοχή μας.

Η άγνοια  ή η άρνηση μιας τέτοιας, μη σωματικής, πηγής μπορεί, τελικά, να διευκολύνει την ανάπτυξη ακόμα πιο σοβαρών σωματικών προβλημάτων.

Το σώμα μας τελικά είναι πιο συντονισμένο με τις επιλογές μας απ’ όσο εμείς συνειδητοποιούμε. Το σώμα επαναστατεί όταν παρασυρόμαστε πέρα από αυτό που είναι σωστό για εμάς. Και πληρώνει ένα τίμημα για το άγχος που προκαλούν οι επιλογές μας. Κάνοντας αυτό που του ζητάμε, ακόμα και όταν επαναστατεί, παραδόξως, είναι ο υπηρέτης της ψυχής μας.

Έτσι, διάφορες αρρώστιες, τραυματισμοί ή η σωματική εξάντληση μπορούν να μας υπηρετήσουν όταν στην προσπάθειά μας ν’ αγνοήσουμε τις εξουθενωτικές καταστάσεις που υπάρχουν στη ζωή μας, δεν αντιμετωπίζουμε τον εαυτό μας με την απαραίτητη εντιμότητα.

Γι’ αυτό ας πλησιάσουμε το σώμα μας απαλά, ευγενικά, καθησυχαστικά και ας αφουγκραστούμε τη σοφία του.

Αναστασία Μουστάκα

Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια.    

Ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν πολλοί άνθρωποι στις μέρες μας είναι η κρίση πανικού. Λόγω των προβλημάτων που συσσωρεύουν μέσα τους συχνά έχουν ξεσπάσματα φόβου και άγχους.

Η διαταραχή πανικού (κρίση πανικού) είναι από τις πιο συχνές ψυχικές παθήσεις της σύγχρονης κοινωνίας και ανήκει στο φάσμα των αγχωδών διαταραχών. Το άτομο που υποφέρει από διαταραχή πανικού παρουσιάζει αιφνίδια και απρόσμενα επεισόδια έντονου φόβου και άγχους. Τα επεισόδια αυτά ονομάζονται κρίσεις πανικού και η διάρκεια τους είναι συνήθως μερικά λεπτά. Εκδηλώνονται χωρίς καμία προειδοποίηση και η αιτία έναρξης τους μπορεί να μην είναι γνωστή και προφανής στο άτομο.

Οι κρίσεις πανικού εκδηλώνονται σε όλες τις ηλικίες. Η συχνότητα εκδήλωσης της πρώτης κρίσης πανικού είναι μεγαλύτερη μεταξύ 20 και 40 ετών, παρόλο που τα τελευταία χρόνια έχουμε και εκδήλωση σε μικρότερες ηλικίες, ακόμη και σε παιδιά. Στις γυναίκες η διαταραχή είναι 2 έως 3 φορές συχνότερη σε σύγκριση με τους άνδρες.

Η κρίση πανικού αποτελεί μια περίοδο έντονου φόβου – τρόμου που εμφανίζεται απροσδόκητα χωρίς την παρουσία κάποιου φανερού ερεθίσματος και συνοδεύεται από μια ποικιλία σωματικών και γνωστικών συμπτωμάτων. Τα κύρια συμπτώματα είναι το αίσθημα έντονου διάχυτου φόβου για το άτομο, αίσθημα απώλειας του ελέγχου, επέλευσης τρέλας, πανικός και τρόμος, ταχυκαρδία, έντονη εφίδρωση, έντονο αίσθημα δύσπνοιας – πνιγμού, αίσθημα αστάθειας ή ζάλης, φόβος επερχόμενου θανάτου.

Λόγω της έντασης και της ποικιλίας που έχουν τα σωματικά συμπτώματα της περισσότερες φορές τα άτομα επισκέπτονται πολλούς γιατρούς και στρέφονται σε ιατρικές εξετάσεις και διαγνώσεις, και τους δημιουργείται τη πεποίθηση ότι πάσχουν από κάτι σοβαρό. Από άποψη φυσιολογίας οι κρίσεις πανικού δεν είναι επικίνδυνες για τα άτομα, δηλαδή το άτομο δεν πεθαίνει αυτό που φοβάται ότι θα του συμβεί. Παρόλα αυτά ο οργανισμός επιβαρύνεται από την συνεχή ένταση και επιπλέον είναι πολύ επιβαρυντικές για τους ανθρώπους γιατί μπαίνουν σε μια κατάσταση που συνεχώς δοκιμάζονται τα όρια και οι αντοχές τους. Ένα άλλο βασικό συνοδό χαρακτηριστικό των κρίσεων πανικού είναι ο φόβος και το άγχος που τα άτομα αναπτύσσουν ότι η κρίση θα επαναληφθεί. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που στους ανθρώπους που υποφέρουν αναπτύσσεται κοινωνική απόσυρση, αποφεύγουν τον συνωστισμό, την συναναστροφή με πολλούς ανθρώπους και τα πολύβουα μέρη ενώ κάποιες φορές οδηγούνται και στην αγοραφοβία.

Πως αντιμετωπίζεται η διαταραχή πανικού;

Το ερώτημα απαντάται με σαφήνεια θετικά. Υπάρχουν ψυχοθεραπευτικές μέθοδοι και τεχνικές που ενισχύουν θετικά το άτομο και του παρέχουν βοήθεια σε πρώτη φάση να ελέγξει τις κρίσεις και κατόπιν να απαλλαγή από το πρόβλημα. Ευρέως διαδεδομένες και αποτελεσματικές στην θεραπεία των κρίσεων πανικού είναι η γνωστική – συμπεριφοριστική θεραπεία και η συστημική, καθώς και πολλές άλλες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις. Είναι πολύ σημαντικό για τα άτομα που υποφέρουν από την διαταραχή πανικού να ζητούν εξειδικευμένη βοήθεια ώστε να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα των κρίσεων που έχει αρνητικές συνέπειες στην καθημερινή λειτουργικότητα και επιδρά αρνητικά στην ποιότητα ζωής τους. Το βασικό μήνυμα είναι ότι το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί και η αναζήτηση βοήθειας είναι το πρώτο και πιο ουσιαστικό βήμα για την επίλυση του. Η διαταραχή πανικού είναι από τις πιο συχνές ψυχικές παθήσεις της σύγχρονης κοινωνίας και ανήκει στο φάσμα των αγχωδών διαταραχών. 

Βασιλική Λιάφου – Ψυχοθεραπεύτρια

Είσαι αληθινός ή συμβατικός γονιός?

Ανησυχώντας για την απειρία των παιδιών τους, που μπαίνουν στον κόσμο των ενηλίκων, οι γονείς γίνονται προστατευτικοί, μερικές φορές μάλιστα υπερπροστατευτικοί. Φοβούνται, επίσης, πράγμα απόλυτα φυσικό και κατανοητό, μήπως «χάσουν» τα παιδιά τους καθώς αυτά μεγαλώνουν. Αυτή η αναπτυσσόμενη ανεξαρτησία του παιδιού μπορεί να παρομοιαστεί με ένα διαστημόπλoιο, που πρέπει να βγει έξω από το πεδίο βαρύτητας της γης,προκειμένου να πραγματοποιήσει το ταξίδι του.Το παιδί πρέπει να απομακρυνθεί από το πεδίο επιρροής της μητέρας του,ώστε να μπορέσει να βρει το δικό του δρόμο.Ο έφηβος σ’αυτό το ταξίδι κάνει ένα βήμα πιο πέρα ξεφεύγοντας απ’την «τροχιά» της οικογένειας.

Kάποια στιγμή στη ζωή μας, το επιλέξαμε ή όχι, γίναμε γονείς. Κρατήσαμε ένα όμορφο πλασματάκι στα χέρια μας, που άλλαξε τη ζωή μας και μας έκανε να τη δούμε μέσα από μια νέα προοπτική.

Κάποιοι από μας καταλάβαμε ότι η ζωή μας δεν μπορεί να είναι πια ποτέ η ίδια. Κάποιοι άλλοι τρομοκρατηθήκαμε, όταν το καταλάβαμε αυτό και ψάξαμε απεγνωσμένα για εναλλακτικές λύσεις. Κάποιοι προσαρμοστήκαμε στις αλλαγές ,που φέρνει ένα νέο μέλος στην οικογένειά μας, αλλά κάποιοι αρνηθήκαμε να δεχτούμε την αλήθεια και την αλλαγή και χτίσαμε ένα ψεύτικο κόσμο για να την υπομείνουμε. Μερικοί από εμάς δέχτηκαν κάπως νομικιστικά και διδασκαλικά το ρόλο τους. Πίστεψαν δηλαδή, ότι το να είσαι γονιός  σημαίνει ότι είσαι πάνω σε ένα θρόνο δικαστικό, εξουσιαστικό που αποφασίζεις εσύ για τα πάντα και τα παιδιά σου ως κατηγορούμενοι στο εδώλιο, απλά υπακούν. Πραγματικά δε γνωρίζω πώς δημιουργήσαμε αυτή την αντίληψη, αλλά γνωρίζω στα σίγουρα, ότι έχει πολλούς οπαδούς και βασιλεύει μέσα σε πολλά σπίτια. Οι γονείς αυτοί έχασαν το αληθινό τους πρόσωπο, έπαψαν να  είναι αληθινοί. Φόρεσαν τη μάσκα του άμεμπτου κριτή, που πρέπει να ”κοντρολάρει” τα πάντα και να τα κρατά υπό την εξουσία του. Όλα αυτά από το φόβο μήπως χάσουν το γονεΐκό σεβασμό και την εξουσία πάνω στα παιδιά τους.

Αυτό όμως που αξίζει να θυμόμαστε είναι ότι ο άνθρωπος που φοβάται,  ουσιαστικά αισθάνεται ανασφαλής και  μη επαρκής. Δεν τα έχει βρεί πραγματικά με τον εαυτό του. Όποιος είναι σίγουρος για τον εαυτό του δεν αισθάνεται φόβο και ανασφάλεια. Δε φοβάται να είναι ο εαυτός του. Να είναι αληθινός.

Να σέβεται την ελευθερία του παιδιού του. Να σέβεται τις ιδιαιτερότητες και τα ταλέντα του. Να καταλαβαίνει τις αδυναμίες του και να μένει κοντά του υπομονετικά ως καλός προπονητής, να το εκπαιδεύει και να το δυναμώνει. Δεν ντρέπεται για το παιδί του γιατί δεν είναι σαν αυτόν. Γιατί υστερεί σ΄ αυτά, που ο ίδιος ο γονιός είναι δυνατός. Καταλαβαίνει την ιδιαιτερότητά του και το προτρέπει να είναι ο εαυτός του και να εκφράζεται ελεύθερα.

Αυτός ο γονιός δε ντρέπεται να παραδέχθεί τα λάθη τα δικά του μπροστά στο παιδί του και να ζητήσει συγγνώμη.

Έτσι διδάσκει στο παιδί του ότι στη ζωή μπορεί να κάνουμε λάθη, άλλα η συνειδητοποίηση των λαθών μας και η διόρθωσή τους βρίσκεται μέσα στη διαδικασία ωρίμανσης μας  στη ζωή. Ο αληθινός γονιός επικοινωνεί ειλικρινά με το παιδί του .Ως καλός ακροατής το ακούει , το αφουγκράζεται ,ακόμα και αν οι χτύποι της καρδιάς του δεν ταιριάζουν τους δικούς του. Σέβεται τις επιλογές του παιδιού του, αν και ο ίδιος θα επέλεγε διαφορετικά. Ο αληθινός γονιός δεν χρησιμοποιεί το παιδί για το δικό του συμφέρον ή για τη δική του εγωΐστική ικανοποίηση. Γνωρίζει καλά ότι δεν είναι ιδιοκτησία του, απλά βρίσκεται κοντά του να το προετοιμάσει για την  ενηλικίωση, δίνοντάς του απροΰπόθετα την αγάπη του. Αυτή την απροϋποθέτη αγάπη, που είναι το θεμέλιο για μια επιτυχημένη και ευτυχισμένη ζωή.

Δε χειραγωγεί το παιδί του, δε το ”δένει” συναισθηματικά κοντά του. Το ωθεί στη ανεξαρτητοποίησή του. Η αληθινή αγάπη στα παιδιά μας δεν έχει ίχνος συναισθηματικής εξάρτησης. Οι γονείς χαίρονται να τα βλέπουν να ανεξαρτοποιούνται λίγο λίγο και να οδηγούνται στην συναισθηματική ωριμότητα.

Τα παιδιά των γονέων, που τα ”δέσμευσαν” συναισθηματικά συνήθως γίνονται φοβισμένα και ανασφαλή. Δεν καταφέρνουν να δημιουργήσουν τη δική τους ανεξάρτητη προσωπικότητα. Δε βρίσκουν την ταυτότητά τους, βουλιάζουν μέσα στους φόβους και τις ανασφάλειες των γονέων τους.

Αγαπητοί μου ας αποφασίσουμε όλοι μας να γίνουμε αληθινοί  γονείς. Να παλέψουμε με τους δικούς μας φόβους και τις ανασφάλειες και να γίνουμε ευχαριστημένοι με τον εαυτό μας. Ας αφήσουμε τα παιδιά μας να γίνουν  ανεξάρτητα .Να χαίρονται την ελευθερία τους και να απολαμβάνουν τους καρπούς των επιλογών τους. Μη πιστεύετε, ότι θα τα χάσετε, όταν γίνουν ανεξάρτητα .

Μια μητέρα , που μεγάλωσε μόνη τα παιδιά της, μου έλεγε, ότι είχε το δίλημμα , αν θα έπρεπε να τα αφήσει να ανεξαρτοποιηθούν  από αυτήν, μήπως και τα χάσει και μείνει μόνη της στη ζωή. Όμως νίκησε το φόβο και μεγάλωσε ανεξάρτητα παιδιά , όμως με αρχές και ήθος. Το αποτέλεσμα ήταν ότι όσο ελεύθερα και ανεξάρτητα γίνανε ,τόσο εκτίμησαν την ελευθερία, που τους πρόσφερε η  μητέρα τους και με τη θέληση τους παραμένουν ”τριγύρω” της, απολαμβάνοντας συγχρόνως τις δικές τους ελεύθερες επιλογές.